Search results

1

JUDICIAL COMPLEX STRATEGIES IN HUNGARIAN COURTROOMINTERROGATION

100%

VARGA M.

Comparative Legilinguistics

|

2019

|

vol. 39

47-70

PL

Biorąc pod uwagę cechy węgierskiej kultury, języka i systemu prawnego, niniejszy artykuł ma na celu zbadanie złożonych strategii przesłuchań stosowanych przez węgierskich sędziów. Badania oparte są na korpusie składającym się z 10 węgierskich procesów karnych zarejestrowanych przez dyktafon oraz pisemnych notatek z bezpośrednich obserwacji. Analiza ma złożony charakter, ponieważ opiera się na wynikach różnych dyscyplin naukowych: (1) językoznawstwa – głównym celem jest przedstawienie skutecznych strategii przesłuchań (2) prawa – ważne jest, aby rozpocząć badania od zrozumienia funkcji analizowanego typu dyskursu, ponieważ strategie pytań są z natury nierozerwalnie związane z rolą instytucjonalną i systemem prawnym, (3) psychologii, która odgrywa również wielką rolę w badaniu przesłuchań w dwóch głównych aspektach, ponieważ zeznania oparte są na wspomnieniach i przesłuchaniach, które cechują się interpersonalnością, której nie należy pomijać w odkrywaniu skutecznych strategii pytań. Badanie to oferuje rzadkie dane związane ze strategiami przesłuchań w sądzie, a wyniki mogą również odgrywać znaczącą rolę w praktyce prawnej.

EN

Taking into consideration the characteristics of the Hungarian culture, language and legal system, this paper aims to study complex interrogation strategies used by Hungarian judges. This research is based on my corpus consisting of 10 Hungarian criminal trials recorded by a voice recorder, and written notes from direct observations. The analysis has a complex nature, since it relies on the results of (1) linguistics, because the main goal is to present effective interrogation strategies (2) law, because it is crucial to start the research with understanding the function of the discourse type being analysed:the question strategies are intrinsically connected to the institutional role and the legal system by nature, and (3) psychology has also a great role in the investigation of interrogation in two main aspects: the testimony is based on memories and interrogation has an interpersonal part which should not be omitted in discovering the effective question strategies. This research offers rare data to the courtroom interrogation strategies and the results may also have a significant role in legal practice.

2

O odwoływalności implikacji pragmatycznych

99%

Palczewski R.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2016

|

issue 2

3

Modalność aporetyczna. Wokół jednego wiersza Piotra Sommera

99%

Telicki M.

Przestrzenie Teorii

|

2013

|

issue 19

145-152

EN

The author of this article analyzes and interprets Piotr Sommer’s meta-textual poem Czym mógłby być [What could it be]. The basic critical formula of “aporetic modality” is a property of language (which is improved in the poem) that reveals the impossibility of formulating clear hypotheses about writing poetry. And so, Sommer’s poem turns out to be a specific deconstruction of a poem – by speaking the poet conveys a message about the impossibility of speaking. The assertion becomes a doubt, and the poem, understood as a structure, exposes its non-constructive, and thus, maybe, its truly lyrical face

4

Gramatyka kognitywna jako przejaw zwrotu pragmatycznego w językoznawstwie

85%

Terejko P.

Acta Humana

|

2016

|

vol. 7

EN

The article investigates the position of pragmatics within the theory of Cognitive Grammar. The author’s aim is to verify the hypothesis that Ronald Langacker’s theory fits into the picture of post-Chomskyian linguistics, which began after the so-called pragmatic turn. To support this idea, different examples of the key role of pragmatics for the framework are provided, including the ones pertaining to the general assumptions of the theory (its usage-based nature) as well as the account of the meaning of individual linguistic units (the encyclopedic approach to meaning).

PL

Celem artykułu jest określenie pozycji pragmatyki w teorii gramatyki kognitywnej. Autor stara się udowodnić, że teoria Ronalda Langackera wpisuje się w obraz językoznawstwa po tzw. zwrocie pragmatycznym będącym reakcją na model Noama Chomskiego. Aby potwierdzić swoją tezę, omawia różne aspekty gramatyki kognitywnej, w których przejawia się kluczowa rola pragmatyki. Przytaczane są zarówno przykłady odnoszące się do ogólnych założeń teorii (model oparty na uzusie), jak i znaczenia pojedynczych jednostek językowych (podejście encyklopedyczne).

5

Semantyczno-pragmatyczne znaczenie natury

85%

Łapiński J. L.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2008

|

vol. 6

|

issue 1

107-116

EN

Semantic meaning of the term „nature” comes from the Latin word „nasci” - „to get born”, and Greek words „physis” and „arche”, the substance of the latter two terms is fully explained in the Latin dictionary of A. Forcellini (Klotius Latinitatis Lexicon, 4, Prati 1868, p. 231-232) and the Greek-English dictionary of H. G. Liddell and R. Scott (Greek-English Lexicon, The Clarendon Press, Oxford 1940, 1958, p. 1964-1965.). Pragmatic sense of the term “nature” depends on the context (physical, philosophical, ecological, anthropological, relative, etc.). It can be also analyzed from two different perspectives: static and dynamic, this situation leads to the triple opposition: natural versus artificial, nature versus culture and nature versus environment. Ultimately, in the pragmatic sense, nature is a category making sense only in relation to the human being. Nature is a set of meanings registered by the human being in his world. Nature is a result of human wisdom and gained knowledge in science, philosophy and so on. Over the whole history of human thinking the true substance of this term has been always variable - determined by various factors: historic periods, philosophical and social trends, religions, different scientific exploration strategies, etc.

6

Ograniczenia semantyki formalnej (logicznej)

85%

Woleński J.

Studia Semiotyczne

|

2019

|

vol. 33

|

issue 2

EN

According to the received view formal semantics applies to natural (ordinary) language to some extent only. It is so because natural language is inherently indefinite, in particular, its expressions are ambiguous, vague and admits departures from syntactic rule. Moreover, intensional contexts occur in ordinary language – it results in limitations of the principle of compositionality. The ordinary conversation appeals to various principles, for instance, Grice’s maxims which exceed logical formalism. Thus, ordinary language cannot be fully formalized. On the other hand, if L is a formal language, its metalanguage ML, must be partially informal – for instance, it contains, terms of ordinary mathematics, especially set theory. Even, if, for instance, due to the technique of aritmetization, ML can be represented in ML, such a representation is only local. In fact, this view can be derived from some Tarski’s remarks on the role played by natural language. It is usually assumed that the universality of natural language, is the source of troubles associated with antinomies. It is so and this circumstance requires a solution, for example by distinguishing levels of language. However, even, if antinomies are excluded, what is informal is prior with respect to what is formal. It shows that formal semantics has limitations even with respect to formalized languages.

PL

Pogląd standardowy jest taki, że semantyka formalna stosuje się do języka naturalnego tylko w bardzo ograniczonym stopniu. Powodem tego stanu rzeczy jest nieunikniona nieokreśloność mowy potocznej polegająca m. in. na wieloznaczno- ściach, nieostrości czy tolerancji składniowej, a także obecności kontekstów intensjonalnych, co skutkuje limitacjami zasady kompozycjonalności. Ponadto konwersacja potoczna korzysta z rozmaitych reguł, np. reguł Grice’a, które wykraczają poza formalizm logiczny. W konsekwencji język naturalny nie podlega pełnej formalizacji. Z drugiej strony, jeśli L jest językiem formalnym, to metajęzyk ML, w którym ten pierwszy jest opisywany, musi być częściowo nieformalny – zawiera np. terminy zwykłej matematyki, w szczególności teorii mnogości. Nawet jeśli, np. dzięki technice arytmetyzacji, ML daje się przedstawić w L, tego rodzaju reprezentacja jest tylko lokalna. W gruncie rzeczy pogląd taki można wyprowadzić z pewnych uwag Tarskiego o roli języka naturalnego. Zwykle przyjmuje się, że tzw. uniwersalność języka potocznego jest źródłem kłopotów związanych z antynomiami. Tak jest oczywiście i okoliczność ta wymaga pewnej „sanacji”, np. postaci odróżnienia stopni języka. Jednakże nawet usunięcie antynomii w taki lub inny sposób nie zmienia faktu, że to, co nieformalne ma priorytet wobec tego, co formalne. W konsekwencji także semantyka formalna ma także swoje ograniczenia w odniesieniu do języków sformalizowanych.

7

Тактики признания и решения проблемы как главные показатели лидерства в дискурсе В. В. Путина

80%

Dudek-Waligóra G.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica

|

2018

|

issue 16

41-49

PL

Powszechnie wiadomo, że W. W. Putin jest uznawany za lidera Federacji Rosyjskiej. Na wizerunek politycznego przywódcy wpływa szereg czynników, w tym także styl jego wypowiedzi. Celem artykułu jest zaprezentowanie głównych wyznaczników przywództwa w dyskursie W. W. Putina. Autor skupia się na dwóch taktykach – taktyce uznania istnienia problemu oraz na taktyce wskazania na sposób rozwiązania problemu, ponieważ od lidera oczekuje się przede wszystkim umiejętności pokonywania przeszkód. Jako materiał empiryczny posłużyły publiczne wypowiedzi obecnego prezydenta Rosji, wyekscerpowane z oficjalnej strony internetowej urzędu prezydenta w formie najbardziej typowych dla Putina gatunków – konferencji prasowej, wystąpienia oraz programu telewizyjnego „Gorąca Linia”. Ich analiza pozwala konstatować, że przy pomocy wskazanych taktyk obecny prezydent Federacji Rosyjskiej buduje wizerunek kompetentnego przywódcy, który zauważa problemy obywateli i zamierza z nimi walczyć według nakreślonego planu.

EN

It is well known that Vladimir Vladimirovich Putin is considered the political leader of the Russian Federation. The purpose of this article is to present the main language tools with the help of which V. V. Putin creates the image of a strong leader. The author concentrates on two tactics – the tactic of admitting the existence of the problem and the tactic of pointing out the way to solve the problem, since the political leader is primarily expected to be able to overcome difficulties, as well as to clearly see the future. The material for analysis is served by public, official speeches published on the website of the current president of Russia in 2017 in the form of genres most typical for Putin: a press conference, speech and a Direct Line (a special television program). Thanks to the markers of the tactics of admitting and solving the problem, Vladimir Putin shows his readiness to serve the citizens of Russia and take the responsibility for the country. There emerges from the speeches of the mentioned politician the image of leader competent, responsible, decisive but also of representative listening to the nation.

RU

-

8

DEFENSE LAWYERS’ DISCURSIVE STRATEGIES OF CONTROLLING THE LANGUAGE OF THE WITNESSES: QUESTIONING FORMS AND FUNCTIONS IN SOME CRIMINAL COURTS OF OROMIA REGIONAL STATE, ETHIOPIA

80%

BATU BALCHA E.

Comparative Legilinguistics

|

2015

|

vol. 24

19-45

PL

W codziennych rozmowach pytający i udzielający odpowiedzi pozostają w mniej więcej symetrycznym związku, a odpowiadający nie jest zobowiązany do udzielenia odpowiedzi. Na sali sądowej sytuacja jest odmienna. Przesłuchiwani w charakterze zarówno świadków są zobligowani do udzielania odpowiedzi na pytania prawników. Autor bada strategie dyskursu obrońców na sali sądowej w Sądzie karnym w mieście Adama (Region Oromia) w Etiopii. Celem badania było pokazanie środków perswazji stosowanych przez obronę w celu uzyskania pożądanych odpowiedzi. Badanie wypełnia lukę, gdyż do tej pory nie zajmowano się tą tematyką w odniesieniu do strategii dyskursu sądowego w Etiopii.

EN

In everyday conversation the questioners and answerers are in an approximately symmetrical relationship that questioners do not have the information that they are requesting and the answerers are not obliged to answer. On the contrary, in the rule and role governed courtroom question/answer dyad, lawyers usually have particular version of events to control the language of the respondents where witnesses are compelled to respond, and do not have the right to question. So, it may hold back the production and interpretation of the evidence, and consequently hinder the execution of the tasks of the court trial. Such types of courtroom language-related problems are unexplored by academic research in Oromia Regional State. In this regard, no or little is known about these courtroom language-related problems in the criminal courts of the region. In an attempt to fill-in the existing gap, this study investigates how widespread such courtroom linguistic problems are and contribute to the limited conceptual and methodological values of linguistic analysis of courtroom oral discourse in legal institutions of the region. The analysis of this study is based on the authentic, naturally occurring courtroom defense lawyers-witnesses dyad of some Oromia Regional State Criminal Courtrooms. The aim of the study is, therefore, to present the discursive strategies of defense lawyers questioning forms and functions in their attempts to deconstruct persuasive testimony. In so doing, based on the way in which lawyers exploit the specialized speech-exchange linguistic system of the courtroom, the study focuses on the analysis of defense lawyers question forms and functions from the pragma-dialectical discourse perspectives. The findings of the study suggest that the use of declarative question, tag question, and projection question forms are the defense lawyers’ discursive strategies to control and dominate the language of the witnesses. Such questioning forms function by potentially damaging witnesses’ admission and limiting their response boundaries and are found the influential defense lawyers’ discursive strategies through which the existing narratives of the witnesses are attacked and deconstructed.

9

Kiedy firanka jest firaną? Semantyka i pragmatyka słowa od XIX wieku do czasów współczesnych (na marginesie prac nad Wielkim słownikiem języka polskiego PAN)

71%

Miśkiewicz M.

Język Polski

|

2023

|

vol. 103

|

issue 2

52-65

EN

The article explores the geographic, stylistic and pragmatic evolution of the lexical unit firana (‘curtain’) from a diachronic perspective, using data from dictionaries, digital libraries and corpora of the Polish language. The author points out that this word is an example of derivation called “truncation”, and presents it as a dialect, regional (Poznań origin) and augmentative word. The researcher draws attention to the use of the word in literature and commercial texts. She comes to the conclusion that the derivative in question essentially does not differ in meaning from the word-formation basis, but it responds to the different needs of Polish speakers.

PL

Celem artykułu jest wykazanie geograficznego, stylistycznego i środowiskowego nacechowania wyrazu firana w perspektywie diachronicznej na podstawie słowników języka polskiego i cyfrowych zasobów źródłowych. Autorka zwraca uwagę, że leksem jest przykładem derywacji wstecznej, przedstawia go jako wyraz gwarowy, regionalny (poznański) czy augmentatywny. Zwraca uwagę na jego użycia w literaturze i tekstach handlowych. Dochodzi do wniosku, że omawiany derywat zasadniczo nie różni się znaczeniowo od podstawy słowotwórczej, ale odpowiada na inne potrzeby użytkowników polszczyzny.

10

Quo vadis Academia? – kulturowa rekonfiguracja nauki

71%

Cichosz W.

Studia Gdańskie

|

2016

|

issue 38

201-213

PL

Zachodzące zmiany kulturowe pokazują, że od czasu renesansu nauka została skierowana ku technologii. Hasłem przewodnim stała się użyteczność, pojęta szerzej niż zwykła przydatność. To konsekwencja zastąpienia w nauce paradygmatu poznania paradygmatem użyteczności (kulturowa rekonfiguracja nauki). Kluczowe pytanie DLA-CZEGO? i DLA-KOGO? ustąpiło miejsca pytaniu JAK? i ILE? Gdy dla starożytnych Greków nauka była aitiologią (szukała przyczyn), to dla współczesnej Akademii stała się ideologiczną pragmatyką. Takie podejście do nauki kompletnie zmieniło jej dotychczasowe oblicze. Fizyka metafizyczna została zamieniona na fizykę matematyczną. Takie panowanie nauki nad człowiekiem odbiera mu szanse zadawania pytań ostatecznych (o źródło i cel). Współczesna zideologizowana koncepcja nauki wymierzona jest zarówno przeciwko teologii, jak i samej religii – a ostatecznie – przeciwko człowiekowi. Doceniając rolę i wagę nauki w kulturze, nie można stracić z pola widzenia jej źródła, granicy i celu. Nauce i kulturze należy przywrócić nadrzędną rolę pytania DLA-CZEGO?, gdyż dopiero wówczas możemy żyć i poznawać z sensem! Człowiek, któremu się wydaje, że zrozumiał świat, ale nie zrozumiał siebie, może stać się groźny.

EN

The ongoing cultural changes indicate that since the Renaissance science has been led into the direction of technology. Its motto is now utility (lat. bonum utile), which has a wider meaning than just usefulness. This is a consequence of replacing in science the paradigm of knowledge with the paradigm of usefulness (cultural reconfiguration of science). The key questions WHY? and FOR WHOM? gave way to questions HOW? And HOW MUCH? Whereas for the ancient Greeks science attempted to determine the causes, for the modern Academia science has become ideological pragmatics. This attitude to science has completely changed its nature. Metaphysical physics has been changed into mathematical physics. This control of science over man derives us of the opportunity to ask ultimate questions (about the source and the aim). Contemporary ideologized concept of science is directed against both theology and religion itself, so, ultimately, it is also directed against man. While appreciating the role and importance of science in culture, we cannot lose sight of its source (gr. ἀρχή), boundary (gr. πέρας) and aim (gr. τέλος). The modern cult of science is only a façade, behind which hides ideology that destroys the world, culture and humanity. The counter balance for such attitude could be provided by the following postulates: (1) not forgetting about the legacy of the past; (2) not renouncing the developments of the present times; (3) cultivating wisdom in culture; (4) returning to methodological order of questions: why?, for whom?, how?, how much?; (5) restoring the proper hierarchy of means and aims, and subject and object. The superior role of the question WHY? must be reintroduced to science and culture, because only then we can live and learn meaningfully! A man who thinks that he has understood the world but has not understood himself might become dangerous.

11

Oblicza innowacyjności. Socjologiczna próba typologizacji zjawiska

71%

Zdun M.

Prakseologia

|

2017

|

vol. 159

161-184

XX

Celem artykułu jest przedstawienie socjologicznej typologizacji innowacyjności oraz wykazanie metodologicznej przydatności obranego do analizy narzędzia. Zaproponowany schemat służy systematyzacji i uporządkowaniu wszechobecnego dziś nowatorstwa. W pierwszej kolejności innowacyjność zostaje opisana jako kategoria wielowymiarowa oraz spinająca sferę jednostkowych potrzeb z obszarem systemowych wyzwań, czy też łącząca rewiry wartościowania i użytkowania. Konstatacja na temat skomplikowanej, bo wieloaspektowej, struktury innowacyjności, legitymizuje zaangażowanie klasyfikacji typologicznej do wyjaśnienia dyskutowanego w niniejszym artykule pojęcia. Rozróżnienie innowacyjności jednostkowej i systemowej oraz wskazanie dwóch pryncypialnych aspektów nowatorstwa (aksjologicznego i pragmatycznego) staje się podstawą zaproponowanej systematyzacji. To z kolei pozwala na wyróżnienie typów społeczeństw i przedyskutowanie „innowacyjnych utopii”. Zwieńczeniem niniejszej analizy są najbardziej ogólne modele innowacyjności: doznaniowość i wyczynowość, które stają się punktem wyjścia do diagnozy zjawisk współczesnych: dyktatury i innowacyjnego wykluczenia. Finalnie zaproponowany schemat staje się jednocześnie odpowiedzią na pytanie o metodologiczną przydatność typologii.

EN

The aim of the article is the presentation of sociological typologisation of innovativeness and demonstration of the methodological usefulness of the tool selected for the analysis. The proposed diagram can be used for the systematisation and ordering of innovativeness, which is omnipresent today. First, innovativeness is described as a multidimensional category, which is a connection between the area of individual needs with the area of systematic challenges and joining the areas of valuation and use. Considerations on the complicated multi-aspectual structure of innovativeness are justified by the involvement of typological classification in the explanation of the notion discussed in this article. Distinguishing types of individual and systematic innovativeness as well as showing two principal aspects of innovativeness (axiological and pragmatic) are the basis of the proposed systematisation. This, in turn, makes it possible to distinguish between social types and to discussed “innovative utopias”. This analysis is crowned by the most general models of innovativeness: experience and performance, which become the starting point for the diagnosis of contemporary phenomena: dictatorship and innovative exclusion. Finally, the proposed pattern becomes, at the same time, an answer to the question about the methodological usefulness of typology.

12

Akt prośby w podręczniku do nauki języka portugalskiego jako obcego Português XXI 1

71%

Wiśniewska J.

Linguodidactica

|

2017

|

vol. 21

PL

Niniejszy artykuł ma na celu omówienie aspektów pragmatycznego funkcjonowania języka portugalskiego, a mianowicie aktu prośby, w podręczniku do nauki języka portugalskiego jako obcego Português XXI 1. Na podstawie zebranego korpusu przyjrzymy się, jakie strategie grzecznościowe aktu prośby zostały użyte w omawianym podręczniku. Przedstawimy propozycję ćwiczeń sugerujących bardziej funkcjonalne formy aktu prośby.

EN

The starting point is the statement that in teaching a foreign language, the primary aim is to develop the pragmatic and communicative competence which, among others, signifies the ability to construct correct utterances that are adequate for the situation, as well as for other participants of social interaction. The present article aims at discussing the aspects of pragmatic functioning of the Portuguese language, that is the act of request in Portuguese as a Foreign Language student’s book Português XXI 1. On the basis of the gathered corpus, we will observe which politeness strategies of the act of request were used in the student’s book discussed. At the end of our considerations, we will propose some exercises which suggest more productive pragmatic forms.

13

Polisemia czy pozory polisemii? Między znaczeniem a użyciem wyrażenia

71%

Wołk M.

Język Polski

|

2020

|

vol. 100

|

issue 1

57-67

PL

Przedmiotem analizy w artykule jest zjawisko polisemii (wieloznaczności) w opisie języka. Inspiracją do podjęcia takich badań stały się tezy Magdaleny Danielewiczowej przedstawione w tekście pt. Wieloznaczność – skaza na języku czy na jego opisie? (2011). Autorka postuluje w nim ostrożność w orzekaniu polisemii. W podobnym kierunku zmierzają także niniejsze rozważania, tyle że problem rozstrzygania wieloznaczności wydaje się złożony jeszcze bardziej, niż przedstawia to Danielewiczowa. W proponowanej charakterystyce rozpatruje się osiem polskich, dyskusyjnych pod tym względem, wyrażeń – sześć rzeczowników: kazanie, najazd, wojna, tornado, kaloryfer, akcja i dwa przymiotniki: regularny i rasowy. Podstawowe pytanie sprowadza się do tego, czy możliwość co najmniej dwojakiej interpretacji tych słów to rzeczywiście kwestia ich znaczenia, a więc właściwości semantycznych, czy też może – użycia, a więc właściwości pragmatycznych. W rozwikłaniu postawionego problemu odwołano się do rozwiązań przyjętych w trzech wybranych słownikach języka polskiego (Słowniku języka polskiego pod red. M. Szymczaka, Innym słowniku języka polskiego pod red. M. Bańki i Wielkim słowniku języka polskiego pod red. P. Żmigrodzkiego). Analizie poddano autentyczne konteksty z opisywanymi wyrażeniami (wzięte z Narodowego Korpusu Języka Polskiego), sięgając do prac podejmujących podobne problemy (m.in. tekstów autorstwa A. Bogusławskiego). Analizowany problem wpisuje się w ustalenia z zakresu leksykologii i leksykografii.

EN

The analysis focuses on the phenomenon of polysemy in the description of language. The article was inspired by the theses of Magdalena Danielewicz presented in Wieloznaczność – skaza na języku czy na jego opisie? [Polysemy – a flaw of language or its description?] (2011). The author postulates caution when determining polysemy. This is the perspective also assumed in this article, yet the problem seems to be even more complex than Danielewicz propounds. The proposed description considers eight Polish expressions, which are interesting in the discussed aspect, six nouns: kazanie, najazd, wojna, tornado, kaloryfer, akcja, and two adjectives: regularny and rasowy. The basic question is whether the possibility of at least two interpretations of these words is actually related to their meaning, that is their semantic properties, or to their usage, which means their pragmatic properties. In order to address the question the article references solutions embraced in three selected dictionaries of the Polish language (Słownik języka polskiego ed. by M. Szymczak, Inny słownik języka polskiego ed. by. M. Bańko, and Wielki słownik języka polskiego ed. by. P. Żmigrodzki), analysing authentic contexts with the examined expressions (excerpted from the National Corpus of Polish). Additionally, works which undertook similar problems are mentioned (among others, by A. Bogusławski). The scrutinised issue can be looked at from the perspective of both lexicology and lexicography.

14

Pragmatyczne uwarunkowania derywatów tautologicznych w klasie dawnych nazw zwierząt

71%

Waśkowski K.

Język Polski

|

2018

|

vol. 98

|

issue 1

87-99

PL

W artykule obserwacji poddano nazwy zwierząt wyekscerpowane ze Słownika staropolskiego oraz Słownika polszczyzny XVI wieku, które – na podstawie poświadczeń tekstowych i definicji leksykograficznych – uznano za derywaty tautologiczne, inaczej mówiąc, za jednostki leksykalne synonimiczne wobec swoich podstaw słowotwórczych. W artykule próbowano dowieść pragmatycznego podłoża powstania analizowanego zbioru wyrazów, wychodząc z założenia, że za akt ich nominacji odpowiada pragmatyczna funkcja słowotwórstwa, pojmowana za Iwoną Kaproń-Charzyńską jako „quasi-nieograniczoność ludzkiego działania”. W artykule uwzględniono charakter glosowy staropolskich słowotwórczych tautologizmów animalistycznych, ściślej – swobodę tłumaczenia dawnych tekstów, jak też stan dawnego systemu słowotwórczego, charakteryzującego się nieustabilizowaną w pełni postacią. Dowiedziono też, że większość jednostek badanego zbioru to formacje okazjonalne, zależne od inwencji autora i stylu tekstów, będące jednocześnie manifestacją kreatywności użytkowników języka, świadectwem reakcji na różne potrzeby komunikacyjne i artystyczne (konieczność zachowania metrum wiersza, potrzeba związania wersów rymem, dążenie do eliminowania polisemii podstawy).

EN

The names of animals, selected from Słownik staropolski (Dictionary of Old Polish) and Słownik polszczyzny XVI wieku (Dictionary of the 16th Century Polish Language), were examined drawing on text authentication and lexicography and recognised as tautological derivatives which, in other words, are lexical units synonymous with their root words. The article aimed to demonstrate the pragmatic base for the development of the analysed set of words, assuming that the pragmatic function of word formation, defined by Iwona Kaproń-Charzyńska as “the quasi unboundedness of human activity”, is responsible for their naming. The article examines the glossal nature of Old Polish word-formative animalistic tautologies or to be more exact, the ease of translating old texts, along with the state of the old word-formative system, characterised by its incomplete structure. It has been also proven that most of the units of the studied set are occasional formations, dependent on the author’s invention and the style of the text which are, at the same time, a manifestation of certain expression and the creativity of language users, the evidence of reaction to various communication and artistic needs (the necessity of keeping the metre of a verse/poem, the need for rhyming verses and the attempt to eliminate the polysemy of a root).

15

O niereferencjalnych kontekstach użycia zaimka ten

71%

Wołk M.

Poradnik Językowy

|

2023

|

vol. 807

|

issue 8

33-47

EN

This article analyses the Polish pronoun ten (‘this’) located next to proper names in contexts such as ten Martynowski, ten Marek, ten Gdańsk, ten Giewont. Due to its occurrence in immediately next to two expressions which primarily function as exponents of specific reference, one can put forward a hypothesis that the investigated pronoun is not applied in its referential function in this type of settings. Thus, it ceases to be a demonstrative pronoun, and assumes linguistic properties other than its basic ones. The aim of this study is to determine the linguistic nature of such occurrences of ten, also in reference to the thesis prevailing in the relevant literature, which, among other aspects, concerns the expressive value of such applications of the pronoun. The combinations of ten with proper names selected for analysis will be juxtaposed with nonobligatory occurrences of this pronoun next to nouns (as, for example, in the sentence: Na tym wczorajszym indyku można sobie było zęby połamać (You could break your teeth on that turkey yesterday).

PL

Przedmiotem analizy w niniejszym artykule jest polski zaimek ten występujący przy nazwach własnych w kontekstach w rodzaju ten Martynowski, ten Marek, ten Gdańsk, ten Giewont. Ze względu na współwystępowanie w bezpośrednim sąsiedztwie dwóch wyrażeń prymarnie pełniących funkcję wykładników referencji szczegółowej określonej można wysunąć hipotezę, że zaimek ten w tego typu układach nie jest użyty referencjalnie, przestaje tym samym być demonstrativum, w związku z czym ma inne niż podstawowe dla niego właściwości językowe. Celem badań podjętych w tym tekście jest określenie językowej specyfiki takich wystąpień operatora ten, w tym odniesienie się do tez dominujących w literaturze specjalistycznej, dotyczących m.in. ekspresywności takich użyć. Wybrane do zbadania połączenia słowa ten z nazwami własnymi zostaną zestawione z nieobligatoryjnymi wystąpieniami tego zaimka przy rzeczownikach (jak np. w zdaniu: Na tym wczorajszym indyku można sobie było zęby połamać).

16

Jeszcze o neutralności. Ślepe zaułki pewnych gier honoryfikatywnych

71%

Jabłoński A.

Homo Ludens

|

2015

|

issue 1(7)

111-124

EN

More on neutrality. Dead ends of some honorific games

17

Zasada strategiczna i maksyma selektywności – nowe spojrzenie na implikatury Grice’owskie w prawie

71%

Skoczeń I.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2017

|

vol. 1(14)

115-124

PL

Artykuł jest próbą odpowiedzi na trzy pytania. Po pierwsze, czy klasyczna wersja teorii implikatur konwersacyjnych Paula Grice’a znajduje zastosowanie do opisu dyskursu prawnego. Odpowiedź udzielona w tekście na tak postawione pytanie jest negatywna. Po drugie, tekst charakteryzuje najbardziej popularną w debacie światowej teorię pragmatyki dyskursu prawnego, mianowicie teorię strategicznego dyskursu Andrei Marmora. Dyskurs strategiczny występuje najczęściej w niezdeterminowanym kontekście. Jest to kontekst, który zawiera elementy umożliwiające nawet sprzeczne inferencje pragmatyczne. Ponadto, praca identyfikuje problematyczne punkty tego pomysłu. Po trzecie, podjęta zostaje próba nakreślenia teorii, która mogłaby stawić czoła zarzutom stawianym pomysłom A. Marmora. Pomysł polega na modelowaniu mechanizmów prowadzących do strategicznej selektywności zjawisk pragmatycznych.

EN

In the present paper, I attempt to answer three questions. First, whether the classical Gricean version of the implicature theory can be applied to describe legal discourse. Second, I provide an outline of one of the most popular theories of the pragmatics of legal language. Namely, Andrei Marmor’s theory of strategic speech. Strategic speech occurs mostly in indeterminate contexts, which contain elements that license even contradictory pragmatic inferences. Next, I attempt to flesh out the problematic points of this account. Third, I attempt to formulate a descriptive model of the strategic selectivity of pragmatic elements in the law, that could face the objections to Marmor’s ideas.

18

Badania nad pragmatyką zdarzeń mownych. Projekt korpusu multimedialnego

71%

Heliasz-Nowosielska C., Wójcicka A.

Język Polski

|

2016

|

vol. 96

|

issue 4

97-107

PL

W artykule przedstawiony został projekt badań nad pragmatyką zdarzeń mownych, prowadzonych w Katedrze Lingwistyki Formalnej Uniwersytetu Warszawskiego. Główny cel projektu to zbadanie różnego rodzaju zdarzeń komunikacyjnych, których konstytutywnym elementem jest czyjeś odezwanie się. W szczególności naszym przedmiotem zainteresowania są korelacje między zdarzeniami mownymi a możliwością ich relacjonowania przez użytkowników współczesnej polszczyzny. W celu zebrania materiału badawczego planujemy stworzyć multimedialny korpus zdarzeń komunikacyjnych. Będzie on zawierał fragmenty filmów, programów telewizyjnych, nagrań sesji Sejmu, reklam. Badania dostarczą nowych narzędzi dla lingwistów zajmujących się między innymi pragmatyką, semantyką oraz fonetyką.

EN

The paper presents the project of research on the pragmatics of speech events. The research is carried out by the Department of Formal Linguistics (University of Warsaw). The main aim of the project is to examine various kinds of communication events performed by someone speaking. Especially, we are working to provide a detailed analysis of correlations between a speech event and a report of such an event possible to present by a Polish language user. In order to gather research material, we are constructing the multimedia corpus of Polish speech acts. It is going to include footage of all types, for example film clips, television programs, recordings of Parliament sessions, commercials. The corpus appears to be a new tool for linguists interested in pragmatics, semantics, phonetics, and other areas of language and communication analysis.

19

Rekursja jako wspólna podstawa procesów umysłowych, komunikacyjnych i językowych

71%

Filip A., Białek A., Białecka-Pikul M.

Roczniki Psychologiczne

|

2017

|

vol. 20

|

issue 4

701-743

PL

Od kilkunastu lat na łamach zagranicznych czasopism toczy się debata wokół rekursywności ludzkich procesów umysłowych. Jej inicjator i główny propagator terminu „rekursja” (recursion) to Noam Chomsky. Ogranicza on jej występowanie do płaszczyzny ludzkiego języka i przypisuje cechę rekursywności (recursive property) składni tzw. języka umysłu. Wywołało to mocny sprzeciw badaczy upatrujących przejawów rekursji także na innych płaszczyznach ludzkiego funkcjonowania, jak komunikacja, teoria umysłu, składnia dopełnieniowa czy pragmatyka. Tekst przedstawia argumenty przemawiające za możliwością rozpatrywania rekursji jako mechanizmu wspólnego wszystkim wspomnianym płaszczyznom, pod warunkiem przyjęcia rozwojowej perspektywy, uwzględniającej dynamikę i sekwencyjność zachodzących w nich procesów i zmian.

EN

For nearly twenty years there has been an ongoing debate in international journals concerning the recursiveness of human mental processes. The main instigator of the debate and at the same time the main exponent of the term “recursion” is Noam Chomsky. According to him, recursion is an exclusive property of the syntax of the so-called “internal language of mind” (I-language). This conclusion has been contested by researchers claiming that recursion can also be observed in: communication, theory of mind, the syntax of complementation, or pragmatics. The article presents some arguments in favor of understanding recursion as a common ground of all the above phenomena as long as they are analyzed from a developmental perspective, with the dynamics and sequentiality of the constantly occurring processes and changes taken into account.

20

Значение внутренней формы слова при форми- ровании эмотивной оценочности русской субстандартной лексики и фразеологии

71%

Ахметoвич Зайнуьдинoв А.

Slavica Wratislaviensia

|

2016

|

vol. 162

59 - 68

EN

The present work investigates the pragmatic aspect of meaning based on Russian vocabulary and phraseology with positive and negative emotional evaluation. Such kind of investigation helps to resolve various problems with lexicographical marks and to create anew improved system of expressive marks. The author thinks that emotional evaluation can be defined with quite objective characteristics. It is offered the new type of classification based on GLT (lexical-thematic groups).

Refine search results

JUDICIAL COMPLEX STRATEGIES IN HUNGARIAN COURTROOMINTERROGATION

O odwoływalności implikacji pragmatycznych

Modalność aporetyczna. Wokół jednego wiersza Piotra Sommera

Gramatyka kognitywna jako przejaw zwrotu pragmatycznego w językoznawstwie

Semantyczno-pragmatyczne znaczenie natury

Ograniczenia semantyki formalnej (logicznej)

Тактики признания и решения проблемы как главные показатели лидерства в дискурсе В. В. Путина

DEFENSE LAWYERS’ DISCURSIVE STRATEGIES OF CONTROLLING THE LANGUAGE OF THE WITNESSES: QUESTIONING FORMS AND FUNCTIONS IN SOME CRIMINAL COURTS OF OROMIA REGIONAL STATE, ETHIOPIA

Kiedy firanka jest firaną? Semantyka i pragmatyka słowa od XIX wieku do czasów współczesnych (na marginesie prac nad Wielkim słownikiem języka polskiego PAN)

Quo vadis Academia? – kulturowa rekonfiguracja nauki

Oblicza innowacyjności. Socjologiczna próba typologizacji zjawiska

Akt prośby w podręczniku do nauki języka portugalskiego jako obcego Português XXI 1

Polisemia czy pozory polisemii? Między znaczeniem a użyciem wyrażenia

Pragmatyczne uwarunkowania derywatów tautologicznych w klasie dawnych nazw zwierząt

O niereferencjalnych kontekstach użycia zaimka ten

Jeszcze o neutralności. Ślepe zaułki pewnych gier honoryfikatywnych

Zasada strategiczna i maksyma selektywności – nowe spojrzenie na implikatury Grice’owskie w prawie

Badania nad pragmatyką zdarzeń mownych. Projekt korpusu multimedialnego

Rekursja jako wspólna podstawa procesów umysłowych, komunikacyjnych i językowych

Значение внутренней формы слова при форми- ровании эмотивной оценочности русской субстандартной лексики и фразеологии