Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 3

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  geografia językowa
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Polskie gwarowe „nicpoty(m)”

100%
Jaros I.
Język Polski
|
2018
|
vol. 98
|
issue 3
119-124
PL
W artykule autor podejmuje się określenia zasięgów występowania na polskim obszarze etnicznojęzykowym wyrazu nicpoty(m) powstałego z frazy zaimkowej nic po tym/tem, który w różnych wariantach morfologicznych (por. nicpotym, nicpotem, nicpoty) jest używany w gwarach w funkcji przymiotnika/przysłówka, określającego rzecz/czynność bezwartościową, bez sensu, oraz w funkcji rzeczownika, nazywającego człowieka niewiele wartego, łobuza, hultaja, chuligana. Współcześnie formy te uznawane są za regionalizmy wielkopolskie, ale w przeszłości były znane na większym obszarze Polski, obejmującym jej część zachodnią i południową, oraz były używane w ogólnym wariancie polszczyzny. Wyznaczenie ich prymarnie najdalszych zasięgów funkcjonowania zostało poprzedzone analizą filologicznych źródeł historycznych i współczesnych polszczyzny – ogólnopolskich i gwarowych.
EN
The author tries to determine a range of occurrence of the word “nicpoty(m)” on the Polish ethnic and linguistic territory. This word originated from a pronominal phrase “nic po tym/tem” that in various morphological variants (nicpotym, nicpotem, nicpoty) is used in dialects in the function of an adjective/adverb describing a worthless, meaningless thing/activity, or in the function of a noun naming a man who is a good-for-nothing, rascal or hooligan. Today these forms are considered as regionalisms from Wielkopolska but in the past they were known in the bigger area of Poland covering its western and southern parts and were used in common Polish. To determine their originally furthest range of functioning the author had to analyse nationwide and dialectal philological sources both historical and contemporary.
2

Czy słowik śpiewa w "chęchach"?, czyli kilka słów o pewnym regionalizmie

100%
Jaros I.
Język Polski
|
2020
|
vol. 100
|
issue 2
114-122
PL
Przedmiotem omówienia jest leksem chęchy, nazywający niedostępne, zarośnięte bujną roślinnością, często podmokłe tereny, przez które trudno się przedrzeć. Na podstawie danych językowych pochodzących z drukowanych i publikowanych w Internecie materiałów gwarowych i ogólnopolskich określono zasięg występowania omawianego leksemu oraz zwrócono uwagę na jego etymologię. Jest to współcześnie regionalizm wielkopolski znany zarówno mieszkańcom dużych miast – Poznania i Łodzi, jak i mniejszych miejscowości położonych w centralnej i zachodniej Polsce, używany przez nich w języku potocznym i wykorzystywany do tworzenia chrematonimów – nazw sklepów i produktów. Etymologicznie jest to wyraz dźwiękonaśladowczy, oddający szelest, szum liści i gałęzi, prawdopodobnie o rodowodzie prasłowiańskim. Świadczą o tym jego powiązania z innosłowiańskimi leksemami o tym samym rdzeniu i podobnym znaczeniu oraz jego ślady zachowane w toponimach – nazwach miejscowych i hydronimach spoza Wielkopolski i Polski centralnej.
EN
The subject of the paper is the lexeme "chęchy" referring to inaccessible wet terrain of abundant vegetation which makes passage difficult. The range of occurrence and the etymology of the lexeme have been established on the basis of linguistic data from materials on General Polish and local dialects printed and published on the internet. It is a lexeme derived from the Wielkopolska region and known to both inhabitants of large cities such as Poznań and Łódź, as well as to populations of central and western Poland. It is used in everyday language and in chrematonyms – the names of shops and products. In terms of its etymology, it is an onomatopoeic word formed in imitation of the sounds of the rustling of leaves and branches and in all probability originates from Old Slavonic. Evidence of this has been found in its connections with other Slavonic lexemes of the same root and similar meaning. Its traces are also found in toponyms – place names and hydronyms beyond the Wielkopolska region and central Poland.
3
Publication available in full text mode
Content available

Miejsce geografii w badaniach nad językami. Między geografią języków a geografią lingwistyczną

84%
Ząbecki K.
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia
|
2016
|
vol. 71
|
issue 1
EN
The language as a socially shaped tool that serves communication between human beings is one of the main distinguishing features of our species, while at the same time being a basic medium for transmitting culture. While the main scientific discipline that studies languages are linguistics, there are other fields of knowledge that have their share in extending the knowledge about them. The purpose of this paper is to draw attention to the possibilities of studying languages from the perspective of geography, to find the limit between the areas of research of geography and linguistics, as well as to systematize the names of subdisciplines that study this „borderland area”. In the introduction, the functions of language and the problems with making clear distinctions between languages and dialects are outlined. In the following part of the article, the author tries to systemize the terminology related to research in the area of study between geography and linguistics by analyzing similarities and differences between such Polish terms as geografia języków (geography of languages), goegrafia lingwistyczna (linguistic geography) and geolingwistyka (geolinguistics), as well as their equivalents in English and French. This serves as the basis to determine in which fields geography and linguistics can complement each other, and where lies the limit between those disciplines. The final part of the paper consists of an attempt to outline the future prospects of geographical research on languages and answer the question whether geography should cooperate with linguistics in such research and if yes, to what extent.
PL
Język jako społecznie ukształtowane narzędzie służące do komunikacji międzyludzkiej stanowi jeden z głównych wyróżników naszego gatunku, a zarazem podstawowy nośnik kultury. Główną dyscypliną naukową zajmującą się językami jest językoznawstwo, jednak również inne nauki mają swój udział w pogłębianiu wiedzy na ich temat. Celem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na badanie języków z perspektywy geografii, próba wskazania, gdzie przebiega granica między dziedzinami badań geografii i językoznawstwa, a także usystematyzowanie nazw subdyscyplin zajmujących się badaniami na pograniczu tych dwóch dyscyplin. We wstępie pokrótce zarysowane są funkcje języka oraz trudności, jakie sprawia klasyfikowanie języków i dialektów. Następną część artykułu stanowi próba usystematyzowania terminologii związanej z badaniami prowadzonymi na pograniczu geografii i językoznawstwa poprzez analizę podobieństw i różnic między takimi pojęciami jak „geografia języków”, „goegrafia lingwistyczna” i „geolingwistyka”, a także ich angielskimi i francuskimi odpowiednikami. Stanowi to podstawę do stwierdzenia, na jakich płaszczyznach geografia i lingwistyka mogą się wzajemnie uzupełniać, a gdzie występują granice między oboma dyscyplinami. Na zakończenie pojawia się próba odpowiedzi na pytanie, jakie są perspektywy geograficznych badań nad językami: czy geografia powinna współpracować z językoznawstwem i ewentualnie w jakim zakresie.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.