Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 28

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  metoda TOPSIS
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
PL
Dyskretne metody wielokryterialnego wspomagania decyzji, takie jak TOPSIS, stały się bardzo popularne w ostatnich latach i są często stosowane w rozwiązywaniu wielu problemów życia codziennego. Jednak rosnąca złożoność analizowanych problemów powoduje trudności w rozważaniu wszystkich istotnych aspektów zagadnienia przez pojedynczego decydenta. W rezultacie wiele problemów życia codziennego jest analizowanych przez grupę decydentów. W takiej grupie każdy z decydentów może specjalizować się w różnych zagadnieniach i mieć unikalne cechy, takie jak wiedzę, umiejętności, doświadczenie, osobowość itp. Sprawia to, że każdy z decydentów powinien mieć różny wpływ na wynik końcowy, tzn. wagi decydentów powinny być różne. Celem pracy jest rozszerzenie rozmytej metody TOPSIS dla grupowego wspomagania decyzji. Proponowana metoda wykorzystuje metodę TOPSIS dwukrotnie. Pierwszy raz w celu określenia wag decydentów, które dalej posłużą do agregacji macierzy dostarczonych przez decydentów. Bazując na tej zagregowanej macierzy, metoda TOPSIS jest stosowana ponownie do uporządkowania wariantów decyzyjnych i wskazania wariantu końcowego. Przykład liczbowy ilustruje proponowaną modyfikację.
PL
Głównym celem pracy jest ocena poziomu zrównoważonego rozwoju powiatów w województwie wielkopolskim. W proponowanym podejściu wykorzystano wielokryterialną metodę wektora preferencji (Preference Vector Method – PVM). Metoda ta umożliwia syntetyczną ocenę zjawiska opisywanego przez wiele cech i wykorzystuje rachunek wektorowy oraz ideę obliczania odległości obiektów wielocechowych od wzorca wraz z metodą rzutowania wektora obiektów wielocechowych na wzorzec preferencji (Vector Measure Construction Method – VMCM). Metodę P VM p orównano z metodą T OPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution). Podstawę empiryczną przeprowadzonych badań stanowią dane statystyczne pochodzące z modułu Wskaźniki zrównoważonego rozwoju GUS z 2014 roku. Na podstawie miar syntetycznych obliczonych z zastosowaniem metod PVM oraz TOPSIS uporządkowano liniowo powiaty oraz ustalono ich poziomy zrównoważonego rozwoju na tle całego kraju
PL
Celem pracy była wielowymiarowa analiza zróżnicowania poziomu życia mieszkańców Polski według powiatów. Zaproponowano dwuetapowe podejście – w pierw-szym etapie dokonano oceny poziomu życia z wykorzystaniem metody TOPSIS w ujęciu pozycyjnym z zastosowaniem przestrzennej mediany Webera. Biorąc za podstawę wyniki etapu 1, czyli klasy powiatów według poziomu życia, zastosowano wielomianowy model logitowy kategorii uporządkowanych. Zbudowany model pozwolił określić istotność (siłę i kierunek) wybranych czynników zrównoważonego rozwoju (takich jak zdrowie, warunki życia gospodarstw domowych, dostęp do rynku pracy, warunki mieszkaniowe i bioróżno-rodność) na poziom życia mieszkańców. Podstawę empiryczną badań stanowiły dane staty-styczne z Banku Danych Lokalnych GUS dla 2014 roku. Badania potwierdziły, że stymulu-jący wpływ na podniesienie poziomu życia miały: poprawa bazy leczniczej i zabiegowej, rozbudowa terenów zieleni, a także poprawa warunków mieszkaniowych ludności.
PL
Rozwój zrównoważony polega na integrowaniu działań w sferze gospodarczej, społecznej i środowiska przyrodniczego. Do oceny poziomu zrównoważonego rozwoju jednostek administracyjnych zaproponowano wykorzystanie metody TOPSIS w ujęciu pozycyjnym z zastosowaniem mediany Oja. Proponowane podejście polega na wyznaczeniu wartości cząstkowych syntetycznych mierników zrównoważonego rozwoju, obejmujących sferę środowiskową, demograficzno-społeczną oraz gospodarczą. Cząstkowe mierniki były podstawą do wyznaczenia wartości syntetycznego miernika poziomu zrównoważonego rozwoju. Głównym celem pracy jest wielowymiarowa analiza poziomu zrównoważonego rozwoju powiatów w Polsce z wykorzystaniem metod taksonomicznych. Podstawę empiryczną przeprowadzonych badań stanowią dane statystyczne z 2014 roku pochodzące z Banku Danych Lokalnych GUS.
PL
Celem pracy była analiza porównawcza wyników identyfikacji poziomów rozwoju badanego zjawiska złożonego w przypadku występowania obserwacji oddalonych cech prostych. Obserwacje te mają istotny wpływ na zmniejszenie zakresu zmienności wartości konstruowanej cechy syntetycznej i w rezultacie mogą nastręczać problemy dotyczące identyfikacji poziomów rozwoju zjawiska. Zaproponowano rozwiązanie tego problemu przy zastosowaniu do konstrukcji miernika syntetycznego metody TOPSIS, w której dokonuje się korekty wartości obiektów modelowych. Korekty te polegały na ustalaniu wartości referencyjnych cech prostych z pominięciem obserwacji oddalonych. Do identyfikacji obserwacji oddalonych zastosowano metody jednowymiarowe i wielowymiarową metodę lokalnego miernika oddalenia obserwacji. Wyniki badań przedstawiono na przykładzie budowy syntetycznego miernika samodzielności finansowej gmin w Polsce w 2014 roku na podstawie danych pochodzących z Banku Danych Lokalnych oraz Ministerstwa Finansów
PL
We współczesnych realiach turbulentnego otoczenia, niezależnie od sektora, funkcjonowanie podmiotów gospodarczych obwarowane jest licznymi trudnościami. Obecnie w największym stopniu przyczynił się do tego wybuch wirusa SARS-CoV-2. Wstrząs wywołany pandemią COVID-19 uwypuklił wiele problemów gospodarki finansowej jednostek samorządów terytorialnych, narastających na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci. Dotychczasowe badania dotyczące problematyki pandemii COVID-19 w głównej mierze odnoszą się do zagadnień prezentowanych w skali makro. W związku z tym celem niniejszej publikacji jest przybliżenie problematyki związanej z zarządzaniem finansami jednostek samorządów terytorialnych. Na bazie rozważań teoretycznych omówiono aspekty efektywnego zarządzania finansami jednostek samorządów terytorialnych, które mają odzwierciedlenie w zdolności do rozwoju. Z kolei część empiryczna została opracowana przy użyciu metody desk research. Ponadto niniejszy artykuł wzbogacono o wybrane metody statystyczne, tj. metodę TOPSIS oraz metodę Hellwiga. Przeprowadzona analiza wskazuje, iż w największym stopniu skutki pandemii odczuły jednostki samorządów terytorialnych o charakterze turystycznym. Autonomiczność determinowana wysokimi dochodami własnymi w poprzednich latach wpływa negatywnie na obecną sytuację finansową omawianych jednostek samorządów terytorialnych.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczących zmian poziomu socjoekonomicznego rozwoju w krajach Bałkanów Zachodnich, w tym w Albanii, Czarnogórze, Macedonii Północnej i Serbii, w latach 2010–2018. Poziom rozwoju określono metodą - TOPSIS w oparciu o dwa kryteria społeczne i sześć kryteriów ekonomicznych z wykorzystaniem danych z krajowych urzędów statystycznych. Wyniki wskazują, że cztery kraje odnotowują długoterminowy dodatni wzrost w ciągu dekady. W całym analizowanym okresie najsilniejszym rozwojem w regionie charakteryzowała się Czarnogóra, a najniższy Albania. Kraje te charakteryzowały się najbardziej i najmniej korzystnymi poziomami analizowanych kategorii m.in. poziomem zatrudnienia w rolnictwie, przyrostem naturalnym, wskaźnikiem umieralności niemowląt czy przeciętnego wynagrodzenia. Poziomy rozwoju Macedonii Północnej i Serbii były średnie w regionie. Jednak stabilne i dość korzystne trendy głównych kryteriów społeczno-ekonomicznych regionu pozwalają oczekiwać, że jego potencjał rozwojowy będzie kontynuowany w przyszłości.
EN
The paper presents the results of research on changes in the level of socioeconomic development in Western Balkan countries, including Albania, Montenegro, North Macedonia and Serbia, for the period 2010- -2018. The level of development was determined by the method TOPSIS, based on two social and six economic criteria using data from national statistical offices. The results indicate that four countries present long-term positive growth over the course of the decade. Throughout the entire analyzed period, Montenegro characterized with the highest and Albania the lowest development in the region. These countries characterized with the most and the least favorable levels of the analyzed categories, inter alia, the level of employment in agriculture, population growth, infant mortality rate, or the average wage. The levels of development of North Macedonia and Serbia were average for the region. However, the stable and rather favorable trends of the main socia
EN
The main aim of this article is to identify and assess changes in housing poverty in the European Union (EU) in 2005 and 2013 in the context of cohesion policy. In the study of spatial differentiation of housing poverty, a synthetic measure was used. It was created with support of the TOPSIS standard method (Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution). The article is prepared on the basis of statistical data from the EU-SILC surveys. The study shows that in 2013 compared to 2005, there was a significant reduction in housing poverty, especially in the EU countries which in 2005 were characterized by the highest level of poverty. However, in Romania and Latvia, high level of poverty was still maintained, particularly in comparison with the countries of Western Europe.
PL
Głównym celem artykułu jest identyfikacja i ocena zmian zjawiska ubóstwa mieszkaniowego w krajach Unii Europejskiej (UE) w latach 2005 i 2013 w kontekście polityki spójności. W badaniu przestrzennego zróżnicowania ubóstwa mieszkaniowego zastosowano miernik syntetyczny skonstruowany z wykorzystaniem metody wzorcowej TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution). Artykuł opracowano na podstawie danych statystycznych pochodzących z badań EU-SILC. Z przeprowadzonego badania wynika, że w 2013 r. w stosunku do 2005 r. nastąpiło znaczne zmniejszenie skali ubóstwa mieszkaniowego, zwłaszcza w krajach UE, które w 2005 r. charakteryzowały się najwyższym jego poziomem. Jednak Rumunia i Łotwa miały nadal wysoki poziom ubóstwa, w szczególności w relacji do państw Europy Zachodniej.
PL
Celem artykułu jest zaprezentowanie przestrzennego zróżni¬cowania infrastruktury drogowej w Polsce. Wykorzystując metody z zakresu wielowymiarowej analizy statystycznej zbudowano ranking województw a następnie pogrupowano je pod względem podobieństwa infrastruktury drogowej.
EN
The aim of the article is to present the spatial differentiation of road infrastructure in Poland. Using methods from the field of multivariate statistical analysis built a ranking of Voivodeship and then grouped them under terms of the similarities road infrastructure. The TOPSIS method (Technique for Order Preference by Similarity Ideal Solution) was used in the research.
PL
Kryzys zadłużeniowy w Unii Europejskiej uwypuklił niedoskonałości rozwiązań zawartych w Traktacie z Maastricht w odniesieniu do koordynacji polityki fiskalnej. Były one znane, lecz w 2010 roku uświadomiono sobie konsekwencje tych niedoskonałości. W obliczu możliwego rozpadu strefy euro wdrożono rozwiązania, które miały poprawić koordynację polityki fiskalnej, ustabilizować sytuację budżetową i docelowo obniżyć poziom długu publicznego. Celem artykułu jest ocena, czy wprowadzenie powyższych rozwiązań wpłynęło na poprawę sytuacji w krajach strefy euro. Do analizy przyjęto lata 2010-2017. Wykorzystano metodę TOPSIS z grupy metod wielowymiarowej analizy porównawczej. Otrzymane wyniki wskazują, że sytuacja w zakresie zadłużenia i nierównowagi budżetowej w Unii Europejskiej nie poprawiła się w znaczącym stopniu, a w całym okresie wahała się. W związku z tym należy mieć wątpliwości odnośnie do skuteczności wdrożonych rozwiązań.
EN
Debt crisis emphasized not efficient coordination in the area of fiscal policy in the European Union. It was a well known problem but it has not been solved. Debt problems of Greece showed how important it was to be more effective in the area of public debt. The European Union prepared new law which was to strenghten fiscal coordination in Euro-zone. Moreover, competencies of the European Commission increased in the area of reporting and coordinating of fiscal policy. The aim of the article is to check if the results of the new law are satisfying. Analysed period were the years 2010-2017. TOPSIS method was used in the research. As a result, it can be noticed that the European Union did not do any progress in the area of fiscal policy coordination and public debt decrease.
PL
Celem badań była wielowymiarowa ocena jakości życia w gospodarstwach domowych rolników w Polsce. Badania obejmowały 730 gospodarstw domowych rolników, które scharakteryzowano w dziewięciu obszarach (domenach) jakości życia, które dotyczyły: materialnych warunków życia, aktywności zawodowej, zdrowia, edukacji, czasu wolnego i relacji społecznych, bezpieczeństwa ekonomicznego i fizycznego, aktywności obywatelskiej, jakości środowiska oraz subiektywnej oceny dobrobytu. Podstawę informacyjną badań stanowiły reprezentatywne dane indywidualne pochodzące z badania Diagnoza Społeczna przeprowadzonego w 2015 roku przez Radę Monitoringu Społecznego. Do wyodrębnienia typów gospodarstw domowych według jakości życia wykorzystano metodę wzorcową TOPSIS, a ze względu na występowanie cech mierzonych na skalach niemetrycznych, do wyznaczania odległości obiektów od wartości modelowych zastosowano uogólnioną miarę odległości GDM. Obliczenia wykonano w programie R z wykorzystaniem pakietu clusterSim.
EN
The aim of the paper was a multidimensional assessment of the quality of life in Polish farmers’ households. The study examined 730 households in nine quality of life areas (domains): material living conditions, professional activity, health, education, leisure time and social relations, economic and physical security, civic activity, environment, and subjective well-being. The research drew on representative individual microdata from the Social Diagnosis survey conducted in 2015 by the Social Monitoring Council. To characterize household types according to their quality of life standing, the TOPSIS method was used with a generalized distance measure (GDM) due to the presence of features measured on non-metric scales. The calculations were performed in the R program using the clusterSim package.
PL
Przy przechowywaniu współdzielonym wybór lokalizacji, z których należy pobrać produkty podczas procesu kompletacji, nie jest sprawą oczywistą. Każdą lokalizację, w której znajduje się produkt do skompletowania zamówienia, można opisać za pomocą wielu zmiennych, na przykład: czasu przechowywania produktu, odległości od punktu odkładczego, stopnia zaspokojenia zapotrze­bowania czy liczby innych produktów w zleceniu, znajdujących się w sąsiedztwie badanej lokalizacji. Tak więc „atrakcyjność” każdej lokalizacji z punktu widzenia kompletacji badanego zlecenia można opisać za pomocą zmiennej syntetycznej, na podstawie której tworzymy ranking tych lokalizacji. Dla każdego produktu wybiera się lokalizacje będące najwyżej w rankingu, a następnie wyznacza się tra­sę, którą ma pokonać magazynier. W artykule zostały porównane wyniki uzyskane za pomocą kilku metod klasyfikacji: Taksonomicznej Miary Atrakcyjności Lokalizacji, opartej na Syntetycznym Mierniku Rozwoju Hellwiga, metody TOPSIS oraz Uogólnionej Miary Odległości.
EN
When a company uses a shared storage system, selection of locations during the order‑picking process is not an obvious task. Every location where the picked product is placed, can be described by means of several variables, such as: storage time, distance from the I/O point, degree of demand satisfaction, or the number of other picked products in the order. Therefore, the “attractiveness” of each location from the point of view of a certain order can be described by means of synthetic variable, on the basis of which a ranking is created. For each product, the decision‑maker selects the highest‑ranking locations and designates a route for the picker. In the article, by means of the simulation methods, results obtained by several classification methods will be compared. These methods are: Taxonomic Measure of Location’s Attractiveness (based on the Hellwig’s Composite Measure of Development), the TOPSIS method with the Euclidean and GDM distances and the Gen­eralised Distance Measure used as the composite measure of development.
PL
Celem podstawowym wykonanych badań jest porównanie poziomu opieki medycznej i sytuacji zdrowotnej ludności w województwach. Celem dodatkowym jest poszukiwanie czynników, które mają największy związek ze śmiertelnością z powodu Covid-19. W badaniach wykorzystano metodę TOPSIS oraz współczynnik korelacji Pearsona. Badania pokazały, że poziom opieki medycznej w województwach jest zróżnicowany, znacznie bardziej niż sytuacja zdrowotna jej mieszkańców. Sporządzone rankingi pozwoliły wyodrębnić województwa, w których poziom opieki medycznej jest relatywnie lepszy, oraz te w których występują zaniedbania. Największy związek śmiertelności z powodu Covid-19 ma liczba zachorowań na grypę (im więcej mieszkańców chorowało na grypę w przeszłości, tym mniejsza była śmiertelność), choć związek ten jest słaby. Wyniki badań, wskazujące obszary zaniedbań, mogą być przydatne do podejmowanych działań w celu poprawy stanu opieki zdrowotnej w Polsce.
EN
The main aim of the research is to compare the level of medical care and the health situation of the population in voivodships. An additional goal is to look for factors that are most associated with Covid-19 death rate. The TOPSIS method and the Pearson correlation coefficient were used in the research. Research has shown that the level of medical care in voivodships varies, much more so than the health situation of its inhabitants. The prepared rankings allowed to distinguish voivodships in which the level of medical care is relatively better and those in which there is neglect. The Covid-19 death rate is most closely related to the number of flu cases (the more people who have had influenza in the past, the lower the death rate), although the relationship is weak. The research results, indicating areas of neglect, may be useful in taking actions aimed at improving the state of health care in Poland.
PL
Samodzielność finansowa stanowi ważny czynnik rozwoju społecznogospodarczego, zwłaszcza obszarów wiejskich. Gminy wiejskie, głównie położone peryferyjnie do większych ośrodków miejskich, charakteryzuje znacznie niższy potencjał dochodowy. Oznacza to jednocześnie niższy poziom samodzielności finansowej gmin wiejskich, co w rezultacie może stanowić barierę wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Problem ten stanowi priorytet w polityce Unii Europejskiej. Celem głównym artykułu jest syntetyczna ocena poziomu samodzielności finansowej gmin wiejskich woj. wielkopolskiego w 2013 r. Podstawę informacyjną przeprowadzonych badań, przy wykorzystaniu do oceny kondycji finansowej gmin metody TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution), stanowiły dane pochodzące z GUS (Bank Danych Lokalnych — Finanse publiczne za 2013 r.) oraz Ministerstwa Finansów (Wskaźniki do oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w latach 2011—2013).
EN
Financial independence is an important factor in socio-economic development, especially in rural areas. Rural gminas (communities), mainly located peripherally to larger urban centers, have significantly lower revenue potential. This also means a lower level of financial independence of rural gminas, which in turn can be a barrier in multifunctional rural development. This issue is a priority for the European Union. The main objective of this article is a synthetic assessment of the level of financial independence of rural gminas in the Wielkopolskie voivodship in 2013. The basis of information studies, using the method TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity is an Ideal Solution) to assess the financial condition of municipalities, were data from the Central Statistical Office (Local Data Bank — Public finances for 2013) and Ministry of Finance (Indicators for assessing the financial position of local government units in 2011—2013).
RU
Финансовая самостоятельность является важным фактором социально-экономического развития, особенно сельских районов. Сельские гмины, главным образом расположенные на периферии больших городов характеризует значительно низкий потенциальный доход. Это одновременно обозначает более низкий уровень финансовой самостоятельности сельских гмин, результатом этого может быть барьер многофункционального развития сельских районов. Эта проблема является приоритетом Европейского союза. Целью статьи является синтетическая оценка уровня финансовой самостоятельности сельских гмин великопольского воеводства в 2013 г. Информационной основой проведенных обследований, при использовании метода TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to an Ideal Solution) в оценке финансового состояния гмин, были данные из ЦСУ (Банк локальных данных — Государственные финансы в 2013 г.) и Министерсва финансов (Показатели для оценки финансового положения единиц территориального самоуправления в 2011—2013 гг).
15
Content available remote

Ewaluacja metodą TOPSIS projektów ERASMUS+

63%
EN
The results of the ex-ante evaluation from previous years show that lots of propositions of educational projects were rejected. One of the main reasons was that the products, which were planned to be developed, were not innovative enough. The applicants proposed to design solutions, that were not demanded by the market or they had been very similar to products originating from previous projects. In such a case we have to think about which of the products we propose in the application, are really competitive and innovative. How to select the most successful ones from such a great variety of products? In the article, the author proposes to apply the TOPSIS method, which aims at the indication of the most and least effective products. In the next step, the organisation applying for an educational project, makes a decision whether to make any changes in the application through i.e. the rejection of the least effective products, or their replacement with other results.
PL
Ocena wniosku projektu ma decydujące znaczenie w aspekcie wskazania rozwią-zań edukacyjnych, które mogą okazać się przydatne potencjalnym beneficjentom. Z tego względu powinny być one innowacyjne, konkurencyjne oraz cechować się trwałością po zakończeniu projektu. W trakcie opracowania wniosku projektu propo-nowanych rozwiązań edukacyjnych jest wiele, jednakże nie wszystkie z nich okazują się być jednakowo opłacalne i efektywne. Dlatego tak istotny jest wybór tylko tych, które są „przyszłościowe”. Z tego względu zasadne jest zastosowanie metody TOPSIS, która umożliwia uszeregowanie rozwiązań od najbardziej do najmniej efektywnych. Ponadto wprowadzenie ewentualnych zmian do propozycji projektu na skutek zastosowania metody zwiększa możliwości akceptacji wniosku przez ekspertów zewnętrznych.
PL
Samodzielność finansowa podmiotów sektora samorządowego, czyli zdolność do kreowania własnej polityki finansowej w ramach istniejącego prawa, jest jednym z warunków stabilnego rozwoju lokalnego. Metropolie, czyli największe miasta na prawach powiatu, ze względu na wysoki potencjał demograficzny i gospodarczy wyróżnia wysoki przeciętny poziom samodzielności finansowej w relacji do pozostałych podmiotów sektora samorządowego. Na poziom samodzielności finansowej JST, a zwłaszcza największych miast, oddziałują różnorodne procesy i zjawiska, w tym kryzys gospodarczy oraz zjawisko suburbanizacji. Głównym celem artykułu jest ocena poziomu samodzielności finansowej metropolii w Polsce w latach 2007–2015. Podczas pierwszego etapu badań analizowano kształtowanie się poziomu i stopnia zróżnicowania podstawowych wskaźników samodzielności finansowej metropolii, natomiast na drugim etapie badań ze względu na złożony charakter badanego zjawiska dokonano syntetycznej oceny poziomu samodzielności finansowej metropolii z wykorzystaniem metody TOPSIS. Podstawę empiryczną badań stanowiły dane pochodzące z baz danych GUS (Bank Danych Lokalnych).
EN
Financial self-sufficiency of the local government units, which means an ability to design their own financial policy in accordance with the applicable law, is one of the preconditions for sustainable local development. Metropolises – the largest towns with county (poviat) rights – because of their high demographic and economic potential are characterised by a high average level of financial self-sufficiency. Various processes and phenomena, including the economic crisis and the phenomenon of suburbanisation, affect the level of financial self-sufficiency of the largest cities. The main aim of the article is to assess the level of financial self-sufficiency of the metropolises in Poland in 2007-2015. The study was conducted in two stages. In the first stage, the analysis was based on the development of the basic indicators of financial self-sufficiency of the metropolises, while in the second stage of the research, a summary assessment of the financial self-sufficiency of the metropolises was conducted using the TOPSIS method. The empirical basis of the study was provided by the data from the Central Statistical Office database (Local Data Bank).
PL
Artykuł prezentuje wielowymiarową analizę porównawczą rozwoju społeczno-gospodarczego powiatów województwa podlaskiego w latach 2006 i 2013. Ocena sytuacji powiatów została przeprowadzona w czterech wyróżnionych obszarach, takich jak: demografia, podmioty gospodarcze i rynek pracy, gospodarka oraz warunki społeczne. Objęła ona analizę wskaźnikową obszarów tematycznych oraz konstrukcję rankingów powiatów z wykorzystaniem dwóch metod, tj.: metody wzorcowej Hellwiga oraz metody TOPSIS. Przedstawiono także dynamikę rozwoju powiatów w roku 2013 w stosunku do roku 2006, jak również dokonano porównania metod pod kątem występowania różnic w rankingach.
EN
The aim of this paper is to conduct a multidimensional analysis of the socio-economic development of the counties of Podlaskie Voivodeship in 2006 and 2013. The level of the counties' development was measured in four selected dimensions: demographics, business entities and job market, economy, and social conditions. These areas were investigated using the indicator-based analysis and the construction of the counties' rankings created by means of two methods: Hellwig's development pattern and TOPSIS. The author compares the circumstances of the development between 2006 and 2013. Finally, the effectiveness of the methods was evaluated based on the differences between the rankings.
PL
Celem artykułu była ocena sytuacji finansowej gospodarstw domowych w układzie grup spo-łeczno-ekonomicznych ludności oraz liczby osób w rodzinie w Polsce w 2010 roku. W pierwszym etapie badań analizie poddano kształtowanie się wartości cząstkowych mierników sytuacji finan-sowej gospodarstw domowych. W drugim etapie badań, przy użyciu klasycznej metody TOPSIS zbudowano miernik syntetyczny sytuacji finansowej badanych jednostek agregatowych (grup społeczno-ekonomicznych ludności o różnej liczebności). Na podstawie wartości miernika synte-tycznego dokonano uporządkowania liniowego badanych jednostek agregatowych ze względu na ich sytuację finansową. Podstawę informacyjną badań stanowiły niepublikowane dane jednostko-we, pochodzące z badań Budżetów gospodarstw domowych przeprowadzonych przez Główny Urząd Statystyczny w 2010 roku. Przeprowadzona analiza, zarówno jedno, jak i wielowymiarowa dowiodła, że w stosunkowo najlepszej sytuacji finansowej w 2010 roku znalazły się jedno-, dwu-, trzy- i czteroosobowe go-spodarstwa pracowników na stanowiskach nierobotniczych oraz pracujących na własny rachunek. W najgorszej sytuacji finansowej znalazły się dwu-, trzy-, cztero-, pięcio-, sześcioosobowe i większe gospodarstwa rencistów, o czym świadczyły przede wszystkim najniższe dochody rozporządzalne przypadające na osobę i najwyższy udział wydatków na żywność w ich budżetach. Grupy tych gospo-darstw domowych zajęły najniższe pozycje w utworzonym na podstawie wartości miernika synte-tycznego rankingu. Wśród gospodarstw domowych rolników najsłabszą sytuacją materialną cha-rakteryzowały się gospodarstwa najmniejsze, czyli jednoosobowe, w pozostałych grupach spo-łeczno-ekonomicznych ludności były to natomiast gospodarstwa największe (wieloosobowe).
EN
The purpose of the article was to assess the financial situation of households in the socio-economic groups system of population and the number of people in the family in Poland in 2010. The first part of the study presents a selection of variables describing the financial situation of households. In the second part, the values of those indexes and the classic TOPSIS method were used to build a synthetic measure of the financial situation of the aggregate units under investiga-tion (socio-economic groups of population of various sizes). The synthetic measure value was used as the basis for linear ordering of the aggregate units under investigation according to their finan-cial situation. The analysis was based on unpublished individual data from studies of household budgets, conducted by the Central Statistical Office in 2010. Both the one- and multidimensional analyses proved that in 2010 non-workmen’s and self-employed people’s households with one, two, three or four people were in relatively the best fi-nancial situation. Disability pensioners’ households with two, three, four, five, six or more people were in the worst financial situation. Above all, this fact was proved by their lowest disposable income per head and the highest share of expenditures on food in their budgets. These groups of households occupied the lowest positions in ranking, established on the basis of synthetic measure. Among the households of farmers, the weakest financial situation characterized by the smallest farms, i.e. single-personal households, while in other socio-economic groups of the population, it characterized by the largest households (multi-personal).
EN
The article presents the results of research on changes in the level of regional development in Albania and in all voivodeships in Poland in the years 2010–2017. The applied annual data come from national statistical offices and include two social and six economic criteria. The study used one of the methods of multi-criteria decision analysis—TOPSIS with vector and linear parameters’ normalization. The results obtained (for both methods of normalization) indicate that in the years 2010–2017 Albania made the greatest progress in regional development, raising it from the lowest level in 2010 to comparable with several Polish voivodeships in 2017. Unlike some Polish voivodeships, Albania has significantly improved the demographic situation, conditions on the labour market and reduced employment in agriculture. The group of Polish voivodeships that have achieved the greatest progress in regional development have maintained positive demographic perspectives, increased the GDP growth, improved labour market conditions and increased the economic activity of their inhabitants. The results of the study indicate that EU membership is a favourable, but in some cases insufficient, circumstance for raising the overall living standards of households and the performance of enterprises operating in a given region.
PL
Artykuł prezentuje wyniki badania zmian, jakie zaszły w poziomie rozwoju regionalnego w Albanii i we wszystkich województwach w Polsce w latach 2010–2017. Zastosowane dane roczne pochodzą z krajowych urzędów statystycznych i obejmują dwa kryteria socjalne i sześć kryteriów gospodarczych. W badaniu wykorzystano jedną z metod wielokryterialnej analizy decyzyjnej – TOPSIS z wektorową i liniową normalizacją parametrów. Uzyskane wyniki (dla obu metod normalizacji parametrów) wskazują, że w latach 2010–2017 Albania zrobiła największy postęp w rozwoju regionalnym, podnosząc go z najniższego poziomu w 2010 roku do porównywalnego z kilkoma polskimi województwami w 2017 roku. W przeciwieństwie do niektórych polskich województw Albania znacznie poprawiła sytuację demograficzną, warunki na rynku pracy i ograniczyła zatrudnienie w rolnictwie. Grupa polskich województw, które osiągnęły największy postęp w rozwoju regionalnym, utrzymała pozytywne perspektywy demograficzne, podniosła dynamikę PKB, poprawiła warunki na rynku pracy i zwiększyła aktywność gospodarczą swoich mieszkańców. Wyniki badania wskazują, że członkostwo w UE jest sprzyjającą, ale w niektórych przypadkach niewystarczającą okolicznością dla podniesienia ogólnych standardów życiowych gospodarstw domowych i wyników przedsiębiorstw działających w danym regionie.
EN
Financial independence, including expenditure of local government units is one of the most important factors affecting their activities. Their main goal is to meet the needs of the local community at the highest level. This study assesses the expenditure independence of Nowy Sącz and compares it with other cities with poviat rights in 2007-2017. To this end, the TOPSIS method was used. The results of the research were discussed and the conclusions resulting therefrom were presented.
PL
Samodzielność finansowa, w tym wydatkowa, jednostek samorządu terytorialnego jest jednym z ważniejszych czynników wpływających na ich działalność, której głównym celem jest zaspakajanie potrzeb społeczności lokalnej na jak najwyższym poziomie. W opracowaniu tym dokonano ocen samodzielności wydatkowej miast na prawach powiatu ze szczególnym uwzględnieniem miasta Nowy Sącz. Ocenę samodzielności wydatkowej Nowego Sącza porównano z ocenami innych miast na prawach powiatu w latach 2007-2017. W tym celu posłużono się metodą TOPSIS. Omówiono wyniki badań i przedstawiono wynikające z nich wnioski.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.