Search results

1

Retroaktywność dekretu o stanie wojennym w świetle Konstytucji z 1952 i 1997 r.

100%

Lubera B., Sikorska A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2010

|

issue 4 (4)

125-142

PL

Niniejszy artykuł dotyczy problematyki retroaktywności dekretu o stanie wojennym w świetle Konstytucji z 1952 r. i 1997 r. Punktem wyjścia dla tych rozważań jest wskazanie umocowania prawnego zasady lex retro non agit, która stanowi wstęp do problematyki retroaktywnych przepisów dekretu wprowadzającego stan wojenny na terytorium Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (PRL) dnia 12 grudnia 1981 r. Punktem oceny legalności dekretu są przepisy Konstytucji, Kodeksu karnego z 1969 r. oraz Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Synteza podejmowanych w pracy problemów została poparta również orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego.

EN

This article refers to the issues of retroactivity of martial law decree in the light of the Constitution of 1952 and 1997. The starting point of considerations is to identify the legitimacy of the principle of lex retro non agit, which establishes an introduction to the issue of the retroactive provisions of the decree intoducing martial law on the territory of the People’s Republic of Poland in December 12th 1981. The point of assessing the legality of the decree are the provisions of the Constitution of the PRL, the Criminal Code of 1969 and the International Covenant on Civil and Political Rights. The synthesis of the problems undertaken in this work was supported by jurisdiction of the Constitutional Tribunal and the Supreme Court.

2

Instytucja stanów nadzwyczajnych a stan wojenny

80%

Dzimińska-Mosio M.

Przegląd Policyjny

|

2017

|

vol. 3(127)

167-182

PL

Publikacja poświęcona jest omówieniu regulacji konstytucyjnych dotyczących stanów nadzwyczajnych. Analizie zostały poddane regulacje prawne stanu wojennego i stanu wojny. W publikacji podjęto próbę wykazania różnic między tymi reżimami prawnymi.

3

Nie tylko „Teleranek”. (Nie)obecność filmów zagranicznych w Telewizji Polskiej w stanie wojennym

80%

Piepiórka M.

Kwartalnik Filmowy

|

2019

|

issue 108 Produkcja i dystrybucja filmowa

71-90

PL

Artykuł prezentuje analizę programu Telewizji Polskiej czasu stanu wojennego ze szczególnym uwzględnieniem filmów i seriali zagranicznych. Punktem wyjścia jest konstatacja, że w okresie tym nastąpiło drastyczne odwrócenie proporcji między produkcjami importowanymi z krajów zachodnich i socjalistycznych. Przywołując wypowiedzi ówczesnych przedstawicieli władzy i publicystów, autor rekonstruuje narracje na temat sposobu tworzenia ramówki. Analiza ilościowa filmów i seriali w programie telewizyjnym pogłębia refleksję na temat praktyk decydentów telewizyjnych, którzy uwzględniając konieczność działania propagandowego, musieli jednocześnie dbać o atrakcyjność oferty. Nie było to łatwe zadanie w sytuacji ograniczonych środków finansowych i presji politycznej. Aby mu podołać, włodarze telewizji byli w stanie sięgnąć nawet po filmy kontrowersyjne, wcześniej niedopuszczone do emisji, np. Swobodnego jeźdźca (Easy Rider, 1969) Dennisa Hoppera, którego analiza wieńczy artykuł.

EN

The article presents an analysis of the Polish Television programme during the martial law period, with particular emphasis on foreign films and series. The starting point is the statement that in this period there was a drastic reversal of the proportion between productions imported from Western and socialist countries. Recalling the statements of the then representatives of the authorities and journalists, the author reconstructs narratives on how to create a TV schedule. The quantitative analysis of films and series in the television programme deepens the reflection on the practices of television decision-makers, who, taking into account the need for propaganda, at the same time had to ensure the attractiveness of the offer. It was not an easy task in a situation of limited financial resources and political pressure. To cope with it, television authorities were able to reach even for controversial films, previously not allowed to broadcast, e.g. Easy Rider (1969) by Dennis Hopper, which analysis is to be found in the last paragraph of the article.

4

Badanie konstytucyjności stanu wojennego. Uwagi na tle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 marca 2011 r.

80%

Zdziennicki B.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2012

|

issue 3 (11)

163-180

PL

Artykuł jest poświęcony kompetencji Trybunału Konstytucyjnego RP do badania konstytucyjności już nie obowiązującego prawa. Przyjęto , że podstawowe znaczenie ma tu wyrok TK z 16 marca 2011 r. stwierdzający niekonstytucyjność dekretów Rady Państwa z 12 grudnia 1981 r. wprowadzający stan wojenny. Historyczna problematyka stanu wojennego wywołuje ciągle zrozumiałe emocje polityczne i ideologiczne, od których jednak musza abstrahować rozważania prawnicze. Autor rekonstruuje założenia, na których oparł się TK, a potem analizuje je pod katem obowiązywania standardów konstytucyjnych. Zajmuje się też skutkami, do których prowadzi uznanie już nieobowiązującego prawa za niekonstytucyjne. Tekst jest skonstruowany tak by prezentowane w nim poglądy inspirowały do dalszej dyskusji.

EN

The Article concerns the power of the Constitutional Tribunal for examination of currently out-of-dated legislation. It was assumed that the judgment of Constitutional Tribunal of 16 March 2011 stating unconstitutionality of the State Council decrees of 12 December 1981 on martial law is of fundamental importance. Historical aspects of martial state may still evoke understandable political and ideological emotions, which however should be excluded from legal considerations. The Author reconstructs assumptions presented by the Constitutional Tribunal, and afterwards provides analysis from the point of view of constitutional standards in force. Moreover, the Author is interested in effects of recognition of currently outdated legislation as unconstitutional. The text and presented ideas are constructed to inspire further discussions.

5

Łódzkie ośrodki pomocy dla represjonowanych w stanie wojennym

80%

Stępień P.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2009

|

vol. 18

273-283

EN

Martial law is still being perceived as “minor evil” near by a half of polish society. Every year on the anniversary of introduction martial law we can follow many discussions on TV. The main topic is “what could have happened, if the Soviet army had crossed polish boarder”. Whereas the topic of assistance of polish Church for “Solidarność” is often being omitted. In the region of Łódź there were two centers of help for the internments members of the opposition and their families. The first: Center of Help for the Dependents, Internments and Their Families was managed by Jesuit father Stefan Miecznikowski. The second: Center of Help for the Unemployed Persons (for political reasons) was managed by priest Antoni Głowa. Both of these centers were cooperating during three years of marital law an giving help and shelter for hundreds of political prisoners and their families. Mentioned centers couldn’t have operated if there hadn’t been efficient support from Metropolitan Bishop Józef Rozwadowski. His person and the whole Episcopal Curia in Łódź became the third, informal center of assistance for members of the opposition. Concluding the problem of martial law there is a need to emphasize that it has many other aspects than political and military ones. Approaching this problem from different sides we can realize that there wouldn’t have been “Solidarność” if there hadn’t been an assistance from polish Church in these hard times.

6

Jerzy Adamczyk, „Uwaga bomba!”

71%

Adamczyk M.

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

|

2018

|

vol. 8

339-366

EN

Jerzy Adamczyk’s narrative was recorded in the middle of the last decade in the form of an audio file (currently in the author’s possession) at the request of his family. However, it has been edited to coincide with the tenth anniversary of the death of this witness to history, who was one of the members of Fighting Solidarity and the co-founder of its “Feniks” Independent Workers’ Publishing House. From Adamczyk’s recollections, we can learn a lot about how the introduction of martial law in Wrocław was viewed from the perspective of the socalled intellectual worker; about how great a challenge creating a free trade union from scratch in a non-productive establishment was; and, finally, about how those days were at times ridiculous and other times dramatic. The bitter reflections of Jerzy Adamczyk on the political and economic situation of Poland at the beginning of the twenty-first century appear as a summation of his narrative.

PL

Relacja Jerzego Adamczyka została zarejestrowana w formie pliku audio (będącego w posiadaniu autora) na potrzeby rodziny w połowie ubiegłej dekady, zaś opracowana w przypadającą w tym roku dziesiątą rocznicę śmierci świadka – jednego z członków Solidarności Walczącej i zarazem współzałożyciela działającego pod jej auspicjami Niezależnego Robotniczego Wydawnictwa „Feniks”. Ze wspomnień Adamczyka dowiedzieć się możemy wiele na temat tego, jak wyglądało wprowadzenie stanu wojennego we Wrocławiu z perspektywy tzw. pracownika umysłowego, jakim wyzwaniem było stworzenie od podstaw wolnego związku zawodowego w zakładzie o charakterze nieprodukcyjnym, czy wreszcie, jak czasem śmieszne, a innym razem dramatyczne były tamte dni. Podsumowaniem relacji jest gorzka refleksja Jerzego Adamczyka na temat sytuacji politycznej i gospodarczej w Polsce na początku XXI w.

7

Prawne podstawy cenzury prasy w okresie stanu wojennego w Polsce (1981-1983)

70%

Bagieńska - Masiota A.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

vol. 66

|

issue 2

185-204

PL

Cenzura w okresie PRL jest przedmiotem zainteresowania i opisu historyków, literaturoznawców, kulturoznawców, prawników, a także cenzorów, ujmujących stan wojenny bądź jako kolejny etap opisu zjawiska cenzury lubprasy; jako element opisu zjawiska propagandy w okresie PRL; jako mechanizm wywierania wpływu, poprzez pryzmat funkcjonowania prasy niezależnej w tym okresie. Stosunkowo niewiele jest opracowań dotyczących cenzury stricte w okresiestanu wojennego. Wśród nich przeważają pozycje poświęcone cenzurze w odniesieniu do określonych terytorialnie regionów, (miast) Polski w okresie stanu wojennego lub charakteryzujące różne ograniczenia wolnościowe w tym okresie, czy też będące zestawieniem dokumentów archiwalnych z tego okresu, w tym także poświęconych cenzurze.

8

MY! Kolaboranci z Bożej Łaski…

70%

Robakowski J.

Sztuka i Dokumentacja

|

2021

|

issue 25

237-245

9

Fotografia Reportażowa a Strategie Oporu. I Ogólnopolski Przegląd Fotografii Socjologicznej (1980)

61%

Dworniczak K.

Sztuka i Dokumentacja

|

2021

|

issue 25

97-108

10

„Coś z Niczego.” Przejawy Improwizowanej, Opozycyjnej Działalności Twórczej Przechowywane w Archiwum Historycznym Komisji Krajowej NSZZ Solidarność

61%

Kaliszuk K.

Sztuka i Dokumentacja

|

2021

|

issue 25

199-220

11

Sprzeciw Kiedyś i Dziś – Plakat Opozycyjny jako Instalacja Muzealna

61%

Klimczak J.

Sztuka i Dokumentacja

|

2021

|

issue 25

223-230

12

Zapaść, Która Trwa do Dziś. O Książce Jakuba Banasiaka Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993. Stan wojenny, druga odwilż, transformacja ustrojowa

61%

Knera J.

Sztuka i Dokumentacja

|

2021

|

issue 25

231-235

13

Od Dokumentu ku Wiecznej Teraźniejszości. Fotografia w Spotkaniu z Sacrum na Wybranych Przykładach Przedsięwzięć Janusza Boguckiego i Niny Smolarz

61%

Dzierżyc-Horniak A.

Sztuka i Dokumentacja

|

2021

|

issue 25

75-95

14

Instytucja Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych w ramach stanu wojennego - historia i współczesność

61%

Niczyporuk-Chudecka I.

De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności

|

2017

|

issue 2(3)

89-99

PL

Współcześnie, każde państwo w swoich uregulowaniach powinno przewidywać instytucje będące gwarancją bezpieczeństwa narodowego. W Polsce jedną z takich instytucji jest Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych. Powyższa kwestia jest tym bardziej interesująca, gdyż była przedmiotem ostatnich decyzji podjętych przez prezydenta Bronisława Komorowskiego. Dodatkowo opisywane stanowisko posiada długą tradycję. W związku z powyższym artykuł został podzielony na pewne części składowe wyznaczające dany, historyczny czasookres. Celem artykułu jest charakterystyka historyczna przedmiotowej instytucji oraz opis jej współczesnych uregulowań. Mówiąc o Naczelnym Dowódcy Sił Zbrojnych nie można pominąć przepisów dotyczących stanu wojennego. Dlatego też, część artykułu została poświęcona temu rodzajowi stanu nadzwyczajnego.

EN

Today, each state in its legal regulations should provide for the institutions which guarantee national security. In Poland one of such institutions is the Commander in Chief of the Armed Forces. This is all the more interesting because it was the subject of the recent decisions taken by President Bronislaw Komorowski. In addition, this institution has a long tradition. Therefore, the article is divided into certain components that designate a given historical period. The aim of the article is to present the historical characteristics of the concerned institution and to describe its modern legal regulations. Speaking of the Commander in Chief of the Armed Forces one should not forget to take into account the rules of martial law. Therefore, a part of the article was devoted to this kind of emergency.

15

„Polskie miesiące” na scenie. Teatralny wymiar kryzysów społeczno-politycznych w PRL

61%

Przastek D., Mrowiński P.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2022

|

vol. 40

|

issue 2

68-88

PL

Teatr jako „najbardziej społeczna ze sztuk” wchodzi w interakcje z publicznością, otaczającą rzeczywistością oraz najszybciej i najtrafniej reaguje na zmiany społeczne. Nierzadko scena te przemiany sama prokuruje lub katalizuje. Artykuł jest poświęcony społeczno-politycznemu wymiarowi teatru w Polsce „ludowej” w momentach kryzysow. Oprocz wpływu „polskich miesięcy” i stanu wojennego na kształt i treść polskiej sceny w artykule ukazano wybrane reminiscencje tych wydarzeń w teatrze oraz katalizującą funkcję sztuki teatralnej, objawiającą się w okresach przełomowych.

16

Internowani, aresztowani, skazani. Pozbawieni wolności w okresie stanu wojennego 1981–1983/1984

61%

Friszke A.

Kwartalnik Historyczny

|

2017

|

vol. 124

|

issue 2

PL

Do najbardziej charakterystycznych cech stanu wojennego należało internowanie obywateli na zasadzie swobodnej decyzji władz, a także aresztowanie i skazywanie osób, które naruszyły wprowadzone 13 grudnia 1981 r. drakońskie prawa. Liczba internowanych ulegała zmianie od chwili wprowadzenia stanu wojennego do jego zawieszenia, które nastąpiło w grudniu 1982 r., kiedy możliwość internowania przestała istnieć. Nadal jednak obowiązywały surowe paragrafy wymierzone przeciw wolnościom obywatelskim, które – po zniesieniu stanu wojennego – przeniesiono do kodeksu karnego. One of the most characteristic features of the martial law in Poland was the internment of citizens by the arbitrary decision of the authorities, and also detention and conviction of people who infringed the draconian laws imposed on 13 December 1981. The number of internees fluctuated between the imposition of martial law to the date it was suspended in December 1982, which closed the possibility of interning people. Still, however, strict laws were in force, aimed against civil freedoms, which ‒ after martial law was lifted ‒ were introduced into the Civil Code.

17

Józef Zeman (7 grudnia 1932 – 30 listopada 2010)

61%

Witkowski M.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2012

|

issue 15

127-136

18

Stronnictwo Demokratyczne wobec stanu wojennego

61%

Żebrowski W.

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

|

2016

|

vol. 13

165-182

EN

The article presents the diverse reactions, actions and political decisions made by the Alliance of Democrats during martial law in Poland as well as their long and short term consequences. The analysis was based on archival and printed sources, overviews, legal acts and publications. Attitudes of the political elite at the time determined the position of the Alliance of Democrats in the political system and formed the public perception of this organization in the following years.

19

Projekt ustawy o nadzwyczajnych środkach działania w interesie ochrony obywateli i państwa z 1981 r. Przyczynek do genezy stanu wojennego

61%

Stokowski M.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2023

|

vol. 22

|

issue 2

373-396

EN

On 13th December 1981, in a televised speech, General Wojciech Jaruzelski announced the imposition of the martial law after having previously received permission for its imposition from the Council of State on 12th December 1981. The authorities of the People's Republic of Poland, headed by General Wojciech Jaruzelski, drastically curtailed the daily lives of millions of Poles over the next two years on the basis of the martial law decree, in an attempt to oppose the political opposition, of which Solidarity was the epitome. The adoption of such a drastic measure against the political opposition in the literature repeatedly raises the debate whether there were no other options to enforce political peace in Poland. Many authors point out the draft law on extraordinary measures of action in the interest of the protection of citizens and the state as an alternative to the martial law decree, as the draft law in its provisions was a much more liberal and extreme piece of legislation. The contemporary text is intended to present the draft of the Emergency Powers of Government Act (the alternative name of the bill). The work is largely based on the material obtained from an archival search of files from the Institute of National Remembrance and from the files from the Archives of the Chancellery of the Prime Minister, which were transferred to the Archives of New Records in Warsaw in the course of collecting material. The research material was also obtained from Solidarity and Tribune of the People press articles, from numerous scientific publications, from transcripts and Sejm prints which are in the digital resource of the Sejm Library.

PL

13 grudnia 1981 r. w przemówieniu telewizyjnym gen. Wojciech Jaruzelski ogłosił wprowadzenie stanu wojennego po uprzednio otrzymanej w dniu 12 grudnia 1981 r. zgodzie na jego wprowadzenie od Rady Państwa. Władze Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na czele z gen. Wojciechem Jaruzelskim w ciągu kolejnych 2 lat na podstawie dekretu o stanie wojennym drastycznie ograniczyły życie codzienne milionów Polaków, próbując przeciwstawić się opozycji politycznej, której uosobieniem była „Solidarność”. Podjęcie tak drastycznego środka przeciwko opozycji politycznej w literaturze przedmiotu budzi wielokrotnie dyskusję, czy nie było innych możliwości w celu wyegzekwowania spokoju politycznego w Polsce. Wielu autorów wskazuje jako alternatywę dla dekretu o stanie wojennym projekt ustawy o nadzwyczajnych środkach działania w interesie ochrony obywateli i państwa, który w swoich przepisach był znacznie bardziej liberalnym i mnie skrajnym aktem prawnym. Niniejszy tekst ma za zadanie przedstawić projekt ustawy o nadzwyczajnych pełnomocnictwach dla rządu (alternatywna nazwa projektu ustawy). Praca została w dużej mierze oparta na materiałach uzyskanych w toku kwerendy archiwalnej akt z Instytutu Pamięci Narodowej oraz akt z Archiwum Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, które w toku gromadzenia materiału zostały przekazane do Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Materiał badawczy został również pozyskany z artykułów prasowych „Solidarności” oraz z „Trybuny Ludu”, licznych publikacji naukowych, stenogramów i druków sejmowych będących w cyfrowym zasobie Biblioteki Sejmowej.

20

Czy Konstytucja R P jest przystosowana do czasów kryzysu? Wybrane problemy i postulaty de lege ferenda

61%

Roszkiewicz J.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 2 (60)

141-153

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest kwestia, czy Konstytucja RP z 1997 r. w wystarcza-jącym stopniu gwarantuje ciągłość i współdziałanie organów władzy publicznej na wypadek nagłych zagrożeń takich jak wojna, rebelia, kataklizm naturalny czy zamach terrorysty-czny. Z przeprowadzonej analizy wynika, że Konstytucja RP jest przygotowana na stan-dardowe sytuacje nadzwyczajne, natomiast nie zawiera procedur na wypadek trudnych, ale możliwych do przewidzenia scenariuszy: konieczności wprowadzenia stanu nadzwy-czajnego w okresie kampanii wyborczej; niemożności zebrania się minimalnego kwo-rum w liczbie 230 posłów na potrzeby Sejmu z powodu spektakularnej klęski żywiołowej albo wojny; śmierci najważniejszych osób w państwie.

EN

The subject of this article is the question whether the Constitution of the Republic of Po-land of 1997 provides sufficient guarantees for the continuity of government and cooper-ation of public authorities in the event of sudden threats such as war, rebellion, natural disaster or terrorist attack. The analysis shows that the Constitution of the Republic of Poland is prepared for standard emergency situations, but does not contain procedures in the event of the worst-case scenarios: necessity of state of emergency during electoral campaign; failure to gather a minimum quorum of 230 deputies for the needs of a ses-sion of the parliament; the death of top politicians in the state.

Refine search results

Retroaktywność dekretu o stanie wojennym w świetle Konstytucji z 1952 i 1997 r.

Instytucja stanów nadzwyczajnych a stan wojenny

Nie tylko „Teleranek”. (Nie)obecność filmów zagranicznych w Telewizji Polskiej w stanie wojennym

Badanie konstytucyjności stanu wojennego. Uwagi na tle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 marca 2011 r.

Łódzkie ośrodki pomocy dla represjonowanych w stanie wojennym

Jerzy Adamczyk, „Uwaga bomba!”

Prawne podstawy cenzury prasy w okresie stanu wojennego w Polsce (1981-1983)

MY! Kolaboranci z Bożej Łaski…

Fotografia Reportażowa a Strategie Oporu. I Ogólnopolski Przegląd Fotografii Socjologicznej (1980)

„Coś z Niczego.” Przejawy Improwizowanej, Opozycyjnej Działalności Twórczej Przechowywane w Archiwum Historycznym Komisji Krajowej NSZZ Solidarność

Sprzeciw Kiedyś i Dziś – Plakat Opozycyjny jako Instalacja Muzealna

Zapaść, Która Trwa do Dziś. O Książce Jakuba Banasiaka Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993. Stan wojenny, druga odwilż, transformacja ustrojowa

Od Dokumentu ku Wiecznej Teraźniejszości. Fotografia w Spotkaniu z Sacrum na Wybranych Przykładach Przedsięwzięć Janusza Boguckiego i Niny Smolarz

Instytucja Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych w ramach stanu wojennego - historia i współczesność

„Polskie miesiące” na scenie. Teatralny wymiar kryzysów społeczno-politycznych w PRL

Internowani, aresztowani, skazani. Pozbawieni wolności w okresie stanu wojennego 1981–1983/1984

Józef Zeman (7 grudnia 1932 – 30 listopada 2010)

Stronnictwo Demokratyczne wobec stanu wojennego

Projekt ustawy o nadzwyczajnych środkach działania w interesie ochrony obywateli i państwa z 1981 r. Przyczynek do genezy stanu wojennego

Czy Konstytucja R P jest przystosowana do czasów kryzysu? Wybrane problemy i postulaty de lege ferenda