Search results

1

Niewdzięczność. Niepamięć. Nieczułość. Przypadek kaszubskich herstorii

100%

Bednarek-Bohdziewicz A.

Konteksty - Polska Sztuka Ludowa

|

2023

|

vol. 340

|

issue 1-2

131-142

EN

The purpose of the article is to capture changes in sensitivity in perceiving and speaking about certain particularly difficult (and often ignored and repressed) Kashubian herstory motifs. The author cites selected, most often discussed, and socially resonating social examples of rehabilitation, reinterpretation, and demanding the presence of Kashubian women on the pages of great history. Contemporary generations seek a suitable language so as to extract from oblivion the concealed and suppressed fate of Kashubian women (the author cites the example of, i.a. the rehabilitation of a female inhabitant of Słupsk, the last to be burned at the stake, and the story about dramatic experiences connected with wartime rape committed in the Kashubian region by Red Army soldiers in the spring of 1945, thus freeing from secondary victimisation and a stereotype concept of heroism). An interpretation of contemporary empathetic memory, citing individual women’s biographies, as reciprocated gratitude towards female predecessors.

PL

Celem artykułu jest uchwycenie zmiany wrażliwości w dostrzeganiu i mówieniu o niektórych, zwłaszcza trudnych (często zignorowanych i wypartych) kaszubskich wątkach herstorycznych. W tekście przytaczam wybrane, najbardziej dyskutowane i rezonujące społecznie przykłady rehabilitacji, reinterpretacji, odpominania i upominania się o obecność kaszubskich kobiet na kartach wielkiej historii. Współczesne pokolenia szukają odpowiedniego języka, by wydobyć z niepamięci przemilczane i uciszone losy Kaszubek (jako przykład podaję m.in. działania rehabilitujące ostatnią słupszczankę spaloną na stosie oraz uwalniające od wtórnej wiktymizacji i stereotypowego pojęcia heroizmu opowiadanie o dramatycznych przeżyciach związanych z gwałtem wojennym dokonywanym przez żołnierzy Armii Czerwonej wiosną 1945 roku na Kaszubach). Współczesną empatyczną pamięć i wywoływanie pojedynczych kobiecych biografii czytam jako zadośćuczynną wdzięczność wobec przodkiń.

2

Społeczne formy pobożności ludowej na Kaszubach

94%

Stanicki P.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2009

|

vol. 18

255-272

EN

This article aims at penetrating analysis of the folk piety of Kashubian population, on the ground of social practices. In this sphere we observe a very rich and specific religiousness of Kashubians. This research specifies group forms of folk piety in a wider range. A celebration of liturgical year in Kashubia, related rituals and habits. It presents pilgrimage movement on the land of Kashubia. Moreover, it describes Wejherowska Calvary, the second biggest in Poland, and other sanctuaries important to this region.

3

Edmund Wnuk- Lipiński (1944-2015) – z małego miasta na Kaszubach w świat wielkiej nauki i spraw publicznych

83%

Obracht-Prondzyński C.

Zoon Politikon

|

2015

|

issue 6

281-292

PL

Krótkie przedstawienie sylwetki wybitnego polskiego socjologa, profesora Edmunda Wnuk-Lipińskiego, jego dokonań naukowych i literackich.

4

Alexander Treichel (1837–1901) – zapomniany etnograf z pogranicza Kaszub i Kociewia

71%

Grabarczyk T., Uniwersytet Łódzki I. A.

Zeszyty Wiejskie

|

2016

|

vol. 22

EN

Alexander Treichel was mostly known as an amateur archaeologist. His truest passion was to portray customs of Pomerelian autochthons in 19th century. Having graduated from law and economic studies in Berlin, he decided to return to Pomerelia so as to inherit and run his parents manor in Wilcze Błota near Stara Kiszewa. Throughout the years, he was wandering around the villages around Kościerzyna, in which he wrote down pieces of the Pomerelian folklore sung and told by local housewives. He shared knowledge of local customs gained during these journeys at sessions of the Berlin Society for Anthropology and the Danzig Research Society. Fortunately, glass negatives depicting Treichel himself, as well as scenes of rural everyday life, including field works, preserved the whirlwind of history. Unfortunately, however, his scientific output remains to await discovery.

5

Kartka z historii Dębków

71%

Wrzosek A.

Acta Medicorum Polonorum

|

2015

|

vol. 6

91-96

PL

Odkrywcą walorów przyrodniczych Dębków, nadmorskiej wioski rybackiej położonej przy ujściu rzeki Piaśnica, dziś w gminie Krokowa, był prof. Adam Wrzosek (1875-1965), organizator i pierwszy dziekan Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego, uważany za współtwórcę systemu szkolnictwa wyższego w II Rzeczypospolitej, lekarz, filozof i historyk medycyny, antropolog i patolog. Przytoczone poniżej zapiski, jego autorstwa, utrwalają obraz dawnych Dębków i wydarzenia, które zapoczątkowały przekształcanie kaszubskiej wioski w modne letnisko. Ukazują głęboką religijność Adama Wrzoska. Są ciekawe dla badaczy dziejów Ziemi Kaszubskiej, a z uwagi na osobę ich autora także dla historyków szkolnictwa wyższego. Z zapiskami Adama Wrzoska korespondują, przytoczone poniżej, wypisy z kroniki księży Zmartwychwstańców.

EN

Prof. Adam Wrzosek (1875-1965) discovered Dębki, a beautiful seaside village inhabited by fishermen and situated at the mouth of a river Piaśnica, now the community Krokowa, Poland. He was the organizer and first dean of the Faculty of Medicine of the University in Poznań, doctor, philosopher and historian of medicine, anthropologist and pathologist. His note presents how a fishermen’ village was changed into a holiday resort and how deeply religious was Adam Wrzosek. This text may be interesting for historians of the region of Kashubia and Polish higher education system. Excerpts from a chronicle of the Congregation of Resurection provide some additional information.

6

Znaczenie organizacji pozarządowych w popularyzacji dziedzictwa kulturowego i turystyki na terenie etnoregionu kaszubskiego

67%

Zienkiewicz A.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2020

|

issue 64

250-264

EN

Changes in social structures usually concern the emergence of new institutions, including those related to the development of tourism, and bring about changes in the existing structures. One of the major socio-economic consequences of tourism is the economic activation of an area. The purpose of this article is to indicate the role of non-governmental organizations in the promotion of cultural heritage and tourism in the Kashubian ethnoregion by presenting the structure, examples of activities and the number of recipients of non-profit organizations operating in this area. An important element of the study, due to the research issues undertaken, is also the presentation of the structure of subsidies granted to non-governmental organizations by the Poviat Eldership in Kartuzy, broken down by the amount of public funds allocated and the organization’s own contribution. The study is also complemented with an indication of the location of the Kashubian ethnoregion, including cultural heritage resources. Research conducted on the number of non-governmental organizations has shown that in the Kartuzy poviat their number has increased to 311 in 2019 since 2011. The structure of NGOs operating in the Kartuzy poviat in 2019 shows that 52 organizations operated in the sphere of ‘Culture, art, protection goods and traditions’, activities for national and ethnic minorities and the regional language, as well as ‘tourism and recreation’. In the area these institutions perform the roles of organizers of various events, including those of a folklore nature, such as concerts, rallies, handicraft exhibitions and many others. Not only is the rich cultural heritage of Kashubia promoted through this type of activity, but it also makes the development of tourism possible.

PL

Zmiany struktur społecznych zazwyczaj dotyczą pojawienia się nowych instytucji, m.in. związanych z rozwojem turystyki, oraz wywołują zmiany w już istniejących strukturach. Jednym z ważniejszych następstw społeczno-ekonomicznych turystyki jest także aktywizacja gospodarki danego obszaru. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie roli organizacji pozarządowych w popularyzacji dziedzictwa kulturowego i turystyki na terenie etnoregionu kaszubskiego poprzez zaprezentowanie struktury, przedstawienie przykładów działalności oraz ukazanie liczby adresatów organizacji non profit funkcjonujących na tym obszarze. Istotnym elementem opracowania, ze względu na podjętą problematykę badań, jest również ukazanie struktury przyznanych dotacji dla organizacji pozarządowych przez Starostwo Powiatowe w Kartuzach w podziale na wysokość przyznanych środków publicznych i wkład własny organizacji. Uzupełnieniem opracowania jest również wskazanie położenia etnoregionu kaszubskiego z uwzględnieniem zasobów dziedzictwa kulturowego. Badania przeprowadzone nad liczbą organizacji pozarządowych wykazały, że w powiecie kartuskim od 2011 roku ich liczba wzrosła do 311 w 2019 r. Ze struktury organizacji pozarządowych działających w powiecie kartuskim w 2019 r., wynika, iż w sferze „Kultury, sztuki, ochrony dóbr i tradycji, działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego” oraz „turystyki i rekreacji” funkcjonowały 52 organizacje. Instytucje te pełnią na prezentowanym obszarze m.in. rolę organizatorów różnorodnych imprez, w tym o charakterze folklorystycznym, takich jak: koncerty, rajdy oraz wystawy rękodzielnictwa i wiele innych. Poprzez tego typu działalność propagowane jest nie tylko bogate dziedzictwo kulturowe Kaszub, ale możliwy jest również rozwój turystki

7

Majaki i przebudzenie. PRL w kaszubskiej pamięci kulturowej

60%

Kalinowski D.

Roczniki Humanistyczne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 1: Literatura polska

125-146

PL

Rok 1989 w zwierciadle literatury kaszubskojęzycznej nie przyniósł diametralnych zmian tematycznych czy stylistycznych. Kaszubska literatura piękna rozwijała się w swoim własnym tempie, częściowo tylko odzwierciedlając ogólnopolskie zjawiska. Kaszubszczyzna istniała w swej odmienności językowej dla niewielkiej liczebnie grupy odbiorców, nie mając silnego poparcia zewnętrznego i nie wyróżniając się spektakularnymi osiągnięciami publikacyjno-artystycznymi. Obrazy form istnienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w medium literatury kaszubskojęzycznej po 1989 roku są bardzo rzadkie. W tym zakresie można przywołać zaledwie trzy nazwiska literatów: Stanisława Pestkę (1929-2015), Stanisława Jankego (ur. 1956) oraz Artura Jabłońskiego (ur. 1970), którzy zdecydowali się na głębszą charakterystykę tego czasu.

EN

The year 1989 in the Kashubian literature did not bring any radical thematic or stylistic changes. Kashubian belles-lettres developed at its own pace, only partially reflecting the nationwide phenomena. The Kashubian region existed in its linguistic diversity for a small group of recipients, lacking strong external support and without any spectacular publications and artistic achievements. The images of the forms of existence of the Polish People’s Republic in the literature written in the Kashubian language after 1989 are very rare. In this respect, only three writers who decided to give a more detailed description of this time can be named: Stanisław Pestka (1929-2015), Stanisław Janke (born in 1956) and Artur Jabłoński (born in 1970).

8

Krąg rodzinny dziekana bytowskiego ks. kan. Jakuba Antoniego Chrabkowskiego (1756-1813)

60%

Rembalski T.

Studia Gdańskie

|

2023

|

vol. 52

98-111

EN

At the end of the 18th century and the beginning of the 19th century, three priests called Chrab(p)kowski served as priests in several Catholic parishes in Kashubia: Jakub Antoni, Tomasz Józef and Kazimierz. So far, only the first of these priests has been described in scholarly works. Little was known about the other two. By finding the last will and testament of Father Jakub Antoni Chrabkowski in the State Archive in Szczecin, and by searching in the registry books, it was possible to establish family connections between these three priests. It turned out that Jakub Antoni and Tomasz Józef were brothers, while Kazimierz was their nephew. They were all born in the royal village of Tuszkowy in Kashubia, to a family of village leaders.

PL

W końcu XVIII i na początku XIX w. w kilku parafiach katolickich na Kaszubach posługę kapłańską pełniło trzech księży o nazwisku Chrab(p)kowski: Jakub Antoni, Tomasz Józef i Kazimierz. Dotychczas tylko pierwszy z nich doczekał się biogramów w pracach naukowych. O pozostałych dwóch niewiele było wiadomo. Odnalezienie testamentu ks. Jakuba Antoniego Chrabkowskiego w Archiwum Państwowym w Szczecinie oraz kwerenda w zachowanych księgach metrykalnych, pozwoliła na ustalenie powiązań rodzinnych pomiędzy tą trójką księży. Okazało się, że Jakub Antoni i Tomasz Józef to bracia, zaś Kazimierz to ich bratanek. Wszyscy oni urodzili się w królewskiej wsi Tuszkowy na Kaszubach, w rodzinie wolnych sołtysów.

9

Zmiany w statusie języka kaszubskiego od połowy XX wieku do początku XXI wieku

48%

Zieniukowa J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2009

|

vol. 21

259-269

PL

O statusie języka jako środka werbalnego porozumiewania się ludzi we wspólnocie komunikatywnej decydują: struktura (leksyka i gramatyka), społeczne funkcjonowanie oraz prestiż, tj. wartościujące postrzeganie danego języka. Zdobywanie prestiżu jest uwarunkowane tworzeniem normy ponaddialektalnej (języka literackiego, standardowego), rozwojem piśmiennictwa, zakresem funkcjonowania języka (język żywy, zdolny do tworzenia tekstów stylu wysokiego). Artykuł ukazuje zmiany w statusie kaszubszczyzny od końca II wojny światowej do dziś, przejście od wielojęzyczności Kaszub (dawniej 4 kody: gwarowy kaszubski, polski standardowy, niemiecki standardowy, dolnoniemiecki) do bilingwizmu kaszubskopolskiego oraz od kaszubszczyzny dialektalnej do języka literackiego. Autorka wyróżnia tu dwa okresy: 1) od 1945 r. do ok. 1975 r. -- cechuje go zagrożenie dominacją języka polskiego, niski prestiż języka kaszubskiego, osłabienie przekazu międzypokoleniowego (ale rozwój badań kaszubszczyzny); 2) od ok. 1975 r. (przyjęcie zasad pisowni kaszubskiej) do dziś – charakteryzuje go ożywienie kaszubszczyzny, tendencje emancypacyjne, formowanie języka literackiego, wielość kanałów jego upowszechniania, polityka językowa prowadzona przez instytucje, wzrost prestiżu języka kaszubskiego (od 2005 r. ma prawny status języka regionalnego w Polsce).

EN

The status of a language as a verbal means of communication is determined by its structure (lexis and grammar), its social position and its prestige, i.e. evaluative social reception. High prestige is requires the emergence of a super-dialectal norm (a literary or standard variety), a development of literature and other writings, the scope of the language’s application (a living tongue, used for the creation of texts in high style). The article shows changes in the status of the Kashubian language since the end of WWII until today, a transition from the multilingualism of the region (formerly four codes: regional Kashubian, standard Polish, standard German and Low German) to Kashubian-Polish bilingualism, and from dialectal to literary Kashubian. Two periods are distinguished: from 1945 to 1975, a period characterized by the threat of Polish dominance, a low prestige of Kashubian, a weakening of generation-to-generation language transfer (but also a development of research on things Kashubian), and from 1975 (a standardization of Kashubian orthography) onwards, a period characterized by a revival of Kashubian culture, a desire for emancipation, the emergence of literary Kashubian, a multitude of the channels of its dissemination, language politics, and a rise in the prestige of the language (since 2005 an officially recognized regional language in Poland).

10

KASZUBSKIE OBRAZY NIE-KASZUBÓW. O KILKU KWESTIACH LITERACKICH Z FAKTOREM POSTZALEŻNOŚCIOWYM

48%

Kalinowski D.

Porównania

|

2017

|

vol. 20

|

issue 1

63-75

EN

The article focuses on the fundamental trends in the descriptions of Kashubian literature which portrays non-Kashubians (Florian Ceynowa, Henryk Derdowski, Aleksander Majkowski, Jan Rompski). Basically it gives here designate the tendency of sympathy and antipathy. The first takes place mainly in relation to the Poles who are seen from the perspective of a common struggle against Germanization. However, this is not a consistent trend because already in the discourse of the founder of the Kashubian identity, Florian Ceynowa, criticism of the Polish model of social and national characteristics characterological can be noticed. The second and opposite trend of presenting the other and the foreign is manifested most strongly in the literature Kashubian when including the German national element. It was almost always portrayed as evil and violent. There are, however, exceptions and sometimes the Germans are portrayed with respect and admiration. When it comes to the Jewish, the Kashubian literaturę does not take a consistent stand because of the small size of this social group in Pomerania.The foreigners / the others presented in the Kashubian literature are a threat in terms of numbers, civilization or culture for the Kashubians. Hence, Kashubian writers in their creations continuously juxtapose the domestic paradise with the external cultural factors. The newcomers from outside of Kashubia bring with them greed, immorality and a lack of ideological orientation, whereas they rarely inspire positive attributes. Thus, they become colonizers of the Kashubians and hold the state and sometimes even religious power.

PL

Artykuł dotyczy podstawowych tendencji w opisach literatury kaszubskojęzycznej, portretującej nie-Kaszubów (Florian Ceynowa, Hieronim Derdowski, Aleksander Majkowski, Jan Rompski). Zasadniczo daje się tutaj wyznaczyć tendencje sympatii i antypatii. Pierwsza pojawia się głównie w stosunku do Polaków, którzy postrzegani są z perspektywy wspólnej walki z germanizacją. Jednakże nie jest to spójna tendencja, ponieważ już u założyciela dyskursu tożsamości kaszubskiej Floriana Ceynowy daje się zauważyć krytykę polskiego modelu społecznego i narodowych cech charakterologicznych. Druga, odwrotna tendencja przedstawiania innych i obcych najsilniej objawia się w literaturze kaszubskiej wobec niemieckiego żywiołu narodowego. Niemal zawsze pełnił on funkcję przykładu przemocy i zła. Pojawiają się wszakże odstępstwa i bywa, że Niemcy opisywani są z szacunkiem i podziwem. Wobec Żydów literatura kaszubska nie zajmuje konsekwentnego stanowiska, co wynika z małej liczebności tej grupy społecznej na Pomorzu.Obcy/inni przedstawieni w literaturze kaszubskiej są dla Kaszubów zagrożeniem pod względem liczebności, cywilizacji czy kultury. Stąd literaci kaszubscy w swych kreacjach stale przeciwstawiają domowy raj zewnętrznym czynnikom kulturowym. Przybysze spoza Kaszub przynoszą ze sobą chciwość, rozpustę, bezideowość, rzadko kiedy inspirując pozytywnymi cechami. Stają się zatem kolonizatorami Kaszubów, którzy utrzymują władzę w wymiarze państwowym a czasami i religijnym.

11

Kaszubi w Wermachcie 1942-1945 w świetle źródeł bibliograficzno-archiwalnych

48%

Jażdżewski L.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2000

|

vol. 73

215-225

PL

-

12

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Luzinie – sakralna perełka na terenie Kaszub

42%

Darznik K.

Studia Gdańskie

|

2014

|

issue 35

225-230

PL

Kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca można śmiało uznać za sakralną perełkę na terenie Kaszub. W 2013 roku kościół i wierni świętowali 770 rocznicę założenia. Obecny kościół, drugi z kolei, powstał na miejscu drewnianego, w XVIII wieku. Był on wielokrotnie przebudowywany i dekorowany. Posiada bogate wyposażenie – szczególną uwagę należy zwrócić na dwa krucyfiksy, świecznik z XVII wieku i ołtarze, główny i dwa boczne. Ołtarz główny pochodzi z XVIII wieku. W środku jest wnęka, która mieści w sobie rzeźbę Madonny gotycko stylizowaną. Boczne barokowe ołtarze są ozdobione obrazami z wizerunkami św. Wawrzyńca, Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, św. Józefa oraz św. Jana. Na łuku tęczowym znajduje się płaskorzeźba upamiętniająca ewakuację więźniów z obozu Stutthof, którą wykonał Edmund Sztyfter w 1971 roku z okazji beatyfikacji ojca Kolbego. Niestety, w wyniku zmian, które następowały na przestrzeni istnienia kościoła, zostały utracone (usunięte) cenne malowidła naścienne – w środku budynku – oraz zdobnictwo ścian zewnętrznych, jak i wiele innych pięknych elementów.

EN

It is safe to say that St. Lawrence’s Church in Luzino is a real gem of the Kashubian region. In 2013, the believers celebrated the 770th anniversary of its foundation. The present church was built in the place of previous one made of wood, from the 18th century. It has been frequently rebuilt and decorated. It still owns a rich equipment, due to this fact, the particular attention should be paid to the candlestick from the 18th century, two crucifixes and the altars, the main and two side. The main altar dates back to the 18th century. In the interior of the church, there is a bay where is situated the Gothic-like sculpture of the Madonna. The baroque, side altars were decorated with the pictures of saints depicting Our Lady of Perpetual Help, St. Lawrence, St. Joseph and St. John. On the arch, there is a bas-relief commemorating the evacuation of prisoners from the Stutthof concentration camp, which was made by Edmund Sztyfter in 1971 on the occasion of the beatification of Maximilian Kolbe. Unfortunately, as a result of changes that have followed over a span of church existance the precious wall paintings inside the building and the ornamantation of exterior walls disappered, as well as many other precious elements.

13

Kaszubi i Królowa ich serc: Madonna Sianowska i Swarzewska

36%

Cichosz W., Urbanowicz‑Pluto L.

Studia Gdańskie

|

2010

|

issue 27

111-129

PL

Pobożność maryjna i związany z nią kult jest jednym z głównych nurtów, które ożywiają codzienne życie religijne i kulturę Kaszub. Matka Boża jest Królową całego regionu i swoją opieką otacza wszystkich jego mieszkańców. Szczególnym miejscem kultu maryjnego są sanktuaria, które na Kaszubach od lat są ostoją polskości i katolicyzmu. Obserwując życie religijne rdzennych mieszkańców Kaszub można zauważyć, iż sanktuaria maryjne w Sianowie i Swarzewie prezentują wszystkie cechy lokalnego dynamicznego i żywego centrum kultu Matki Bożej. Istotną rolę w oddawaniu czci Maryi odgrywają pielgrzymki do tych sanktuariów, a koronacje figur wpłynęły na ożywienie ruchu pielgrzymkowego. Na uwagę zasługuje chrystocentryzm kultu maryjnego, bowiem uczestnictwo w Eucharystii to kulminacyjny moment uroczystości.

XX

The sanctuaries of Our Lady in Kashubia, similarly to other regions of Poland, are a source of genuine faith and piety of Catholics. They show how, through Our Lady, people who believe in God strengthen the bond with their Maker. Just like Mary is the precursor of faith, love and a perfect union with Christ, people who head for Her sanctuaries entrust all their lives to Her. The sanctuaries in Swarzewo and in Sianów, where Our Lady reigns for people of Kashubia, are a sphere of faith, where the faith expresses itself in close bond with Her and Her Son. Our Lady provides loving care not only for the people of the sea but also for marriages, families and all the people who turn to Her. That is why the sanctuaries of Our Lady in Kashubia have been the mainstay of Polish character and Catholicism. Pilgrimages to Kaszubia, organised also in other regions of Poland, play a crucial role in the cult of Mary in this region. Their number bears testimony to the range of this cult and its impact on the local communities. Coronation of the figures of Mary contributed to the revival of pilgrimages. Thus Kashubian sanctuaries are now thriving and they have become closer to the hearts of the faithful from other regions of Poland as well.

Refine search results

Niewdzięczność. Niepamięć. Nieczułość. Przypadek kaszubskich herstorii

Społeczne formy pobożności ludowej na Kaszubach

Edmund Wnuk- Lipiński (1944-2015) – z małego miasta na Kaszubach w świat wielkiej nauki i spraw publicznych

Alexander Treichel (1837–1901) – zapomniany etnograf z pogranicza Kaszub i Kociewia

Kartka z historii Dębków

Znaczenie organizacji pozarządowych w popularyzacji dziedzictwa kulturowego i turystyki na terenie etnoregionu kaszubskiego

Majaki i przebudzenie. PRL w kaszubskiej pamięci kulturowej

Krąg rodzinny dziekana bytowskiego ks. kan. Jakuba Antoniego Chrabkowskiego (1756-1813)

Zmiany w statusie języka kaszubskiego od połowy XX wieku do początku XXI wieku

KASZUBSKIE OBRAZY NIE-KASZUBÓW. O KILKU KWESTIACH LITERACKICH Z FAKTOREM POSTZALEŻNOŚCIOWYM

Kaszubi w Wermachcie 1942-1945 w świetle źródeł bibliograficzno-archiwalnych

Kościół pw. św. Wawrzyńca w Luzinie – sakralna perełka na terenie Kaszub

Kaszubi i Królowa ich serc: Madonna Sianowska i Swarzewska