Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  hodonyms
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

POLSKIE HODONIMY UPAMIĘTNIAJĄCE I WOJNĘ ŚWIATOWĄ

100%
ŻURASZEK-RYŚ I.
Slavia Occidentalis
|
2018
|
issue 75/1
165-176
EN
WWI has been among the most important events in the history of Poland. After many years of submission, Poles regained the much coveted freedom and were able to establish an independent country. The question arises if this significant historical fact was reflected in the names of streets, alleys, squares or housing estates of Polish cities. The purpose of this article provides a response to the question. Another important issue is a definition ofthe types of names commemorating this significant historical event.
2
Publication available in full text mode
Content available

Feminine names in current Romanian hodonymy

81%
Felecan O., Felecan N.
Onomastica
|
2021
|
vol. 65
|
issue 1
271-287
EN
This study aims to map the gender politics of contemporary Romanian street naming. Hodonyms mirror mentalities and the ideas prevailing in a society. Urban microtoponimy is an androcentric one, as public life has belonged, throughout history, almost exclusively to men. Women emerged from the private and domestic spheres only in the nineteenth century, and this justifies, in a way, the much smaller number of street names that are claimed by female names. The recognition of women’s role in society and their commemoration through hodonyms can function as a reparative act of balancing the power and influence asymmetries.
3
Content available remote

Urban names and etymological reinterpretation

70%
Walkowiak J. B.
Národopisný věstník
|
2022
|
vol. 63
|
issue 2
483-496
EN
Etymological reinterpretation, less aptly referred to as folk etymology, is a cognitive process by which less familiar (”weak”) lexical units are ‒ on various levels of consciousness ‒ reassigned to other semantic, syntactic or inflectional categories under the influence of “stronger” words or patterns, more familiar to language users. This phenomenon can be observed not only in common nouns but also among proper names, though the latter are less often subjected to scholarly analysis in that respect. Moreover, while there exist studies of folk etymology in settlement names and microtoponyms, usually analysing legends of how names of towns, villages or landscape features originated, not as much attention has been so far devoted to this phenomenon in relation to urban naming in Poland. This article studies the etymological reinterpretation of Polish urban names (mostly those of streets). Drawing on Witold Cienkowski’s 1972 classic model of classifying the phenomena of folk etymology, it offers its adaptation to fit the specificity of hodonyms by replacing the category of meaning with that of motivation and by the inclusion of inflection as an additional factor. The proposed classification is illustrated with examples from Polish cities.
4
Content available remote

О cавременим београдским ходонимима антропонимског порекла

70%
Поломац В.
Acta onomastica
|
2013
|
vol. 54
|
issue 1
228-242
EN
This paper analyzes the most important structural and semantic features of contem-porary hodonyms (street names) of anthroponymic origin in Belgrade, the capital of Serbia. Structural analysis showed that the majority of hodonyms are noun phrases with the noun street in the center and incongruent attribute expressed with possessive genitive of anthroponym. The most important results of motivationally-semantic analysis can be summarized as follows: (a) the biggest number of analyzed hodonyms is ideologically motivated by preserving memories of pre-war members of the Communist movement and the Partisan movement during World War II, (b) a large number of hodonyms is motivated by preserving the memory of the famous people from Serbian and world culture (writers, scientists and artists) and the famous people from Serbian medieval and modern history, (c) only a few hodonyms of anthropony-mic origin with real motivation (streets named after people or families who are living or lived in the area where the street was established) were recorded.
5
Publication available in full text mode
Content available

Współczesne polskie nazwy ulic motywowane toponimami przejściowymi

58%
Walkowiak J.
Onomastica
|
2021
|
vol. 65
|
issue 1
307-325
EN
The aim of the article is to present and discuss contemporary street names motivated by transitional (pre-commission) names of places in the so-called Recovered Territories (Ziemie Odzyskane) in Poland. The latter names were often created spontaneously directly after the Second World War by the first settlers to the area, typically existed for a short time only, and usually in a few years gave way to the names finally approved by the Commission for the Determination of Place Names (KUNM). However, not all the hodonyms created from such transitional placenames in the first post-war years have been changed to this day. Thus, these hodonyms constitute a non-obvious relic of spontaneous post-war place naming.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie i omówienie współczesnych plateonimów (nazw ulic) motywowanych powojennymi nazwami przejściowymi (przedkomisyjnymi) na tzw. Ziemiach Odzyskanych. Nazwy te były często wynikiem spontanicznych aktów kreacji dokonywanych przez pierwszych osadników i z reguły funkcjonowały oficjalnie jedynie przez krótki czas (choć ich nieformalny żywot bywał dłuższy), ustępując nazwom ustalonym przez Komisję Ustalania Nazw Miejscowości przy Ministerstwie Administracji Publicznej (KUNM). Jednak do dziś nie znikły niektóre motywowane nimi plateonimy, stając się w ten sposób nieoczywistymi pamiątkami pierwszych lat po wojnie. W ekscerpcji wspomnianych plateonimów pomocne były rozmaite opracowania naukowe zawierające spisy nazw przejściowych; istnienie potencjalnie motywowanych nimi nazw ulic weryfikowano następnie indywidualnie w bazie TERYT. Ponadto sprawdzano lokalizację danej ulicy na mapie, jako że kierunkowy charakter ulicy bądź jej przynależność do gniazda nazewniczego motywowanego nazwami miejscowości na Ziemiach Odzyskanych stanowił dodatkowy argument przemawiający za włączeniem nazwy do analizowanego zbioru. Ogółem udało się odnaleźć 85 współcześnie używanych nazw ulic motywowanych toponimami przedkomisyjnymi i zdokumentować w artykule ich genezę. Ponad połowa z nich zlokalizowana jest na Dolnym Śląsku, głównie we Wrocławiu. Ustalono również, że poza obszarem Ziem Odzyskanych poszukiwane plateonimy występują jedynie sporadycznie.
6
Publication available in full text mode
Content available

Na Zakroczymskiej, na Freta: o reinterpretacji fleksyjnej nazw miejskich

58%
Walkowiak J. B.
Język Polski
|
2022
|
vol. 102
|
issue 4
66-80
PL
Przedmiotem badań jest zjawisko reinterpretacji fleksyjnej (które można traktować jako rodzaj etymologii ludowej, słuszniej zwanej reinterpretacją etymologiczną) w nazwach ulic (urbanonimach). Prowadzi ona do zmiany paradygmatu odmiany onimu, np. na Matejkach, na Strugarce, na Karasiej zamiast na (ulicy) Matejki, Strugarka, Karasia. Ekscerpcji przykładów dokonano głównie na podstawie Internetu oraz w niewielkim stopniu – prac naukowych. Wyróżniono dwanaście typów takiej reinterpretacji, egzemplifikowanych łącznie przez ponad 40 onimów. Przeanalizowano możliwe czynniki reinterpretacji, takie jak specyfika nazw własnych, częstość ich występowania i tendencje rozwojowe, ale także mechanizmy strukturalne (elipsa członu utożsamiającego, analogia wewnętrzna) i semantyczne. Podkreślono też pewne podobieństwa między efektami najczęstszego typu reinterpretacji fleksyjnej a tworzeniem potocznych nazw miejskich.
EN
The topic of the study is the phenomenon of inflectional reinterpretation (which may be understood as a kind of folk etymology, more appropriately called etymological reinterpretation) in urban names (hodonyms). It leads to a change of the inflectional paradigm of the onym, e.g. na Matejkach, na Strugarce, na Karasiej instead of na (ulicy) Matejki, Strugarka, Karasia. The examples were excerpted mostly from the Internet and – to a lesser degree – from scholarly literature. Twelve types of such reinterpretation have been identified, exemplified by a total of over 40 onyms. Possible factors contributing to reinterpretation were analysed, such as the specificity of proper names, their frequency and developmental trends, as well as semantic and structural mechanisms (internal analogy, the ellipsis of the identifying element). Some similarities were also found between the effects of the most common type of inflectional reinterpretation and the formation of informal, unconventional urban names.
7
Publication available in full text mode
Content available

Straßenverzeichnis als Geschichtsbuch Hodonyme Stettins 1871–1945

58%
Wójcik B.
Przegląd Zachodniopomorski
|
2019
|
issue 1
29-53
PL
Artykuł bada nazewnictwo przestrzeni publicznej Stettina (dziś: Szczecin), miasta położonego wówczas na terenie niemieckiego obszaru kulturowego. W omawianym okresie na terenie Niemiec istniały kolejno aż trzy systemy państwowe: Rzeszy Niemieckiej, Republiki Weimarskiej oraz państwa narodowosocjalistycznego. Analiza hodonimów oferuje wgląd w kulturę pamięci i oficjalnie promowaną politykę historyczno-kulturową, praktykowaną w poszczególnych formach niemieckiej państwowości. Autor wykazuje podobieństwa i porównuje różnice pomiędzy kolejnymi okresami, wysnuwając wnioski na temat głównych cech nazewnictwa przestrzeni urbanistycznej dla każdego z nich.
8

Słowiańszczyzna Połabska jako zapoznana motywacja niektórych urbanonimów w Poznaniu

58%
Walkowiak J. B.
Język Polski
|
2019
|
vol. 99
|
issue 3
84-97
PL
Celem artykułu jest korekta błędnych etymologii nazw niektórych ulic Poznania oraz wyjaśnienie motywacji kilku kolejnych, dotąd niejasnych. Wszystkie omawiane nazwy ulic zostały im nadane po wojnie. Razem tworzą one skupisko tematyczne, które można by określić jako „Słowiańszczyzna Połabska” – są to głównie hodonimy odmiejscowe, utworzone od przyjętych w polskiej nauce jeszcze przed wojną słowiańskich (poświadczonych bądź rekonstruowanych) nazw miejscowości i rzek w Niemczech. Tematycznie korespondują one z inną, znacznie mniej enigmatyczną grupą nazw ulic, również reprezentowaną w Poznaniu – hodonimami od nazw plemion słowiańskich, w większości również połabskich (np. Dalemińska, Milczańska, Wenedów). Wybór przez władze tej tematyki był celowy: celem było potwierdzenie odwiecznej słowiańskości wschodnich obszarów pokonanych w wojnie Niemiec, a pośrednio – propagandowe podkreślenie praw Polski do tzw. Ziem Odzyskanych.
EN
The aim of the article is to correct the erroneous etymologies of the names of certain streets in Poznań and to explain the motivation behind several more, hitherto unclear ones. All the discussed street names were bestowed after the war. Together, they form a thematic cluster, which could be described as “Polabian Slavs” – these are mainly hodonyms motivated by toponyms, derived from Slavonic (attested or reconstructed) names of towns and rivers in Germany, accepted in Polish scholarly discourse long before the war. Thematically, they correspond with another, a much less enigmatic group of street names, also represented in Poznań – the hodonyms created from the names of Slavic tribes, mostly Polabian ones (e.g. Dalemińska, Milczańska, Wenedów). Choosing this subject by the authorities was deliberate: the objective was to confirm the age-old Slavic character of the eastern areas of Germany, a country defeated in the war, and indirectly – to emphasize for propaganda purposes the Polish rights to the so-called Recovered Territories.
9
Content available remote

Zur Straßenumbenennung in ausgewählten Ortschaften der ehemaligen NS-Kreisstadt Busko während des Zweiten Weltkriegs

47%
Owsiński P.
Colloquia Germanica Stetinensia
|
2019
|
issue 28
237-254
EN
Street designations do not enable only the topographical-spatial orientation, but they are also the carriers of the political and cultural contents. The paper is about the results of the trends’ analysis in the change of the names of streets in the chosen places of the Busko County during the Second World War. The showed examples are sorted on account of their function. It may be expected that the reason for these steps was primarily to express the Nazi power and ideology in the names of the streets, as well as to remove from the public and social space the designations which clashed with the Nazi politics and culture. But in the analysis it is exposed that the German converted the Polish hodonyms without changing their names or their functions. In this way it can be seen, that the German people accepted the Polish language world picture and used it in their own language during their presence in the occupied areas of Poland.
DE
Straßennamenschilder besitzen nicht nur die Orientierungs- und Hinweisefunktion, sondern sind auch Träger von Inhalten aus dem Bereich der Politik und Kultur. Es werden in dem Beitrag die Ergebnisse der Untersuchung der Straßenumbenennungsmotivierung in ausgewählten Ortschaften der ehemaligen Kreisstadt Busko während des Zweiten Weltkriegs präsentiert, wobei die Belege im Hinblick auf die Funktion des Hodonyms sortiert wurden. Es wäre zwar zu erwarten, dass die nationalsozialistische Macht und Ideologie in den besetzten Gebieten zum Ausdruck gebracht und die im Widerspruch zur NS-Politik und Kultur stehenden Hodonyme aus dem öffentlichen Raum entfernt werden sollten, doch aus der Erforschung des Sprachmaterials geht eindeutig hervor, dass die Deutschen die polnischen Straßenbezeichnungen entweder unverändert annahmen oder sie nur eindeutschten, ohne deren Funktionen zu verändern. Dadurch wird sichtbar, dass das polnische sprachliche Weltbild auch im Bewusstsein einer anderen Sprachgemeinschaft reibungslos funktionieren konnte.
PL
Nazwy ulic nie są jedynie wyrazami posiadającymi funkcję orientacyjną i wskazującą, lecz również są często nośnikami treści z obszaru polityki i kultury. W artykule prezentowane są wyniki analizy motywacji przemianowywania ulic w wybranych miejscowościach niegdysiejszego nazistowskiego powiatu buskiego podczas II wojny światowej, a prezentowane przykłady zostały pogrupowane ze względu na funkcję nazwy ulicy. Wprawdzie można było oczekiwać, iż powodem takich kroków ze strony władz okupacyjnych była chęć zarówno wyrażenia swojej siły i ideologii na okupowanych terenach, jak również usunięcia takich nazw ulic i placów z przestrzeni publicznej oraz społecznej, które stały w sprzeczności z polityką i kulturą narodowego socjalizmu podczas II wojny światowej. Z analizy wynika jednak jednoznacznie, iż Niemcy albo bez zmian przejęli polski hodonim, albo tylko go zniemczyli nie zmieniając jego funkcji. Ukazuje to, że polski językowy obraz świata mógł bez przeszkód funkcjonować również w świadomości innej społeczności językowej.
10
Publication available in full text mode
Content available

Cучасний урбанонімний простір міста Тернопіль

47%
Baczyńska H., Werbowecka O.
Studia Ukrainica Posnaniensia
|
2023
|
vol. 11
|
issue 2
17-27
EN
Toponymic space is an expression of the cultural and historical frame. Today, it becomes relevant because we observe the frequent renaming of streets due to changes in political vectors or historical events. The purpose of the article is to provide a comprehensive description of the modern-day hodonyms of the city of Ternopil; the tasks of the research are to carry out a motivational, lexical, semantic-structural analysis of the city’s proper names in the synchronic and functional aspects. Hodonyms have the ability to reflect the ideological policy of the state, the ethnic, economic and cultural specificity of the city. Commemorative names (62%) are the most fully represented in Ternopil’s urbanonymicon. They eloquently convey valuable information about the history and culture of the state in general and the region in particular. According to the semantics of the constituent bases, the hodonyms of the city of Ternopil are divided into homonymous (68%), appellative (29%) and homonymous-appellative (3%) formations. The city’s hodonymicon is characterised by sustainability and a large number of local names. The influence of Soviet and Russian ideologies is minimised, although it is present in several names. The names of Ternopil’s streets reflect Ukrainian realities, meet historical, aesthetic, ethnographic, and cultural criteria, and create an original “face” of the city.
PL
Przestrzeń toponimiczna jest wyróżnikiem ramy kulturowo-historycznej i w czasach współczesnych staje się istotna ze względu na potencjalną zdolność nazw ulic do zmian wraz ze zmianą polityki historycznej. Celem artykułu jest kompleksowy opis współczesnych hodonimów miasta Tarnopola, który został zrealizowany przez przeprowadzenie analizy motywacyjnej, leksykalnej i semantyczno-strukturalnej nazw własnych miasta w aspekcie synchronicznym i funkcjonalnym. Hodonimy odzwierciedlają politykę ideologiczną państwa, specyfikę etniczną, gospodarczą i kulturową miasta. Nazwy pamiątkowe są najpełniej reprezentowane w nazewnictwie Tarnopola (62%). Wymownie niosą cenne informacje o historii i kulturze państwa w ogóle, a regionu w szczególności. Zgodnie z semantyką podstaw składowych, hodonimy Tarnopola dzielą się na formacje onimiczne (68%), odapelatywne (29%) i apelatywno-onimiczne (3%). Nazewnictwo miasta charakteryzuje równowaga oraz duża liczba nazw miejscowych, a wpływ ideologii radzieckiej i rosyjskiej jest zminimalizowany, lecz obecny w kilku nazwach. Nazwy ulic Tarnopola odzwierciedlają ukraińskie realia, spełniają kryteria historyczne, estetyczne, etnograficzne i kulturowe, tworzą oryginalne oblicze miasta.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.