Search results

1

Ponadstuletnie sąsiedztwo

100%

Pławuszewski P.

Kwartalnik Filmowy

|

2014

|

issue 87-88

297-302

PL

Recenzja książki Marka Hendrykowskiego „Współczesna adaptacja filmowa” (2014). Recenzent przywołuje najważniejsze jej tezy i spostrzeżenia, zachowując porządek odpowiadający układowi wspomnianej publikacji (podzielonej na trzy rozbudowane części). W pierwszej kolejności Pławuszewski koncentruje się na ustaleniach historycznofilmowych badacza (tu m.in. o zmiennych na przestrzeni dekad modelach adaptatora), następnie omawia wybrane kwestie teoretyczne uobecnione w pracy Hendrykowskiego (mowa choćby o siedmiu mechanizmach adaptacyjnych), by ostatecznie pochylić się nad tą częścią publikacji, która kładzie nacisk na tytułową „współczesność” teorii i praktyki adaptacyjnej (ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji krajowej, dalekiej – według autora recenzowanej książki – od stanu pożądanego).

EN

A review of Marek Hendrykowski’s book “Współczesna adaptacja filmowa” [“Contemporary Film Adaptation”] (2014). The reviewer lists the most important arguments and insights of the book in the order they appear in the volume (which is organised in three parts). First of all Pławuszewski focuses on the findings of the author related to the history of film (for example on the changing models of film adaptations), then he discusses selected elements of theoretical discussion present in Hendrykowski’s work (e.g. seven mechanisms of adaptation), and then considers the part of the book which focuses on the “contemporary” theory and adaptation practice (with a focus on the situation in Poland, which is far, according to Hendrykowski, from the ideal).

2

Gombrowicz a polski film fabularny

80%

Nowakowski J.

Przestrzenie Teorii

|

2013

|

issue 20

155-172

EN

This article presents the influence that Witold Gombrowicz’s work has had on Polish cinema. It covers several generations of directors, for example, Andrzej Munk (born in the 1920s), Roman Polański and Jerzy Skolimowski (born in the 1930) as well as Agnieszka Holland, Piotr Szulkin and Marek Koterski (born in the 1940s and 1950s), and discusses the topic of film adaptations of his books (Jerzy Skolimowski’s Ferdydurke and Jan Jakub Kolski’s Pornografia [Pornography]). The article shows that Polish cinema uses Gombrowicz’s works most of all by taking up the issue of life’s authenticity and inauthenticity as well as to demythologize Polish tradition and history. As for esthetics, it employs Gombrowicz’s favorite style, i.e. the grotesque.

3

Adaptacja filmowa – przekładem czy montażem?

70%

Wysłouch S.

Przestrzenie Teorii

|

2014

|

issue 22

223-227

EN

This article presents arguments against some of the ideas presented in Marek Hendrykowski’s paper Adaptacja jako przekład intersemiotyczny [Adaptation as intersemiotic translation] („Przestrzenie Teorii” [Space of Theory] no. 20 (2013). The author challenges two assumptions: 1) the list of translation operations which was proposed by Hendrykowski and which she considers to be heterogeneous: these operations are performed either on a text’s surface (rhetorical operations) or in its deep structure (transaccentuation, compression and amplification); and 2) the concept of adaptation which is understood as montage, since the idea of montage restricts the issue of translation to compositional activities and isolates it from sources of hermeneutic and cognitive inspiration.

4

Adaptacja jako przekład intersemiotyczny

61%

Hendrykowski M.

Przestrzenie Teorii

|

2013

|

issue 20

175-184

EN

Film adaptation is carried out by means of montage. This process is based on adjusting the obtained material and piecing together fragments which will be used once again and which an adapter has taken from the original work. It is montage, i.e. a selection and combination of moving pictures, which constitutes a new textual whole which is equivalent to the prototype, that forms a semiotic basis for and the essence of the adaptation process. The term “translation” can only be used in reference to film adaptation when we do not deal with full identicalness, but rather with functional similarity which does not allow one to fully equate a linguistic translation with screen adaptation.

5

Wiesław Myśliwski’s Ideal Cinema

61%

Szaniawski J.

Kwartalnik Filmowy

|

2023

|

issue 121 Kino i młoda widownia

166-187

EN

The author of this essay searches for traces confirming the influence of cinema on Wiesław Myśliwski’s life and works. Despite the fact that the writer acknowledged his love for cinema, this aspect is overlooked in discussions of his oeuvre. Myśliwski himself also does not devote much space to it in his recently published collection of texts and interviews W środku jesteśmy baśnią. Mowy i rozmowy [We Are a Fairy Tale Within: Speeches and Conversations] (2022). In this article, the author devotes special attention to film motifs in the novel A Treatise on Shelling Beans (2013), the cinematic imagination that is revealed in this book, and the role of history in Myśliwski’s work.

PL

Autor eseju szuka śladów potwierdzających wpływ kina na życie i twórczość Wiesława Myśliwskiego. Mimo że pisarz otwarcie mówił o swoim zamiłowaniu do kina, aspekt ten jest pomijany w omówieniach jego dorobku. Sam Myśliwski również nie poświęca mu zbyt wiele miejsca w wydanym niedawno zbiorze tekstów i wywiadów W środku jesteśmy baśnią. Mowy i rozmowy (2022). W niniejszym artykule autor poświęca szczególną uwagę motywom filmowym w powieści Traktat o łuskaniu fasoli (2006), filmowej wyobraźni, która się w tej książce ujawnia, a także roli historii w twórczości Myśliwskiego.

6

Modyfikacja znaczeń we współczesnych adaptacjach klasycznych bajek ludowych. W kontekście wychowania

61%

Przybyła-Dumin A.

Konteksty Pedagogiczne

|

2014

|

vol. 1

|

issue 2

EN

A folk fable was one of the folk genres that had the unusually significant educative importance. Through the simplicity and generalization of the construction of a story plot, the lack of descriptive elements, aiming at universal depictions, the binary system of characters and the optimistic ending showing the victory of good over evil, the folk fable presented the world of values and shaped their hierarchy. The human characters, deprived of the psychological depth, represented certain morally unambiguous types and were an inexhaustible treasure trove of patterns of behaviour. Unfortunately, the field researches have shown that during the 20th century the folk fables started to vanish from the oral transmission. This makes us ask ourselves a question whether the contemporary adaptations perform the same significant functions as folk fables did, since the realization of them is still necessary for humankind. The author of the following study analyzes three screen adaptations, discussing what picture of the world and a human is given by them and if, therefore, they can perform the same functions as folk fables or, perhaps, their impact is different.

PL

Bajka ludowa była jednym z gatunków folkloru mających niezwykle istotne znaczenie wychowawcze. Poprzez prostotę i stereotypowość konstrukcji fabularnych, brak elementów opisowych, dążność do ujęć uniwersalnych, binarny układ postaci i optymistyczne zakończenie, prezentujące zwycięstwo dobra nad złem, ukazywała świat wartości i kształtowała ich hierarchię. Bohaterowie ludzcy, pozbawieni głębi psychologicznej, reprezentowali pewne typy, jednoznaczne pod względem moralnym, i stanowili nieprzebraną skarbnicę wzorców postępowania. Niestety badania terenowe wskazują, że w ciągu XX w. bajka zaczęła zanikać z przekazu ustnego. Należy więc postawić pytanie, czy współczesne adaptacje realizują te same doniosłe funkcje, jakie pełniła bajka ludowa, bo przecież ich realizacja nadal jest człowiekowi niezbędna do prawidłowego rozwoju. Autorka poddaje analizie trzy ekranizacje i wskazuje, jaki obraz świata i człowieka jest w nich prezentowany i czy w związku z tym mogą pełnić te same funkcje, co bajki ludowe, czy też ich oddziaływanie jest odmienne.

7

Ekokrytyczne studium nad adaptacją filmową powieści Znachor w reż. Michała Waszyńskiego (1937)

51%

Kaźmierczak M.

Forum Poetyki

|

2021

|

issue 24

122-139

EN

The paper discusses a 1937 film directed by Michał Waszyński, also considering the novel written by Tadeusz Dołęga-Mostowicza which became the source of the screenplay, and the second adaptation of this novel directed by Jerzy Hoffman in 1981. The paper focuses on the interpretation of the film directed by Waszyński in the context of the relations between man and nature which was original and – in some way – went beyond the melodramatic convention. The film is interpreted in the context of the strong tension between traditional Poland and modern Poland, between fiction and reality.

PL

Powieść Tadeusza Dołęgi-Mostowicza, a także jej dwie filmowe adaptacje (pierwsza – Michała Waszyńskiego z 1937 roku, a druga z 1981 roku w reż. Jerzego Hoffmana) są tekstami kultury popularnej, dlatego intrygujące poznawczo jest wydobycie nieoczywistych, bez wątpienia nie tylko uwarunkowanych estetycznie, relacji między środowiskiem naturalnym i człowiekiem. Autor artykułu analizuje i interpretuje film w reżyserii Michała Waszyńskiego. Podejście ekokrytyczne pozwala w ciekawym kontekście ujrzeć napięcie między fikcją filmową oraz rzeczywistością, a także między tzw. Polską nowoczesną i tradycyjną.

8

Jeszcze o adaptacji. W odpowiedzi Sewerynie Wysłouch

51%

Hendrykowski M.

Przestrzenie Teorii

|

2015

|

issue 23

EN

Marek Hendrykowski’s paper provides certain remarks and necessary explanations in response to Seweryna Wysłouch’s polemic (“A film adaptation – a translation or montage?”, published in Przestrzenie Teorii no. 22, 2014).

9

Adapting tone from novel to film: Vladimir Nabokov’s Lolita and its film adaptation by Stanley Kubrick

51%

Piwińska M.

Literatura i Kultura Popularna

|

2018

|

vol. 24

199 - 207

EN

The article deals with Vladimir Nabokov’s Lolita and its film adaptation by Stanley Kubrick. The tone of the novel makes a simple transfer from novel to film impossible without losing characteristics of the novel. These consist of unreliable narration, wordplays, satire and numerous examples of parody. Kubrick suggests a range of devices to convey the tone of the novel.

10

Współczesne teorie „adaptation studies”. Rekonesans badań i nowe kierunki rozwoju

41%

Birkholc R.

Kwartalnik Filmowy

|

2022

|

issue 119 (Nowa) teoria filmu

56-76

PL

W artykule zostają przybliżone argumenty nieomawianej dotychczas szerzej w polskich badaniach debaty metodologicznej toczonej w ramach współczesnych adaptation studies. Autor opisuje trzy tendencje charakterystyczne dla najnowszych teorii adaptacji: metateoretyczne próby przeramowania pojęcia adaptacji, krytykę podejścia typu medium specificity oraz otwieranie się na konteksty kulturowe, społeczne i ekonomiczne. Zdaniem autora jednym z największych wyzwań stojących przed studiami nad adaptacją jest przełamanie obowiązującego w obrębie dyscypliny podziału na badania tekstualne i kontekstualne (na który zwracała uwagę Kamilla Elliott). Kategorią, która może stanowić pomost między ujęciami formalistycznymi a kulturoznawczymi, jest pojęcie dyskursu, które nie było dotąd przedmiotem poważnej debaty w ramach dyscypliny. Posługując się przykładami polskich adaptacji z ostatnich lat, autor wskazuje na możliwe sposoby zastosowania tej kategorii w badaniach porównawczych.

EN

The article presents the methodological debate in contemporary adaptation studies, which has not been discussed in greater detail in Polish research. The author describes three trends characteristic of the latest adaptation theories: metatheoretical attempts to reframe the notion of adaptation, criticism of medium-specificity approach, opening up to cultural, social and economic contexts. According to the author, one of the greatest challenges that adaptation studies faces is to overcome the discipline’s division into textual and contextual research (which was noticed by Kamilla Elliott). A category that could link formalistic and cultural approaches is, as the author argues, the category of discourse, which has not been the subject of a broader debate within the discipline so far. Referring to the examples of the latest Polish film adaptations, the author indicates possible ways of applying the concept of discourse in comparative studies.

11

Procesy emancypacyjne filmowego gatunku sf w powojennej Czechosłowacji a Lemowskie reperkusje. Wstępny rekonesans

41%

Nowakowski J.

Porównania

|

2015

|

vol. 17

67-75

EN

The article presents the first important science fiction films made in Czechoslovakia in three decades, 40s, 50s and 60s of the 20th century, in order to show that they constitute the basis of this type of cinema-tography in Poland’s southern neighbour. They reflect various models of film fantasy from a pessimistic note in Krakatit (1948) by Otakar Vávra, different from the humanistic optimism of its literary prototype (novel by K. Čapek) put in the context of the post-war nuclear threats to a vivid and graceful 19th century gravure illustrating the novels of Jules Verne in the film by Karel Zeman Vynález zkázy (1958). The last to be made was an adaptation of Stanisław Lem’s novel Obłok Magellana, titled – Ikaria XB-1 (1963) (not mentioned in the opening credits) directed by J. Polák which turned out to be the most modern sci-fi film of the times because of its realism.

PL

Artykuł przedstawia pierwsze ważne filmy science fiction powstałe w Czechosłowacji w trzech dekadach – latach 40., 50. oraz 60. ubiegłego wieku, pokazując, że stanowią one podwaliny tego typu kina u naszych południowych sąsiadów. Wszystkie realizują odmienny model ekranowej fantastyki, lecz w odróżnieniu od Krakatit (1948). Otakara Vávry nadającego mu rys pesymizmu, inny od huma-nistycznego optymizmu literackiego pierwowzoru (powieść K. Čapka) i wtłaczającego go w kontekst powojennych zagrożeń atomowych, a także feerycznego, pełnego wdzięku XIX-wiecznej grawiury ilustrującej powieści Julesa Verne’a filmu Karela Zemana Diabelski wyna-lazek (1958), to właśnie najpóźniej powstała (niezaznaczona w napisach czołowych) adaptacja powieści Stanisława Lema Obłok Magellana, zatytułowana – Ikaria XB-1 (1963) w reżyserii J. Poláka okazał się najbardziej nowoczesnym, bo stawiającym na realizm, utworem czeskiego kina SF tamtego okresu.

12

O "Pannach z Wilka"

41%

Mitzner P.

Polonistyka. Innowacje

|

2022

|

issue 16

115-128

EN

The lecture is devoted to a multifaceted analysis of Jaroslaw Iwaszkiewicz’s short story Panny z Wilka (The Maids of Wilko). It deals with its genesis and thematic connections with other works of the writer. Crucial here are issues of time and mechanisms of recollection. An additional context is the film adaptation of The Maids of Wilko made by Andrzej Wajda.

PL

Wykład poświęcony jest wieloaspektowej analizie opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza Panny z Wilka. Dotyczy on jego genezy i związków tematycznych z innymi utworami pisarza. Zasadniczą są tu kwestie czasu i mechanizmy wspominania. Dodatkowym kontekstem jest adaptacja filmowa Panien z Wilka dokonana przez Andrzeja Wajdę.

13

Paradoxes of Transrobotism: an Anti-Transhumanist Reading of Chris Columbus’s Bicentennial Man

41%

Kowalczyk A. S.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 11: Anglica. Zeszyt specjalny

137-150

EN

This essay proposes a re-reading of Chris Columbus’s film Bicentennial Man (1999) as a critique of transhumanism. Construing the robot protagonist, Andrew Martin, as a metaphor of the human being, the essay argues that the series of modifications he undergoes is a reversed version, as it were, of transformations postulated in Nick Bostrom’s “Letter from Utopia” and the Transhumanist Declaration—the famous manifestos of transhumanism. Consequently, the film is interpreted as an affirmation of humanity defined by conservative opponents of transhumanism.

PL

Artykuł proponuje odczytanie filmu Chrisa Columbusa Człowiek przyszłości (Bicentennial Man) (1999) jako krytykę transhumanizmu. Rozpatrując głównego bohatera — androida znanego jako Andrew Martin — jako metaforę człowieka, artykuł postuluje spojrzenie na modyfikacje, które przechodzi tytułowy bio-mechaniczny „człowiek przyszłości” w kontekście „odwrócenia” transformacji opisywanych w Deklaracji Transhumanistycznej oraz w słynnym „Liście z Utopii” Nicka Bostroma — jednego z czołowych przedstawicieli transhumanizmu. Przyjęte założenia pozwalają na „konserwatywne” odczytanie Człowieka przyszłości, jako swoistej afirmacji człowieczeństwa.

Refine search results

Ponadstuletnie sąsiedztwo

Gombrowicz a polski film fabularny

Adaptacja filmowa – przekładem czy montażem?

Adaptacja jako przekład intersemiotyczny

Wiesław Myśliwski’s Ideal Cinema

Modyfikacja znaczeń we współczesnych adaptacjach klasycznych bajek ludowych. W kontekście wychowania

Ekokrytyczne studium nad adaptacją filmową powieści Znachor w reż. Michała Waszyńskiego (1937)

Jeszcze o adaptacji. W odpowiedzi Sewerynie Wysłouch

Adapting tone from novel to film: Vladimir Nabokov’s Lolita and its film adaptation by Stanley Kubrick

Współczesne teorie „adaptation studies”. Rekonesans badań i nowe kierunki rozwoju

Procesy emancypacyjne filmowego gatunku sf w powojennej Czechosłowacji a Lemowskie reperkusje. Wstępny rekonesans

O "Pannach z Wilka"

Paradoxes of Transrobotism: an Anti-Transhumanist Reading of Chris Columbus’s Bicentennial Man