Search results

1

Man and the natural world

100%

Hołub G.

Logos i Ethos

|

2019

|

vol. 51

EN

The paper takes up Paul W. Taylor’s theses (beliefs) concerning the relations between human beings and the environment. First thesis sets forth that humans are members of the Earth community of life; second, humans are interrelated with other species; third, all organisms are teleological centers of life tending to fulfill their inner good; fourth, humans are equal with other living creatures. These theses are analyzed in-depth and critically assessed. Most controversial is the last belief. It implies that all living creatures have the same value and should be treated equally. The paper shows that these assertions are not viable. More realistic is the idea that natural living creatures differ as far as their values are concerned. Hence, in the paper is undertaken an attempt to figure out a method of disclosing these axiological differences, starting from a personalist model describing mutual relations between anthropology and ethics.

2

Zaranie, rozwój oraz perspektywy etyki środowiskowej – wybrane zagadnienia

88%

Marek-Bieniasz A.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2014

|

vol. 12

|

issue 1

59-71

EN

The article is an attempt at presenting some aspects of the development of environmental ethics, i.e. the situation in which this discipline evolved, which is referred to as the ecological crisis. It presents the way in which this discipline was understood by its first representatives, their demands concerning both the ways in which it should be funded and its further theoretical development. At the same time, the process of penetration of Albert Schweitzer's ethics of the respect for life into the reflections of environmental ethicists is discussed. The author compares such ethics with the ethics of the most famous representative of this discipline in Poland, i.e. Henryk Skolimowski. The article also reveals some of the developmental trends of environmental ethics and lists its representatives. It also discusses the theses and assumptions of biocentric environmental ethics and draws attention to the prospects and the need for further development of this discipline.

3

Etyczne podstawy polityki zrównoważonego rozwoju

75%

Ciszek M.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2008

|

vol. 6

|

issue 1

153-163

EN

The idea of sustainable development set up that at presently living people are responsible for condition of environment and they should leave future generation decent circumstances of life, this imperative of respecting of nature, activity for goods of future generation causes that every politicial operation in this range must be underpinned on certain deciding from range of ethic especially on one of its subdiscipline-environmental ethic. Unfortunately, this ethical discipline is not a monolith, because it is possible to find it’s other streams witch tries to answer a question: why should we protect the nature? Especially two opposition streams deserve notice anthropocentric and biocentric position, witch differently comprehend purpose and bases of protection of nature, the anthropocentrism has on respect goods of the person but biocentrism goods of whole nature, witch one of the many elements is a man. In this publication I try to establish, witch from this two ethical models is most optimal for practical, political programs of accustoming of sustainable development.

4

Poszanowanie przyrody jako kategoria etyczna w perspektywie biocentrycznej

75%

Majcherek J.

Edukacja Biologiczna i Środowiskowa

|

2015

|

issue 2

51-57

PL

Poszanowanie przyrody jest oczywistym postulatem formułowanym na gruncie sozologii, ekologii i ekofilozofii. Czy ma jednak uzasadnienie także na gruncie biocentrycznie zorientowanej etyki i może zostać uznane za powinność etyczną, jak twierdzi Paul W. Taylor i inni przedstawiciele etyki środowiska? Trudno takie wnioski uzasadnić na podstawie samego badania przyrody i ustalania praw nią rządzących bez popadnięcia w błąd naturalistyczny. Można uznać przyrodę za samoistne dobro, a jej niszczenie za samoistne zło, ale niekoniecznie moralne. Postulat poszanowania przyrody jest częścią kultury jako systemu reguł i norm regulujących ludzkie postępowanie, także wobec przyrody. Jest ważny i obowiązujący bez względu na to czy da się go uzasadnić także etycznie i niezależnie od etycznych sankcji.

EN

Respect for nature is an obvious human obligation from sozological, ecological and ecophilosophical standpoints. Is it an ethical duty also, as Paul W. Taylor and some other environmental ethicists claim? According to George E. Moore’s criticism of naturalistic fallacy, nature couldn’t give a foundation for any duty, including respect for itself. Nature could be recognized as good, but not in a moral sense. Destroying it should be acknowledged as an evil, but not necessarily a moral one. Not founded on the laws of nature, respect for it is part of culture, being a normative system which rules different forms of human behaviour, among them these concerning nature. Respect for nature is a duty of homo sapiens as a species being part of it and being able to act consciously in and for it. This duty is valid and obligatory irrespectively of ethical grounds.

5

Biocentrism and Marxism: Bloch’s Concept of Life and the "Spirit of Utopia"

71%

Moir C.

Praktyka Teoretyczna

|

2020

|

vol. 35

|

issue 1

PL

Tekst dowodzi, że wczesny rozwój filozoficzny Ernsta Blocha (1885-1997) był znacząco zainspirowany biocentryczną perspektywą, która zdominowała kulturęeuropejską na przełomie wieków. Pojęcie biocentryzmu obejmuje szeroki zakres zarówno artystycznych, jak i intelektualnych nurtów, które jednoczy zainteresowanie wcielonym życiem, światem naturalnym, a także myślą rozkwitających nauk biologicznych. Pomimo jasnego pokrewieństwa pomiędzy biocentryzmem i volkistycznymi, a także faszystowskimi ideologiami – jak pokazuję – myśl Blocha łączy w sobie pewne aspekty biocentryzmu z marksistowską perspektywą, próbując zmierzyć się ze swoimi politycznymi oponentami, nawet jeśli czasami oznacza to poruszanie się po tym samym terytorium pojęciowym.

EN

This article argues that Ernst Bloch’s (1885-1977) early philosophical development was profoundly influenced by a biocentric perspective that dominated European culture in the decades around the turn of the twentieth century. Biocentrism covers a range of artistic and intellectual currents united by a commitment to embodied life, the natural world, and the insights of the flourishing biological sciences. Despite the clear filiations between biocentrism and völkisch and fascist ideologies, as this article demonstrates, Bloch combined aspects of biocentrism with a Marxist viewpoint in an attempt to counter his political opponents-even as that meant occasionally moving in the same conceptual territory.

6

Postawa człowieka wobec przyrody a skuteczność ochrony środowiska

71%

Lemańska A.

Teologia i Moralność

|

2016

|

vol. 11

|

issue 1(19)

7-16

EN

The article presents two human attitudes towards nature: a selfish attitude and the attitude of responsibility. Selfish attitude treats nature as an object to satisfy human needs. In this case the environmental protection is caused by fear of the destruction of biosphere and, consequently, mankind. The attitude of responsibility is characterized by a subjective treatment of nature. In this case, the environment is protected because the nature has its internal values.

PL

W artykule przedstawiono dwie postawy człowieka wobec przyrody: postawę egoistyczną i postawę odpowiedzialności. Postawa egoistyczna prowadzi do traktowania przyrody jako przedmiotu służącego do zaspokajania potrzeb człowieka, a ochrona środowiska wynika z lęku człowieka przed zniszczeniem biosfery i w konsekwencji człowieka. Postawa odpowiedzialności charakteryzuje się podmiotowym traktowaniem przyrody. W tym przypadku chroni się środowisko ze względu na wewnętrzne wartości, jakie ma przyroda.

7

Wkład Hansa Jonasa w filozofię odpowiedzialności

63%

Dzwonkowska D.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2007

|

vol. 5

|

issue 1

143-156

EN

Article presents the concept of responsibility in Hans Jonas’s philosophy. Biocentric character of his ethics gives it new outlook to the phenomenon of responsibility. It seems that mankind cannot anymore afford ignoring environmental problems. And Jonas’s imperative of responsibility is the answer to the ecological crisis. It is based on Kant’s imperative, but new imperative goes beyond anthropocentric ethics to biocentric ethics. It aimed at preserving all forms of life, life in its rich diversity. Its basic motivation is fear of progressing destruction of nature, this fear, when dosed properly by politicians, leads to undertaking actions aiming at preserving nature from man’s activity. It seems that taking responsibility for nature may be way to preserve it.

8

Dwie etyki, podwójna moralność

63%

Majcherek J. A.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2016

|

vol. 14

|

issue 3

69-87

EN

According to the declaration made by many theoreticians of environmental ethics, their purpose is to do moral extension, i.e., to expand moral duties and standards to non-human living entities. If it means including the biosphere into the same moral normative system as is valid in anthroposphere, such a declaration is in fact not realized. Environmental ethics offers normative systems not only different, but often contradictory to human ethics. These differences and sometimes contradictions make a great challenge for a moral subject, always a human being. The question is if it is possible to be equally obedient to such different or even contradictory rules, and construct a double or even dual conscience, according to such double morality.

PL

U podstaw dominujących w etyce środowiskowej, jej biocentrycznych odmian leży deklaracja dokonania moralnej ekstensji, czyli rozszerzenia zakresu obowiązywalności norm i nakazów etycznych na istoty żywe inne niż ludzkie. Jeśli miałoby to oznaczać objęcie biosfery identycznymi powinnościami etycznymi jak obowiązujące w antroposferze, to deklaracja ta nie przez wszystkie biocentryczne odmiany etyki środowiskowej jest realizowana konsekwentnie. W ich obrębie wytworzyły się bowiem odmienne, rozbieżne, a często przeciwstawne etyce humanistycznej systemy aksjonormatywne. Stawia to podmiot moralny, którym we wszystkich tych systemach jest istota ludzka, wobec sprzecznych wymagań i zobowiązań etycznych. Kwestią problematyczną pozostaje możliwość kształtowania dwoistego czy wręcz rozdwojonego sumienia moralnego, mogącego sprostać tak rozbieżnym postulatom i powinnościom.

9

Preferencje polityczne a świadomość ekologiczna – przypadek mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego

63%

Trempała W.

Świat Idei i Polityki

|

2018

|

issue 17

383-411

PL

Niniejszy artykuł zawiera raport z badań empirycznych nad relacjami zachodzącymi pomiędzy preferencjami politycznymi a świadomością ekologiczną mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego. Autor postawił przed sobą zadanie uzyskania odpowiedzi na pytanie o to, czy deklarowane przez respondentów preferencje polityczne przekładają się na ich przekonania ekologiczne dotyczące sposobów postrzegania hierarchii bytów i znaczenia moralnego przyrody, a także gotowość do zachowań proekologicznych i poświęceń własnego interesu dla dobra środowiska przyrodniczego.

EN

This article presents the results of the empirical research on the relationship between political preferences and environmental awareness among the inhabitants of the Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. The author’s aim was to answer whether respondents’ political preferences transfer to their environmental attitudes - how they perceive the hierarchy of beings and the moral meaning of nature in particular, but also, their willingness to pro-ecological attitude and their readiness to sacrifice their own business for the interest of the environment.

10

Anthropocentrism and Biocentrism in Human Attitudes toward Some Selected Dilemmas of Environmental Ethics – Case of Kuyavian and Pomeranian Province Citizens

63%

Trempała W., Papuziński A.

Świat Idei i Polityki

|

2019

|

issue 18

256-278

EN

The article presents the results of own research concerning attitudes toward the four selected dilemmas of environmental ethics. The empirical data was collected by means of a questionnaire in 2014 and 2015 on a representative sample of 1000 inhabitants of the Kuyavian and Pomeranian province. The respondents were asked to address 16 statements that related to some of the issues of environmental ethics including: value of human life in the face of the threat of overpopulation and an ensuing need to reduce the population, validity of human interests in view of nature’s needs, priorities in environmental protection, as well as the principle of redress that specifies the extent of compensation of human induced damage to the environment. Each of the mentioned problems was presented for assessment in the form of four statements

PL

W niniejszym artykule autorzy prezentują wyniki badań własnych nad postawami wobec czterech wybranych dylematów rozpatrywanych na gruncie etyki środowiskowej. Pomiaru empirycznego dokonano przy użyciu kwestionariusza ankiety w latach 2014–2015 na 1000-osobowej, reprezentatywnej próbie mieszkańców województwa kujawsko- pomorskiego. Respondenci zostali poproszeni o ustosunkowanie się do 16 stwierdzeń, których treść odnosiła się do takich zagadnień, jak kwestia wartości życia ludzkiego w obliczu groźby przeludnienia i postulatów związanych z ograniczeniem liczby populacji ludzkiej, znaczenie interesów ludzkich w kontekście dobra przyrody, priorytetowe cele ochrony środowiska, a także zasady zadośćuczynienia określającej zakres rekompensowania szkód poczynionych przez działalność człowieka w środowisku przyrodniczym. Każdy z wymienionych czterech problemów został przedstawiony ankietowanym do oceny w formie 4 stwierdzeń dopasowanych pod względem aksjologicznym do obowiązującego w etyce środowiskowej podziału na stanowiska antropocentryczne i biocentryczne.

11

Wartość świata przyrody w opinii młodych mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej

63%

Cynk K.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2016

|

vol. 19

|

issue 3(75)

123-136

EN

This article discusses issues of ecophilosophy and environmental ethics. The first part of the work presents the analysis of the relation which connects a human being with nature, and also a moral assessment of actions undertaken by society members and their impact on the state of natural environment, as well as the main concepts of both ecophilosophy (anthropocentrism, biocentrism and moderate anthropocentrism) and environmental ethics (biocentrism, anthropocentrism and holism). The second part of the article includes analysis of data which were collected during sociological research carried out in 2015 among Polish, Slovak and Ukrainian students. The results of the conducted research show that, as a matter of fact, the respondents were aware of “the ecological values” present in their societies. Perhaps, what proves it, is the fact that the respondents were for giving nature a moral status, but they were simultaneously likely to treat it instrumentally. Undoubtedly, the conducted research made the respondents aware of the existence of an alternative value system, which can be successfully referred to the natural environment.

PL

W niniejszym artykule podejmowane są zagadnienia z zakresu ekofilozofii oraz etyki środowiskowej. W pierwszej części pracy dokonano teoretycznej analizy relacji, jaka wiąże człowieka z przyrodą, a także oceny moralnej działań podejmowanych przez członków społeczeństw i ich wpływu na stan środowiska naturalnego. Wyróżnione zostały również główne koncepcje zarówno ekofilozofii (biocentryzm, antropocentryzm i umiarkowany antropocentryzm) jak i etyki środowiskowej (biocentryzm, antropocentryzm i holizm). Druga część artykułu zawiera analizę danych, jakie zostały zebrane podczas badań socjologicznych zrealizowanych w 2015 roku wśród polskich, słowackich i ukraińskich studentów. W wyniku przeprowadzonych badań można stwierdzić, że respondenci na ogół zdawali sobie sprawę z istniejących w ich społeczeństwach „wartości ekologicznych”. Może o tym świadczyć fakt, iż badani opowiadali się za nadaniem przyrodzie statusu moralnego, choć jednocześnie wykazywali oni tendencję do instrumentalnego jej traktowania. Niewątpliwie przeprowadzone badania uświadomiły jednak respondentom istnienie alternatywnego systemu wartości, który z powodzeniem może być również odnoszony do środowiska przyrodniczego.

12

Spojrzenie „bez podmiotu” [Recenzja książki Aleksandry Ubertowskiej Historie biotyczne. Pomiędzy estetyką a geotraumą. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2020]

63%

Koza K.

Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

|

2023

|

issue 1 (11)

1-7

RU

Текст представляет собой рецензию на книгу Александры Убертовской Historie biotyczne. Pomiędzy estetyką a geotraumą [Биотические истории. Между эстетикой и геотравмой]. Отправной точкой для исследовательницы является отдельная геостория, рассмотренная с биоцентрической точки зрения. Не менее интересными и важными становятся возможности экокритических теорий как инструменты интерпретации материала и их применение в польских исследованиях.

EN

The text is a review of Aleksandra Ubertowska’s book, Historie biotyczne. Pomiędzy estetyką a geotraumą [Biotic histories. Between aesthetics and geotrauma]. The starting point becomes the biocentric lens applied by the researcher and the geostory behind it. Equally interesting and important are the possibilities of ecocritical theories in interpretation and their application in the Polish ground.

13

O pojęciu trwałego rozwoju

63%

Kiełczewski D.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2003

|

vol. 1

|

issue 1

341-365

PL

Tematem artykułu jest próba sprecyzowania kategorii trwałego rozwoju jako całościowej koncepcji rozwoju społeczno-gospodarczego i szerzej rozumianego rozwoju cywilizacyjnego. Artykuł polemizuje z często spotykanym w polskiej literaturze przyrodocentrycznym rozumieniem tej kategorii sprowadzającym do trwałego rozwoju jedynie do zrównoważenia ekologicznego gospodarki. Trwały rozwój należałoby raczej postrzegać jako koncepcję rozwojową, w której dąży się do zapewnienia odpowiedniej proporcji między poziomem materialnej konsumpcji oraz poczuciem bezpieczeństwa ekologicznego i społecznego ludzkości. Takie rozumienie trwałego rozwoju wynika z jego uwarunkowań ekologicznych, społecznych, politycznych, teoretycznych i filozoficzno-etycznych, a także z interpretacji proponowanych definicji tej kategorii oraz teoretycznych i normatywnych („Agenda 21”) kategoryzacji jej celów. Trwały rozwój można uznać za koncepcję wzrostu efektywności gospodarowania w jego aspekcie ekologicznym i społecznym. Drogą do poprawy efektywności są nie tylko procesy gospodarcze ujmujące realne koszty oraz korzyści ekologiczne i społeczne podejmowanych działań gospodarczych, ale także kształtowanie świadomości i humanizmu ekologicznego.

14

Engaging Cinema in Environmental Crisis: A Paradigm of Documentary Films of the Niger Delta

63%

Okpadah S. O.

Colloquia Humanistica

|

2022

|

issue 11

1-22

PL

Bogaty w ropę region delty Nigru w Nigerii pozostaje jednym z najbardziej zdewastowanych środowiskowo miejsc na świecie. Jest to spowodowane spalaniem gazu, wyciekami ropy naftowej, nielegalnym bunkrowaniem ropy i aktami wandalizmu dokonywanymi na rurociągach w regionie. Dążenie do ekodemokracji i przerwania ekoapatii skłoniło światowych naukowców do opracowania paradygmatów, które sprzyjałyby transformacji środowiskowej. Na gruncie dyscyplin akademickich, takich jak historia, geografia, antropologia i humanistyka globalna, trwa więc krytyczne zaangażowanie w praktyki i dyskursy, które mogłyby ułatwić osiągnięcie antycypacyjnej adaptacji do klimatu. Tymczasem jednak afrykańskie uczelnie, szczególnie nigeryjskie, dużo wolniej przyswajają krytyczne podejście właściwe Zachodowi. Krytycy filmów ekologicznych w Nigerii nie zbadali w pełni dyskursu środowiskowego, który nabrał siły w innych dyscyplinach kluczowych dla ekologizacji humanistyki. Dlatego też w afrykańskiej nauce wciąż brakuje krytycznych podstaw do analizy związków środowiska i kina lub też, jak to nazywam, dyskursów na temat „zielonego” kina. Na tym tle przyglądam się kryzysowi ekologicznemu w filmach dokumentalnych Delta Blues, The Nigerian Oil Thieves and The True Price of Crude Oil. Analiza treści ma pozwolić na zbadanie, w jaki sposób filmy te zostały wykorzystane do budowania świadomości ekologicznej w regionie. Analiza opiera się na biocentrycznym modelu ekokrytyki Adriana Ivakhiva, który uznaje jedność człowieka i wszystkich stworzeń oraz otaczającego go środowiska, zalecając przejście od humancentryzmu do biocentryzmu.

EN

The oil-rich Niger Delta region of Nigeria remains one of the most environmentally devastated places in the world. This is caused by gas flaring, crude oil spillages, illegal oil bunkering and pipeline vandalism in the region. The call for eco-democracy and the disruption of eco-apathy has driven global academia into developing paradigms that would foster environmental transformation. Interestingly, while academic disciplines such as history, geography, anthropology and the global humanities continue to critically engage in practices and discourses that would facilitate achieving anticipatory climate adaptation, African academia, especially in Nigeria, has been slow to absorb the same critical spirit as the West. In fact, environmental film critics in Nigeria have not fully explored the environmental discourse that has gathered strength in other disciplines central to the greening of the humanities. Therefore, there remains a dearth of critical underpinning for environment and cinema, or what I term discourses of/on the green cinema, in African scholarship. Against this backdrop, I examine environmental crisis in the documentary films Delta Blues, The Nigerian Oil Thieves and The True Price of Crude Oil, and use content analysis method to investigate how these films have been used to create environmental awareness in the region. The analysis is anchored on Adrian Ivakhiv’s biocentric model of ecocriticism, which acknowledges the unity of man and all the creatures and the environment around him, and further recommends a shift from human-centrism to biocentrism.

15

Bezdroża ekologii – chrześcijańska krytyka współczesnych nurtów ekologii

54%

Jurczyk B.

Teologia i Moralność

|

2016

|

vol. 11

|

issue 1(19)

17-28

EN

At the beginning ecology was a branch of science dealing with relations and interactions between organisms, the results of which did not attract any particular interest. This was changed when cultural ecology started to boom in the 1960s. In the 1970s ecology became a form of defiance against the technological and industrial revolution. New plans (projects) of ecological salvation for the planet earth (natural environment and not necessarily a human being) have been incorporated into religion, politics and biology. Not surprisingly, these plans face criticism from the Christian point of view as they obscure the truth about a human being. Firstly, eco-religious trends like New Age (1), then political trends, which are symbolized in the Greens (2) and finally biological trends, which were discussed in the example of The Extended Phenotype have been critically analyzed. In the summary, the author one more time emphasized the meaning and importance of anthropological principle for all solutions in ecology. According to this principle, the meaning of the world lies in the human being; existence of the world is “existence for the human being”. This is the final meaning of the creation of the world and mankind included in Genesis (Chapters 1-2).

PL

Na początku ekologia była gałęzią nauki zajmującą się relacjami i interakcjami między organizmami, których wyniki nie wzbudzały szczególnych zainteresowań. Zmieniło się to, gdy ekologia kulturalna zaczęła huczać w latach sześćdziesiątych. W latach 70. ekologia stała się formą sprzeciwu wobec rewolucji technologicznej i przemysłowej.

16

Kwestie bioetyczne w encyklice Laudato si’ papieża Franciszka

51%

Muszala A.

Polonia Sacra

|

2016

|

vol. 20

|

issue 3(44)

39-65

PL

Artykuł podejmuje refleksję nad wątkami bioetycznymi zawartymi w ostatniej encyklice papieża. W punkcie pierwszym analizuje modele filozoficzne we współczesnej bioetyce, szczególnie rozpowszechnione w ostatnich latach, takie jak: scjentyzm, utylitaryzm, model absolutnej autonomii i personalizm. W punkcie tym ukazano również ocenę tych sposobów filozofowania dokonaną przez papieża Franciszka i jego wniosek, że jedynie model personalistyczny jest adekwatny do właściwego rozwiązania kwestii ekologicznej i bioetycznej. W punkcie drugim opisane są trzy modele ekologiczne: model antropocentryczny, biocentryczny i partnerski. Ukazana jest także refleksja Franciszka w tej kwestii: relacja człowieka do przyrody powinna mieć charakter partnerski i uwzględniać fakt odpowiedzialności człowieka przed Bogiem za działania wobec przyrody. Człowiek powinien być nie władcą tego świata, lecz sługą mającym na celu dobro stworzeń i winien szanować nadane przez Boga prawa. W trzeciej części omówiono kazusy bioetyczne poruszone w encyklice Laudato si’. Dotyczą one początków życia człowieka (status embrionu ludzkiego, aborcja), przemocy wobec dzieci, godności osoby cierpiącej i starszej oraz bioetyki ekologicznej (zadawanie cierpień zwierzętom i żywność GMO).

EN

The article is the reflection on bioethical topics in the recent papal encyclical. First part of the article is the analysis of the most spred philosophical models in contemporary Bioethics such as: scientism, utilitarianism, absolute autonomy and personalism. In this part we can find the pope’s judging of all these philosophical currents and his conclusion: the only appropriate model to resolve ecological and bioethical issues is personalism. The second part of the article analyzes the ecological models: anthropocentrism and biocentrism. It presents also Francis’ reflection in this subject: the man should treat the nature as an equal. The man should be responsible to God for his approach to the nature. The man should not be a master of nature but a wise servant. In the third part of the article the author describes the bioethical cases in the last papal encyclical. They concern the beginnings of human life (status of the human embryo, foetus), child abuse, the dignity of the ill and old‑age persons, and ecological bioethics (animals suffering, GMO).

17

Aksjologiczne podstawy integralnej ochrony środowiska przyrodniczego i ludzkiego

51%

Bołoz W.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2006

|

vol. 4

|

issue 1

113-120

EN

Over the last few decades, we have witnessed a significant change in human mentality and attitudes towards the natural environment and its protection. This change is accompanied by different axiological principles within which we can distinguish: 1) the anthropocentric concept which places man in the centre and grants him a privileged place amongst other species; 2) the anti-anthropocentric concept which stresses the equality of all species and demands a reversal in humanistic orientation consolidated by the European Enlightenment; 3) the moderate anthropocentric concept which underlines human’s caring and a responsible role towards the ecosystem. As disturbances of ecological balance are the result of human actions and the sign of the cultural crisis, the necessity to protect the natural environment should be realised. John Paul II was a supporter of the above. He referred to the integrated ecology, which combines the protection of the natural environment with the concern of the quality of human spirituality. Integrated ecology poses two demands: 1) all actions towards environmental protection should be understood as means of confirming the respect of human personal dignity; 2) those actions which harm the natural environment and threaten man should be given up.

PL

OW ciągu ostatnich dekad jesteśmy świadkami znaczącej zmiany w mentalności ludzi i ich stosunku do środowiska naturalnego i jego ochrony. Zmianie tej towarzyszą różne zasady aksjologiczne, wśród których można wyróżnić: 1) koncepcję antropocentryczną, która w centrum stawia człowieka i przyznaje mu uprzywilejowane miejsce wśród innych gatunków; 2) koncepcję anty-antropocentryczną, która akcentuje równość gatunków i domaga się odwrócenia orientacji humanistycznej ugruntowanej przez europejskie oświecenie; 3) koncepcję umiarkowanie antropocentryczną, która podkreśla ludzką troskę i odpowiedzialność wobec ekosystemu. Ponieważ zaburzenia równowagi ekologicznej jest skutkiem działania człowieka i znakiem kryzysu kulturowego, konieczne jest uświadomienie sobie potrzeby ochrony środowiska naturalnego. Głosił to papież Jan Paweł II, odwołując się do ekologii integralnej, która łączy ochronę środowiska naturalnego i troskę o jakość duchowego życia człowieka. Ekologia integralna stawia dwa wymagania: 1) wszystkie działania na rzecz ochrony środowiska powinny być rozumiane jako środki umocnienia szacunku dla godności człowieka; 2) należy porzucić to wszystko, co niszczy środowisko naturalne i zagraża człowiekowi.

18

Antropocentryczna a biocentryczna koncepcja etyki środowiskowej na przykładzie ujęć Tadeusza Ślipki i Zdzisławy Piątek

51%

Klimski M.

Rocznik Tomistyczny

|

2014

|

vol. 3

187-203

EN

Debate on problem of natural and social environmental preservation has become somehow a necessity for contemporary man. The reason for this, is destructive consequences emerging from proceeding civilization development. Environmental ethics, which has been shaping in 70’s, is a impulse to undertake the action which intends to regulate the proper relation between man and nature referring to norms and values. Article is an attempt of explanation assumptions of one of the main environmental ethics account formulated by Tadeusz Ślipko in the context of biocentric argumentation of Zdzisława Piątek in the field of environmental ethics which is discipline of ethics.

19

Antropocentryzm encykliki Laudato si’

51%

Łepko Z.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2017

|

vol. 15

|

issue 1

5-13

EN

The article points to anthropocentrism as one of the main categories of the encyclical Laudato Si’. It is, therefore, the key to the proper understanding and reception of the encyclical’s message. This concept also defines the position of Pope Francis in today’s dispute related to identifying the causes behind the crisis of modern civilization which finds its expression, among others, in the environmental crisis. Although the Pope associates its cause with tyrannical or distorted anthropocentrism, he does not juxtapose it with biocentrism, but rather, with appropriate anthropocentrism. Such anthropocentrism is an expression of proper anthropology, which is the basis of appropriate ecology.

PL

Artykuł wskazuje na antropocentryzm jako jedną z głównych kategorii encykliki Laudato si’. Stanowi więc klucz do zrozumienia i adekwatnego przyjęcia jej przesłania. Tym samym określa stanowisko papieża Franciszka w dzisiejszym sporze o rozpoznanie przyczyn kryzysu cywilizacji nowożytnej, który wyraża się także w kryzysie środowiska naturalnego. Choć papież wiąże jego przyczyny z antropocentryzmem despotycznym, nie przeciwstawia mu jakiegoś biocentryzmu, lecz antropocentryzm właściwy, czyli osobowy. Taki antropocentryzm stanowi wyraz właściwej antropologii, na podstawie której możliwa jest właściwa ekologia.

20

Postawy społeczne wobec deforestacji lasów tropikalnych

51%

Trempała W., Sadowski S.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2018

|

vol. 16

|

issue 3

19-29

EN

The article presents the findings of research on attitudes of man toward the problem of destroying of tropical rainforests. The empirical measurement was obtained in the years 2014–2015 from a representative sample of 1,000 inhabitants of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. The respondents were asked to take a stance toward four statements which express approval or disapproval of the clearance of rainforests. Axiologically and normatively, the statements were adjusted either to anthropocentrism or biocentrism, which results from the division accepted in environmental ethics. The results indicate that a substantial majority of the respondents reject individualistic anthropocentrism, according to which rainforest clearance may be justified by the welfare and interests of particular individuals. Simultaneously, they give their full approval for biocentrism statements whose content voices an objection against the destructive impact of humans on the functioning of the tropical jungle. Most respondents allow for the clearance of tropical rainforests only when it serves the interests of the whole society and future generations.

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań nad postawami człowieka wobec zjawiska niszczenia lasów tropikalnych. Pomiaru empirycznego dokonano w latach 2014-2015 na reprezentatywnej, liczącej 1000 osób, próbie mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego. Ankietowani zostali poproszeni o ustosunkowanie się do czterech stwierdzeń, które w swej treści wyrażają zgodę lub brak zgody na wyrąb lasów tropikalnych. Pod względem aksjologicznym i normatywnym stwierdzenia te zostały dopasowane do przyjętego w etyce środowiskowej podziału na stanowiska antropocentryczne i biocentryczne. Uzyskane wyniki wskazują, że zdecydowana większość respondentów odrzuca antropocentryzm indywidualistyczny, zgodnie z którym wycinka lasów tropikalnych może być uzasadniona dobrem i interesem poszczególnych jednostek. Jednocześnie wyrażają oni wysoką aprobatę dla stanowisk biocentrycznych, których treść zawiera sprzeciw wobec destrukcyjnej ingerencji człowieka w funkcjonowanie tropikalnej puszczy. Niemniej jednak, większość osób badanych dopuszcza możliwość wyrębu lasu tropikalnego jedynie wówczas, jeśli służy to dobru całego społeczeństwa i przyszłych pokoleń.

Refine search results

Man and the natural world

Zaranie, rozwój oraz perspektywy etyki środowiskowej – wybrane zagadnienia

Etyczne podstawy polityki zrównoważonego rozwoju

Poszanowanie przyrody jako kategoria etyczna w perspektywie biocentrycznej

Biocentrism and Marxism: Bloch’s Concept of Life and the "Spirit of Utopia"

Postawa człowieka wobec przyrody a skuteczność ochrony środowiska

Wkład Hansa Jonasa w filozofię odpowiedzialności

Dwie etyki, podwójna moralność

Preferencje polityczne a świadomość ekologiczna – przypadek mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego

Anthropocentrism and Biocentrism in Human Attitudes toward Some Selected Dilemmas of Environmental Ethics – Case of Kuyavian and Pomeranian Province Citizens

Wartość świata przyrody w opinii młodych mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej

Spojrzenie „bez podmiotu” [Recenzja książki Aleksandry Ubertowskiej Historie biotyczne. Pomiędzy estetyką a geotraumą. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2020]

O pojęciu trwałego rozwoju

Engaging Cinema in Environmental Crisis: A Paradigm of Documentary Films of the Niger Delta

Bezdroża ekologii – chrześcijańska krytyka współczesnych nurtów ekologii

Kwestie bioetyczne w encyklice Laudato si’ papieża Franciszka

Aksjologiczne podstawy integralnej ochrony środowiska przyrodniczego i ludzkiego

Antropocentryczna a biocentryczna koncepcja etyki środowiskowej na przykładzie ujęć Tadeusza Ślipki i Zdzisławy Piątek

Antropocentryzm encykliki Laudato si’

Postawy społeczne wobec deforestacji lasów tropikalnych