Search results

1

Autorstwo utworu audiowizualnego – substancja i struktura

100%

Hendrykowski M.

Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication

|

2014

|

vol. 15

|

issue 24

302-308

EN

.

PL

Autorstwo utworu audiowizualnego – substancja i struktura

2

LEKI CYFROWE. PROBLEMATYKA PRAWNA

75%

Więckowski Z.

Zeszyty Prawnicze

|

2016

|

vol. 16

|

issue 3

191-219

PL

Digital Medicines. Legal Aspects Summary The subject of this article is the legal examination of digital medicines, a new type of medicinal product. The basis for the author’s remarks is the procedure launched by the US FDA (US Federal Food and Drug Administration) to consider the application for the commercial admission of digital medicines. This is the first case of its kind. He analyses the legal status of medicines of this kind on the grounds of the applicable EU directives and Polish domestic law. His purpose is an analysis of the definition of medicinal products in the relevant EU directive and in the Polish provisions, and an assessment of whether and to what extent digital medicines comply with these conditions. The analysis also takes the current case law of the European Court of Justice into consideration. The last part of the article discusses the legal aspects of the reimbursement of digital medicines in the Polish public healthcare system, and the role they could play in shaping the new system of health services and reimbursement. The article concludes with observations on the legislation which would be required if digital medicines were to be introduced on the Polish market.

3

L’action commune de la Sainte Trinité ad extra s L’action commune de la Sainte Trinité ad extra d’après Didyme d’Alexandrie

75%

Grzywaczewski J.

Studia Theologica Varsaviensia

|

2016

|

vol. 54

|

issue 2

209-232

PL

Nous avons présenté les points principaux de l’enseignement de Didyme d’Alexandrie sur l’opération commune de la Sainte Trinité ad extra. Puisque le traité de cet auteur De Trinitate ne s’est pas conservé qu’en fragments, nous avons pris comme base son traité De Spiritu Sancto bien conservé, mais uniquement en traduction latine de Jérôme. Didyme a publié ce livre dans le contexte des controverses avec les tropiques, qui niaient la divinité de l’Esprit Saint. Ils voulaient le ranger parmi les créatures. Saint Athanase, informé sur les tropiques par Sérapion, évêque de Thmuis, a écrit quatre lettres à cet évêque pour réfuter leurs erreurs. On remarque que Didyme a suivi les lignes principales de l’enseignement d’Athanase sur l’Esprit Saint. Si nous comparons les œuvres de ces deux théologiens, Athanase et Didyme, nous serons obligés de constater que le livre de Didyme est plus élaboré que les lettres d’Athanase. Les lettres d’Athanase sont marquées par l’esprit de polémique. L’ouvrage de Didyme a le caractère strictement académique ; son auteur a exploré les passages bibliques concernant l’Esprit Saint et les a soigneusement analysés. Le traité De Spiritu Sancto de Didyme a été bien apprécié par les théologiens de l’antiquité et même par le pape Damase. C’est cette œuvre qui a inspiré saint Ambroise dans sa doctrine sur l’Esprit Saint. Mais plus tard la valeur de ce livre précieux a diminué pour deux raisons : puisque Didyme était proche d’Origène, on le soupçonnait d’hérésie ; la traduction latine que nous possédons n’est pas totalement fidèle à l’original, car Jérôme a légèrement modifié la terminologie de Didyme pour l’adapter à la théologie postérieure. Dans cet article, nous avons signalé les qualités communes du Père et du Fils et de l’Esprit Saint comme la Sagesse et la Vérité ; nous avons évoqué les signes divins comme l’image de Dieu – attribuée au Fils et le sceau de Dieu – attribué à l’Esprit Saint. Nous avons montré, d’après les textes de Didyme, l’opération commune de la Sainte Trinité dans le baptême, dans la communauté ecclésiastique et dans les cœurs des fidèles pour les sanctifier. Nous avons terminé notre étude par la conclusion : puisque le Père et le Fils et l’Esprit Saint sont de la même substance, ils agissent ensemble, surtout dans l’Église, pour le salut des hommes.

4

Termin "substancja" w trynitologii

75%

Lipniak J.

Teologia w Polsce

|

2018

|

vol. 12

|

issue 2

129-142

PL

Tematem artykułu jest rozumienie terminu „substancja” w trynitologii. Zagadnienia związane z substancją Boga i każdej z Osób będą rozpatrywane w innych artykułach. W każdej religii substancja Boga ma w sobie personalność. W chrześcijaństwie jest to personalność troista. Z tego względu termin „substancja” otrzymuje nowe znaczenie. W dziejach teologii chrześcijańskiej rozwijano zagadnienie powiązania jednej substancji Boga z trzema różnymi Osobami. Nurt ortodoksyjny, podkreślający ich autonomię, akcentował też odrębność stworzeń od Stworzyciela. Nurt myśli niwelujący różnice między Osobami skłonny był też do zacierania różnic między substancją Boga i substancją świata. W całości myśli teologicznej ważne jest to, aby ogólny termin „substancja” był rozumiany w kontekście całości zagadnień. Termin ten, jak i każdy inny, ma swoje własne znaczenie, ale też ma różne znaczenia w zależności od kontekstu. W trynitologii substancja Boga jest jednocześnie jedna i troista.

5

Eucharystia i metafizyka. Arystotelesowska teoria złożeń wewnątrzbytowych jako filozoficzne instrumentarium w Traktacie o Eucharystii św. Tomasza z Akwinu

63%

Dutkiewicz T.

Studia Gdańskie

|

2021

|

vol. 49

107-118

EN

The teaching on the Eucharist from The Summa Theologiae of St. Thomas Aquinas aptly illustrates that philosophy is an indispensable tool for rationalizing revealed truths in practicing theology. The author applies terminology developed on the basis of Aristotelian metaphysics to properly conceive the mystery which the liturgy refers to with the words: “This is the great Mystery of Faith”. Using the metaphysical concepts of “matter” and “form” as well as “substance” and “accidents,” Aquinas describes the essence of the Eucharistic mystery in which, through the words constituting the form of the sacrament, uttered by the priest on behalf of Christ and at His command, the substance is transformed from bread and wine (transubstantiatio) into the substance of the Body and Blood of the Lord. As a result, the accidents of bread and wine, still perceived by the senses, exist by the power of God’s creative action without their proper subject. Thomas draws attention to the uniqueness of the sacrament of the Eucharist among other sacraments, in which matter, such as water or oil, does not undergo a substantial transformation, but becomes only an instrument, the use of which is accompanied, through its consecration, by a specific power to produce spiritual effects.

PL

Szczególnym przykładem przemawiającym za prawdziwością stwierdzenia, w myśl którego filozofia stanowi niezbędne narzędzie, służące racjonalizacji prawd objawionych, pozostaje nauka o Eucharystii zawarta w Sumie Teologicznej św. Tomasza z Akwinu. Autor ten sięga po terminologię wypracowaną na gruncie arystotelesowskiej metafizyki celem wyjaśnienia istoty Misterium, do którego liturgia odnosi słowa: „Oto wielka Tajemnica Wiary”. Posługując się metafizycznymi pojęciami „materii” i „formy” oraz „substancji” i „przypadłości”, Akwinata podejmuje swego rodzaju próbę wyrażenia niewyrażalnego, opisując istotę Eucharystycznego Misterium, w którym - pod wpływem stanowiących formę sakramentu słów, wypowiadanych przez kapłana w imieniu samego Chrystusa oraz na Jego wyraźne polecenie - następuje zamiana substancji chleba i wina (transsubstantiatio) w substancję Ciała i Krwi Pańskiej. W wyniku tej przemiany spostrzegane nadal ludzkimi zmysłami przypadłości chleba i wina istnieją bez właściwego sobie podmiotu, mocą stwórczego działania Boga. Tomasz zwraca uwagę na wyjątkowość sakramentu Eucharystii wśród innych sakramentów, w których ich materia, jak woda czy olej, nie ulegają substancjalnej przemianie, ale pozostając nadal sobą spełniają jedynie rolę narzędzia, którego użyciu towarzyszy, dzięki ich konsekracji, określona moc sprawiania duchowych skutków.

6

Pantheism

63%

Forrest P.

Roczniki Filozoficzne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 4

67-91

EN

In this paper I have had two aims. One was to describe a number of pantheist or near pantheist religious attitudes, including the influence of many worlds theories. The other was to indicate some of the ways we might arrive at Pantheism. One final remark: when assessing religious positions the intellectual grounds for accepting or rejecting them should, I suggest, be whether they make sense of things, that is, enable us to understand. The ways to Pantheism, or to near Pantheism, should therefore be interpreted as part of a comparison between ways of understanding.

PL

Powyższy artykuł jest eksplikacją pojęcia panteizm, zawierając przy tym dwie osobliwości. Po pierwsze, zamiast ujmować panteizm jako tezę czysto metafizyczną, traktuję go jako teorię zarówno metafizyczną, jak i wartościującą, głoszącą, że Wszechświat godny jest religijnej czci. Takie określenie panteizmu ma swoje konsekwencje dla odróżnienia tej doktryny od zbliżonych stanowisk, jak na przykład panenteizm. Po drugie, w moim artykule rozważam, jakie znaczenie posiada popularna obecnie (i słusznie) Teoria Wielu Światów dla argumentacji na rzecz panteizmu. W wąskim lub ścisłym sensie panteizm jest tezą głoszącą, że wszechświat jest Bogiem, przy czym przez Boga, pisanego z dużej litery, rozumiem istotę w najwyższym stopniu godną religijnej czci. To odróżnia panteizm od panenteizmu, czyli tezy głoszącej, że wszechświat jest częścią Boga, a nie całym Bogiem. W szerszym sensie panteizm jest tezą głoszącą, że wszechświat jest godny religijnej czci, chociaż nie w najwyższym stopniu.

7

Problem subsystencji w "Logice" Marcina Śmigleckiego

63%

Pawlikowski T.

Rocznik Tomistyczny

|

2016

|

vol. 5

305-328

EN

Marcin Śmiglecki (1564-1618) was one of the most famous Polish representatives of the second scholastics. His work Logica, originally published in Ingolstadt (1618), was followed by three times published at Oxford (1634, 1638 and 1658).This work includes a series of logical and metaphysical problems, issue of subsistence among them the. This issue belongs to the metaphysical problematics of the substance and is associated with the concept of being. An outline of the issues of subsistence, which we find in The Logic (1618), is very important, because in the earlier lectures in Vilnius (1586/1587), our thinker barely mentioned it. The problem was discussed in the Christian tradition. On the manner its consideration influenced mainly views of Boethius (c. 480-525), who understood the subsistence as a substance take on the aspect of independent existence. This idea developed St. Thomas Aquinas (1225- 1275) in accordance with its metaphysics of existence. The concept of subsistence meant for him independence in existence understood as the act of being. Generally, the second scholasticism, which was founded on the tradition of “pure” Aristotelianism, marginalized this question. We find this expressed in the views of Francisco Suárez (1548-1617), who claimed that “to subsist” means only one of many properties of the substance and that does not matter for the theory of being. However, for Śmiglecki, the concept of subsistence was essentially important. In the field of contingent beings it enabled him to positive statement the substance as being able to exist by itself. It was a generally valid definition of subsistence, especially referring to substances created. In this meaning “the subsistence” marked the independent existence, not inherent in the substrate. In the second and the crucial meaning, the subsistence is characterized by independence from any cause. This is the case of God’s Substance, Existence itself by itself. It seems that the great advantage of the concept of subsistence in Śmiglecki’s theory was that it allowed to accurately distinguish between substance created and the uncreated. The solution of this difficult problem was made possible by drawing attention to the existential aspect of being. Aquinas’ theory of being suggested this solution, but in the period of second scholasticism Aristotelian metaphysics was favorited. Thomistic accents were probable the cause that Śmiglecki’s Logic was initially negatively censured in Roma (1615). This is the fact, in his fundamental work our author walked away from some interpretations introduced by F. Suárez and masters of Jesuits school, but finally that gave great effects.

8

Substancjalizm i antysubstancjalizm w teologii chrześcijańskiej

62%

Liszka P.

Studia Bobolanum

|

2020

|

vol. 31

|

issue 1

139-153

EN

Substance is an important category in reflection on a being existing in reality. In the history of thought, some recognized the existence of only one type of substance (monism, materialism, pantheism), others accepted the existence of two types of substances. In addition to the material substance, there is also the spiritual substance (God, angel, human soul). This category is important in Christian theological reflection. There were various attitudes in the history of philosophical and theological thought. Integral reflection connects it with other categories, such as: relationship, interior capacity, appearance and operation. It is a mistake to limit yourself only to the substance, to give it up, or seize talking about it.

PL

Substancja jest kategorią istotną w refleksji nad bytem istniejącym realnie. W dziejach myśli jedni uznawali istnienie tylko jednego rodzaju substancji (monizm, materializm, panteizm), inni przyjmowali istnienie dwóch rodzajów substancji. Oprócz substancji materialnej jest też substancja duchowa (Bóg, anioł, dusza ludzka). Kategoria ta jest ważna w chrześcijańskiej refleksji teologicznej. W dziejach myśli filozoficznej i teologicznej pojawiały się różne postawy. Refleksja integralna łączy ją z innymi kategoriami, takimi jak relacja, wyposażenie wewnętrzne, wygląd i działanie. Błędem jest ograniczenie się tylko do substancji, albo rezygnacja z niej, ale też zaniechanie mówienia o niej.

9

Arystotelesowsko-tomistyczny obraz świata w ujęciu Piotra Lenartowicza SJ a naukowy obraz świata. Aspekty metanaukowe

54%

Duchliński P.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2019

|

vol. 17

|

issue 2

41-57

EN

The aim of this article is to reconstruct the world-image outlined in the philosophical analyses by the Cracovian Jesuit philosopher and biologist Piotr Lenartowicz SJ. The reconstruction shows that he adopted an Aristotelian-Thomistic image of the world, in which the category of substance plays an overarching role, whose heuristic function reveals itself in a special way in the description and explanation of the dynamics of biological life. The article critically assesses this image by confronting it with the modern so-called ‘scientific image’ of the world, as embraced by those who support a scientific context for philosophising. This leads to a highlighting of epistemological limitations on the applicability of the Aristotelian category of substance in respect to the description of living beings. Moreover, it is shown that discussions involving supporters of different world-images (the scientific and Aristotelian-Thomistic ones) are ultimately undecidable, as the acceptance of these images involves personality-related factors such as epistemic faith and emotions. These have the effect of making those who embrace such world-images unwilling to change their view.

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja obrazu świata, który w swoich analizach filozoficznych zakładał krakowski jezuita – filozof i biolog – Piotr Lenartowicz SJ. Rekonstrukcja pokazała, że autor przyjmował arystotelesowsko-tomistyczny obraz świata, w którym naczelną rolę odgrywała kategoria substancji, której heurystyczna rola ujawnia się, w sposób szczególny, w opisie i wyjaśnieniu dynamiki życia biologicznego. W artykule dokonano krytycznej oceny zakładanego obrazu świata poprzez skonfrontowanie go ze współczesnym tzw. naukowym obrazem świata, akceptowanym przez zwolenników filozofii w kontekście nauki. Doprowadziło to do wskazania epistemologicznych ograniczeń stosowalności arystotelesowskiej kategorii substancji w opisie bytu ożywionego, ponadto zostało pokazane, że dyskusje między zwolennikami różnych obrazów świata (naukowego i arystotelesowsko-tomistycznego) są w ostateczności nierozstrzygalne, ze względu na obecność w akceptacji tych obrazów osobowościowych uwarunkowań takich, jak: wiara epistemiczna i emocje. Komponenty te czynią z użytkowników obrazów świata, wyznawców niechętnych do zmiany swoich poglądów.

10

The Theology of Similarity in the Teaching of the Synod of Ancyra (358)

51%

Wołyniec W.

Collectanea Theologica

|

2021

|

vol. 91

|

issue 1

25-50

PL

Synod w Ancyrze (358) mówi o podobieństwie Syna κατ’ οὐσίαν do Ojca. Czy nauka synodalna jest herezją? Pierwsza część artykułu jest próbą teologicznej interpretacji podobieństwa, które okazuje się być podobieństwem osoby (Syna) do osoby (Ojca) i podobieństwem substancji (istoty). W drugiej części zostają przedstawione biblijne teksty, na których Synod opiera teologię podobieństwa, z ich synodalną interpretacją. Trzecia część dotyczy podobieństwa Syna do ludzi, które w ujęciu synodalnym jest analogiczne do podobieństwa Syna do Ojca, chociaż jest od niego różne. Końcowe wnioski ukazują znaczenie teologii podobieństwa, która może wnieść nowe impulsy dla współczesnej teologii.

EN

Recent research has addressed the problem of the orthodoxy of the teaching of the Synod of Ancyra, but has not dealt directly with the theology of similarity, which is not identical to the theology of the image, although it is close to it. The Synod focused on the similarity of the Son in God’s inner Trinitarian life, claiming that the Son is similar to the Father κατ’ οὐσίαν. It also mentioned the Son’s similarity to us. However, it did not take up the subject of the similarity between man and God or between man and man. The article shows the biblical basis of the synodal theology of similarity and its basic propositions. The difficult expression κατ’ οὐσίαν, defining the similarity of the Son to the Father, is the key to the understanding of the synodal theology. It means the similarity of a person to a person and the unity of persons on the level of substance.

11

Cigarette smoking among 17–18 year old adolescents – Prevalence and association with sociodemographic, familial, sport, and scholastic factors

51%

Idrizovic K., Zenic N., Tahiraj E., Rausavljevic N., Sekulic D.

Medycyna Pracy

|

2015

|

vol. 66

|

issue 2

153-163

PL

Wstęp Mimo że wiek dorastania jest uważany za okres bardzo ważny z punktu widzenia zapobiegania nałogowi palenia tytoniu, nie ma badań poświęconych temu tematowi w Kosowie. Celem niniejszej pracy było zbadanie specyficznych dla płci czynników skłaniających do palenia młodzież z Prisztiny w Kosowie. Materiał i metody Badaniami objęto 1002 osoby w wieku 17–18 lat (366 chłopców, 636 dziewcząt) z 12. klasy. Pod uwagę wzięto zmienne socjodemograficzne, nadzór rodzicielski, poziom wykształcenia rodziców i czynniki związane z uprawianiem sportu. Zastosowano test Chi² oraz analizę regresji logistycznej metodą krokową z zastosowaniem zmiennej kryterialnej (palenie vs niepalenie). Wyniki Odsetek palaczy był wysoki (papierosy paliło 40% chłopców i 31% dziewcząt, w tym 7% dziewcząt i 12% chłopców codziennie). Model regresji wykazał, że częstsza nieobecność w szkole (iloraz szans (odds ratio – OR): 1,544; 95% przedział ufności (confidence interval – CI): 1,063–2,243), więcej nieusprawiedliwionych nieobecności w szkole (OR: 1,360; 95% CI: 1,029–1,796) i nadmierne zainteresowanie rodziców (OR: 1,530; 95% CI: 1,020–2,295) były istotnymi predyktorami palenia wśród chłopców. Wśród dziewcząt wyższe ryzyko palenia wynikało z gorszych postępów w nauce (OR: 1,467; 95% CI: 1,089–1,977), częstszej nieobecności w szkole (OR: 1,565; 95% CI: 1,137–2,155), częstszych konfliktów z rodzicami (OR: 1,979; 95% CI: 1,405–2,789) i poczucia zbyt małej opieki rodzicielskiej (OR: 0,602; 95% CI: 0,377–0,962). Okazało się, że uprawianie sportu nie ma istotnego wpływu na nałóg palenia. Stwierdzono jednak wysokie ryzyko codziennego palenia przez chłopców, którzy przestali uprawiać sport zespołowy. Wnioski Wyniki niniejszej pracy potwierdzają, że badając czynniki, które wpływają na palenie tytoniu wśród młodzieży, należy brać pod uwagę różnice związane z płcią i kulturą. Med. Pr. 2015;66(2):153–163

EN

Introduction Though adolescence is recognised as a critical period for smoking prevention, there is a lack of research focused on this issue in Kosovo. The aim of this study has been to examine the gender-specific factors of influence (predictors) for smoking among adolescents in Pristina, Kosovo. Material and Methods The study sample comprised 1002 adolescents at the age of 17–18 (366 boys, 636 girls), all of whom were in the school’s 12th grade. The predictors included sociodemographic variables, familial (i.e., parental) monitoring, parents’ educational background, and sport-related factors. The Chi² and forward stepwise logistic regression analyses with a dichotomous criterion (smoking vs. non-smoking) were applied. Results The incidence of smoking was high (31% and 40% smokers, including 7% and 12% daily smokers for girls and boys, respectively). The regression model revealed more frequent absence from school (odds ratio (OR): 1.544; 95% confidence interval (CI): 1.063–2.243), more unexcused school absences (OR: 1.360; 95% CI: 1.029–1.796), and frequent parental questioning (OR: 1.530; 95% CI: 1.020–2.295) to be significant predictors of smoking among boys. For girls, a higher risk of smoking was associated with lower scholastic achievement (OR: 1.467; 95% CI: 1.089–1.977), more frequent absence from school (OR: 1.565; 95% CI: 1.137–2.155), increased conflict with parents (OR: 1.979; 95% CI: 1.405–2.789), and a self-declared perception of less parental care (OR: 0.602; 95% CI: 0.377–0.962). Sports were not found to be strongly related to smoking. However, a high risk of daily smoking was found among boys who participated in team sports and subsequently quit. Conclusions This study reinforces the need for gender- and culture-specific approaches to studying the factors that influence smoking among adolescents. Med Pr 2015;66(2):153–163

12

Czy relacja – najsłabszy rodzaj bytowości w metafizyce św. Tomasza – może stanowić fundament realnego bytu narodu?

51%

Grzybowski J.

Rocznik Tomistyczny

|

2016

|

vol. 5

247-262

EN

Relation is defined by St. Thomas as ordo unius ad aliud, in which three elements – the subject (the thing that is referred), object (the thing to which the subject is referred) and finally the cause of this referring (ground or fundament) – can be distinguished. Though relations are real, they are dependent in the order of existence upon their elements and, in a similar way as accidental properties, are forms of being secondarily added to a substance. Being of a relation is added to that of a substance and connected with it. Relation existing by virtue of its subject is the most imperfect being (imperfectissimum esse). It is the weakest form of beingness (esse) because it requires not only previous existence of a substance but also existence of other accidents that are causing relations. However, relations are the least perfect beings because a proper principle of relation presupposes its referring to something else (since its existence implies the reference to its opposed terms). Relation is an accident, because it inheres in the being of its subject. Furthermore, it depends for its being on the existence (esse) of something else besides this subject. A nation thus is a relation- based community that has an accidental character. It means that it does not exist in its own right, but always has existence due to individuals creating a community as a collective. The very idea of nation is based on social dimension of an individual, as well as on pursuit of the common good. A nation is a specific organism composed of individuals united by blood ties, common ancestry, territory, history, and broadly understood culture intricately connected through various relations.

13

Wykładnia absolutu w systemie Hegla

51%

Jochlik A.

Diametros

|

2013

|

issue 35

49-64

PL

Artykuł przedstawia pierwszy schemat Heglowskiego rozumienia absolutu. Schemat ten, zgodny z systemem Spinozy, ma zdaniem Hegla pokazać, jak nie należy pojmować rzeczywistości. Jednocześnie schemat ten jest koniecznym etapem w rozumieniu idei absolutnej, będącej ostateczną treścią całej Nauki Logiki.

EN

The article presents the Hegelian notion of a substantial absolute, which is included in the “Exposition of the Absolute” in the Doctrine of Essence, in the “Science of Logic”. It shows its ambiguity and lack of meaningful content, which is, however, the way it was intended by the philosopher himself. By doing so Hegel points out how the concept of the absolute should not be construed by those who want to attain the absolute truth.

14

Termin "substancja" w trynitologii

51%

Lipniak J.

Teologia w Polsce

|

2018

|

vol. 12

|

issue 2

129-142

EN

This article deals with the understanding of the term substance in trinitology. The issues connected with the substance of God and each of the Persons will be dealt with in other articles. In every religion the substance of God possesses personality. In Christianity it is threesome personality. For this very reason the term “substance” obtains a new meaning. In the history of Christian theology, the notion concerning the connection of one substance of God with three different Persons was developed. The orthodox mainstream, while emphasizing their autonomy also stressed the distinctness of creatures from their Creator. The thought trend which nullified the differences between the Persons was also inclined to blur the difference between the substance of God and the substance of the world. In theological thought as a whole, it is important to understand the general term “substance” in the context of the wholeness of problems. This term, just like any other, has its own meaning, but it also bears other, different meanings depending on the context. In trinitology, the substance of God is both one and of threesome character.

PL

Tematem artykułu jest rozumienie terminu „substancja” w trynitologii. Zagadnienia związane z substancją Boga i każdej z Osób będą rozpatrywane w innych artykułach. W każdej religii substancja Boga ma w sobie personalność. W chrześcijaństwie jest to personalność troista. Z tego względu termin „substancja” otrzymuje nowe znaczenie. W dziejach teologii chrześcijańskiej rozwijano zagadnienie powiązania jednej substancji Boga z trzema różnymi Osobami. Nurt ortodoksyjny, podkreślający ich autonomię, akcentował też odrębność stworzeń od Stworzyciela. Nurt myśli niwelujący różnice między Osobami skłonny był też do zacierania różnic między substancją Boga i substancją świata. W całości myśli teologicznej ważne jest to, aby ogólny termin „substancja” był rozumiany w kontekście całości zagadnień. Termin ten, jak i każdy inny, ma swoje własne znaczenie, ale też ma różne znaczenia w zależności od kontekstu. W trynitologii substancja Boga jest jednocześnie jedna i troista.

15

Perychoreza substancji Boskiej wewnątrz-boska i zewnątrz-boska

51%

Liszka P.

Studia Pelplińskie

|

2018

|

vol. 52

209-228

EN

The core of theology is to explain in what way different realities are connected to one another: three Persons and one substance, God and the world, the spiritual and material substance, substance and its inner stuff. This article begins with a reflection on the interior of God and then goes on to develop into a reflection on the connection of God with time, history, space and matter, but first of all with people.

PL

Rdzeniem teologii jest wyjaśnianie tego, w jaki sposób powiązane są różne rzeczywistości: trzy Osoby i jedna substancja, Bóg i świat, substancja duchowa i materialna, substancja i jej wewnętrzne wyposażenie. Niniejszy artykuł rozpoczyna się od refleksji nad wnętrzem Boga a następnie rozwija się w refleksji nad powiązaniem Boga z czasem, historią, przestrzenia i materią, a przede wszystkim z ludźmi.

16

Leibniz: Personal Identity and Sameness of Substance

51%

Gut P.

Roczniki Filozoficzne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 2

93-110

EN

Leibniz’s theory of personal identity has been the object of numerous discussions and various interpretations. In the paper I contrast my view on Leibniz’s solution to the problem of personal identity with the view of Margaret Wilson and Samuel Scheffler. They both claimed that Leibniz failed to formulate a coherent, uniform and tenable theory of personal identity. His stance – as they state – contains so many inconsistencies that it cannot be adopted as a satisfactory solution to this problem. I disagree with this opinion. It is my conviction that a more inquisitive analysis of Leibniz’s texts leads to the conclusion that such severe criticism of the results of Leibniz’s studies of personal identity is ill-founded. My paper consists of two parts. In the first part—drawing on suggestions made by Vailati, Thiel, Noonan, and Bobro—I attempt to present the essential arguments against the interpretation offered by M. Wilson and S. Scheffler. In the second part I address two issues. First, I try to discuss the reasons which Leibniz listed to support his thesis that personal identity requires both the continuity of substance and the continuity of some psychological phenomena. Then, I turn to identifying Leibniz’s arguments which support the thesis that what ultimately provides a person with identity is their substantial principle, i.e. the soul or “I.”

PL

Teoria Leibniza na temat osobowej identyczności jest od dawna przedmiotem licznych sporów i rozbieżności interpretacyjnych. W niniejszym artykule zestawiam mój pogląd na temat tego, co faktycznie uważał Leibniz za podstawę bycia tą samą osobą z poglądem, który został sformułowany przez Margaret Wilson i Samuela Schefflera. Ich zdaniem Leibniz nie przedstawiał spójnej, jednolitej i przekonującej teorii osobowej identyczności. Jego stanowisko — jak utrzymują ci autorzy — zawiera w sobie zbyt wiele niekonsekwencji, aby można je było uznać za satysfakcjonujące rozwiązanie tego zagadnienia. Nie zgadzam się z tą opinią. W moim przekonaniu bardziej wnikliwy ogląd tekstów Leibniza pozwala stwierdzić, że nie ma podstaw do tak krytycznej oceny wyników Leibniza w kwestii osobowej identyczności. Artykuł składa się z dwóch części. W części pierwszej — korzystając z sugestii podanych przez Vailatigo, Thiela, Noonana i Bobro — staram się przedstawić główne argumenty przeciwko interpretacji Wilson i Schefflera. W części drugiej poruszam dwie kwestie. Najpierw omawiam powody, które Leibniz wymieniał celem uzasadnienia tezy, że osobowa identyczność wymaga zarówno ciągłości substancji, jak i ciągłości pewnych fenomenów psychologicznych. Następnie przedstawiam argumenty Leibniza na rzecz tezy, że tym, co ostatecznie nadaje identyczność osobie, jest jej substancjalna zasada, czyli dusza lub „ja”.

17

There are two roads marked out to us for the discovery of what we seek… Eunomius’ arguments on the generation of the Son based on the concepts of substance and activity

51%

Stępień T.

Vox Patrum

|

2017

|

vol. 68

107-118

PL

Eunomiusz z Kyziku w swoich pismach broni neoariańskiego rozumienia pochodzenia Syna Bożego twierdząc, że musi być ono postrzegane jako stworzenie nowej substancji. Syn Boży jako stworzenie nie może więc być równy Bogu Ojcu. Pośród argumentów, które przytacza centralne miejsce zajmuje rozróżnienie pomiędzy substancją (oÙs…a) i działaniem (™nšrgeia). Proponuje on nawet swoją metodologię badań teologicznych twierdząc, że są dwie drogi, które prowadzą do właściwego rozumienia zrodzenia Syna. Pierwsza z niech prowadzi od poznania istoty Boga do ustalenia natury pochodzenia Syna, zaś punktem wyjścia drugiej jest samo zrodzenie Syna Bożego, które jest działaniem Ojca i ma doprowadzić do właściwego rozumienia boskiej istoty. Według Eunomiusza obydwie drogi prowadzą w sposób konieczny do konkluzji, że Ojciec i Syn nie mogą posiadać tej samej substancji oraz że te dwie substancje nie mogą być do siebie podobne. Celem niniejszego artykułu jest prześledzenie argumentów Eunomiusza w aspekcie ich spójności i proponowanej przez niego metodologii. Jako punkt odniesienia służy odpowiedź sformułowana przez jego dwóch wielkich przeciwników Bazylego Wielkiego i Grzegorza z Nyssy.

EN

Eunomius of Cyzicus in his writings defends Arian understanding of the generation of the Son of God. He claims that the generation must be perceived as creation of the new essence. Therefore, the Son of God is the first creation and could not be equal with the Father. Among many arguments that he gives to support his thesis, he also evokes the distinction between essence (oÙs…a) and activity (™nšrgeia). Eunomius proposes his own methodology and states that there are two ways leading to proper understanding of generation. First one leads form the recognizing of the essence of God to conclusions on the generation, which is the activity of the Father. Another way of demonstration starts from the activities and allows distinguishing essences according to the products that they have caused. Eunomius underlines that both ways of enquiry lead to an irrefutable conclusion that the Father and the Son cannot have the same essence. Moreover, he claims that there could be no likeness between the two essences of the Father and the Son. The goal of this article is to review Eunomius’ arguments from the viewpoint of their effectiveness and proposed methodology. The orthodox answer of Basil the Great and Gregory of Nyssa are the context of reviewing Neo- Arian claims.

18

Content Analysis of the Demonstration of the Existence of God Proposed by Leibniz in 1666

51%

Krauze-Błachowicz K.

Roczniki Filozoficzne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 2

57-75

EN

Leibniz’s juvenile work De arte combinatoria of 1666 included the “Proof for the Existence of God.” This proof bears a mathematical character and is constructed in line with Euclid’s pattern. I attempted to logically formalize it in 1982. In this text, on the basis of then analysis and the contents of the proof, I seek to show what concept of substance Leibniz used on behalf of the proof. Besides, Leibnizian conception of the whole and part as well as Leibniz’s definitional method have been reconstructed here.

PL

Młodzieńcze dzieło Leibniza De arte combinatoria z 1666 r. opatrzone zostało na końcu „Dowodem na istnienie Boga”. Dowód ma charakter „matematyczny” i jest zbudowany zgodnie z wzorcem Euklidesowym. Dowód ten w 1982 r. został poddany przeze mnie próbie formalizacji logicznej. W niniejszym tekście, wykorzystując wyniki tamtej analizy, staram się na podstawie treści zawartych w wierszach dowodu pokazać, jakim pojęciem substancji posługiwał się Leibniz na użytek dowodu. Zostaje ponadto zrekonstruowana Leibnizjańska koncepcja całości i części oraz jego metoda definicyjna Leibniza.

19

Jana Dunsa Szkota nauka o Osobie w Trójcy

51%

Huculak B. J.

Roczniki Teologii Dogmatycznej

|

2011

|

vol. 3

113-140

EN

The two main Christian truths, about the triune God and the incarnation of the Son, are deeply connected with each other, first of all because it is the Second Person of the Trinity, who assumed the human nature in the womb of the Blessed Virgin Mary. Also the question, who is Jesus Christ with respect to him, who for himself was the Father, and to him, whom he called Holy Spirit, marked out the way of the maturing of the doctrine about Holy Trinity. The key issue, how the trinity of these Subjects agreed with the unalterable truth of the unicity of God, was answered in distinct ways in Byzantium and in the Latin West, where the regula fidei was seized already by Tertullian about the year 200. The majority of the Greeks, devoted to Plotin and Origen, in the IV century rejected the teaching of the Council of Nicea, although later they accepted the word homo-oúsios (consubstantial), but explained it in the sence of homoi-oúsios (similar according to the substance); hence they are called „neo-Nicenes (Jungnizäner)”. Besides, in the Aristotelian current of the Western theology in the XIII century there apparered a coloureless essentialism and a concept of divine person as mere subsistent relation (relatio subsistens). Both these scarcities remedied blessed John Duns Scotus OFM, in whose footsteps – more than 300 years later – a large degree followed Francis Suarez SJ.

20

Ewolucja a dzieło stworzenia - odpowiedź na polemikę Michała Chaberka z teistycznym ewolucjonizmem

45%

Tabaczek M.

Roczniki Filozoficzne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 4

217-249

EN

In response to Michał Chaberek’s polemic with my position regarding theistic evolutionism, I refer to some key aspects of the Aristotelian-Thomistic philosophy and theology in their encounter with the theory of evolution and point toward some inconsistences and flaws in the argumentation developed by my adversary. After defining crucial aspects of Aquinas’s understanding of creation, I emphasize that evolutionary changes belong to divine gubernatio, and not creatio. I also offer an analysis of the question concerning the need of a direct divine intervention in instantiation of a new species. Moving to metaphysics I comment on the Aristotelian-Thomistic substantialism, the analogical character of substantivity, and Chaberek’s alternative taxonomy of living organisms. Regarding philosophical theology, I answer the question concerning the source of the substantial form of the first representative of a new species, in reference to the categories of disposition of matter and accidental features of substances. Addressing once again metaphysical aspects of the evolutionary theory I suggest characterizing species transformation as a complex process, engaging many substantial and accidental changes.

PL

W odpowiedzi na tekst Michała Chaberka, będący polemiką z moim stanowiskiem w kwestii teistycznego ewolucjonizmu, zwracam uwagę na kilka kluczowych zagadnień dotyczących filozofii i teologii arystotelesowsko-tomistycznej w kontekście teorii ewolucji, oraz wykazuję pewne nieścisłości i błędy w argumentacji mojego adwersarza. Definiując kluczowe aspekty terminu „stworzenie” w ujęciu Tomasza z Akwinu podkreślam, że zmiany ewolucyjne należą do Boskiego gubernatio, a nie creatio. Przedstawiam także nieco bardziej wnikliwą analizę zagadnienia dotyczącego konieczności bezpośredniej Boskiej interwencji w powstaniu nowych gatunków. Przechodząc do zagadnień stricte metafizycznych poruszam kwestie definicji substancjalizmu arystotelesowsko-tomistycznego, analogicznego charakteru statusu bycia substancją, oraz alternatywnej systematyki organizmów żywych zaproponowanej przez Chaberka. W dziedzinie teologii filozoficznej odpowiadam na pytanie o pochodzenie formy substancjalnej pierwszego przedstawiciela nowopowstałego gatunku, w odniesieniu do zagadnień dyspozycji materii i przypadłości substancji. Wracając do kwestii metafizycznych aspektów ewolucjonizmu, proponuję charakterystykę transformacji międzygatunkowej jako procesu, na który składa się wiele zmian substancjalnych i przypadłościowych.

Refine search results

Autorstwo utworu audiowizualnego – substancja i struktura

LEKI CYFROWE. PROBLEMATYKA PRAWNA

L’action commune de la Sainte Trinité ad extra s L’action commune de la Sainte Trinité ad extra d’après Didyme d’Alexandrie

Termin "substancja" w trynitologii

Eucharystia i metafizyka. Arystotelesowska teoria złożeń wewnątrzbytowych jako filozoficzne instrumentarium w Traktacie o Eucharystii św. Tomasza z Akwinu

Pantheism

Problem subsystencji w "Logice" Marcina Śmigleckiego

Substancjalizm i antysubstancjalizm w teologii chrześcijańskiej

Arystotelesowsko-tomistyczny obraz świata w ujęciu Piotra Lenartowicza SJ a naukowy obraz świata. Aspekty metanaukowe

The Theology of Similarity in the Teaching of the Synod of Ancyra (358)

Cigarette smoking among 17–18 year old adolescents – Prevalence and association with sociodemographic, familial, sport, and scholastic factors

Czy relacja – najsłabszy rodzaj bytowości w metafizyce św. Tomasza – może stanowić fundament realnego bytu narodu?

Wykładnia absolutu w systemie Hegla

Termin "substancja" w trynitologii

Perychoreza substancji Boskiej wewnątrz-boska i zewnątrz-boska

Leibniz: Personal Identity and Sameness of Substance

There are two roads marked out to us for the discovery of what we seek… Eunomius’ arguments on the generation of the Son based on the concepts of substance and activity

Content Analysis of the Demonstration of the Existence of God Proposed by Leibniz in 1666

Jana Dunsa Szkota nauka o Osobie w Trójcy

Ewolucja a dzieło stworzenia - odpowiedź na polemikę Michała Chaberka z teistycznym ewolucjonizmem