Search results - CEJSH

1

Przyroda(i)kultura w epoce antropocenu

100%

Gajewska G.

Przestrzenie Teorii

|

2012

|

issue 17

105-115

EN

The article deals with a New Understanding of nature and culture, which is being crystallized in the intellectual current defined by the name of post-humanities. The starting point for the analysis of work of art from the area of bioart – transgenic plant named Edunia, which is a part of a larger project Natural History of the Enigma. Edunia, which does not occur in nature but was created by the artist Eduardo Kac by means of specialists in the field of genetic engineering. A new form of life defined as plantimal shows a DNA expression of the artist included into decorative flowers of petunia. Rose petals of flowers are “interspersed” by dark red vessels the feature of which is the expression of Kac’s gene; this because the artist took care of that that his DNA was found just in the venation of the flower. In the article I present two interpretation paths of this work of bioart which, however, are not a sharp counterpoint to one another, but somewhat differently place accents between nature and culture in their mutual entanglements. One of these paths may be defined as an attempt at making others realise or reminding them about our evolutional species condition, while the other one as an attempt at treating nature as an important actor of the sociopolitical activities.

2

Codzienność i polityka. Społeczny wymiar nowej duchowości w polskiej sztuce współczesnej

88%

Chodań P.

Sztuka i Dokumentacja

|

2017

|

issue 16

81-89

EN

Current interest in religion, religiosity and spirituality may be viewed as belonging to a post-secular turn, representatives of which are related to critical, social and philosophical, leftist theory. Literary studies of the Bible, traditional religious iconography and contemporary art have become sources of extra-ecclesiastical, feminist and queer theology. Post-humanist thought is an equally significant theoretical context or the so-called ‘new spirituality’ in Polish contemporary art as post-secularism. In her essential study, Bio-transfigurations. Art and Aesthetics of Posthumanism, Monika Bakke argues that it is impossible to speak today about a single posthumanism, however, for Rosi Braidotty, the leading spokesperson for posthumanism, post-secularism seems to be a notable point of reference. It is also note-worthy that numerous tenets of Braidotti’s posthumanism seem to correspond with extant conceptualisations of posthumanism in academic discourse: the struggle for emancipation of subjects (new spirituality speaks of transgression and transcending individual limitations); immanentism (sacrum accessible in earthly life); deconstruction of oppositions and a tendency towards holism, or even monism (in posthumanism, Spinoza-inspired new/vitalist materialism of Braidotti); emphasis on the affective dimension of cognitive processes (including, in social sciences); importance of experience; and connecting a critical with an affirmative approach. The work by Ola Kozioł, Honorata Martin and Magdalena Starska provides examples of individualised spirituality, focused on everyday life, with an interest in interpersonal and inter-species relationships. The political in these artforms is expressed in an examination of risks and direct formulation of postulates for social change (Kozioł), but its primary expression is a commitment to everyday life, opening an individual to a search for meanings beyond themselves, in group activities, in a dialogue with others, with nature and in inter-species relationships (Kozioł, Starska, Martin). A postuhmanist perspective points at new forms of spirituality, manifested in a very different realm than the religion of the future, proclaimed by the pioneer of sociology, Emil Durkheim, or ‘the cult of the individual’. It presupposes a communality and a relational construction of meanings; it has feminist aspects and sometimes reiterates counter-cultural postulates, resembling those put forward by the 1960s counter-culture.

3

Sztuka i krytyka socjopolityczna na stacji benzynowej. O Cremasterze 2 Matthew Barneya.

88%

Markowska A.

Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego

|

2006

|

issue 2(2)

77-94

4

Ponowoczesność jako posthumanistyczna kondycja społeczno-kulturowa: perspektywa pedagogiczno-socjologiczna

75%

Lipowicz M.

Przegląd Pedagogiczny

|

2017

|

issue 2

34-50

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie ponowoczesności jako rzeczywistej kondycji społeczno-kulturowej. Z perspektywy pedagogicznej najbardziej podstawową cechą tej kondycji jest osłabienie idei człowieczeństwa, co sprawia, że adaptacyjno-emancypacyjny paradygmat edukacji utracił swoją dawną legitymizację antropologiczną. Z tego powodu podstawowe zasady uspołecznienia, wychowania i edukacji stały się w ponowoczesności „grą” znaków i sensów nastawionych na samorealizację i autokreację indywidualną. W konsekwencji uformowały się nowe sposoby pojmowania życia zarówno indywidualnego, jak i wspólnotowego. Te strukturalne zmiany stosunków społecznych będę w ostatniej części artykułu odnosił do pewnych wątków post- i transhumanizmu. Docelowo zechcę pokazać, iż ponowoczesność w pełni realizuje się w posthumanistycznej rekonfiguracji rzeczywistości społeczno-kulturowej, w której edukacja zmierza do pojednania ludzi z bytami nie-ludzkimi.

5

Filmowe krajobrazy epoki antropocenu: eksploracja, eksploatacja, trwanie

75%

Radkiewicz M.

Kwartalnik Filmowy

|

2023

|

issue 122 Krajobrazy, panoramy, terytoria

21-35

PL

Autorka dokonuje problematyzacji krajobrazu w kinie współczesnym w kategoriach eksploracji, eksploatacji i trwania, zdefiniowanych z perspektywy posthumanistycznej i postkolonialnej. Przywołane pojęcia pozwalają odnieść się do różnych relacji między krajobrazem a ludzkimi i nie-ludzkimi podmiotami/aktorami, z uwzględnieniem odmiennych sposobów (współ)działania i (współ)odczuwania, analizowanych przez Rosi Braidotti, Ann Laurę Stoler i badaczy antropocenu. Joanny Żylińskiej koncepcja fotografii „po człowieku” umożliwia natomiast wyjście w analizie obrazów filmowych poza perspektywę ludzkich doświadczeń i działań oraz skupienie się na dynamice i rytmie egzystencji samego krajobrazu. Wybrane przykłady filmowe pokazują, że w kinie współczesnym krajobraz jest ukazywany jako zjawisko polisensoryczne, różnorako oddziałujące na postacie i wpływające na ich relacje ze światem zewnętrznym.

EN

The author examines film landscapes in terms of exploration, exploitation, and existence, which are defined in the context of posthuman and post-colonial studies. These terms allow her to analyse various relations between landscapes and human and non-human subjects/actors, recalling different forms of their co-operation and com-passion, as described by Rosi Braidotti, Ann Laura Stoler, and Anthropocene researchers. After a closer examination of selected films, the author argues that landscapes are represented as polysensory phenomena, which engage film characters and shape their relations with environmental and social realities. Joanna Żylińska’s concept of posthuman photography helps to go beyond human experience and focus on the dynamics and existence of landscapes, especially in images that discuss people-centred ways of representation.

6

Zwierzoczłekoupiór? Posthumanistyczna refleksja nad zwierzętami

75%

Schollenberger J.

Przegląd Humanistyczny

|

2014

|

issue 1(442)

15-26

EN

The article reviews the posthumanistic concepts of moving beyond anthropocentrism. They are presented in the context of deliberations on non-human animals and human-animal relationship. Posthumanism criticizes primarily the humanistic category of a “human”. As Rosi Braidotti notices, it does not perform the descriptive function, but mostly serves to stigmatize the different, non-human. The consequence of such assumption is the postulate to extend the field of humanistic thoughts. The point is not to abandon a topic of a human, but to attempt to develop tools to describe non-human “otherness”.

7

Poezja poczłowiecza: Pokarm Suweren Kacpra Bartczaka

75%

Pietrzak W.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2018

|

issue 38

EN

The present essay focuses on Kacper Bartczak’s latest volume, Pokarm Suweren, which is shown to be a radical attempt at expressing a posthumanist selfhood that instantiates itself as a borderline figure between language and body.

PL

W niniejszym szkicu analizie poddany zostaje najnowszy tom Kacpra Bartczaka pt. Pokarm Suweren, który ukazany jest tu jako radykalna próba wyrażenia podmiotu posthumanistycznego – istniejącego jako figura na granicy języka i ciała.

8

The Posthuman

75%

Braidotti R., Hoły - Łuczaj M.

ARGUMENT: Biannual Philosophical Journal

|

2014

|

vol. 4

|

issue 1

181-188

9

A Non-Anthropocentric Area of Animals’ Memory in Wake, a Short Story by Shaun Tan. A Conspicuous Example of Developing Pro-Animal Sensitivity among Children

71%

Slany K.

Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

|

2020

|

issue 6

217-239

RU

Статья является литературной интерпретацией рассказа Поминки и сопровождающей его иллюстрации постмодернистского австралийского художника Шона Тана, чьи работы вписываются в дискурсы постгуманизма. Данный текст – уникальное произведение, далекое от классических рассказов о животном мире в новейшей детской литературе. Автор анализирует произведение с точки зрения исследований о животных, прав животных и их субъективности, уделяя особое внимание дискуссии о новом понимании смерти животного-компаньона в XXI веке. Микрорассказ Тана это отличный пример литературы, адресованной молодому читателю, потому что в ней отсутствует характерный для автора рассказа опасный повествовательный прием, то есть сентиментальная антропоморфизация животных. Именно она заставляет нас воспринимать животное как героя текста культуры сквозь призму человеческого опыта и эмоций. Автор статьи предлагает также использовать данное произведение в начальной школе для образовательного проекта Неантропоцентрическая область памяти о животных со следующим девизом: «Как часто бывает, что мы не замечаем животных, хотя постоянно делим с ними мир?».

PL

Niniejszy artykuł jest literaturoznawczą interpretacją opowiadania Czuwanie i towarzyszącej mu ilustracji postmodernistycznego australijskiego artysty Shauna Tana, którego dzieła wpisują się w dyskursy posthumanizmu. Wybrany utwór to dzieło wyjątkowe, dalekie od klasycznych realizacji tematów prozwierzęcych w najnowszej literaturze dziecięcej. Utwór analizuję przez pryzmat studiów nad zwierzętami, praw zwierząt oraz ich podmiotowości, ze szczególnym uwzględnieniem debaty nad redefiniowaniem śmierci zwierzęcia towarzyszącego w XXI wieku. Opowiadanie Tana jest znakomitym przykładem literatury skierowanej do młodego odbiorcy pozbawionej właściwego dla niej, niebezpiecznego chwytu narracyjnego określanego jako „sentymentalna antropomorfizacja zwierząt”, która sprawia, że postrzegamy zwierzę jako bohatera tekstu kultury przez pryzmat doświadczeń i emocji człowieka. Proponuję także wykorzystanie utworu do zaaranżowania projektu edukacyjnego w szkole podstawowej zatytułowanego Nieantropomorficzny obszar pamięci o zwierzętach, opatrzonego mottem: „Jak często się zdarza, że nie dostrzegamy zwierząt, choć nieustannie dzielimy z nimi świat?”.

10

Śląskie lochy i smoki – wariacje historyczne Szczepana Twardocha

71%

Czyżak A.

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2016

|

issue 5

37-45

EN

The main aim of the article is an investigating the methods of creation in Szczepan Twardoch’s prose. Interpretation of his novel tittled Drach, published in 2014 as an example of new historical output confirms recognition of New Historism. This text, written by using the pattern of saga, shows specific formulation of local Silesian history during the XX century.

PL

Nadrzędnym celem artykułu jest rozpoznanie metod twórczych konstytutywnych dla prozy Szczepana Twardocha. Interpretacja jego powieści zatytułowanej Drach, a opublikowanej w 2014 roku, jako przykładu dzisiejszego pisarstwa historycznego potwierdza rozpoznania dokonane przez badaczy z nurtu Nowego Historyzmu. Tekst oparty na wzorcu sagi rodzinnej ukazuje w specyficzny sposób lokalną historię Śląska w ciągu XX wieku.

11

Patrząc nie-ludzkimi oczami: przypadek „Królika po berlińsku”

63%

Janikowska A.

Kwartalnik Filmowy

|

2020

|

issue 110 Poza człowiekiem

156-171

PL

Artykuł analizuje film Bartosza Konopki Królik po berlińsku (2009), który autorka odczytuje jako splot historii ludzkiej i nie-ludzkiej. W tekście zostaje podjęta kwestia potencjału sztuki filmowej w tworzeniu nieantropocentrycznych sposobów widzenia świata. Rozważania przedstawione w artykule odnoszą się do transdyscyplinarnych studiów nad zwierzętami, a szczególnie do subdyscypliny historii, jaką jest historia zwierząt. Przedstawione w filmie wydarzenia związane z powstaniem i upadkiem Muru Berlińskiego, widziane oczami królików, pozwalają autorce na przeprowadzenie interpretacji obrazu z perspektywy posthumanistycznej, akcentującej znaczenie filmowych historii w poszukiwaniu nowych sposobów postrzegania świata, wolnych od ego- i antropocentryzmu.

EN

The article presents an analysis of Bartosz Konopka’s movie Rabbit à la Berlin (2009), which is interpreted by the author as an manifestation of the entanglement of human and non-human narratives. The text addresses the problem of the potential of film art for creating non-anthropocentric ways of seeing the world. The considerations refer to transdisciplinary animal studies, particularly to animal history as a subfield of history. The events related to the rise and fall of the Berlin Wall, as seen through the eyes of rabbits, allow the author to interpret the picture from a post-humanist perspective, emphasizing the significance of the film storytelling in the search for new ways of perceiving the world, free from human ego- and anthropocentrism.

12

Transgresja i dyskryminacja. Sztuczne kobiety w kinie fantastycznonaukowym

63%

Fiuk E.

Kwartalnik Filmowy

|

2020

|

issue 110 Poza człowiekiem

100-119

PL

Artykuł jest poświęcony problemowi seksualizacji postaci kobiecych w filmach science fiction. Odwołując się do teorii gatunków, feministycznej i psychoanalitycznej refleksji nad filmem oraz wyników badań z zakresu psychologii społecznej i neurobiologii, autorka stara się naświetlić możliwe przyczyny i konsekwencje niezwykle popularnego w zachodniej kulturze, choć jawnie dyskryminującego sposobu obrazowania kobiet i kobiecości. W tym celu dokonuje charakterystyki zarówno poszczególnych dzieł filmowych (m.in. Metropolis Fritza Langa, Łowcy androidów Ridleya Scotta i Pod skórą Jonathana Glazera), jak i wciąż powracających w kinie, określonych narracji kulturowych, a także specyficznych wątków i motywów. Autorka odnosi się również do wybranych dzieł literackich o podobnej tematyce, wskazując w ten sposób duży potencjał reprodukcyjny interesującej ją perspektywy, w której zbiegają się w istocie dwa pozornie odrębne zjawiska: transgresja i dyskryminacja.

EN

The article discusses the problem of sexualization of female characters in science-fiction films. The author refers to genre theory, feminist and psychoanalytic film theory, as well as research results in social psychology and neuroscience, trying to elucidate the possible causes and consequences of an overtly discriminating way of depicting women and femininity that is very common in Western culture. With this aim in mind, she characterises selected individual films (e.g. Metropolis by Fritz Lang, Blade Runner by Ridley Scott and Under the Skin by Jonathan Glazer), as well as proposing an analysis of recurring cultural narratives and specific motifs symptomatic of cinema. The author also refers to some works of science-fiction literature, indicating a big reproductive potential lying in the perspective presented, in which two apparently different phenomena – transgression and discrimination – converge.

13

"Układ zamknięty" jako filmowy performatyw

63%

Przepiórka M.

Tematy z Szewskiej

|

2014

|

issue Performatywność 1(11)/2014

46-68

PL

Artykuł ma na celu ukazanie filmu jako „przedmiotu” działającego – wywołującego spory, ustanawiającego nowe przestrzenie konfliktu oraz ujawniającego wiedzę wspólnot interpretacyjnych. W tym celu przywołuję teorię posthumanizmu, będącego jednym z przejawów zwrotu performatywnego w humanistyce. Według niej, społecznych zmian nie da się interpretować bez włączania w proces refleksji przedmiotów nieożywionych, które wyznaczają ramę ludzkiego postępowania i myślenia. Najważniejszą częścią artykułu jest analiza recepcji filmu Układ zamknięty Ryszarda Bugajskiego, na przykładzie której tropię, w jaki sposób film oddziałuje na odbiorców, ustanawia wspólnoty interpretacyjne oraz staje się aktywnym czynnikiem więziotwórczym.

EN

This article shows film as a performing “object”, which induces controversies, establishes new fields of conflicts and discloses knowledge of interpretive communities. For this reason I use theory of posthumanism, what is a part of performative turn in the humanities. The main part of this article is an analysis of The Closed Circuit’s reception. It is an example of how film influences on viewers, establishes interpretative communities and becomes an active agent.

14

Międzygatunkowe strefy kontaktu. Relacje psów i ludzi (z „diabelską śliną w sercu”) w literackiej dystopii Josipa Mlakicia O zlatu, ljudima i psima

63%

Szperlik E.

Poznańskie Studia Slawistyczne

|

2021

|

issue 21

189-207

EN

The subject of the literary study proposed in the title is the triptych by Josip Mlakić, which follows the convention of a futuristic anti-utopia. The work provides research material amenable to the application of diverse, interdisciplinary methodological tools (from ecocriticism to animal studies). In addition to the symbolic framing of the issue of dogs in cultural history, the starting point for the reflections on the post-apocalyptic vision of the totalitarian world (through which further wars swept and disturbed the ecosystem) is the post-humanist and post-anthropocentric perspective of the present and future human condition, with a particular focus on species chauvinism. In the Bosnian-Herzegovinian writer’s anti-war prose, speciesism (seen from the perspective of the complex relationship between dogs and humans) is also manifested in the blurring of the boundary between the concepts of animalism and humanity, in a vision of the world in which homo crudelis proves to be the greatest threat. In the world depicted by Mlakić, the relations between the man and the dog can be defined as an example of companion species, “nanoculture” realised in diverse “contact areas”. There also arises the question of hierarchical relations between people, entities with weak subjectivity: the excluded, the marginalised and all exterminated Others, including the disabled, who become subordinated “dogs” with the status of victims. The anticipated result of the study will be to present the function of literature as a source of reflection and a medium of expression (an invention, attributed to the humans) in relation to the concept of the twilight of anthropocentrism.

PL

Przedmiotem analizy literaturoznawczej zaproponowanej w powyższym tytule jest tryptyk Josipa Mlakicia, utrzymany w konwencji futurystycznej antyutopii. Dzieło stanowi materiał badawczy podatny na zastosowanie różnorodnych, interdyscyplinarnych narzędzi metodologicznych (od ekokrytyki po animal studies). Poza symbolicznym ujęciem problematyki psów w historii kultury, punktem wyjścia dla rozważań nad postapokaliptyczną wizją świata totalitarnego, przez który przetoczyły się kolejne wojny, naruszające ekosystem, jest posthumanistyczna i postanatropocentryczna optyka obecnej i przyszłej kondycji ludzkiej, ze szczególnym uwzględnieniem szowinizmu gatunkowego. W antywojennej prozie bośniacko-hercegowińskiego pisarza gatunkowizm (speciesism), postrzegany przez pryzmat złożonych relacji ludzi i psów, przejawia się również w postaci zacierania granicy między pojęciem zwierzęcości i człowieczeństwa, w wizji świata, w której największym zagrożeniem okazuje się homo crudelis. W świecie przedstawionym Mlakicia relacje między człowiekiem a psem można zdefiniować jako przykład symbiotycznej kooperacji (companion species), „naturokultury”, realizowanej w rozmaitych „strefach kontaktu”. Pojawia się także kwestia zhierarchizowanych stosunków między ludźmi, bytów o słabej podmiotowości: ludzi wykluczonych, zmarginalizowanych i eksterminowanych wszelkich Innych, w tym niepełnosprawnych, stających się podporządkowanymi „psami”, o statusie ofiar. Oczekiwany efekt przeprowadzanego wywodu dotyczyć będzie ukazania funkcji literatury jako źródła refleksji i medium ekspresji (wynalazku, przypisanego człowiekowi), w odniesieniu do koncepcji zmierzchu antropocentryzmu.

15

Kontrowersje wokół ulepszania człowieka. Na podstawie książki "Ulepszanie człowieka. Perspektywa filozoficzna"

63%

Ferdynus M.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2020

|

vol. 36

351-368

EN

Niniejsza praca jest recenzją książki "Ulepszanie człowieka. Perspektywa filozoficzna" (pod. red. G. Hołuba i P. Duchlińskiego, Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, Kraków 2018). Zasadniczym celem tekstu jest krytyczny przegląd wybranych problemów oraz poglądów zamieszczonych w tej publikacji. Artykuł zawiera dopowiedzenia, komentarze, polemiki, jak również uwagi o charakterze metodologicznym, opierające się na rodzimej oraz anglojęzycznej literaturze przedmiotu.

PL

This work is a review of the book "Human Enhancement. Philosophical Perspective" (edited by G. Hołub and P. Duchliński, Jesuit University Ignatianum Press in Krakow, Krakow 2018). The main purpose of the text is a critical review of selected problems and views that are included in this publication. The article contains additions, comments, and polemics, as well as methodological remarks based on the literature in Polish and English.

16

"Zwrot percepcyjny" a postsekularne praktyki współczesnej (post)humanistyki

63%

Soćko J.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2023

|

issue 47

223-239

EN

The article stems from the conviction that there is an analogy between departing from the anthropocentric model of reflection (symptomatic for the so-called posthumanities) and certain practices developed by various schools of spirituality in order to overcome the egocentric viewpoint. The author provides a theoretical framework, which attempts at redefining the notion of imagination in the context of ecocriticism and Malabou’s plasticity. Then she draws attention to cases in which contemporary humanists engage in artistic projects using methods of conscious breathing and meditation. She analyzes those installations in the light of contemporary research on meditation and shows how these postsecular practices stimulate self-transcendent experiences.

PL

Artykuł wyrasta z przekonania o analogii zachodzącej pomiędzy symptomatycznym dla tzw. posthumanistyki odchodzeniem od antropocentrycznego modelu refleksji a wypracowywanymi przez różne szkoły duchowości ćwiczeniami mającymi na celu przezwyciężanie egocentrycznej postawy i związanej z nią narcystycznej optyki. Autorka zwraca uwagę na przypadki, w których współcześni humaniści angażują się w artystyczne projekty wykorzystujące metody świadomego oddychania, czy medytacji i analizuje je w świetle wyników badań pokazujących, jak te religijne w swej proweniencji praktyki stymulują doświadczenia auto-transcendencji.

17

Obraz medyczny jako „fenomen”. Ciało w relacji z nie-ludzkimi sprawczościami w wybranych projektach postmedialnych

63%

Twardoch-Raś E.

Prace Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 21

|

issue 3

107-131

EN

The article examines a special ontogenetic relation that is established between the biological body and physical forces during the procedures of medical imaging. Until now it has been considered only as the creation of a simple form of representation. Medical imaging procedures are special processes in which organic and inorganic matter is entwined, resulting in partial transformation of beings and creation of a new whole. In the text these entanglements will be considered in the context of the concept of ‘the phenomenon’, which is part of the agential realism’ ontology, established by the American researcher Karen Barad. Her approach to agency directs thinking about relations between different beings in posthumanistic and performative perspective. This relationship is illustrated by many artistic post-media projects that often use medical and biometric data to address important social problems (terrorism in the Diane Covert’s project) and diversity of living creatures on Earth (projects of Albert Koetsier).

18

Cyborgizacja–emancypacja? Kulturowe wyobrażenia techniki i postępu w czasach posthumanizmu

63%

Kopciewicz L.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2016

|

vol. 19

|

issue 2(74)

139-153

EN

In this paper the author discusses the concept of “cyborgization” on the level of social prospects, social imagination and educational projects. The ways in which this concept has emerged are discussed and the types of reflection are highlighted which constitute contemporary technological discourses and their impact on society and education. The most important part of the paper focuses on emerging technologies and their educational impact as well as on debates about emancipation of learners.

PL

W artykule została poddana analizie idea cyborgizacji w perspektywie społecznej, z punktu widzenia społecznej wyobraźni oraz z punktu widzenia edukacyjnych projektów. Ukazane zostały konteksty zaistnienia idei cyborgizacji i naświetlone typy refleksji konstytuujące współczesne dyskursy technologiczne i ich wpływ na życie społeczne i edukację. Najważniejszą częścią tekstu jest ukazanie potencjalnego wpływu nowoczesnych technologii na edukację oraz zarysowanie problemu emancypacji osób uczących się.

19

Kilka uwag o pojęciu leksykalnego ekosystemu (na przykładzie języka polskiego)

63%

Sławkowa E.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2020

|

issue 15

255-264

EN

Bringing together basic assumptions of posthumanism and ecocriticism the essay critically explores the thesis of the fundamentally anthropocentric nature of language pointing at the nonanthroponormative element present in language and, most noticeably, in its vocabulary. We try to present a concept of the lexical ecosystem in which clusters of words are used with reference to people but also to plants and animals. The core of this system is constituted by words connected with life conceived of as zoe – biological duration of living organisms involving the processes of birth, maturation, aging, and dying. Clusters of words of this ecosystem address fundamental activities of living organisms such as breathing, digesting, moving, articulating sounds as well as inner and outer features of man. Hence, the essay suggests that the concept of the lexical ecosystem necessitates a new pedagogical approach towards the question of metaphor and metaphorical nature of language.

20

Polymorphic perversion of human and other-than-human bodies

63%

Gajewska G.

Porównania

|

2022

|

vol. 31

|

issue 1

277-294

PL

Autorka przedstawia różne sposoby prezentacji relacji flory z człowiekiem. Tekst rozpoczyna omówieniem mocno utwierdzonej w kulturze zachodniej antropomorfizacji roślin, by następnie pokazać, że postawa ta znajduje przeciwwagę w refleksji nie-antropocentrycznej, głównie w posthumanizmie i nowym materializmie. Wskazuje, że w badaniach akcentujących „roślinną stronę człowieka” wydobywane są zarówno ewolucyjne, jak i kulturowe relacje, współistnienie oraz współdziałanie tego, co ludzkie i nie-ludzkie. Następnie autorka pokazuje jak dużą rolę odgrywają rośliny w kształtowaniu fantazmatów na temat ludzkiej płciowości i seksualności.

EN

The author examines a range of modes in which the relationship between flora and the human are portrayed. The paper begins with an inquiry into anthropomorphization of plants-a phenomenon firmly established in Western culture-only to show subsequently that such a notional approach has its counterpoise in non-anthropocentric reflection, primarily in post-humanism and new materialism. It is further demonstrated that the studies which emphasize the “vegetal facet of the human” manage to pinpoint both evolutionary and cultural relationships where the human and the non-human are seen to co-exist and cooperate. Then, the author draws attention to the very considerable role that plants play in creating phantasms relating to human gender and sexuality.

Refine search results