Search results

1

L’uso del pane con poca quantità di glutine e del mosto come materia eucaristica

100%

Stokłosa M.

Sympozjum

|

2011

|

issue 1(20)

105-122

IT

La Chiesa si è sempre preoccupata di dare indicazioni normative per la preparazione dell’appropriata materia eucaristica. Da alcuni decenni si è particolarmente vivo nella Chiesa il problema di ricevere la Sacra Comunione dai fedeli affetti da morbo celiaco e dei sacerdoti affetti da alcoolismo o da altra malattia che impedisca l’assunzione anche in minima quantità di alcool. La Congregazione per la Dottrina della Fede nei diversi recenti interventi ha dichiarato che le ostie speciali nelle quali il glutine è completamente assente sono materia invalida per l’Eucaristia. Sono invece materia valida le ostie nelle quali è presente la quantità di glutine sufficiente per ottenere la panificazione senza aggiunta di materie estranee. L’ordinario può concedere ai celiaci di ricevere la Comunione con le ostie a contenuto minimo di glutine. Quando il celiaco non può neppure accostarsi alla Comunione eucaristica utilizzando queste ostie o ci sono le difficoltà di trovarle, in questo caso si può ricevere la Comunione sotto la specie del vino. Per i sacerdoti affetti da alcolismo o altra malattia si può usare il mosto, cioè il succo di uva fresca o anche conservata con sospensione della fermentazione per congelamento o altri metodi che non ne alterino la natura, ovvero limitarsi alla sola specie del pane. Però in questi casi si deve rispettare le regole determinate dalla Congregazione per la Dottrina della Fede al riguardo della celebrazione individuale e anche della partecipazione di tale sacerdote nella Santa Messa concelebrata. Le ultime disposizioni sono state date dalla Congregazione nella lettera ai presidenti delle Conferenze Episcopali, datata 24 luglio 2004.

2

Historia i tradycja wypieku chleba oraz jego miejsce w diecie

75%

Fabijańska M., Fronczyk A.

Zeszyty Naukowe. Turystyka i Rekreacja

|

2015

|

issue 1(15)

93-104

PL

W pracy przedstawiono tradycję i historię wypieku chleba. Opisano jego składniki, sposób wypieku oraz gatunki. Podano wartość odżywczą i wpływ na zdrowie człowieka. Opisano prawidłowe metody przechowywania i pakowania. Opisano rolę chleba w żywieniu człowieka oraz symbolikę i zwyczaje z nim związane w Polsce. Wskazano tendencje w spożyciu chleba w Polsce. Omówiono znaczenie chleba jako produktu turystycznego. Opisano jego miejsce w sztuce oraz przytoczono przysłowia. Opisano muzea chleba, zakres ich działania oraz polskie święta chleba.

EN

The paper presents the tradition and history of baking bread. Describes the basic ingredients, baking methods and its kinds. Presents its nutritional value and impact on humans health. Describes conditions for storing and packaging of bread. Shows bread value in human nutrition in Poland. Describes the symbolism and practices regarding the bread in Poland. Shows trends in consumption of bread in Poland and its significance as a tourism product. Describes its place in art and quotes proverbs about bread. Then characterized bread festivals and museums.

3

Skamieniały chleb w oliwskim kościele. Historia kamienia i rozwój legendy

63%

Kromer A.

Studia Gdańskie

|

2017

|

issue 41

53-74

PL

Przez kilkaset lat we wnętrzu cysterskiego kościoła klasztornego w Oliwie przechowywany był kamień, który uważano za skamieniały chleb oraz towarzysząca mu tablica mówiąca o klęsce głodu. Najstarsze informacje o kamieniu pochodzą z napisanej na początku XVI w. kroniki Simona Grunaua. W kronice znalazła się też legenda przedstawiająca okoliczności przemiany chleba w kamień. Na przełomie XVIII i XIX w. kamień zaginął w nieznanych okolicznościach. Tablica znajdowała się w kościele do 1956 r., kiedy została oddana do konserwacji. Jak dotąd nie powróciła na dawne miejsce. Do obecnych czasów dotrwała legenda o kamiennym chlebie, powtarzana w różnych wariantach przez kolejnych autorów.

EN

Over several hundred of years there was a stone inside the Cistercian Abbey in Oliwa which was believed to be petrified bread, together with a stone tablet telling of famine. The earliest information about the stone come from Simon Grunau’s chronicles (Preussische Chronik) written at the beginning of the 16th century. The legend of the transformation of the bread into stone was also detailed in his chronicles. Between the 18th and 19th centuries the stone was lost in unknown circumstances. The tablet was kept in the abbey until 1956, when it underwent restoration. Since then it has not been returned to its proper place. The legend of the petrified bread has been retold in many different versions by different authors, right up to the present day.

4

Chleb w małych formach litewskiego folkloru

63%

Smetoniene I.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2021

|

vol. 33

103-116

EN

Bread is one of the oldest human-made foods. With the emergence of agriculture, it became a daily meal and so began to be appreciated, personalised and deified. The image of bread in small forms of folklore shows that it is the main food, so important that people are ready to work hard for it and even baking bread is considered difficult. The result of all this work is a person whose hunger is satiated, and the same is true of the entire family. Although all work is valuable, that of a plougher or generally of ordinary people is particularly appreciated because it is most strictly connected with bread and land. Considerable attention is paid to the quality of bread: it not only has to look nice but also be tasty. Bread allows one to differentiate one’s folk from strangers; it reminds one of home and motherland, functions as a symbol of stability and harmony in the family. Data from folklore highlight mutual relationships between bread and people: bread protects people from misfortunes, it heals and warns them of danger. Therefore, people protect and respect it and attribute magical qualities to it. This understanding of bread was typical of our ancestors. However, given that the data from folklore used in this study come from the 19th and early 20th c., the contemporary understanding of bread may be different.

PL

Chleb w świetle małych form litewskiego folkloru jest głównym pokarmem człowieka i na tyle ważnym, że dzięki niemu człowiek jest gotowy do ciężkiej pracy. Nawet samo pieczenie chleba to ciężka praca, ale najważniejszy jest wynik tego trudu – syty, pracowity człowiek, syta rodzina; choć każda praca jest cenna, praca oracza lub zwykłych ludzi zasługuje na szczególny szacunek, ponieważ jest ściśle związana z chlebem i ziemią. Wielka waga przywiązywana jest do jakości chleba: musi on nie tylko pięknie wyglądać, ale także być smaczny. Chleb w litewskim folklorze jest też swego rodzaju miarą otaczających ludzi i wspólnoty, pozwala odróżnić swego od obcego; przypomina dom i ojczyznę, jawi się jako symbol siły rodziny, jej harmonii; w folklorze istnieje wzajemny związek między chlebem a człowiekiem: chleb chroni przed nieszczęściami, leczy, ostrzega, dlatego człowiek go chroni, szanuje, przypisuje mu magiczne właściwości. Tak pojmowali chleb przodkowie współczesnych Litwinów, jednak to rozumienie, bez względu na jego wartość, z biegiem czasu uległo zmianie. Mając na uwadze to, że folklor uchwycił głównie pogląd ludzi z XIX i pocz. XX w., wyniki badań przedstawione w tym artykule mogą różnić się od dzisiejszego wyobrażenia chleba.

5

O chlebie – surogaty chleba, dodatki i przyprawy

63%

Ujwary M.

Perspektywy Kultury

|

2023

|

vol. 45

|

issue 2

341-352

EN

The aim of this article is to draw attention to the issue of bread surrogates, which, due to problems with the availability of cereal grains, have become part of the menu of the population in Poland. Instead of wheat or rye flour, a number of additives appeared, which were finally supposed to enable the consumer to bake bread, or rather its substitutes. Based on the analysis of the literature covering the period from the 19th to the beginning of the 21st century, additives used for bread baking are shown. Some of these ingredients today we would consider inedible, but they were used until the middle of the 20th century. Contemporary dilemmas related to bread additives and changes in its composition have also been taken into account, thanks to which it can be eaten also in the case of special dietary recommendations.

PL

Celem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na kwestię surogatów chleba, które w związku z problemami z dostępnością ziaren zbóż wpisały się w jadłospis ludności na ziemiach polskich. W zastępstwie mąki pszennej bądź żytniej pojawił się szereg dodatków, które finalnie miały umożliwić konsumentowi wypiek chleba, albo raczej jego namiastki. Na podstawie analizy literatury obejmującej okres od XIX do początku XXI w. pokazane zostały stosowane do wypieku chleba dodatki. Niektóre z tych składników dzisiaj uznalibyśmy za niejadalne, ale jeszcze do połowy XX w. były wykorzystywane. Uwzględniono także współczesne dylematy związane z dodatkami do chleba oraz zmiany jego składu, dzięki którym może on być spożywany również w przypadku szczególnych zaleceń dietetycznych.

6

Chleb i woda jako metafory słowa Bożego w czterech Ewangeliach

54%

Ledwoń D.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2017

|

vol. 70

|

issue 2

EN

Bread and water are among the best-known Biblical metaphors for the Word of God. This article presents a study of their occurrence in the four Gospels against the backdrop of the Old Testament. However, an analysis of the explicit references to bread and water is not exhaustive with regards to the topic under discussion. Therefore, other terms that relate to them, such as food, spring, hunger, thirst, feeding, and drinking, are also of great interest. Studying the metaphors for the Word of God reveals both a continuation of the Biblical ideas within the four Gospels, as well as a total novelty in the expression of the Word that became flesh (Jn 1:14).

PL

Chleb i woda należą do najbardziej znanych biblijnych metafor słowa Bożego. Niniejszy artykuł przedstawia studium ich występowania w czterech Ewangeliach na tle Starego Testamentu. Analiza bezpośrednich wzmianek o chlebie i wodzie nie wyczerpuje jednak podjętego tematu. Dlatego przedmiotem zainteresowania są również terminy, które do nich nawiązują, jak pokarm, źródło, łaknienie, pragnienie, karmienie, picie. Studium metafor słowa Bożego wykazuje zarówno kontynuację biblijnych idei w czterech Ewangeliach, jak i całkowitą nowość w wyrażeniu tego Słowa, które stało się ciałem (J 1, 14).

7

Morcinkowe kartofle, chlebiczek i cebula. Rozważania wstępne

51%

Sadzikowska L.

Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy

|

2021

|

issue 2(62)

52-64

EN

The article attempts to present the attitude of the Silesian writer Gustaw Morcinek towards the issue of food. Recalling the camp experiences of Gustaw Morcinek and their literary realizations in post-war works, the article’s author considers the contemporary problems related to food waste and climate change determined by the reckless policy of both small households and countries. Up-to-date statistical data concerning, e.g., ecology or global emissions of greenhouse gases constitutes the background for analyzing Morcinek’s potatoes, bread, and onions – priceless products in a concentration camp.

PL

W artykule podjęto próbę zaprezentowania stosunku Gustawa Morcinka do kwestii pożywienia. Przywołując doświadczenia obozowe autora Listów spod morwy, ich literackie realizacje oraz poddając namysłowi wybrane utwory śląskiego pisarza, rozważono współczesne problemy związane z marnowaniem jedzenia i ze zmianami klimatycznymi, które determinowane są przez lekkomyślną politykę nie tylko małych gospodarstw domowych, lecz i całych państw. Tłem dla analizy i interpretacji Morcinkowych kartofli, chleba i cebuli – produktów bezcennych w obozie koncentracyjnym – uczyniono aktualne dane statystyczne dotyczące m.in. ekologii czy globalnej emisji gazów cieplarnianych. Celem artykułu, napisanego z wykorzystaniem najnowszych trendów edukacyjnych, jest ukazanie fundamentalnego znaczenia szacunku dla dóbr naturalnych w wychowaniu młodego pokolenia w duchu pokornego minimalizmu.

8

Integralność sprawowania Ofiary i Uczty w aspekcie kapłańskiego owocu sprawowanej Mszy Świętej

51%

Trojanowski B.

Wrocławski Przegląd Teologiczny

|

2022

|

vol. 30

|

issue 1

159-175

EN

The theological integrity of the Sacrifice and the Banquet celebrated in the Sacrament of the Most Holy Eucharist, namely the necessity to consecrate and consume both species by the priest who celebrates the Eucharistic sacrifice, is also related to the ministerial fruit of the Holy Mass. This is not only a theological question, but it also translates into canon law which clarifies what is the matter of the sacrament of the Holy Eucharist. The Council of Trent adopted the teaching of St. Thomas about the “concomitance” of the Lord’s body in consecrated wine and the Lord’s blood in consecrated bread. For this reason, Holy Communion is possible under one of the species; however, not for the priest celebrating the Sacrifice of the Holy Eucharist. This is related to Aquinas’s teaching about the perfect sacrifice made by a priest. The question then arises of priests who, because of illness, cannot assume one of the consecrated species: consecrated bread or consecrated wine. In response to this problem, the Holy See has issued regulations which, under certain conditions, enable priests suffering from illness to celebrate the Eucharist on low-gluten bread or on must. This possibility brings with it further difficulties concerning the integrity of the Banquet and Sacrifice in the context of the Eucharist being celebrated by a priest who has not consumed both consecrated species. Apossible solution was presented in the article by Father Gianfranco Ghirlanda. He believes that it would be possible for the priest to consume one species and the faithful who take part in the Eucharist, the other, since they all participate in the common priesthood. Then the author’s opinion was also presented as an attempt to discuss and show the issues that are not yet fully resolved. In the current legal regulations , the problem of the integrity of the Banquet and Sacrifice in the aspect of the “ministerial fruit” celebrated by the presbyter or bishop of the Mass has been indirectly taken into account. For this reason, the priest can celebrate the Eucharist under all conditions, after having obtained the consent of the Ordinary. This, in turn, indicates that the Holy See recommends that each case be carefully reviewed taking into consideration all issues related to the integrity of the Banquet and Sacrifice and the possibility of offering the “priestly fruit” of the celebrated Eucharist.

PL

Integralność Ofiary i Uczty w sakramencie Najświętszej Eucharystii, czyli konieczność konsekracji i spożycia obu postaci eucharystycznych przez kapłana, wiąże się z kapłańskim owocem Mszy św. Nie jest to zagadnienie wyłącznie teologiczne – znajduje swoje przełożenie także na prawo kanoniczne. Sobór Trydencki przyjął nauczanie św. Tomasza o „współbytowaniu” Krwi Pańskiej w konsekrowanym chlebie oraz Ciała Pańskiego w konsekrowanym winie, dzięki któremu możliwa staje się Komunia św. pod jedną postacią, jednakże nie dla kapłana sprawującego Ofiarę Najświętszej Eucharystii (istotne okazuje się tutaj nauczanie Akwinaty o doskonałej ofierze). Problem pojawia się, kiedy ze względu na chorobę odprawiający Mszę nie może przyjąć konsekrowanego chleba lub wina. W odpowiedzi Stolica Apostolska wydała przepisy, które – pod pewnymi warunkami – umożliwiają kapłanom dotkniętym chorobą sprawowanie Eucharystii z użyciem niskoglutenowego chleba lub moszczu. Dokument Stolicy Świętej nie rozwiązuje jednak problemu integralności Uczty i Ofiary w kontekście Eucharystii sprawowanej przez kapłana, który nie spożył obu konsekrowanych postaci. W artykule przedstawiono propozycję o. Gianfranco Ghirlandy, według którego możliwe byłoby przyjęcie jednej postaci przez duchownego, a drugiej przez wiernych uczestniczących w Eucharystii, ponieważ wszyscy biorą udział w kapłaństwie wspólnym. Zaprezentowano także krytyczną ocenę tego podejścia oraz wskazano na nie do końca rozstrzygnięte kwestie. W przepisach prawnych pośrednio uwzględniono problem integralności Uczty i Ofiary w aspekcie „owocu kapłańskiego” odprawianej przez prezbitera czy biskupa Mszy św. Dzięki temu może on sprawować Eucharystię, wypełniając wszystkie warunki, po otrzymaniu zgody ordynariusza. To zaś wskazuje, że Stolica Apostolska każdy przypadek zaleca uważnie weryfikować z uwzględnieniem wszystkich kwestii związanych z integralnością oraz możliwością ofiarowania „owocu kapłańskiego”.

9

Dlaczego Jezus nazwał siebie „Chlebem Życia”?

45%

Stefański J.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2017

|

vol. 70

|

issue 1

EN

Why did Jesus refer to Himself as the “Bread of Life”? Obviously, He intended to give us the gift of Himself in the Eucharist. But why did He choose the form of bread? Beginning with the first use of the word “bread” in the Masoretic Text of the Book of Genesis and the etymological meaning of this term, one can see how God was preparing His Chosen People for the real Presence of His Son in the Most Blessed Sacrament. The bread offered to Abraham by Melchizedek as a gesture of blessing, the manna in the desert as bread from heaven, the bread of Presence in the tent of meeting and in the Jerusalem temple as a unique manifestation of God’s Covenant and love for His People, as well as the messianic expectations of Jewish tradition are all realities expressing the unfolding plan of God in reference to the Body of Christ, present in the Eucharist. This plan reached its climax during the Last Supper in view of the future ultimate Sacrifice of the Lord on the Cross.

PL

Dlaczego Pan Jezus określił siebie jako Chleb Życia? Niewątpliwie pragnął dać nam siebie w Eucharystii. Ale dlaczego wybrał postać chleba, aby to uczynić? Począwszy od pierwszej wzmianki o chlebie w hebrajskim tekście Księgi Rodzaju i etymologicznego znaczenia tego słowa można zauważyć, w jaki sposób Bóg przygotowywał naród w celu ostatecznego objawienia realnej obecności swojego Syna w Najświętszym Sakramencie. Pierwszym chlebem, który stal się znakiem błogosławieństwa był chleb ofiarowany Abrahamowi przez Melchizedeka. Następnie Bóg zesłał mannę dla Izraelitów na pustyni jako chleb z nieba. Później kazał im przygotować chleby pokładne, które były szczególnym znakiem Jego Przymierza i miłości do narodu Izraela. Oczekiwania mesjańskie w tradycji żydowskiej związane z nową, przyszłą manną wyrażają dalszy ciąg odsłaniającego się planu Bożego, który osiąga swój punkt kulminacyjny podczas Ostatniej Wieczerzy w świetle ostatecznej Ofiary Chrystusa na Krzyżu.

10

Mistyczne i społeczne wartości pracy przy tworzeniu chleba

38%

Kocik L.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2013

|

issue 1(8)

9-19

PL

Artykuł ukazuje skutki załamania się tradycyjnych religijnych i magicznych wartości związanych z produkcją rolniczą, szczególnie z „tworzeniem chleba”. Praca uwzględnia zintegrowane podejście do produkcji żywności, kultury wsi i codziennego życia określonych kategorii jej mieszkańców. Na tym tle ukazuje wpływ procesów globalizacji i modernizacji jako czynnika destruktywnego w stosunku do kultury tradycyjnej. Procesy te często powodują głęboką „traumę” społeczno-kulturową, której wskaźnikiem może być ilość samobójstw wśród niektórych kategorii ludności chłopskiej.

EN

This paper is a part of author’s wider consideration problems of ties between nature, crafting and society. The work shows effects and results of collapse of traditional religious and magic values concerning agricultural products, especially the bread. The paper deals an integrated approach connecting food production of peasant farms with culture and everyday life of particular categories of country people. Today however, especially under the influence of globalization processes, there is a strong need for an integration glance and perception of the issue, mainly appropriate to the past role of traditional “strong values”. The special painful problem is a “deep trauma” of contemporary transformation of peasant communities. A strong indicator of this is number of committed suicides within some categories of peasant.

11

COVID-19 a łamanie chleba w kontekście Paschy Jezusa

38%

Sienkiewicz E.

Studia Paradyskie

|

2020

|

issue 30

1-37

PL

Pandemia COVID-19, nie tylko spowodowała wielki kryzys w wielu dziedzinach ludzkiego życia, ale również odsłoniła liczne słabości, dotąd bagatelizowane lub nieuświadamiane. Dotyczy to również Kościoła. Kościół, założony przez Jezusa Chrystusa jako wspólnota wiary w Jego zmartwychwstanie, powinien jednoczyć rozdzielane w Starym Testamencie: świątynię, w której składano ofiary, i dom, w którym spoży- wano Paschę. Podstawą tego jednoczenia i zarazem wypełnieniem obietnicy, oczekiwanym w starotestamentowym – paschalnym wymiarze – jest Eucharystia. Pandemia, pociągając za sobą daleko idące ograniczenia w sprawowaniu kultu chrześcijańskiego, spowodowała pod tym względem sytuację określaną jako nadzwyczajną. W wielu miejscach prowadziło to do nowego spojrzenia – przez bardzo konkretne doświadczenia – na rzeczywistość domu i Kościoła. Nadzwyczajne okoliczności, nazywane czasem kryzysowymi, wymagały nowych rozwiązań, pozwalających z wiarą przeżywać ów stan kryzysowy i doświadczać działania Boga. Domagały się również teologicznej refleksji. Jak się okazuje, doświadczenia starożytnego Izraela, związane z objawiającym się w historii tego ludu Bogiem, mogą bardzo pomóc w rozumieniu i przeżywaniu pandemicznej rzeczywistości przez chrześcijan. Dzieje te bowiem zdają się wyznaczać dwa pod- stawowe etapy: wędrówki i osiedlenia w ziemi obiecanej. Izrael przeżywał je i rozumiał w kontekście Paschy i Przymierza, a także Ofiary i Świątyni. Dostosowywał również do nich istotne elementy kultu, aby wiara była odpowiedzią na konkretne doświadczenia i wyzwania. Wszystkie te elementy obecne są również w Chrystusowym Kościele, który wyrasta i żyje z Eucharystii – łamania chleba. Pandemia COVID-19 uświadomiła wielu nie tylko ciągłość wiary Izraela i wierzących w Chrystusa. Ukazała również potrzebę odwoływania się do konkretnych, dawnych doświadczeń narodu Starego Przymierza. Jedno i drugie po to, aby lepiej rozumieć i dobrze przeżywać wydarzenia – także te trudne – już w Nowym Przymierzu i wciąż w paschalnym wymiarze.

XX

The COVID-19 pandemic not only caused a great crisis in many areas of human life but also exposed numerous weaknesses, for example, in the Church. The Catholic Church, founded on Jesus Christ as a community of faith in his resurrection, should unite the Old Testament sanctuary and the house where the Passover was eaten. The Eucharist is the basis for this union and, at the same time, the fulfilment of the promise expected in the Old Testament. The pandemic, entailing far-reaching limitations in Christian worship, caused an extraordinary situation in this respect. In many places, this has led to a new perspective on the realities of home and church. Extraordinary circumstances, sometimes called crises, required new solutions that would allow us to experience this crisis with faith. They also demanded theological reflection. The experiences of ancient Israel with God as he appeared in history can help Christians understand the reality of the pandemic. This history consists of two basic stages: the journey to and the settlement of the Promised Land. Israel understood these stages in the context of the Passover and the Covenant, as well as the Sacrifice and the Temple. They also adjusted the essential elements of worship to them so that faith would respond to specific experiences and challenges. All these elements are also present in Christ’s Church, which grows and lives from the Eucharist – the breaking of bread. The COVID-19 pandemic not only showed the continuity of faith from Israel to today’s believers in Christ but also revealed the need to refer to specific past experiences of the Old Covenant people, which helps us understand difficult situations in the New Covenant through the Paschal dimension.

12

Mistyczne i społeczne wartości pracy przy tworzeniu chleba

38%

Kocik L.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2013

|

vol. 5

|

issue 1

EN

This paper is a part of author’s wider consideration problems of ties between nature, crafting and society. The work shows effects and results of collapse of traditional religious and magic values concerning agricultural products, especially the bread. The paper deals an integrated approach connecting food production of peasant farms with culture and everyday life of particular categories of country people. Today however, especially under the influence of globalization processes, there is a strong need for an integration glance and perception of the issue, mainly appropriate to the past role of traditional “strong values”. The special painful problem is a “deep trauma” of contemporary transformation of peasant communities. A strong indicator of this is number of committed suicides within some categories of peasant.

13

The value of bread in the German transit camps in Zamość in the light of memories, testimonies and accounts of oral histories of the former prisoners – Polish people displaced from Zamość region (1942-1943)

32%

Kozaczyńska B.

Wschodni Rocznik Humanistyczny

|

2019

|

vol. XVI (2019)

|

issue 4: Kampania i wybory do parlamentu europejskiego w kontekście problemów historii najnowszej

203-214

EN

This article outlines the value and significance of bread for the civilian agricultural population expelled from the Zamość Region by the Germans during the Second World War and then placed in a temporary camp in Zamość (UWZ-Lager Zamość). The feeling of hunger behind the barbed wire of the camps prevailed, often even over the fear. The food rations were considerably limited and insufficient. Pieces of brown bread, made with the worst quality flour, sometimes with the addition of sawdust (the so-called ‘trociniak’), were given to prisoners every day for breakfast (with black coffee) as well as for dinner. During the expulsion, some people managed to grab bread or rusks, having prepared them previously before the expulsions, despite the overall ambush and the fast pace of the action. The only thing with higher value than bread in the camp was a person’s life.

PL

W artykule ukazano wartość i znaczenie chleba dla cywilnej ludności rolniczej wysiedlonej z Zamojszczyzny przez Niemców w latach 1942-1943 i osadzonej w obozie przejściowym w Zamościu (UWZ-Lager Zamość). Za drutami tego obozu panował głód, często silniejszy od strachu. Racje żywnościowe w obozie były znacznie ograniczone i niewystarczające. Porcje chleba, czarnego, wypiekanego z najgorszego gatunku mąki, czasem z domieszką trocin (tzw. trociniak), otrzymywali więźniowie codziennie na śniadanie (i czarną kawę) oraz na kolację. Niektórzy podczas wysiedlenia, mimo zaskoczenia i szybkiego tempa akcji, zdołali jednak zabrać ze sobą chleb lub suchary, przygotowywane w wielu domach jeszcze przed wysiedleniem. Chleb w obozie, obok życia, miał najwyższą wartość.

RU

В статье показано значение хлеба для гражданского населения, выселенного из замостского края немцами в 1942–1943 годах и заключенного в транзитный лагере в Замосте (UWZ-Lager Zamość). Голод был за проводами этого лагеря, часто сильнее, чем страх. Пища в лагере была значительно ограничена и недостаточна. Порции черного хлеба, испеченные из наихудшего вида муки, иногда смешанные с опилками (так называемыми опилками), ежедневно получали заключенных на завтрак (и черный кофе) и на ужин. Некоторым во время выселения, несмотря на удивление и быстрый темп действия, удалось взять хлеб или печенье, приготовленное во многих домах до выселения. Хлеб в лагере, рядом с жизнью, имел наибольшую ценность.

14

Poetična simvolika hliba v ukraїns’komu obrjadovomu fol’klori

32%

Jankovs’ka Ž. O.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1999

|

vol. 11

107–128

PL

Chleb był od dawna dla ludu ukraińskiego symbolem duchowości, czystości moralnej i kultury wewnętrznej. W folklorze ukraińskim symbolika chleba łączy się m.in. z kultem księżyca i słońca. Już sama forma zewnętrzna chleba ma znaczenia symboliczne (okrągły kształt chleba i słońca). W kulcie bóstwa nowego urodzaju ma swoje korzenie zwyczaj wnoszenia symbolicznego snopa zboża do domów w okresie Bożego Narodzenia. W niektórych pieśniach symbol chleba funkcjonuje w systemie „trójcy astralnej”, dawnej pogańskiej i nowej chrześcijańskiej. W celu odtworzenia wewnętrznej treści poetyckiego symbolu chleba w folklorze ukraińskim autorka przeanalizowała liczne teksty ukraińskich pieśni obrzędowych, związanych z poszczególnymi etapami obrzędowego roku kalendarzowego, takich jak koladki (pastorałki) i szczedriwki (Boże Narodzenie i Nowy Rok), pieśni zapustne śpiewane w czasie maślanego tygodnia, wiesnianki, które wiążą się ze świętami Wielkanocy, pieśni rusalne (śpiewane w Zielone Świątki), kupalskie (świętojańskie), pieśni petriwczane, powiązane ze świętem Piotra i Pawła, pieśni żniwne i dożynkowe, a także pieśni śpiewane podczas obrzędu wesela.

EN

Bread has long been a symbol of the spirituality, moral purity and inner culture of the Ukrainian people. In Ukrainian folklore the symbolism of bread is connected with, among others, the cult of the sun and the moon. The round shape of bread, resembling that of the sun, is symbolic in itself. The cult of a symbolic deity of a. new rich harvest is the source of the Christmas custom of bringing into the house a sheaf of corn, such as wheat. Certain songs exhibit a mythological symbol of bread in the system of the ‘astral trinity’, an old pagan as well as a new Christian one. In order to demonstrate the inner poetic meaning of the symbolism of bread in Ukrainian folklore, the author has analyzed numerous Ukrainian ritual songs connected with particular periods in the calendar of rituals. These include Christmas and New Year wishing songs (koladki and shchedrivki), songs of the week before Lent, songs associated with Easter (vesnyanki), those sung on Whit Sunday (rusalne pisni) or on the night of the summer solstice (kupalne pisni), songs connected with St. Peter and Paul’s day (petrivchane pisni), songs of harvest and harvest home, as well as those sung at. wedding receptions, valuable for their lich content.

Refine search results

L’uso del pane con poca quantità di glutine e del mosto come materia eucaristica

Historia i tradycja wypieku chleba oraz jego miejsce w diecie

Skamieniały chleb w oliwskim kościele. Historia kamienia i rozwój legendy

Chleb w małych formach litewskiego folkloru

O chlebie – surogaty chleba, dodatki i przyprawy

Chleb i woda jako metafory słowa Bożego w czterech Ewangeliach

Morcinkowe kartofle, chlebiczek i cebula. Rozważania wstępne

Integralność sprawowania Ofiary i Uczty w aspekcie kapłańskiego owocu sprawowanej Mszy Świętej

Dlaczego Jezus nazwał siebie „Chlebem Życia”?

Mistyczne i społeczne wartości pracy przy tworzeniu chleba

COVID-19 a łamanie chleba w kontekście Paschy Jezusa

Mistyczne i społeczne wartości pracy przy tworzeniu chleba

The value of bread in the German transit camps in Zamość in the light of memories, testimonies and accounts of oral histories of the former prisoners – Polish people displaced from Zamość region (1942-1943)

Poetična simvolika hliba v ukraїns’komu obrjadovomu fol’klori