Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Refine search results

Journals help
Authors help
Years help

Results found: 36

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  dieta
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
PL
The article is concerned with the eating habits of the monks of Palestine in the 5th–6th centuries. It has been based on and draws from a number of contemporary sources. The staple in themonks’ daily diet was bread, which would be usually eaten with salt. It was made in bakeries that were, along with the church, the most important buildings within the precincts of each monastery, several times during a year and then dried. In addition to the bread, the staple items of foodincluded vegetables (cooked or fresh), most oen grown in or near the monastery precincts, orpossibly also provided by the faithful. The monasteries, both lauras and coenobitic establishments, had their own vegetable gardens, but the monks would also eat various wild plants. They would drink water, wine, as well as the eukration (a mixture of water and herbs).
PL
Demencja dotyka coraz większej liczby osób, co skłania do postrzegania jej jako istotnego problemu zdrowia publicznego. Zaburzenia poznawcze dotyczą przede wszystkim osób starszych, natomiast w praktyce stanowią również duże obciążenie dla ich opiekunów. Manifestacja otępienia nie jest jednak nieunikniona. Na funkcje układu nerwowego wpływa szeroki wachlarz czynników, począwszy już od tych na etapie życia płodowego. Do najistotniejszych determinant zaburzeń funkcji poznawczych należą obciążenia genetyczne, choroby, aktywność intelektualna, aktywność fizyczna oraz sposób żywienia. W prewencji podkreśla się rolę diety o charakterze przeciwzapalnym, ubogiej w cukier i produkty wysokoprzetworzone. Szczególne znaczenie mają kwestie takie jak prawidłowy stosunek kwasów tłuszczowych omega-3 do omega-6, odpowiednia podaż kwasów EPA i DHA oraz jak najniższe spożycie izomerów trans kwasów tłuszczowych. Natomiast do kontrowersyjnych aspektów należą m.in. dieta wysokotłuszczowa i spożycie alkoholu. Celem pracy jest analiza kontrowersyjnych czynników i strategii żywieniowych w prewencji zaburzeń poznawczych na podstawie dostępnych danych naukowych.
EN
The article is based on in-depth interviews conducted with customers of diet food deliveries. It aims at investigating the motivations of this service’s clients for using the service. It also makes an attempt to reveal, how this service is helpful in achieving the body ideals of the interviewed.
PL
Celem artykułu jest omówienie zjawiska korzystania z cateringu dietetycznego. Artykuł opiera się na wywiadach pogłębionych, przeprowadzonych z osobami korzystającymi z tego rodzaju usługi. Jego celem jest próba ustalenia motywacji osób badanych do korzystania z tego rodzaju usług oraz tego, jak catering dietetyczny wpisuje się w ich wizję zdrowia, szczupłej sylwetki czy ideału ciała.
PL
Wykorzystując metodę wywiadu żywieniowego, analizie poddano sposób żywienia mężczyzn uprawiających amatorsko sporty siłowe. Posługując się programem komputerowym DietetykPro, oceniono stopień, w jakim stosowana przez ankietowanych dieta pokrywa ich faktyczne zapotrzebowanie. Wyniki przeprowadzonych badań wykazały istotne błędy żywieniowe popełniane przez ankietowanych. Dieta badanych mężczyzn wymagała zbilansowania zarówno pod względem całkowitej podaży energii, jak i pod względem jej udziału z poszczególnych grup makroskładników. Stwierdzono zbyt niski poziom dostarczanej z pożywieniem energii, a jednocześnie zbyt niski udział energii pochodzącej z węglowodanów i zdecydowanie zbyt wysokie spożycie białka. Oceniając podaż mikroelementów, na uwagę zasługuje blisko 3-krotne przekroczenie zapotrzebowania na fosfor oraz zbyt niskie spożycie jodu, potasu i wapnia. Osoby suplementujące swoją dietę dostarczały do organizmu więcej energii i węglowodanów, ale również błonnika i wapnia. Różnice w podaży innych składników mineralnych oraz witamin nie były istotne statystycznie. W konkluzji stwierdzono konieczność edukacji żywieniowej badanych osób i zalecono konsultacje z dietetykiem w celu opracowania zbilansowanej diety, dostosowanej do potrzeb wynikających z treningu siłowego.
EN
Nutrition habits of male amateurs practicing strength sports have been researched with the application of the nutritional interview method. The DietetykPro computer software has been used to assess the extent to which the diet of the respondents covers their actual demand. The results show that the respondents commit serious nutrition mistakes. Their diet needs to be balanced in terms of the total energy supply and its contribution from particular groups of macroelements. The obtained levels of supplied energy were too low. At the same time, too low a proportion of energy coming from the carbohydrates and definitely too high protein intake were observed. When assessing the intake of micronutrients, the 3-times higher demand for phosphorus consumption and the low intake of iodine, potassium and calcium deserve closer attention. The respondents supplementing their diets provided their organisms with more energy, carbohydrates, fiber and calcium. The differences in the supply of other minerals and vitamins were not statistically significant. In conclusion, nutritional education of the survey participants is essential and consultation with a dietician is recommended in order to develop a balanced diet adjusted to their strength sports-related needs.
EN
The primary role of the diet is to provide adequate quantities of nutrients to meet metabolic requirements and maintain optimal health. However, it has been shown that certain types of food or specific food components can affect a variety of body functions and provide specific health benefits. Diet containing such types of food may promote better health and play an important role in disease prevention by reducing the risk of certain chronic diseases. Vegetable proteins, especially legume proteins, have been recognized as factors influencing lipid metabolism. Hypocholesterolemic effects of different legume proteins have been documented. Hypotensive action of bioactive peptides derived from soy and lupin proteins has been reported. In soy a peptide of anti-mitotic activity was found and it may play a significant role in suppression of tumor development and cancer prevention. Diet rich in vegetables and vegetable proteins is related to lower risk of cardiovascular and cancer mortality.
EN
This study presents and discusses the results of stable carbon and nitrogen isotopes analysis of individuals belonging to the social elites buried in chamber graves from the area of the first Piast state (the 2nd half of the 10th and the 1st half of the 11th c.).
PL
Kody kreskowe DNA (DNA barcoding) są krótkimi wystandaryzowanymi fragmentami DNA służącymi do dokładnej i szybkiej identyfikacji gatunków. Z powodzeniem są one wykorzystywane w identyfikacji znanych, jak i w oznaczaniu nieopisanych dotąd taksonów, w wykrywaniu handlu zagrożonymi gatunkami czy kłusownictwa. Idea ta została niedawno rozwinięta jako tzw. DNA metabarcoding i służy do identyfikacji całych zbiorów różnych gatunków z prób środowiskowych, takich jak woda, gleba czy odchody. W połączeniu z techniką sekwencjonowania wielkoskalowego możliwa jest rekonstrukcja np. dawnych zespołów organizmów z wiecznej zmarzliny oraz opisywanie obecnej bioróżnorodności w dowolnym środowisku bez konieczności wcześniejszego wyodrębniania osobników. Metabarcoding umożliwia także identyfikację składników pokarmu dowolnego gatunku zwierzęcia na podstawie DNA zawartego w jego odchodach. Metoda ta znacznie ułatwia analizę nawet bardzo złożonych diet, dając przy tym wysokiej jakości wyniki. Analiza jakościowego i ilościowego składu diety tą metodą dostarcza informacji niezbędnych np. do ochrony zagrożonych gatunków czy zarządzania gatunkami łownymi.
EN
DNA barcodes are short DNA fragments standardized for accurate and rapid species identification. They are successfully applied in taxonomic identification of new organisms as well as in detecting illegal trade of endangered species and poaching. DNA barcodes are used also in metabarcoding, i.e. identification of whole sets of different species from environmental samples such as water, soil or feces. Combination with the next-generation sequencing technology allows to reconstruct biodiversity in the past (permafrost samples) and describe its current state in any environment. Metabarcoding enables the identification of diet components of the species based on the DNA from its stools. This method is much faster and easier to analyze even the most complex diet, which provides data to the protection of endangered species or facilitates the management of game animals.
PL
Według teologów średniowiecznych w dualistycznym postrzeganiu człowieka najważniejszy był rozwój duszy. Wśród elit intelektualnych byli jednak przedstawiciele uniwersyteckiej medycyny, którzy przyjrzeli się potrzebom deprecjonowanego ciała. Ich myśli zapłodnione zostały przez arabskich lekarzy, przywoływanych jako auctoritas. Tomasz z Wrocławia (1297–1378), lekarz, autor traktatu Regimen sanitatis, przekonywał, że dieta to nie tylko jadło i napój, ale także ruch, co dziś rozumieć należy jako styl życia. Ruch określił jako exercitium, czyli ćwiczenie, które jest korzystne dla ludzi zdrowych. Chorzy zaś powinni stosować ćwiczenia uszczuplone, co należy pojmować jako ćwiczenia dostosowane do indywidualnych potrzeb. To nowoczesna, jak na tamte czasy, myśl, stanowiąca dziś podstawy rehabilitacji medycznej. W skład primum exercitium wchodzi także nacieranie ciała, by otwierały się pory, oraz czesanie głowy. Peeling i masaż, tak współcześnie nazwalibyśmy te zabiegi. Ich zalecanie w średniowieczu świadczy o świadomości autora znaczenia skóry w ogólnej kondycji człowieka. Według Tomasza konieczne są także umiarkowane zabawy ruchowe – spacer lub przejażdżka konna, co autor określił mianem exercitium secundum. Przekaz Tomasza z Wrocławia to kolejny dowód złożoności epoki, gdyż zaświadcza, że i wtedy, mimo współczesnych sądów o degradacji kultury fizycznej w tych czasach, zalecano dbałość o zachowanie sprawności cielesnej.
EN
Among mediaeval theologians, in the dualistic perception of man, soul development was the most important thing. However, the intellectual elite of those times included representatives of university medicine who took a look at the needs of a depreciated human body. Their thoughts were dominated by ideas of Arab doctors who were referred to as auctoritas. Thomas of Wrocław (1297–1378), a doctor, the author of a treaty entitled Regimensanitatis persuaded his readers that a diet is not only food and drink, but also physical movement, what should be understood today as a lifestyle. He described movement as exercitium, that is exercise which is beneficial for healthy people. The sick should make use of limited exercise, which should be understood as exercise tailored to individual needs. This modern thought, revolutionary for those times, nowadays constitutes the basis of medical rehabilitation. Primus exercitium also includes body rubbing to open its pores and head combing. Today, we would call these treatments peeling and massage. Recommending them in the mediaeval times shows the author’s awareness of the importance of skin condition for human health. According to Thomas, moderate physical activities – a walk or horse riding – are also necessary. He called them exercitium secundum. The message of Thomas of Wrocław is the next proof for the complexity of the period as it demonstrates that regardless of contemporary opinions about physical exercise disregard in the Middle Ages, maintaining physical fitness was recommended.
PL
Sposób żywienia kobiet w Polsce często uwarunkowany jest nieprawidłowymi zachowaniami żywieniowymi. Jednym z czynników determinujących zachowania żywieniowe jest aktywność fizyczna. Celem badania była ocena zależności między poziomem aktywności fizycznej a wybranymi zwyczajami żywieniowymi kobiet. Badanie zostało przeprowadzone wśród 247 kobiet w wieku 19–64 lata. Badanie wykonano z wykorzystaniem portalu e-Badania, z użyciem ankiety online. Poziom aktywności fizycznej oceniono używając międzynarodowego kwestionariusza IPAQ (wersja skrócona). Zwyczaje żywieniowe analizowano za pomocą kwestionariusza QEB. Do analizy statystycznej wyników badania użyto testu Chi². W badaniu wykazano, że kobiety o wysokim poziomie aktywności fizycznej w relacji do kobiet o niskim lub średnim poziomie aktywności fizycznej statystycznie istotnie częściej spożywały: 4 porcje warzyw w ciągu dnia, pieczywo razowe, płatki owsiane, mix masła z margaryną, 5 i więcej szklanek wody w ciągu dnia oraz wino. Jednocześnie kobiety o takiej aktywności rzadziej dosalały potrawy i rzadziej słodziły napoje gorące. Odwrotną zależność wykazano w przypadku spożycia: 2 porcji warzyw w ciągu dnia, makaronu, drobiu i wieprzowiny, smalcu oraz piwa. W badaniu wykazano, że poziom aktywność fizycznej był czynnikiem istotnie statystycznie różnicującym wybrane zwyczaje żywieniowe kobiet.
EN
The diet of women in Poland is often conditioned by abnormal dietary behaviours. One of the factors determining these behaviours is physical activity. The aim of the study was to assess the relationship between the level of physical activity and selected dietary habits of women. The study was conducted among 247 women aged 19–64. The study was carried out using the e-Badania portal, with a use of an online survey. The level of physical activity was assessed using the international IPAQ questionnaire (short version). Dietary habits were analysed using the QEB questionnaire. The Chi² test was used for statistical analysis of the test results. The study showed that women with a high level of physical activity in relation to women with low or medium levels of physical activity statistically significantly more often consumed: 4 servings of vegetables during the day, wholemeal bread, oatmeal, a mix of butter and margarine, 5 and more glasses of water during the day and wine. At the same time, women with this kind of activity were less likely to put salt in their dishes and sugar in their drinks. The opposite relationship was demonstrated in the case of consumption: 2 servings of vegetables during the day, pasta, poultry and pork, lard and beer.
EN
The concern for health, the elimination of suffering and illness in the physical and spiritual dimension has been the subject of theoretical reflection since antiquity. Medieval medical treatises, written at the Salerno medical school, dealt in detail with food substances, classifying them as nourishment and effective remedies for many conditions. Diet was considered an integral part of a person's overall wellbeing. Food and drink had nutritional, preventive, and healing functions. Dietary recommendations were based on formed knowledge, observation, experience and were justified by the rules of humoral pathology. They were based on the principles of balance, moderation, and an individual approach to a person.
PL
Troska o zdrowie, eliminowanie cierpienia oraz chorób w wymiarze fizycznym i duchowym była przedmiotem refleksji teoretycznej od czasów antycznych. Średniowieczne traktaty medyczne, powstałe w szkole medycznej w Salerno, szczegółowo zajmowały się substancjami pokarmowymi, klasyfikując je jako pożywienie oraz skuteczne lekarstwa na wiele schorzeń. Dieta była uważana za integralną część ogólnego, dobrego samopoczucia człowieka. Żywność i napoje pełniły funkcje odżywcze, profilaktyczne oraz lecznicze. Zalecenia dotyczące diety wynikały z ukształtowanej wiedzy, obserwacji, doświadczenia i były uzasadniane przez reguły patologii humoralnej. Oparte były o zasadę równowagi, umiarkowania i indywidualnego podejścia do człowieka.
EN
At present, there is a significant demand for the development of diets that suit the needs of diabetics, obese people and the ones who care about their weight. The article presents the justification for the need to develop a cheap and user-friendly mobile application to generate a nutrition plan for a particular diet. It also presents the way how to design such an application, the principles on which the algorithms are based, the elements of the project and the functioning of the created program.
PL
W świecie współczesnym istnieje duże zapotrzebowanie na tworzenie diety odpowiedniej dla potrzeb diabetyków, ludzi otyłych lub dbających o wagę. W artykule przedstawiono uzasadnienie potrzeby zbudowania aplikacji mobilnej, taniej i łatwej w użyciu, która określa plan żywieniowy według przewidzianej diety. Opisano sposób projektowania tej aplikacji, zasady, na których oparte są wykorzystywane algorytmy, przedstawiono elementy projektu oraz pokazano działanie stworzonego programu.
EN
Fruits and vegetables play a significant role in the human diet. Health agendas recommend diets based on the consumption of fruit and vegetables. WHO recommends consuming five portions a day for a total weight of about 400 g. Based on the library query and data published by Eurostat, we note that the daily consumption of fruit and vegetables is below the recommended dose. The volume of consumption varies and depends, interalia, on gender, income and level of education, and country of residence. More fruit and vegetables are consumed by women, people with higher incomes and higher levels of education. Intensified information campaigns should be directed primarily to the citizens of Central and Eastern Europe, as the consumption of fruit and vegetables is lower than in the countries of Southern Europe. Convergence of fruit and vegetable consumption can contribute to the achievement of the goals of sustainable development-improving human health and quality of life and the climate.
PL
Owoce i warzywa mają znaczącą rolę w diecie człowieka. Agendy dbające o zdrowie rekomendują diety bazujące na spożywaniu owoców i warzyw. WHO zaleca jedzenie pięciu porcji dziennie o wadze całkowitej około 400 g. Na podstawie kwerendy bibliotecznej oraz danych opublikowanych przez Eurostat stwierdzono, że dzienna, średnia dawka spożywanych owoców i warzyw jest niższa od zalecanej. Wielkość konsumpcji jest zróżnicowana i zależy m.in. od płci, tj. kobiet i mężczyzn w ramach danej wspólnoty narodowej, poziomu dochodów i wykształcenia oraz kraju zamieszkania. Więcej owoców i warzyw spożywają kobiety niż mężczyźni, osoby o wyższych dochodach i wyższym poziomie wykształcenia. Wzmożone kampanie informacyjne powinny być skierowane przede wszystkim do mieszkańców krajów Europy Środowo-Wschodniej, gdyż tam spożycie owoców i warzyw jest mniejsze niż w krajach Europy Południowej. Konwergencja wielkości spożycia owoców i warzyw może przyczynić się do realizacji celów zrównoważonego rozwoju - poprawy zdrowia i jakości życia ludzi oraz dbałości o klimat.
PL
Jezus, przebywając na pustyni, pości przez czterdzieści dni i nocy, a od swoich wyznawców oczekuje, aby w czasie postu zachowali radość. Szczególnym momentem dla nich będzie ten czas, gdy „pana młodego” – Jezusa – nie będzie z nimi. W pierwotnym zaś Kościele praktyka postu stała się swoistym narzędziem przygotowania do podejmowania decyzji ważnych dla Kościoła. Za tą postawą chrześcijanina naznaczoną postem stało pragnienie zyskania jasności umysłu i serca, które charakteryzują człowieka dojrzałego i gotowego do służby wspólnocie, a zatem zdrowego, odpowiedzialnego i pełnego mądrości stylu życia.
EN
Jesus, fasting in the desert, fasts for forty days and nights, and expects of his followers to keep their joy during fasting. A special moment for them will be the time when “bridegroom” – Jesus will not be with them. In the Church of the first centuries, the practice of fasting became a specific tool for preparing decisions important for the Church. Behind this attitude of a Christian marked by fasting, he has become a desire to gain clarity of mind and heart that characterizes a mature and ready-to-serve community, and therefore a healthy, responsible and full of wisdom lifestyle.
PL
Od początku XIX w. chłopi galicyjscy, niezależnie od stopnia zamożności, najczęściej spożywali ziemniaki. Konsumowano także produkty zbożowe, a przede wszystkim chleb. Białka dostarczały rośliny strączkowe, a witamin – kapusta. Stosunkowo mało spożywano mięsa, nabiału i jaj. Podstawowym napojem chłopów galicyjskich była woda, a spośród napojów alkoholowych najwięcej spożywano wódki, co w dużej mierze było skutkiem długo obowiązującego przymusu propinacyjnego. Na przełomie XIX i XX w. większość ludności chłopskiej w Galicji żyła w stanie permanentnego niedożywienia. Ilość i jakość konsumowanych pokarmów zaspokajała niewiele ponad 50% zapotrzebowania energetycznego pracującego mężczyzny.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.