Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  myśl
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Myśl Profesora Adama Andrzejewskiego (1914–1998) – w 20 lat po śmierci

100%
Cesarski M.
Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego Studia i Prace
|
2019
|
issue 1 (37)
189-206
EN
In addition to the occasional reminder of the character of Professor Adam Andrzejewski, the essential goal of the article is to document the usefulness of the Professor’s thoughts in today’s socio-economic realities. The professor’s thought allowed for especially today’s consideration of the importance of the housing stock and other elements of settlement infrastructure as an opportunity and the basic field of realizing the sustainable development of the inhabited space, as well as the entire living space in reference to the concept of sustainable development. The presented article confirms that housing and settlement policy are elements of social sciences and the area of knowledge in the field of which the developed research methods and practices work well in the long term, reaching the secular dimensions. This regularity is reflected in the small changes in the directions of housing and settlement policy research formulated by Professor Adam Andrzejewski.
PL
Poza przypomnieniem postaci Profesora Adama Andrzejewskiego zasadniczym celem artykułu jest wykazanie przydatności Jego myśli w dzisiejszych realiach społeczno-ekonomicznych. Myśl Profesora pozwoliła zwłaszcza na dzisiejsze rozpatrywanie znaczenia zasobu mieszkaniowego i innych elementów infrastruktury osadniczej jako szansy oraz podstawowego pola urzeczywistniania zrównoważonego rozwoju przestrzeni zamieszkanej, a także całej przestrzeni zamieszkiwania w nawiązaniu do koncepcji trwałego rozwoju. W artykule potwierdzono, że polityka mieszkaniowa i polityka osadnicza stanowią część nauk społecznych i obszar wiedzy, w zakresie których wypracowane metody badań i praktyki sprawdzają się w długim okresie sięgającym wymiaru sekularnego. Prawidłowość ta znajduje wyraz w niewielkich w sumie zmianach kierunków badań polityki mieszkaniowej i osadniczej sformułowanych przez Profesora Adama Andrzejewskiego.
2
Publication available in full text mode
Content available

Od Whorfa do Whorfa: o rozwoju koncepcji badań nad zasadą względności językowej

84%
Latkowska J.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
2023
|
vol. 35
89-110
PL
W artykule przedstawiono ścieżkę rozwoju zasady względności językowej sformułowanej w latach 40. ubiegłego stulecia przez językoznawcę antropologa Benjamina Lee Whorfa. Zasada, znana również pod nazwą hipotezy Sapira-Whorfa, traktuje o istnieniu związku przyczynowego pomiędzy kategoriami języka naturalnego a funkcjonowaniem aparatu poznawczego człowieka. Obecnie pogląd ten przeżywa renesans związany z szybkim rozwojem technologii badawczych umożliwiających jego weryfikację. Ponieważ w miarę postępujących badań pojawiły się głosy krytyki, że hipoteza w swej aktualnej postaci nie odzwierciedla poglądów jej autorów lub czyni to w sposób powierzchowny, autorka odnosi się do tych zastrzeżeń, omawiając trzy czynniki, które Whorf uważał za bezpośrednio związane z problemem, a więc myśl, język i zachowanie, oraz konfrontuje je z przyjętymi rozwiązaniami naukowymi. Najogólniej rzecz ujmując, postęp badawczy wymagał przeformułowania podstawowych postulatów Whorfa i nadania im postaci weryfikowalnych hipotez. Konieczne było również uwzględnienie innych obszarów języka, nie tylko gramatyki, na której koncentrował się Whorf. Kolejne etapy badań, wskutek pojawienia się nowych możliwości technologicznych, stopniowo ograniczały udział obserwowalnych zmiennych behawioralnych do nieświadomych reakcji neurofizjologicznych. Ponieważ najbardziej kluczowe odkrycia miały miejsce w warunkach laboratoryjnych, co znacznie ogranicza ich zasięg, powstała potrzeba weryfikacji uzyskanych zależności w kontekście społeczno-kulturowym, co oznacza zwrot w stronę filozofii i metodologii Sapira i Whorfa.
EN
This article presents the evolution of the principle of linguistic relativity, developed in the 1940s by the anthropological linguist Benjamin Lee Whorf. The principle, also known as the Sapir-Whorf hypothesis, postulates the existence of a causal relationship between the categories of natural language and the functioning of human cognition. Currently, the hypothesis is experiencing a renaissance, facilitated by a rapid development of research technologies that enable its verification. Since it has been argued that the hypothesis’ current form does not reflect the views of its authors or does so only superficially, the article addresses these concerns by discussing the three factors that Whorf considered to be directly related to the problem, namely thought, language, and behavior, and confronts them with the accepted scientific solutions.Generally speaking, in order to advance research, it was necessary to reformulate Whorf’s postulates as verifiable hypotheses and extend the research to include other areas of language, beyond his main focus on grammar. As new technological possibilities emerged, research gradually confined the number of tested behavioral variables to unconscious neurophysiological reactions. Since the most crucial discoveries took place in laboratory conditions, which significantly limited their scope, the need arose to (re)examine the data thus obtained in socio-cultural contexts. This signals a U-turn back to the philosophy and methodology of the authors of the relativity principle.
3
Publication available in full text mode
Content available

Czy istnieje percepcja nieuwarunkowana? Wittgenstein a Bohm

67%
Gurczyńska-Sady K.
Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne
|
2022
|
vol. 57
25-48
EN
The article deals with the issue of perception. In it I present Wittgenstein’s con cept of “seeing as” and Bohm’s concept of thinking as a reflex. By pointing to the similarities and differences in their views, I am trying to pose the question of what makes our perception conditioned. Having assessed this fact, I then pose a question about the possibility of unconditioned perception. Thus, I will try to answer two questions: are there reasons why we should free ourselves from this type of percep tion (?), and whether and how it is possible at all (?).
PL
Artykuł dotyczy problemu percepcji. Przedstawiam w nim koncpecję"widzenia jako" Wittgensteina, oraz koncepcje myślenia jako odruchu Bohma. Wskazując podobieństwa i różnice w poglądach Wittgensteina i Bohma zmierzać będę do postawienia pytania o to, co sprawia, że nasze postrzeganie jest uwarunkowane. Po dokonaniu oceny tego faktu, w dalszej kolejności postawię pytanie o możliwość percepcji nieuwarunkowanej. Tym samym spróbuję odpowiedzieć na dwa pytania: czy istnieją powody, dla których powinniśmy wyzwalać się z tego rodzaju percepcji, a także czy i jak jest to w ogóle możliwe?
4
Publication available in full text mode
Content available

Wiele „jeszcze” dzieciństwa, czyli istota komunikacji dziecka-umysłu

67%
Annacontini G.
Konteksty Pedagogiczne
|
2014
|
vol. 1
|
issue 2
EN
The following article focuses on “metalogical” characteristics of a child’s play and activity, starting from Bateson’s studies. This particular point of view enables us to consider, in an original way, the question on “how children communicate and think”. The aim of the work is to emphasize the scientific, heuristic and experimental value of children’s cognitive and emotive processes, because of their ecological competencies, which they manifest in every experience that they gain.
PL
Artykuł omawia charakterystyki „metalogiczne” zabawy i działal­ności dziecka, mając za podstawę studia Batesona. Z tej perspektywy rozważa, w sposób oryginalny, pytanie: „w jaki sposób komunikują się i myślą dzieci?”. Celem niniejszego tekstu jest podkreślenie wartości naukowej, heurystycznej i eksperymentalnej procesów kognitywnych i emotywnych dzieci ze względu na ich kompetencję ekologiczną, którą wykazują się w każdym zdobywanym do­świadczeniu.
5
Publication available in full text mode
Content available

Gottlob Frege o prawdzie w okresie wydawania dwóch tomów Grundgesetze der Arithmethik (1893-1903)

67%
Besler G.
Studia Semiotyczne
|
2018
|
vol. 32
|
issue 2
51-73
PL
W latach 1893 i 1903 ukazały się dwa tomy najważniejszego dzieła Fregego Grundegezte der Arithmetik. Ten okres można nazwać „szczytem logicyzmu” Fregego. Chociaż temat prawdy w logiczno-filozoficznej twórczości Fregego był podejmowany wielokrotnie, to brakuje pozycji skupiającej się na badaniu poglądów w tym okresie. Dotyczy to w szczególności literatury polskiej. Moim zadaniem jest zebranie i uporządkowanie wszystkich wypowiedzi Fregego na temat prawdy w okresie wydawania wspomnianych tomów. Realizując to zadanie, badam użycie tego pojęcia w pierwszym tomie Grundegezte der Arithmetik oraz w niepublikowanym tekście Logik. Podejmuję zagadnienie funkcjonowania tego terminu w szczególnych kontekstach: antynomii, geometrii i wyrażania ogólności. Na koniec zasygnalizuję kwestię sposobu rozumienia późniejszych wypowiedzi Fregego na temat prawdy.
EN
In 1893 and 1903, two volumes of Frege’s most important work Grundegezte der Arithmetik were published. This period can be called the peak of Frege’s logicism. Although the subject of truth in Frege’s logical and philosophical works has been repeatedly investigated there is a lack of studies on his view in this period, especially in the Polish literature.In this article, therefore, I carry out the following research task: to collect and order Frege’s statements about the truth during the period of publishing two volumes of Grundegezte der Arithmetik. I will refer to texts published during Frege’s life, published posthumously and his correspondence. Particularly noteworthy are: Grundegezte der Arithmetik and the unpublished Logik (1897–1898). That is why separate sections are devoted to these two items, and remarks on truth from other texts are grouped thematically: the problem of antinomy, geometry, expression of generality, and others. The subject of truth appears here in relation to logic, philosophy of language, philosophy of logic, philosophy of mathematics and ontology.
6

Filozofia milczenia u Mickiewicza i Norwida

59%
Pasierb J. S.
Studia Norwidiana
|
2012
|
vol. 30
145-171
EN
The text compares Mickiewicz’s and Norwid’s views of silence. The author states unambiguously that Mickiewicz pointed to and emphasized negative aspects of this phenomenon. Maybe it was so because his mission had a prophetic character. A prophet is one who speaks for somebody else, in somebody else’s name. And Mickiewicz was, after all, a leader of the pilgrimage movement, posing (for example in Ksie˛gi narodu – Books of the Nation) as a prophet. He was strongly convinced that he has to realize God’s order expressed by Isaiah: “Shout it aloud, do not hold back. Raise your voice like a trumpet” (Isa 58), which is reflected for example in Ghost’s words in Forefathers’ Eve: “albeit I can remain silent, / I spoke furiously”. In contrast with Mickiewicz, Norwid values silence. He is convinced that it can be “meaningful”, that it can express anything. His view of it is broader than that of the author of Pan Tadeusz. The author of Vade-mecum is sure that in silence one can notice a certain deep system and meaning. He presents the issue both in a positive and negative way; he defines the essence of silence that, in his opinion can become speech or acting. In relation to speech silence can be: an equivalent means of expression, a part of speech, or something more than speech, a kind of “over-speech”. Silence in a negative meaning is non-communicativeness of speech, and hence he formulates an apparently paradoxical statement that speech can be silence. Antinomies of Mickiewicz’s and Norwid’s attitudes are clearly seen. Norwid remains faithful to Montesquieu, whose view of silence he quotes, and to Pythagoras, promoting the principle “remain silent until you find that what you will say has more value than silence”.
7
Publication available in full text mode
Content available

Prawdziwe oblicza prawdy – znaczenia słowa prawda w wybranych utworach lirycznych C.K. Norwida

59%
Kozioł B.
Kultura – Przemiany – Edukacja
|
2022
|
vol. XI
213-231
EN
The main purpose of that article was justification of diveristy and mulitiplicity of meanings of the word „truth” by many examples from Cyprian Kamil Norwid’s poetry (his literature in general Bibliography). Giving a meaning by appropriate function of „truth” is connected with many issues which about is Polish Romantic Poet’s literature. Activities in according to collection of many meanings of „truth” were selected by Author for the reason of philosophical, axiological, mental, ethical, sociological and religious senses. A result of researching was based on theoretical and scientifical information from specialized and professional literature. In addition to Author signs on different cultural circumstances connected with meaning of ”truth” in a contemporary world.
PL
Celem niniejszego artykułu było wykazanie zróżnicowanej płaszczyzny semantycznych znaczeń słowa prawda zastosowanych w kontekście różnych utworów poetyckich Cypriana Kamila Norwida (literatura podmiotowa). Określenie funkcji wspomnianego wyrazu pozostaje w bezpośrednim związku z sytuacją liryczną w twórczości polskiego poety romantycznego. Zestawienie symbolicznych konotacji prawdy odniesiono więc do wybranych założeń filozoficznych (m.in. aksjologicznych, estetycznych), historycznych, religijnych i społecznych. W tym celu poszczególne tezy i wnioski oparto na materiale teoretycznoliterackim, będącym kluczową pomocą w sformułowaniu wywodu (literatura przedmiotowa). Autor wskazuje ponadto na bogactwo znaczeń kulturowych zawierających się w pojęciu prawdy oraz ich wpływie na myśl społeczną.
8
Publication available in full text mode
Content available

Filozofia milczenia u Mickiewicza i Norwida

59%
Pasierb J. S.
Studia Norwidiana
|
2012
|
vol. 30
145-171
EN
The text compares Mickiewicz's and Norwid's views of silence. The author states unambiguously that Mickiewicz pointed to and emphasized negative aspects of this phenomenon. Maybe it was so because his mission had a prophetic character. A prophet is one who speaks for somebody else, in somebody else's name. And Mickiewicz was, after all, a leader of the pilgrimage movement, posing (for example in Księgi narodu – Books of the Nation) as a prophet. He was strongly convinced that he has to realize God's order expressed by Isaiah: “Shout it aloud, do not hold back. Raise your voice like a trumpet” (Isa 58), which is reflected for example in Ghost's words in Forefathers' Eve: “albeit I can remain silent, / I spoke furiously”. In contrast with Mickiewicz, Norwid values silence. He is convinced that it can be “meaningful”, that it can express anything. His view of it is broader than that of the author of Pan Tadeusz. The author of Vade-mecum is sure that in silence one can notice a certain deep system and meaning. He presents the issue both in a positive and negative way; he defines the essence of silence that, in his opinion can become speech or acting. In relation to speech silence can be: an equivalent means of expression, a part of speech, or something more than speech, a kind of “over-speech”. Silence in a negative meaning is non-communicativeness of speech, and hence he formulates an apparently paradoxical statement that speech can be silence. Antinomies of Mickiewicz's and Norwid's attitudes are clearly seen. Norwid remains faithful to Montesquieu, whose view of silence he quotes, and to Pythagoras, promoting the principle “remain silent until you find that what you will say has more value than silence”.
9
Publication available in full text mode
Content available

Deus-caritas jako zasada chrześcijańskiego teocentryzmu w interpretacji J. Ratzingera/Benedykta XVI

59%
Szymik J.
Roczniki Teologii Dogmatycznej
|
2011
|
vol. 3
271-288
EN
The meeting of the Biblical understanding of God as love and the Christian concept of theocentrism is an original feature of J. Ratzinger/Benedict XVI's theology. The present Pope shows that in fact both these truths: about God as love and about God as the center of any reality, condition each other and explain each other. It is so because God loves as He exists (in relation, One in the Trinity), creates (all the world and man in it) and saves (giving Himself to the world in Christ, in overabundance). At the same time He Himself remains for man, created in His likeness, a model to be imitated and the only just measure of love of relation (fatherhood) and generosity. This is why it is just the theocentric (heading towards God) thought – and only this – that can give hope to the world and satisfy the desires of the human heart; it is only this thought, which is ultimately love that is more powerful than death.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.