Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  norma skodyfikowana
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Jak w normie skodyfikowanej przechowuje się pamięć o recesywnych elementach języka

100%
Zbróg P.
Język Polski
|
2017
|
vol. 97
|
issue 3
87-101
PL
W artykule opisano proces zachowywania jednostek recesywnych w wydawnictwach poprawnościowych, będących źródłami normy skodyfikowanej, na przestrzeni ostatnich stu lat. Były to np. formy „interesa”, „czochrze”, „w Prusiech”. Elementy takie, oznaczane m.in. jako rzadkie, dawne, wychodzące z użycia, przestarzałe, były wciąż w danym okresie składnikami normy językowej pewnej części użytkowników polszczyzny. Językoznawcy chcieli więc utrzymywać je także w normie skodyfikowanej, przynajmniej przez jakiś czas, aby zaświadczyć o ich dawnej poprawności. Stawiali przy nich kwalifikatory, ostrzegając przed ewentualnymi zastrzeżeniami co do aktualności elementów recesywnych. Losy takich jednostek były różne. W kolejnych badanych słownikach przestawano je podawać lub uznawano za błędne. Często jednak funkcjonowały jako recesywne aż do współczesności, a nawet powracały jako równoprawne warianty. Szczegółową typologię tych relacji omówiono w artykule.
EN
The article describes the process of retaining the recessive units in the correctness publications which have been the sources of the codified norm for the last hundred years. This includes the following forms: "interesa", "czochrze", "w Prusiech". Such elements marked i.a. as rare, former, out of use or outdated belonged in the given period to the linguistic norm of some speakers of Polish. Therefore linguists made attempts to retain them in the codified norm at least for some time so that they could serve as evidence of their former correctness. They were used with qualifiers which provided information about potential question concerning the topicality of the recessive elements. Such units met different fates. They were no longer provided or perceived as wrong in the succeeding dictionaries that were examined. They often functioned as recessive until contemporaneity or even returned as equal variants. A detailed typology of these relations was discussed in the article.
2

Nieodmienność rzeczowników w systemie norm współczesnej polszczyzny

63%
Krzyżanowski P.
Język Polski
|
2020
|
vol. 100
|
issue 2
49-59
PL
W artykule rozpatrywane jest zjawisko nieodmienności rzeczowników w odniesieniu do różnych poziomów organizacji języka: systemu gramatycznego – normy – uzusu. Blokadę odmienności niektórych rzeczowników zapożyczonych o nietypowej postaci morfonologicznej i adaptację morfologiczną innych uznano za przejawy presji reguł systemowych. Dopuszczenie nieodmienności wyrażeń, w wypadku których nieodmienność nie znajduje uzasadnienia systemowego, uznano za przejaw liberalizacji normy skodyfikowanej. Stylistyczne nacechowanie wariantów (nie)odmiennych realizowane jest na poziomie normy użytkowej. Uzus pokazuje liczne wypadki naruszenia normy fleksyjnej w zakresie realizacji systemowej zasady odmienności rzeczowników. Nieodmienność jest też odnoszona do podstawowych tendencji rozwojowych języka: tendencji do uproszczeń, realizowanej przez różne procesy redukcji odmiany (np. przez zaniechanie odmiany rzeczowników), oraz tendencji do zróżnicowań i wyrazistości (np. funkcjonalizacja wariantywności fakultatywnej, czyli nadawanie szczególnych funkcji formom nieobciążonym funkcjonalnie, a także uwydatnianie kontrastów już istniejących w języku).
EN
The article discusses the problem of nominal uninflectedness with regard to various levels of language organization: the grammar system – norm – usage. The uninflectedness of some loan nouns of untypical morphonological structures and a morphological adaptation of others may result from systemic pressure; the omission of declining of the inflectible nouns may be viewed as a liberalization of the codified norm; cases of stylistic marking of (un)inflected variants are realized at the level of the norm of usage; cases of the violation of the nominal inflectional norm are a matter of usage as such. Another context of the phenomenon of uninflectedness are the basic trends in language developments: the tendency to simplify forms, realized through a reduction of inflection, e.g. through a blockage of inflection of the nouns and the tendency to differentiate and augment salience when optional variantability is functionalized (i.e. functions are assigned to functionally empty forms, the already existing contrasts are augmented).
3

Konstrukcja adres zamieszkania w perspektywie pragmatycznej i normatywnej

63%
Kowalczyk J.
Prace Językoznawcze
|
2019
|
issue XXI/1
77-91
PL
Artykuł poświęcono jednostce adres zamieszkania na tle konstrukcji zawierających wyrażenie adres. Obecnie część z tych połączeń jest normatywnie kwalifikowana jako błędy językowe, choć z powodzeniem funkcjonują w dyskursach specjalistycznych i ogólnych. Przedmiotem refleksji uczyniono sensowność utrzymywania orzeczeń o niepoprawności tego typu konstrukcji. Celem badania jest określenie, czy w wypadku jednostek spornych stroną decyzyjną powinni być językoznawcy czy wspólnota użytkowników języka, a także ustalenie, czy połączenia typu adres zamieszkania mają szansę na uzyskanie statusu poprawny, akceptowalny lub przynajmniej dopuszczalny. W konkluzji opracowania zaproponowano rewizję statusu omawianych znaków nominacji i readaptację ich do współczesnych warunków językowych.
EN
The article is devoted to the linguistic unit adres zamieszkania ‘address of residence’ and other phrases including the word address. At present, some such phrases are classified as linguistic errors, even if they function successfully in general and specialist discourses. The analysis calls into question the justifiability of such classifications. The aim of the study is to determine whether settling disputes about such troublesome cases should be delegated to linguists or left with the community of language users. The analysis also aims to determine if phrases such as adres zamieszkania stand a chance of obtaining the status of being correct, acceptable or at least permissible. The conclusion of the study proposes a revision of the status of the examined expressions and its re-adaptation to contemporary language conditions.
4

Konstrukcja adres zamieszkania w perspektywie pragmatycznej i normatywnej

63%
Kowalczyk J.
Prace Językoznawcze
|
2018
|
issue XX/4
PL
Artykuł poświęcono jednostce adres zamieszkania na tle konstrukcji zawierających wyrażenie adres. Obecnie część z tych połączeń jest normatywnie kwalifikowana jako błędy językowe, choć z powodzeniem funkcjonują w dyskursach specjalistycznych i ogólnych. Przedmiotem refleksji uczyniono sensowność utrzymywania orzeczeń o niepoprawności tego typu konstrukcji. Celem badania jest określenie, czy w wypadku jednostek spornych stroną decyzyjną powinni być językoznawcy czy wspólnota użytkowników języka, a także ustalenie, czy połączenia typu adres zamieszkania mają szansę na uzyskanie statusu poprawny, akceptowalny lub przynajmniej dopuszczalny. W konkluzji opracowania zaproponowano rewizję statusu omawianych znaków nominacji i readaptację ich do współczesnych warunków językowych.
EN
The article is devoted to the linguistic unit adres zamieszkania ‘address of residence’ and other phrases including the word address. At present, some such phrases are classified as linguistic errors, even if they function successfully in general and specialist discourses. The analysis calls into question the justifiability of such classifications. The aim of the study is to determine whether settling disputes about such troublesome cases should be delegated to linguists or left with the community of language users. The analysis also aims to determine if phrases such as adres zamieszkania stand a chance of obtaining the status of being correct, acceptable or at least permissible. The conclusion of the study proposes a revision of the status of the examined expressions and its re-adaptation to contemporary language conditions.
5
Publication available in full text mode
Content available

Wariancja innowacyjna w normie skodyfikowanej w ostatnich stu latach rozwoju polszczyzny

63%
Zbróg P.
Polonica
|
2018
|
vol. 38
245-261
EN
The article escribes the changes in the innovative variants which appeared in the codified norm within the last century. An example of such a variant is the form zjednują, first noted in 1937 as a balanced alternate of the form zjednywam. This type of units appeared in correctness dictionaries and they competed with the primarily neutral forms. Owing to the expansiveness of the innovative variants several levels of the strength of their influence on the doublet were distinguished. The variants, which appeared in one or two dictionaries and are not noted contemporarily (e.g. the form dworka as a variant of dworku) were the weakest. The strongest were the variants which became the only ones in the contemporary times and the former do not appear or are perceived as incorrect (e.g. the form wzwierciadle displaced the form w zwierciedle). An exceptional example in the group of innovative variants where those which were primarily noted as incorrect and in the course of the codified norm evolution obtained the status of correct forms (e.g. the form romansy, rżnąć). Sometimes they were so expansive that the former variants became recessive (e.g. powątpiewać o czymś) or are no longer noted (e.g. porznąć).
6
Content available remote

An empirical investigation of the allegedly non-normative modal predicate with must, not, and the perfect infinitive of the main verb

51%
Szymański L.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2017
|
vol. 73
247-258
EN
The present paper offers an empirical study of an English modal predicate with the auxiliary verb must, the negative particle not and the perfect infinitive of the main verb, with the application of corpus methods. English grammars typically do not talk over this structure and hence one may get an impression that it is non-existent. However, the analysis shows that the researched construction has been used in English as a systematized unit for a long time, in both American and British varieties of English, in both speech and writing, and at various levels of formality. The article also presents the ways in which the modal readings of must interact with the negator not and with the perfect aspect in contemporary American English. Moreover, the findings of this study point to a number of already-existing norms which may have contributed to the emergence of the researched modal predicate structure.
PL
Niniejszy artykuł przedstawia empiryczne studium angielskiego orzeczenia modalnego z czasownikiem must, partykułą przeczącą not i czasownikiem głównym w formie bezokolicznika przeszłego z wykorzystaniem metod korpusowych. Konstrukcji tej zwykle nie omawia się w książkach do gramatyki języka angielskiego, stąd też można odnieść wrażenie, że nie istnieje. Badanie pozwoliło na ustalenie, że analizowana konstrukcja od dawna funkcjonuje w języku angielskim, zarówno w odmianie amerykańskiej jak i brytyjskiej, w mowie i w piśmie, w komunikacji na różnych stopniach oficjalności jako usystematyzowana jednostka. Wykazano też schemat interakcji znaczeń modalnych wyrażanych przez czasownik must z negacją i aspektem gramatycznym perfect we współczesnej amerykańskiej angielszczyźnie. Wskazano również potencjalne normy, które mogły przyczynić się do powstania tej rzekomo nienormatywnej konstrukcji orzeczenia w języku angielskim.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.