Search results

1

Gościnność w kulturze/kulturach Maghrebu

100%

Barska A.

Przegląd Orientalistyczny

|

2018

|

issue 1-2 (265-266)

3-13

EN

The paper attempts to investigate hospitality in various dimensions and contexts. The introduction includes a description of terminology in Polish and French, together with the relationship between hospitality and culture. The next part focuses on hospitality analysed from the point of view of philosophy, anthropology and sociology. The general discussion of hospitality as a wide sociocultural phenomenon serves as a basis for the presentation of constructs connected with places both private and public, architecturally specific, and inspired by religion, tradition and culture. The realistic dimension expressed in ceremonies connected with hospitality, celebrations and gift exchanges turns out to be significant. Apart from that, relations between the host and the guest, the behaviour of both, as well as binding formulas are described. Various modes of hospitality are also depicted: private and semi-public, as well as the link between hospitality and tourism.

2

Kultura honoru w procesie socjalizacji zawodowej wojskowych

88%

Jarmoszko S.

Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW

|

2014

|

issue 2

115-138

EN

Cherishing the value honour, in certain social circles, leads to the creation of a peculiar ‘culture of honour’ as a part of the general culture. The paper presents the basic knowledge in the field: a historical outline, examples of the bright as well as the dark side of the culture of honour, its definition, morphology and general theoretical assumptions. Additionally, the second part of the paper discusses the basic issues of honour in the armed forces, such as specifying the meaning of the term and the soldier’s dignity, the importance and functioning of the culture of honour in the military structure, the functions it serves and its place in the process of the military members’ professional socialisation.

3

Moral Policing and Gender-based Violence: Portrayal of Honour and Shame in Poile Sengupta’s Mangalam

88%

Singh B., Hameed A., Alam S.

Journal of Education Culture and Society

|

2023

|

vol. 14

|

issue 2

425-436

EN

Thesis. The article aims to study Poile Sengupta’s play entitled Mangalam to analyse how the play raises a voice against society’s enforced models of masculinity and femininity, and sexual and psychological violence and its impact on women in the domestic sphere. Concept. The study foregrounds the impact of moral policing via the notions of honour and shame in Sengupta’s Mangalam and analyses that family, a micro-unit of patriarchy is the primary location of violence inflicted on women. The present study further attempts to examine interpersonal violence perpetuated through the institution of marriage through a study of the portrayal of marital violence in Sengupta’s Mangalam. Results and Conclusion. Sengupta presents contemporary social issues and interrogates moral policing and violence perpetuated by patriarchy through the discussed play. It presents a dramatic piece written by a woman, thus challenging the male-dominated narratives through a voice of protest and addressing violence inflicted on a woman’s body and psyche. Originality. The originality of the study relies on examining the underlying causes of gender-based violence within the institution of marriage and family as the smallest unit of patriarchy while also understanding the relevance of literary representations by women dramatists as resistance literature.

4

Polski HONOR w świetle danych słownikowych

75%

Grzeszczak M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2013

|

vol. 25

EN

The article deals with the treatment of the Polish honor in older and contemporary dictionaries: the two kinds of sources are taken as complementary. The present reconstruction aims for a “cognitive definition” of the concept of honor, i.e. the totality of the word’s semantics; it attempts to assign to it a place in the relevant lexico-semantic field and in a network of conceptual relationships. The network consists of, among others, synonyms, opposites, collections, complexes and collocations.The semantics of honor contains ‘integrity, honesty’, firmly entrenched in the word’s etymology (this was the original meaning of the word). In the 17th and 18th c. it was associated with unblemished reputation and meant ‘good name’. As the basic meaning of honor, 20th-c. dictionaries give ‘personal dignity’, and its connection with dignity is entrenched in synonyms and derivatives. Honor is associated with faithfulness to the word given, good behaviour, politeness and hospitality. Dictionaries point to the link between “honor” and men, rather than women, as well as typical men’s professions (honor zawodowy ‘professional honor’, honor górnika ‘miner’s honor’). In the sense of ‘good name’ is also attributed to women.

PL

Przedmiotem rozważań autorki jest rozumienie honoru w słownikach języka polskiego – dawnych i współczesnych – traktowanych komplementarnie. Rekonstrukcja zmierza do zbudowania „definicji kognitywnej”, a więc do ujęcia całego bogactwa znaczeniowego słowa i do wyznaczenia mu miejsca w polu leksykalnosemantycznym oraz w sieci relacji konceptualnych. Na tę sieć składają się między innymi: synonimy, opposita, kolekcje i kompleksy, utarte kolokacje.Honor ma wpisaną w swoją semantykę ‘uczciwość’, która jest najdobitniej utrwalona w etymologii słowa (honor znaczył pierwotnie tyle, co ‘uczciwość’). W polszczyźnie XVII–XIX w. kojarzony był z nieposzlakowaną opinią i oznaczał ‘cześć; dobre imię’. W słownikach dwudziestowiecznych jako podstawowe znaczenie honoru notowana jest ‘godność osobista’, a nierozerwalny związek honoru z godnością jest utrwalony w synonimach oraz derywatach słowotwórczych. Z honorem łączona jest słowność, wierność danemu słowu, dobre wychowanie, okazywanie grzeczności i gościnność. Słowniki poświadczają związek pojęcia honoru z osobami płci męskiej i wykonywaniem jakiegoś zawodu (honor zawodowy; honor górnika), honor w znaczeniu ‘czci’ przypisany jest także kobietom.

5

WALKA JAKO PROBLEM MORALNY W TWÓRCZOŚCI MARII OSSOWSKIEJ

75%

Konstańczak S.

Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW

|

2015

|

issue 1

7-20

EN

The author presented the concept of Maria Ossowska’s ethics of struggle. He also analyzed her views on morally acceptable ways of struggle. What is more, the author showed the evolution of chivalric ethos and analyzed its historical conditionings. In conclusion, he states that the moral character of the struggle depends on honorable behaviors of its participants.

6

Honour as a political-legal argument : the French July monarchy, national dignity and Europe 1830-1840

75%

Šedivý M.

Český časopis historický (The Czech Historical Review)

|

2018

|

vol. 116

|

issue 1

86-111

EN

The goal of this study is to show how the French July Monarchy systematically exploited the concept of dignity and honour in its foreign policy during the 1830s. Both terms were actually synonymous at that time and were invoked particularly in instances when the French regime was unable to legitimise its goals in international affairs with the precepts of public international law, as for example in the policy of non-intervention in the early 1830s and the position assumed during the so-called Rhine Crisis in 1840. These two political affairs have therefore been chosen to show how France played the ‘honour card’ in the diplomatic arena with other European countries and how the term ‘honour’ gained the value of a more or less political-legal argument in disputes with them. These two affairs also offer evidence of the negative reaction from some of the great powers and Italian states, the latter being affected by both the non-intervention principle and the Rhine Crisis, which made it necessary as well as useful to include Italy as the third important component of the study through which this article attempts to offer an original insight into 19th century diplomatic history.

CS

V dějinách mezinárodních vztahů používali jednotliví protagonisté různorodé prostředky k obhajobě a prosazení vlastních cílů. Jedním z nich byla argumentace cti, a to jak panovnickou, tak narodní, která byla vznášena s cílem obhájit státní a po demokratizaci konceptu cti v průběhu Velké francouzské revoluce i národní zájmy. Přes velkou pozornost, která je v zahraniční odborné produkci věnována otázce cti od antiky po současnost, nebyla dosud nikdy prozkoumána problematika využití či dokonce zneužití konceptu cti v mezinárodni politice, a to pro kterékoliv období lidských dějin. Tato studie si klade za cíl napravit tento stav a pokusit se o analýzu tohoto obtížně uchopitelného problému. K dosažení zvoleného cíle bylo vybráno období deseti let po červencové revoluci ve Francii v roce 1830, kdy se francouzská zahraniční politika stala asertivní a v některých případech dokonce nekompatibilní s tehdy všeobecně uznávanými principy mezinárodního práva, především pak ve vztahu k italským státům. Proto prostředí Apeninského poloostrova dotváři teritoriální rámec, v jehož mantinelech je analyzována obhajoba postupu Francie její národní ctí, a právě pro toto prostředí jsou v zájmu kontextualizace uvedeny i případy dalších států, které údajně raněnou panovnickou či národní ctí maskovaly nelegálnost své vlastní politiky. Francouzská červencová monarchie systematicky využívala koncept cti v mezinárodních vztazích 30. let 19. stoleti, a to především v momentech, kdy nebyla schopna své jednání obhájit na poli mezinárodního práva: na počátku této dekády se jednalo o takzvaný princip neintervence, v roce 1840 pak o její válečnou rétoriku v průběhu takzvané Rýnské krize v reakci na odlišný postup ostatních velmocí na Blízkém východě. Tyto dvě zaležitosti proto byly vybrány k analýze způsobu, jakým Francie využívala cti v diplomatické aréně s ostatními evropskými státy a jak tato rétorika získala až téměř hodnotu politicko-právního argumentu. Volba principu neintervence a Rýnské krize pak byla učiněna i proto, že nabízí pro jevy nesouhlasu některých evropských a italských státniků a diplomatů s takovým chováním, případně i obyvatel některých států Apeninského poloostrova. Jelikož vzhledem k absenci odborné literatury neexistuje pro zpracování tohoto tématu adekvátní metodika a současně není argumentace cti vysvětlena v dobových pramenech, je v předložené studii nezbytné věnovat značnou pozornost právě metodologické rovině. O jisté "abstraktnosti" zvoleného problému vypovídá již jen to, že navzdory běžnému a hojnému výskytu odkazu na panovnickou či národní čest v rozličných textech daného období nebyl v diplomatické či právní praxi nikdy kodifikován ani systematizován způsob užití tohoto slova. Díla právních teoretiků na toto téma zcela mlči, stejně jako novinové články, politické spisy a jakékoliv jiné zdroje. Dokonce neexistovalo ani pravidlo pro používání samotného pojmu čest, kdy ve francouzštině byl uživán bez jakéhokoliv rozlišení a často pak i vedle sebe jako synonyma dignité a honneur, v anglickem jazyce pak dignity a honour. Tím spíše se tato studie opirá o přístup francouzského panovníka a jeho ministrů a diplomatů při prosazování národních zájmů pomoci principu neintervence či válečných hrozeb v roce 1840, jinými slovy o to, jak byl koncept cti aplikován v praxi. Zde se jednoznačně ukazuje, že čím méně bylo možné daný postup obhájit zásadami mezinárodního práva, tím intenzivněji docházelo k odvolávání se na národní čest. Důvodem se zdá být především to, že vůči tomuto způsobu argumentace bylo nanejvýš obtížné se bránit, neboť zpochybnění ohrožení či hodnoty cti panovníka či celého národa mohlo být považováno za vážnou urážku, případně i casus belli. Zde je pak nutné hledat i odpověď na to, proč zástupci jiných evropských států sice nesouhlasili s odkazy na ohroženou francouzskou čest, současně se jim však nikdy neodvážili postavit otevřeně a vyvolat tak disputaci na toto téma. Přesto jsou vzácně dochované soukromé postoje odmítající tento způsob argumentace nanejvýš cenné, protože jednoznačně dokazují, že byl vnímán jako važný problém. To platí i pro veřejné mínění v některých italských státech, které na obvinění o uražené narodní cti francouzského národa reagovalo s obavou, že tato "domnělá urážka" bude zneužita jako záminka k vyhlášení války ze strany Francie.

7

Pozbawienie orderu lub odznaczenia przez Prezydenta RP

75%

Radajewski M.

Forum Prawnicze

|

2019

|

issue 2 (52)

66–78

EN

The article focuses on the order and distinction deprivation procedure executed by the President of the Republic of Poland. The Author considers the function and legal nature thereof, a possibility of judicial review and results caused thereby. The research carried out indicates that the analysed competence of the President of the Republic of Poland shall be a manifestation of fulfillment of the state supreme representative’s function, whereas the performance thereof shall not constitute activity in the scope of public administration. It serves mostly to pro- tect the honour of the orders and distinctions as well as – to some extend – it may also play a preventive and repressive role. A material portion of the research carried out shall concern a possibility of judicial review of a decision made by the President on order or distinction deprivation. The Author opposes the opinion of the majority of scholars that the review shall be excluded. Moreover, the Author indicates that such a statement is in contrary to the constitutional guarantees concerning the protection of acquired rights, the right to a fair trial as well as the right to protect honour and good name

8

Czy jesteśmy „społeczeństwem honoru”? Rekonstrukcja pojęcia honoru w wybranych orzeczeniach polskich sądów

71%

Ptak-Chmiel J.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2018

|

vol. 80

|

issue 3

217-230

EN

The existence of honour as a particular value is not unique, restricted to the boundaries of certain states, nationalities or ethnicities only. Yet, a distinction can be found in the literature between so-called ‘societies of honour’ and ‘modernised societies’. It is believed that in ‘societies of honour’ honour plays a central role in regulating social relations, and in ‘modernised societies’ based on the rule of law its importance is marginalised. This article is a contribution to the discussion on the adequacy of the discussed division based on the example of Polish society. Due to the fact that an important feature of this distinction is the juxtaposition of law and honour as tools for regulating social relations, the starting point of the analysis of this issue is to answer the question whether the concept of ‘honour’ exists in Polish law, and if so, how it is defined and in what contexts it appears. Due to the complexity of this issue, the subject of the article was limited to a specific problem – the analysis of selected judgments of Polish courts and the reasons underlying these judgments. The research allowed to identify the provisions of Polish law which refer (or could refer) to honour. Based on the analysis made, it may be stated that both, judges as well as parties to court proceedings, consider honour as a protected, legally accepted value.

PL

Występowanie honoru jako pewnej szczególnej wartości nie jest czymś wyjątkowym, ograniczonym do granic określonych państw, narodowości czy etniczności. Mimo to w literaturze można odnaleźć rozróżnienie między tzw. społeczeństwami honoru i społeczeństwami zmodernizowanymi. Uważa się, że w „społeczeństwach honoru” honor pełni rolę głównego narzędzia regulacji stosunków społecznych, a w „społeczeństwach zmodernizowanych”, opartych na prawie, jego znaczenie jest zmarginalizowane. Niniejszy artykuł stanowi przyczynek do dyskusji nad adekwatnością omówionego podziału na przykładzie polskiego społeczeństwa. Z racji tego, że istotną cechą wskazanego rozróżnienia jest przeciwstawianie prawa i honoru jako narzędzi regulacji stosunków społecznych, punktem wyjścia analizy problemu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy w polskim prawie występuje pojęcie „honoru”, a jeżeli tak, jak jest definiowane i w jakim kontekście się pojawia. Ze względu na złożoność tej problematyki, temat artykułu został ograniczony do konkretnego problemu – analizy wybranych wyroków polskich sądów wraz z uzasadnieniami. Przeprowadzone badania pozwoliły na wskazanie przepisów polskiego prawa, które odnoszą się (albo mogą się odnosić) do honoru, a także na stwierdzenie, że zarówno przez sędziów, jak i przez strony postępowań sądowych honor jest uznawany za chronioną prawnie, powszechnie akceptowaną wartość.

9

Ustawa o zniewagach z 28 grudnia 1831 r. Wielkiego Księstwa Badenii

63%

Nieciecka K.

Prawo

|

2014

|

issue 316/2

135 - 148

EN

The subject of the article is the Act on Insults of 1831 of the Grand Duchy of Baden. The discussion of the Act’s content was preceded by an analysis of the legal status in this field since 1803 until the introduction of the Act and the presentation of its genesis. Baden became the first German- -language country which regulated the issue of protection of honour in a separate act. Moreover, Baden introduced a qualified form of violation in this area, committed against or by persons connected with the bureaucratic apparatus. Libertarian tendencies and provisions of the Act that were their manifestation contributed to the increase in the number of court proceedings in this regard.

10

Czy chłop miał honor? Zastosowanie kategorii honoru w badaniach nad społeczeństwem nowożytnym

63%

Korczak-Siedlecka J.

Kwartalnik Historyczny

|

2018

|

vol. 125

|

issue 3

PL

Artykuł szuka odpowiedzi na pytania o znaczenie honoru i możliwe sposoby jego interpretacji, a także o przydatność tej kategorii w badaniach historycznych. Refleksje teoretyczne zostały uzupełnione analizą wiejskich ksiąg sądowych z terenu Mierzei Wiślanej z przełomu XVI/XVII w., dowodzącą kluczowej roli honoru w ówczesnych społecznościach chłopskich. The article seeks to answer the questions about the meaning of honour and its possible interpretations, together with that about the usefulness of this category in historical studies. The theoretical reflections are reinforced with an analysis of village court registers from the area of the Vistula Spit at the turn of the seventeenth century which proves the key role of honour within contemporary peasant communities.

11

Bayle a Mandeville. Dvě rané konceptualizace společnosti ateistů

63%

Tomeček M.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2021

|

vol. 69

|

issue 4

695-710

EN

A society composed of atheists was thought impossible in early modern Europe. An atheist, it was believed, will not keep a promise since he or she does not fear divine retribution. Thus, atheists cannot cooperate in a long-term enterprise and form a viable society. Pierre Bayle was the first thinker to challenge this common assumption, though some fifty years later his follower Bernard Mandeville rejected his arguments. But the sincerity of such arguments is always questionable in the early modern period, it being illegal and punishable to publicly advocate atheism. Some atheists, as was demonstrated to be the case with Anthony Collins, wrote from contrived theistic positions, actually trying to undermine Christianity with purposefully weak arguments for the existence of God. But the atheism of such authors cannot be deduced from their published writings, only from other of their documents and from their contemporaries’ memoirs. Applying this methodological insight to Bayle and Mandeville will enable us to see their arguments for and against an atheistic society in a new light.

CS

Společnost složená z ateistů byla v raném novověku považována za nemožnou, neboť panovalo všeobecné přesvědčení, že na slovo ateisty se nedá spolehnout, protože se nebojí posmrtného trestu. Ateisté nemohou tedy dlouhodobě spolupracovat a vytvořit společnost. Jako první polemizoval s tímto přístupem Pierre Bayle, jeho žák Bernard Mandeville však o padesát let později jeho stanovisko odmítl. O upřímnosti argumentů vznášených v souvislosti s otázkou ateismu koncem sedmnáctého a počátkem osmnáctého století je však možné vždy pochybovat, protože ateismus byl v té době trestný postoj a nikdo se k němu veřejně nehlásil. Proto někteří ateisté psali z předstíraně teistických pozic a svými záměrně slabými argumenty, jimiž podporovali Boží existenci, víru naopak podrývali, jak ukazuje případ Anthonyho Collinse. Ovšem ateismus takových autorů není možné prokázat z jejich publikovaných textů, ale jedině z jiných dokumentů a vzpomínek jejich současníků. Právě takový metodologický přístup nám při analýze koncepcí Pierra Bayla a Bernarda Mandevilla umožní dospět k novým závěrům ohledně jejich představ o fungování náboženství ve společnosti.

12

Русская честь и польский honor

63%

Толстая С. M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2013

|

vol. 25

EN

The author compares the semantics of the Russian čest’ and dostoinstvo with that of the Polish cześć, honor and godność. The Russian čest’ is characterized by two aspects: external (respect for someone, e.g. čest’ i slava geroyam ‘honor and glory to the heroes’) and internal (a high moral value, e.g. čelovek česti, čestnyy čelovek ‘a person of honour’). This semantic differentiation is manifested in synonymous sets, derivatives and phraseological units. The semantic duality of this kind is characteristic of all Slavic languages: it is a continuation of the Proto-Slavic meaning of *čьstь (from the verb čisti/čьsti ‘revere, respect’). The original “actional” meaning developed into the abstract ‘respect, deference’, and then into the more concrete ‘medal, award’. The semantic structure of the concept is analyzed through the actants of the verb čtit’: its subject (who respects?), object (who is respected?), the relation between th em, and the reason why a person is respected. Russian derivatives and phraseological units (okazat’ čest’ ‘show respect’, byt’ v česti ‘be respected’ etc.), similarly to other Slavic languages, mainly refer to the external aspect (showing respect towards someone), whereas the internal aspect (the reason why someone is respected) is historically secondary. Prototypically, the subject of čestnyy (adj.) is a person, evaluated mainly through what they do not do: lie, steal, etc. (therefore, truth and justice are important values for the speakers). In Russian, the “external” aspect of čest’ and čestnyy has weakened over the centuries (it is preserved in stereotyped usages) and the “internal”, ethical aspect had gained strength – the latter is already found in the 19th c., in the writings of Pushkin, Lermontov (pogib poèt – nevol’nik česti ‘a poet has died, a slave to čest’’), Lev Tolstoy and in political slogans (čestnye vybory ‘fair elections’).The Polish counterpart of the Russian čest’ is the Latin loan word honor, defined as ‘personal dignity’ (słowo honoru ‘word, promise’, lit. ‘the word of honour’, sprawa honoru ‘a matter of honour’), but the plural honory (czynić honory ‘do the honours’) has an “external” meaning. Old-Polish cześć referred to acts of showing respect, which points to its external dimension.In both languages, there is now a tendency to express the “internal” aspects of the semantics of the Russian čest’ and Polish honor, in accord with the growing interest in human inner life and people’s personality. In both languages, too, there exist lexemes that express the features and behaviour of people in the context of moral values, independent of external judgement: Pol. godność and Russian dostoinstvo.

PL

Autorka analizuje semantykę ros. честь, достоинствo i pol. cześć, honor i godność, pokazując różnice i podobieństwa. Rosyjski koncept čest' ma dwie strony: zewnętrzną (szacunek okazywany komuś, np. čest’ i slava gerojam) i wewnętrzną (wysoka wartość moralna, np. čelovek česti, čestnyj čelovek). To zróżnicowanie semantyczne znajduje potwierdzenie w różnych szeregach synonimicznych oraz w derywatach i frazeologizmach. Taka dwoistość znaczeniowa, obecna w ros. pojęciu честь, jest właściwa wszystkim językom słowiańskim, przedłuża bowiem pierwotne słowiańskie znaczenie słowa *čьstь (od czasownika čisti / čьsti o znaczeniu ‘czcić, poważać’). Pierwotne znaczenie „akcjonalne” rozwijało się w znaczenie abstrakcyjne ‘poważanie, szacunek’, a dalej też w bardziej konkretne znaczenie ‘odznaczenie’. Semantyczną strukturę konceptu autorka analizuje, wychodząc od aktantów czasownika czcić, pyta o podmiot (kto czci), o obiekt (kogo ten ktoś czci), o relacje łączące podmiot z obiektem czci i za co ktoś kogoś czci. Rosyjskie derywaty i frazeologizmy (okazat’ čest’, byt’ v česti itp.), podobnie jak w innych językach słowiańskich odnoszą się przede wszystkim do strony zewnętrznej (okazywania czci komuś), podczas gdy strona wewnętrzna (to, za co się komuś okazuje cześć) jest historycznie wtórna. Prototypowo subiektem predykatu čestnyj jest człowiek, wartościowany zwykle przez negację, czego nie robi: nie kłamie, nie kradnie itd., co zakłada, że ważną wartością dla mówiących jest prawda, sprawiedliwość itd. W języku rosyjskim „zewnętrzne” znaczenie czci (okazywanie szacunku) i przymiotnika čestnyj w ciągu wieków słabnie, utrwala się w wyrażeniach kliszowanych, a narasta znaczenie „wewnętrzne”, etyczne, które znajdujemy już w XIX wieku, u Puszkina, Lermontowa (pogib poèt -- nevol’nik česti), Lwa Tołstoja i we współczesnym hasłach politycznych (čestnye vybory).W języku polskim odpowiednikiem ros. konceptu česti jest zapożyczony z łaciny honor, definiowany jako ‘godność osobista’ (słowo honoru, sprawa honoru), ale lm. honory (czynić) ma znaczenie „zewnętrzne”. Stpol. cześć odnosiła się do okazywania szacunku, ma więc wymiar zewnętrzny.W obu językach autorka stwierdza podobną tendencję do wyrażania „wewnętrznej” semantyki ros. честь i pol. honor. Tendencja ta odpowiada rosnącemu zainteresowaniu światem wewnętrznym człowieka i cechami jego osobowości. W obu językach funkcjonują też osobne leksemy dla wyrażenia cech i zachowań człowieka w perspektywie wartości moralnych, niezależnych od zewnętrznych ocen: pol. godność, ros. dostoinstvo.

RU

There is no abstract available for this language

13

Moral dilemmas of defence decisions in situations of threats of physical aggression – comparative analysis between 1999 and 2018

63%

Kałużny R.

Scientific Journal of the Military University of Land Forces

|

2023

|

vol. 55

|

issue 1(207)

5-19

PL

Autor w niniejszym tekście interpretuje wyniki badań dotyczące moralnych dylematów podejmowanych decyzji, co do sposobów obrony przed agresją fizyczną. Agresją, w jednym przypadku skierowaną na respondenta z zamiarem pozbawienia go życia, w drugim na osobę postronną bez wyraźnie określonego zamiaru. Badaniami realizowanymi przez autora zarówno w roku 1999, jak i w roku 2018 objęto studentów uczelni wojskowej z I roku studiów (okres szkolenia podstawowego). Przeprowadzona analiza porównawcza danych empirycznych uprawnia autora do stwierdzenia, że moralność decyzji dotyczących działań obronnych w sytuacjach zagrożeń agresją fizyczną zależy przede wszystkim od tego, na kogo została skierowana owa agresja (respondent, osoba postronna) oraz od jej natężenia. Daje również podstawy do postawienia tezy, że na przestrzeni lat 1999-2018 nastąpiła pozytywna zmiana w świadomości moralnej kandydatów do korpusu oficerów Wojska Polskiego.

EN

In this article, the author interprets the results of research on moral dilemmas of making decisions as to how to defend oneself against physical aggression. In one instance, aggression is directed against the respondent with the intent to kill, in the other, against a bystander with no clear intent. Research conducted by the author both in 1999 and in 2018 involved 1st year military school students (basic training period). The conducted comparative analysis of empirical data allows the author to conclude that the morality of decisions concerning defensive actions in situations of threats of physical aggression depends primarily on the person against whom the aggression is directed (respondent, bystander) and the intensity of aggression. The analysis also gives grounds for postulating a thesis that between 1999 and 2018, there has been a positive change in the moral awareness of candidates for the Officer Corps of the Polish Armed Forces.

14

Honor i dyshonor w Janowej narracji Męki Pańskiej w świetle archeologii chrześcijańskiej

51%

Pierzchała K.

Nurt SVD

|

2016

|

issue 2

235-249

PL

Autor podejmuje analizę narracji o Męce Pańskiej w Ewangelii św. Jana w perspektywie pojęć honoru i dyshonoru. Kieruje się założeniami egzegezy antropologiczno-kulturowej, zawartymi w monografii Janusza Kręcidły. Po omówieniu znaczenia honoru i dyshonoru autor rozpatruje ich występowanie w Janowej narracji o męce i śmierci Jezusa (zob. J 18-19). W analizie wykorzystano niektóre dane dotyczące przedmiotów archeologicznych: Całunu Turyńskiego oraz Chusty z Oviedo – szczególnie w komentarzu dotyczącym biczowania i cierniem koronowania Jezusa, drogi krzyżowej, ukrzyżowania, zdjęcia z krzyża, pochówku Jego ciała. W rezultacie analiza narracji o Męce Pańskiej otrzymuje merytoryczne „dopowiedzenie” oparte na danych, których nie zawiera tekst biblijny, a które uwydatniają znaczenie honoru i dyshonoru.

EN

The author of the essay conducts an analysis of the Passion of our Lord as recorded in St John’s gospel in the context of the idea of honour and dishonour, using the methodological tools of the anthropological and cultural exegesis developed by Fr prof. dr hab. Janusz Kręcidło in his book Honor i wstyd w interpretacji Ewangelii, Warszawa 2013 (Polish title: Honour and shame in the interpretation of the Gospel, Warsaw 2013). After an introduction to these two key ideas, the author identifies their appearances in John’s story of the Passion (see J 18-19). He refers to the archeological evidence contained in the Shroud of Turin and the Sudarium of Oviedo, particularly those pertaining to the scourging of Jesus, crowning with thorns, his way up to the Hill of Calvary, crucifixion, removal of his body from the cross and his burial. The author arrives at conclusions emphasising the importance of honour and dishonour in the Passion story.

15

Czy istnieje europejski kanon wartości?

51%

Bartmiński J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2011

|

vol. 23

15-18

16

Honour and Fighting Social Advancement in the Early Modern Age

45%

Gassmann J.

Acta Periodica Duellatorum

|

2015

|

vol. 2015

|

issue 1

139-181

EN

The article considers the importance of military service in social advancement, here understood as filling the role of “prince” in feudal law and thus participating in the government of an estate, in the transition from the Late Middle Ages to the Renaissance or Early Modern Age. In the context of a city burgher or a petty noble or knight advancing into a government role, did honour require that the individual have experience in fighting – in war, military organisation and leadership? How did mercenaries figure? What role, if any, did Fechtmeister, Fechtbücher, Fechtschulen or Kriegsbücher play?

17

Jeszcze o rozumieniu JOS-u w perspektywie badań porównawczych: Problem inwariantu pojęciowego

45%

Grzegorczykowa R.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2011

|

vol. 23

217-225

18

W poszukiwaniu językowego obrazu świata. Dom, praca, wolność a także honor i Europa w kaszubskich dialektach i w powstającym kaszubskim języku literackim

45%

Popowska-Taborska H.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2010

|

vol. 22

53-71

PL

W zaprojektowanym cyklu artykułów „W poszukiwaniu językowego obrazu świata” zamierzam przedstawiać te fakty i sytuacje językowe, które – moim zdaniem – szczególnie trudno ująć jest w ramy proponowanego programu badawczego JOS. Zachowanie w dialektach kaszubskich pierwotnego znaczenia dom ‘rodzina; większa rodzima społeczność’, nikły stopień przyswojenia przez te dialekty ogarniającego znaczną część zachodniej Słowiańszczyzny wyrazu praca wobec silnie tu zakorzenionej bardziej archaicznej roboty, szczególna pozycja wyrazu wolność, mającego słabą i nie zawsze przejrzystą znaczeniowo dokumentację, ogólnosłowiańska cześć pełniąca nadal funkcje znaczeniowe późno przyswojonego przez języki słowiańskie honoru, brak dialektalnych poświadczeń wyrazu Europa wszystko to raz jeszcze potwierdza tezę o znacznej archaiczności dialektów kaszubskich. Celem projektu „Językowo-kulturowy obraz świata Słowian na tle porównawczym” jest rekonstrukcja niektórych podstawowych, społecznie doniosłych pojęć funkcjonujących w szerokim obiegu społecznym i odzwierciedlających określoną dla danej społeczności (narodowej, ale nie tylko) wizję świata oraz jego wartości. […] Na podstawie typowania przeprowadzonego wśród osób deklarujących zainteresowanie uczestnictwem w projekcie Rada Naukowa konwersatorium EUROJOS 27 maja 2009 wyselekcjonowała pięć pojęć, które, z racji swej istoty, powinny stać się przedmiotem badań w najbliższych latach […]. Są to: 1. dom, 2. Europa, 3. wolność, 4. praca, 5. honor (Abramowicz, Bartmiński, Chlebda 2009).

EN

The preservation in Kashubian dialects of the primeval meaning of home, i.e. ‘family; a larger kinship community’, a small degree of acceptance in those dialects of the word praca ‘work’ (widespread in a larger part of western Slavic region) instead of the more deeply entrenched and archaic robota, the peculiar situation of the word wolność ‘freedom’, of a weak and not always clear documentation, the general-Slavic cześć still functioning semantically instead of the late borrowing honor, the lack of dialectal usage of the word Europa: all this corroborates the hypothesis of a largely archaic nature of Kashubian dialects.

19

Moralne dylematy polskich romantyków w drodze do niepodległości. Wybrane zagadnienia

38%

Toruń W.

Tematy i Konteksty

|

2023

|

vol. 18

|

issue 13

218-230

EN

The presented sketch, referring mainly to conservative thought, tries to present the moral dilemmas of Polish romantics (A. Mickiewicz, J. Słowacki, Z. Krasiński, C. Norwid) on the road to independence. Taking into account the concept of Wallenrodism, the state of conspiracy, open insurrectionary struggle, and methods of revolutionary terror, these methods of active resistance were confronted with Christian ethics, co-creating the essence of Latin civilization. The sometimes immoral ways of fighting suggested by the historical situation conflicted with the Decalogue and tested the conscience of their perpetrators, Polish patriots.

PL

Prezentowany szkic, nawiązujący głównie do myśli konserwatywnej, stara się przedstawić dylematy moralne polskich romantyków (A. Mickiewicz, J. Słowacki, Z. Krasiński, C. Norwid) na drodze do niepodległości. Biorąc pod uwagę koncepcję wallenrodyzmu, stanu konspiracji, otwartej walki powstańczej, metod rewolucyjnego terroru, te sposoby aktywnego oporu zostały skonfrontowane z etyką chrześcijańską, współtworząc istotę cywilizacji łacińskiej. Sugerowane przez sytuację historyczną, niekiedy niemoralne sposoby walki, kolidowały z dekalogiem i wystawiały na próbę sumienia ich sprawców, polskich patriotów

20

Patroni Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej i podległych placówek SG

38%

Dubaj S.

Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL

|

2012-2013

|

vol. 8-9

|

issue 1: Prawo

315-343

PL

Jednym z największych zaszczytów, nobilitującym wyróżnieniem dla każdej instytucji jest uzyskanie sztandaru i patronatu. Jest to także wzajemne ogromne wyzwanie i zobowiązanie wobec standardów wykreowanych przez patrona – opiekuna. Jednostki organizacyjne Straży Granicznej ubiegające się o nadanie patronatu muszą spełniać określone kryteria. Nadbużański Oddział Straży Granicznej niemalże od początku swego istnienia w 1991 r. otrzymał sztandar, a za patrona – 27 Wołyńską Dywizję Armii Krajowej. Także podległe oddziałowi graniczne jednostki organizacyjne – placówki Straży Granicznej, podkreślając potrzebę propagowania wiedzy i pozostawiania śladów pamięci o dawniejszych formacjach granicznych, noszą imiona bohaterskich poprzedników. Podczas 20 lat funkcjonowania oddziału patronaty do roku 2011 zostały nadane – chronologicznie – następującym granicznym jednostkom organizacyjnym: Placówce SG we Włodawie z dniem 1 grudnia 1995 r. nadano imię „Generała Nikodema Sulika”; Placówce SG w Skryhiczynie z dniem 18 września 1998 r. nadano imię „gen. Jana Wojciecha Kiwerskiego”; Strażnicy SG w Lubyczy Królewskiej z dniem 25 maja 2001 r. nadano imię „mjr. Tadeusza Kuncewicza” (graniczna jednostka organizacyjna rozwiązana z dniem 2 stycznia 2003 r.); Placówce SG w Dołhobrodach z dniem 25 września 2004 r. nadano imię „ppor. Jana Bołbotta”; Placówce SG w Horodle z dniem 20 listopada 2006 r. nadano imię „mjr. Tadeusza Persza”. Inne graniczne jednostki organizacyjne Nadbużańskiego Oddziału SG, rzetelnie realizujące zobowiązania wobec ojczyzny, również zasługują na swoich patronów. Pełniący tam służbę funkcjonariusze podejmują starania o otrzymanie patronatów, których nadanie jest więc tylko kwestią czasu.

EN

Obtaining a flag and a patronage is one of the biggest honours and awards for every institution. It is also an enormous mutual challenge and commitment to the flags created by the patron saint. the Border Guard’s organizational Units applying for a patronage have to fulfill certain criteria. the Bug Division of Border Guard almost from the very beginning of its existence have been given the flag and patronage of the 27th Division of the Home Army in 1991. the subjected stations of the Border Guard have been named after some heroic precursors in order to highlight the need of popularizing the knowledge and resemblance after the former Border Guards Units. During the 20 years of its functioning some patronages have been given to the following organizational border units since 2011: the station in Włodawa was named after “General Nikodem Sulik” on 1st December 1995; the station in Stryhiczyn was named after: “gen. Jan Wojciech Kiwerski” on 18th September 1998; the station in Lubycza Królewska was named after “major Tadeusz Kuncewicz” on 25th May 2001 (the border organizational units was disbanded on 2nd January 2003); the station in Dołhobrody was named after “pilot oficer Jan Bołbott on 25th September 2004”; the station in Horodło was named after “major Tadeusz Persz” on 20th November 2006. Other border organizational units of the Bug Division of Border Guards, solidly realizing their commitments towards their mother country, also deserve to have their own Patron Saint. the officers being on duty there have been attempting to have their own patron saints, so that is only a matter of time.

Refine search results

Gościnność w kulturze/kulturach Maghrebu

Kultura honoru w procesie socjalizacji zawodowej wojskowych

Moral Policing and Gender-based Violence: Portrayal of Honour and Shame in Poile Sengupta’s Mangalam

Polski HONOR w świetle danych słownikowych

WALKA JAKO PROBLEM MORALNY W TWÓRCZOŚCI MARII OSSOWSKIEJ

Honour as a political-legal argument : the French July monarchy, national dignity and Europe 1830-1840

Pozbawienie orderu lub odznaczenia przez Prezydenta RP

Czy jesteśmy „społeczeństwem honoru”? Rekonstrukcja pojęcia honoru w wybranych orzeczeniach polskich sądów

Ustawa o zniewagach z 28 grudnia 1831 r. Wielkiego Księstwa Badenii

Czy chłop miał honor? Zastosowanie kategorii honoru w badaniach nad społeczeństwem nowożytnym

Bayle a Mandeville. Dvě rané konceptualizace společnosti ateistů

Русская честь и польский honor

Moral dilemmas of defence decisions in situations of threats of physical aggression – comparative analysis between 1999 and 2018

Honor i dyshonor w Janowej narracji Męki Pańskiej w świetle archeologii chrześcijańskiej

Czy istnieje europejski kanon wartości?

Honour and Fighting Social Advancement in the Early Modern Age

Jeszcze o rozumieniu JOS-u w perspektywie badań porównawczych: Problem inwariantu pojęciowego

W poszukiwaniu językowego obrazu świata. Dom, praca, wolność a także honor i Europa w kaszubskich dialektach i w powstającym kaszubskim języku literackim

Moralne dylematy polskich romantyków w drodze do niepodległości. Wybrane zagadnienia

Patroni Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej i podległych placówek SG