Search results

1

Usidlić smak słowami – o spisku kucharzy

100%

Sosnowska A.

Panoptikum

|

2008

|

issue 7(14)

350-356

EN

A kitchen and a pure process of cooking is used as the ground for developing an analogy between the way in which we consume dishes and in which we become consumers of selected pictures. The criterion which allows the author to put together those two orders, is the taste understood as the fact or condition of liking or preferring something determined by the subjective pleasure that one takes from it. As it is said, in the matter of taste there is no discussion. It is difficult to find criteria which everyone would accept. Immanuel Kant already noticed the mysteriousness of this term and the difficulty to explain its meaniang. He thought that aesthetic judgments can be both subjective and universal. The article tries to define taste in the negative way – through things which we don’t want to look at, which we avoid in creating representations in public space - and connect it with the structure of our cognition.

2

Istota zmysłu smaku w diagnozie i terapii logopedycznej osób dorosłych

75%

Marciniak-Firadza R.

Logopedia

|

2021

|

vol. 50

|

issue 1

121-142

EN

The subject matter presented in the article has not yet been the subject of description in the field of speech therapy, and the sense of taste itself is often underestimated in scientific considerations. The aim of the article is to describe the sense of taste (anatomy, physiology, functions, etiology, classification of taste disorders, consequences of taste disorders, diagnosis of taste disorders), and above all to present this sense in the context of speech therapy theory and practice. The text contains proposals for therapeutic strategies and exercises stimulating the sense of taste, which can be used by a speech therapist during the therapy of a patient with dysgeusia.

PL

Tematyka przedstawiona w artykule nie była dotychczas przedmiotem opisu na gruncie logopedii, a sam zmysł smaku jest często niedoceniany w rozważaniach naukowych. Celem artykułu jest opisanie zmysłu smaku (anatomia, fizjologia, funkcje, etiologia, klasyf ikacja zaburzeń smaku, konsekwencje zaburzeń smaku, diagnostyka zaburzeń smaku), a przede wszystkim zaprezentowanie tego zmysłu w kontekście teorii i praktyki logopedycznej. W tekście zamieszczono propozycje strategii terapeutycznych i ćwiczeń stymulujących zmysł smaku, które może wykorzystać logopeda w trakcie terapii pacjenta z dysgeuzją.

3

Zmysł smaku – istota, zaburzenia, diagnoza, terapia (na przykładzie logopedy pracującego z dziećmi)

75%

Marciniak-Firadza R.

Logopaedica Lodziensia

|

2022

|

issue 6

159-173

EN

The sense of taste itself is often underestimated in scientific considerations. The aim of the article is to describe the sense of taste (anatomy, physiology, functions, etiology, classification of taste disorders, consequences of taste disorders, diagnosis of taste disorders), and above all to present this sense in the context of speech therapy theory and practice (on the example of a speech therapist working with a children). The text contains proposals for therapeutic strategies and exercises stimulating the sense of taste, which can be used by a speech therapist during the therapy of a child with dysgeusia.

PL

Zmysł smaku jest często niedoceniany w rozważaniach naukowych. Celem artykułu jest opisanie tego zmysłu (jego anatomii, fizjologii, funkcji, etiologii, klasyfikacji zaburzeń smaku, konsekwencji zaburzeń smaku, diagnostyki zaburzeń smaku), a przede wszystkim zaprezentowanie go w kontekście teorii i praktyki logopedycznej (na przykładzie logopedy pracującego z dziećmi). W tekście zamieszczono propozycje strategii terapeutycznych i ćwiczeń stymulujących zmysł smaku, które może wykorzystać logopeda w trakcie terapii dziecka z dysgeuzją.

4

Figura czy forma? Punkt widzenia żołądka

63%

Gasché R.

Prace Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 21

|

issue 2

15-30

PL

Uwagi Immanuela Kanta na temat kwestii kulinarnych, a zwłaszcza jego nierzadko komiczne zalecenia żywieniowe, nie zaprzątały do tej pory uwagi badaczy życia i myśli Kanta, którzy przytaczali je zazwyczaj jedynie w prześmiewczych celach. Co więcej, ponieważ smak kulinarny — właściwość pobudzanego przez pokarm lub napój języka — to smak jedynie zmysłowy i jako taki niedający się komunikować, a w konsekwencji, w przeciwieństwie do sądów o pięknie, niestanowiący części estetyki, wypowiedzi Kanta na temat jedzenia wydają się ledwie poboczne. A jednak w wielu rzucanych jakby na stronie uwagach Kant roztrząsa, dlaczego, mimo że jako właściwość zmysłowa, a więc wadliwa w tym sensie, że nie sposób jej uniwersalnie podzielać, smak stał się w tak wielu językach — zwłaszcza w łacinie i językach romańskich, ale też w niemieckim — mianem estetycznej władzy sądzenia: sądu smaku i idealnych odczuć w nich wyrażanych. Niniejszy artykuł wychodzi od tego pytania i omawia wyjaśnienia Kanta, wykazując, że smak podniebienny, tak jak zagadnienia związane z jedzeniem i piciem, odgrywa nieoczekiwanie ważną rolę w rozumowaniu Kanta, w tym w Kantowskim wyobrażeniu myśli jako takiej.

EN

Immanuel Kant’s remarks on culinary matters, above all his frequently hilarious dietetic recommendations, received little attention by Kant scholars, except in order to poke fun at the philosopher. Furthermore, since gustatory taste — the property of the tongue to be affected by food or drink — as merely sensory taste is not universally communicable, and hence does not, like judgments about the beautiful, allow for an aesthetics, Kant’s elaborations on food seem to be of minor significance. Yet, in several side remarks, Kant raises the question of why taste, although it is the property of a sense clearly lacking in so far as its sensations are not universally shareable, became in so many languages — particularly Latin and Roman languages, but German as well — a name for the aesthetic faculty of judgment, in short, for judgments of taste and the ideal feelings that they express. By following up on this question, and developing Kant’s explanations, the paper seeks to demonstrate that gustatory taste, as well as matters of food and drink, play a rather crucial, and unexpected, role in Kant’s thinking, including the way in which Kant conceives of thought itself.

5

Mądrość smaku i smak mądrości. Od filozofii jedzenia do filozofowania jedzeniem

63%

Perullo N.

Prace Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 21

|

issue 2

43-53

PL

W niniejszym artykule na podstawie przeglądu moich dotychczasowych poszukiwań w zakresie filozofii jedzenia i estetyki gastronomii przedstawiam nową teorię smaku podniebiennego. Wykazawszy bliskie powiązania między jedzeniem a filozofią w moich wcześniejszych pracach, zająłem się następnie estetyką smakowania, wykorzystując sformułowane przez Deweya pojęcie doświadczenia oraz multisensoryczne i ekologiczne podejście do percepcji zaproponowane przez J.J. Gibsona. W moich najnowszych badaniach skupiam się na wypracowaniu koncepcji percepcji haptycznej, która przeciwstawia się optycznemu modelowi smaku i smakowania. „Haptyczność” w moim ujęciu to perceptualne zaangażowanie stanowiące część procesu doświadczania jedzenia. Proponuję odejście od idei „dobrego smaku” stanowiącego wyszkoloną i nabytą umiejętność smakowania rozumianego jako zadanie oraz zastąpienie jej koncepcją smaku jako nieustannego, praktycznego dostrajania się do środowiska, do którego kształtowania aktywnie się przyczyniamy. Ponieważ większość moich badań dotyczy wina, opisuję takie podejście do smaku i smakowania za pomocą ukutego przeze mnie neologizmu „epistenologia”.

EN

In this essay I propose a new theory of gustatory taste, retracing my research as a philosopher of food and aesthetician of gastronomy. After having solidified the connection between food and philosophy in my early works, I moved towards an aesthetic of gustation based on the notion of experience in a deweyan sense and on the multisensorial and ecological approach to perception as proposed by J.J. Gibson. In my latest works, I am concerned with the developing of the idea of haptic perception, in contrast with an optical approach to tastes and tasting. With “haptics” I mean a perceptual engagement deeply involved in the processes of experiencing food. I suggest we should turn from the idea of “good taste” as the result of trained and acquired skills to taste as a task, to mean the practical and continuous attuning with the environment we actively contribute to shape. As most of my research is based on wine case, I coined the word “epistoenology” to describe such approach to taste and tasting.

6

Поэтика вкусовых характеристик в русской лирике

63%

Liapina L.

Slavica Wratislaviensia

|

2015

|

vol. 161

45 - 53

EN

The article presents a study of taste epithets in the Russian poetry, their forms and image-creating function, especially in the 19th–20th centuries. Beginning in Romanticism, poets prefer direct and diverse taste epithets to present the sensual experiences of personality. Yet, they use metaphorical versions to form compound images and lyric plots. Different ways of connecting the direct and the metaphorical are illustrated in the article based on the example of poems of N. Nekrasov, I. Bunin, O. Mandelstam, A. Voznesensky, D. Samoilov and others.

7

Kiedy wspomnienia stają się formą. Jedzenie jako medium w praktykach site specific

63%

Królikiewicz A.

Prace Kulturoznawcze

|

2017

|

vol. 21

|

issue 2

87-95

PL

Pokarm (a w nim smak, kolor, zapach, tekstura, dźwięk i temperatura) traktuję jako medium moich działań artystycznych. Medium wypełnione znaczeniami, emocjami i często teatralnością dzięki protokołom jedzenia, dyskursom gastronomicznym, kulinarnym szyfrom, tradycyjnym i nowatorskim technikom kucharskim. Celem artykułu jest przybliżenie inspiracji towarzyszących powstawianiu kilku projektów site specific, które łączy wrażliwe obchodzenie się z miejscem, multisensoryczność doświadczenia i chęć wypowiedzenia niewypowiedzialnego.

EN

I treat food (its taste, color, smell, texture, sound and temperature) as a medium of my artistic activities. The medium filled with meanings, emotions, and histrionics due to the protocols of food, gastronomic discourse, culinary codes, and traditional and innovative cooking technologies. The aim of the article is to present an inspiration accompanying the creation of several site specific projects that share sensitive attitude toward a place, multisensory experience and willingness to say unsayable.

8

On Speech as the Political Faculty in the Anthropocene. The Sensualities of Voice and Taste Combined

51%

Lisowska U.

Analiza i Egzystencja. Czasopismo Filozoficzne

|

2022

|

vol. 58

17-33

PL

Artykuł proponuje przeformułowanie koncepcji mowy jako fundamentalnej kompetencji politycznej w odpowiedzi na wyzwania antropocenu. Po pierwsze, wykazuje się, że mowa powinna być rozumiana nie tyle jako podsystem języka, ile jako wyraz ucieleśnionego głosu (pod tym względem artykuł podąża za argumentacją Adriany Cavarero [2005]). Po drugie, przekonuje się, że głos należy interpretować w powiązaniu z kompetencją smaku (konceptualizowaną w duchu Arendtowskiego ujęcia Kanta), ponieważ dzięki temu możliwe będzie umiejscowienie polityki w szerszym kontekście materialności (physis).

EN

The paper revises the idea of speech as a fundamental political faculty in response to the challenges of the Anthropocene. First, it is argued that, rather than as a subsystem of language, speech should be conceptualised as the expression of the embodied capacity of voice (in this respect, the paper follows Adriana Cavarero’s [2005] argument). Secondly, vocality is linked to the faculty of taste (understood as in Arendt’s reading of Kant) to locate politics in the broader order of materiality (physis).

9

Słona, wielka, modra – obraz wody w polskich szantach

51%

Pięcińska A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2015

|

vol. 33

|

issue 1

EN

The aim of this paper is to present some profiles of the concept of water at the backdrop of the linguistic image of the world methodology. The analyses have proved that water in the sailors’ songs has the color, taste (usually salty) and the temperature (most often it is cold). It is able to produce sounds, among which some are typically human ones like the laugh, cry or singing. Water is translucent and horizontally expansive. It has its depth and it might be regarded as one of the borderlines that mark the area of the sailor’s universe. In the texts of Polish shanties not only the typical linguistic contexts are being livened but also the original ones that are based on the unique experience of sailing.

PL

Niniejszy artykuł wpisuje się w nurt badań nad językowym obrazem świata i dotyczy wybranych profili pojęcia „woda” w polskich szantach. Analizy zebranego materiału wykazują, iż woda w żeglarskich piosenkach ma barwę, smak (najczęściej słony) i temperaturę (zwykle niską). Wydaje dźwięki – w tym także jak człowiek śmieje się, płacze i śpiewa. Cechuje ją przejrzystość i rozległość w płaszczyźnie poziomej. Ma również głębię oraz jest jedną z granic wyznaczających przestrzeń świata żeglarzy. W szantach aktualizowane są zarówno konteksty obecne w języku ogólnym, jak i te, które wynikają ze specyficznego doświadczenia żeglugi.

10

Apple consumers’ preferences on the example of the Poznań University of Life Sciences students

51%

Kierczyńska S.

Journal of Agribusiness and Rural Development

|

2013

|

issue 4(30)

EN

The aim of this paper was to present the preferences of apple consumers (students) concerned on the functional and sensory apples’ quality features: the apple cultivar and taste, skin colour, fruit size and fruit firmness. The survey data were collected in the years 2009 and 2011 among 265 and 208 students of the Poznan University of Life Sciences. The respondents completed the survey questionnaires in presence of the researcher. The respondents could choose no more than three of the listed apple cultivars. Furthermore the respondents could choose one answer from each list of the preferable apples quality features (taste, skin colour, fruit size and firmness of flesh). The most preferred apple cultivars were: Lobo, Jonagold, Szampion, Golden Delicious and Cortland. The percentage of students whose did not know the name of the apple cultivar they consumed was high and it amounted to 17% in 2009 and 24% in 2011. Students preferred sweet-winy taste of apples, the red colour of fruit skin, with blush, the fruits of medium size and tough. The colour of apple skin was the least important quality feature – it did not matter for more than 1/3 of respondents, mainly males. The differences between males and females students appeared in taste of apple fruits and firmness of flesh. The sour taste of apples was preferred by relatively more males than females and for bigger percentage of males the taste of fruits was not important. More females preferred sweet and very sweet apples and tough.

PL

Celem pracy było przedstawienie preferencji konsumentów jabłek (studentów) w zakresie funkcjonalnych oraz sensorycznych cech jakościowych jabłek, takich jak: odmiana oraz smak, kolor skórki, wielkość owocu i twardość miąższu. Podstawą analizy były wyniki badań ankietowych przeprowadzonych wśród studentów Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu w dwóch okresach: w 2009 roku (265 ankiet) oraz w 2011 roku (208 ankiet). Respondenci wypełniali ankietę w obecności osoby przeprowadzającej badanie. Studenci mogli wybrać maksymalnie trzy spośród wymienionych odmian jabłek lub jedną z odpowiedzi: „Nie wiem”, „Nie ma znaczenia”, „Nie jadam jabłek”, „Inne” i wpisać swoją propozycję. Ponadto respondenci mogli wybrać jedną odpowiedź z każdej listy dotyczącej preferencji w zakresie cech jakościowych jabłek (smaku, koloru skórki, wielkości owocu i twardości miąższu). Ulubionymi odmianami jabłek były: Lobo, Jonagold, Szampion, Golden Delicious i Cortland. Odsetek studentów, którzy nie znali nazwy ulubionych odmian jabłek był wysoki i wynosił 17% w 2009 roku oraz 24% w 2011 roku. Większość studentów preferowała słodko-winny smak jabłek, owoce koloru czerwonego, z rumieńcem, średniej wielkości oraz twarde. Cechą, która nie miała znaczenia dla relatywnie największego odsetka ankietowanych (ponad 1/3 ankietowanych), był kolor skórki. Różnice w preferencjach pomiędzy mężczyznami a kobietami pojawiły się w przypadku smaku jabłek oraz twardości miąższu. Kwaśny smak jabłek preferowało relatywnie więcej badanych mężczyzn, a dla większości z nich smak nie miał znaczenia. Więcej kobiet lubiło jabłka słodkie, bardzo słodkie oraz twarde.

11

The Hermeneutic Priority of the Question: Cultivating the Hermeneutic Ear

51%

Przanowska M.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2015

|

vol. 18

59-80

EN

In the text the hermeneutics of listening (which can be also called “the psachno-acouological hermeneutics”) has been outlined in the context of the hermeneutic priority of the question. The author focuses on different ways of listening: unwitting listening, witting listening, interpretative listening, breathing listening, listening within action. The latter aspect of listening is directly connected with the ethics of taste, which is phronetic. The inner ear brings out what is right in the situation, so the author states: there is no phronesis without akuological sinesis. The enumeration of the ways of listening is to present, on the one hand, the variety of listening, and on the other hand, some paradoxes and difficulties in describing the complexity of “the acouological”. The complexity does not vanish the main conviction that listening is the spirit of every formative experience and it enables to think of the educational liberation as of a deep-rooted liberation. The cultivation of the hermeneutic ear happens in the process of translation/reading as experiencing something different and differently. It needs the willingness to read in a special way: slowly and freely in order to reveal some sense in the three-dimensional experience of co-utterence, translation, and a creative expression of our “inner word”. In the article an anthropological thesis is pointed out as well: a person is a genuine openness which is actually a temporal, dynamic space for question being at the same time the space of question, thus men are able to welcome the question that comes to them like to a well-known area, like to its own “home”. If so, the human spirit is rather psachnological (or quaerological), because question is a “message” full of meaning, something that calls, touches so deeply that one feels the necessity to be in search for a respond. However each question, even the simplest one, must be heard in order to became a real question calling for an answer. The human being can therefore be named “being all ears”, or “the audible way of being” (“słuchający sposób bycia”), “a listener” or “an embodied listening”.

PL

Tekst stanowi zarys hermeneutyki słuchania, przedstawionej w kontekście hermeneutycznego prymatu pytania. Autorka prezentuje różne sposoby rozumienia „słuchania”: słuchanie nieświadome (słyszenie), słuchanie intencjonalne, słuchanie rozumiejące (z uwzględnieniem słuchania interpretującego), słuchanie oddychające (sformułowanie inspirowane badaniami Jamesa Rissera) oraz słuchanie w działaniu. To ostatnie wiąże się z etyką smaku, która ze swej istoty ma charakter fronetyczny. Ucho wewnętrzne rozstrzyga o tym, co w danej sytuacji jest słuszne (Gadamer), a zatem autorka stwierdza, że nie istnieje phronesis bez akuologicznej sinesis (rozumienie, którego (dia)logika polega na słuchaniu). Wymienione rodzaje słuchania służą, po pierwsze, temu, aby pokazać różnorodność sposobów rozumienia „słuchania” (niezredukowanego do opozycji: bierne–aktywne; milczenie–mówienie, słyszenie–słuchanie itp.), po wtóre, aby wskazać na paradoksy i trudności w badaniu tego, co akuologiczne. Złożoność ta nie unieważnia jednak w żaden sposób przeświadczenia głoszącego, że każde formujące, kształtujące doświadczenie jest przepełnione słuchaniem – bez słuchania nie ma kształtowania, słuchanie to duch kształtującego doświadczenia (również edukacji); w zależności od sposobu słuchania, edukacja przybiera rozmaite formy i odwrotnie – rodzaj edukacji zawsze preferuje określone formy słuchania. Stwierdzenie to umożliwia namysł nad wolnością w edukacji, rozumianą jako wyzwalanie w procesie głębokiego zakorzeniania. Kształtowanie ucha hermeneutycznego wydarza się w procesie szeroko pojmowanej translacji/lektury, która jest doświadczaniem czegoś innego oraz w inny niż dotychczas sposób. Formacja taka zakłada – również szeroko rozumianą – lekturę niespieszną i wolną (swobodną) odsłaniającą pewien sens w doświadczeniu współwypowiadania, przekładu i wyrażania wewnętrznego słowa „czytelnika”. Autorka bazuje na przeświadczeniu, że osoba to rzeczywista otwartość – temporalna, dynamiczna przestrzeń pytania. Człowiek to istota poszukująca odpowiedzi na pytanie, które jako ważna „wiadomość” rezyduje w jego wnętrzu („sercu”, „duszy”), dotykając go, poruszając i domagając się poszukiwania odpowiedzi (człowiek jako istota psachnologiczna, quaerologiczna). Niemniej jednak, nawet najprostsze, najgłupsze pytanie musi zostać usłyszane, aby w ogóle mogło być pytaniem. Dlatego człowiek, istota rozumiejąca, może być interpretowana w sposób akuologiczny jako „zamiana w słuch”, „słuchający sposób bycia”, „słuchacz” lub „ucieleśnione słuchanie”, które z jednej strony stanowi przestrzeń pytania (i w tym sensie jest ucieleśnionym pytaniem), z drugiej strony odpowiada – całym sobą – na głos przychodzącego pytania.

12

Wrażenia zmysłowe jako podstawa metafor językowych

45%

Pajdzińska A.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1996

|

vol. 8

113–130

PL

Przedmiotem analizy są metafory językowe (derywaty słowotwórcze i semantyczne, frazeologizmy, ustalone porównania), traktowane jako realizacje metafor pojęciowych, a celem – ustalenie, jakie zjawiska niefizyczne są konceptualizowane w polszczyźnie w kategoriach wrażeń zmysłowych. Daje się zauważyć wyraźny związek między rodzajem zmysłu (jakością wrażeń zmysłowych) a kierunkiem rozszerzeń metaforycznych. Wzrok funduje jednostki z domen: wiedzy, kontroli i wzorowania się; słuch – wiedzy i posłuszeństwa; dotyk – szeroko rozumianego kontaktu; smak – aktów sądzenia; węch – wnioskowania. Rozszerzenia metaforyczne można też traktować jako pośrednie argumenty świadczące o hierarchii zmysłów, utrwalonej w języku, oraz o wartości poznawczej poszczególnych doznań sensorycznych.

EN

The object of the analysis are linguistic metaphors (word-formation and semantic derivatives, phraseological expressions, conventionalized similes) treated as realizations of conceptual metaphors. Its aim is to establish what non-physical phenomena are conceptualized in Polish in terms of sensory perception. A clear connection can be observed between a particular sense (the quality of sensory perception) and the direction of metaphorical extensions. The sense of sight is the basis for conceptualizations relating to the domains of knowledge, control and following someone’s behaviour; the sense of hearing — the domain of broadly understood contact; the sense of taste — the domain of judgement; the sense of smell — the domain of drawing conclusions. Metaphorical extensions can also be treated as indirect evidence for the existence of a hierarchy of senses, rooted in language, and of the cognitive value of particular sensory experiences.

Refine search results

Usidlić smak słowami – o spisku kucharzy

Istota zmysłu smaku w diagnozie i terapii logopedycznej osób dorosłych

Zmysł smaku – istota, zaburzenia, diagnoza, terapia (na przykładzie logopedy pracującego z dziećmi)

Figura czy forma? Punkt widzenia żołądka

Mądrość smaku i smak mądrości. Od filozofii jedzenia do filozofowania jedzeniem

Поэтика вкусовых характеристик в русской лирике

Kiedy wspomnienia stają się formą. Jedzenie jako medium w praktykach site specific

On Speech as the Political Faculty in the Anthropocene. The Sensualities of Voice and Taste Combined

Słona, wielka, modra – obraz wody w polskich szantach

Apple consumers’ preferences on the example of the Poznań University of Life Sciences students

The Hermeneutic Priority of the Question: Cultivating the Hermeneutic Ear

Wrażenia zmysłowe jako podstawa metafor językowych