Search results

1

Personalistyczny charakter tożsamości narodowej

100%

Smagliński I.

Studia Pelplińskie

|

2014

|

vol. 47

297-310

XX

Tożsamość narodowa jest pojęciem, które spaja zarówno wiedzę z zakresu socjologii jak i dziedzin humanistycznych, a ma również swoje wyraźne miejsce w teologii, szczególnie w katolickiej nauce społecznej. Polska tożsamość narodowa wyrasta z głębokiego zapisy historii, nieprzerwanie jest kształtowana przez wielorakie czynniki i wymaga stałej aktywności, gdyż odzwierciedla życie ludzi, których łączy „pamięć społeczna”. Tożsamość narodowa jest zagadnieniem bliskim wielu dziedzinom naukowym, w tym teologii. Pozwala na wnikliwsze poznanie narodu, który w ujęciu socjologicznym odgrywa bardzo istotną rolę dla dużych i małych grup społecznych, a jednocześnie wpływa na osobowość członków swojej społeczności. Dla poznania i zrozumienia wspólnoty narodowej należy przyglądać się, jak dynamicznie rozwija się ona i jak kształtuje się jej strona wewnętrzna, czyli jak tworzą się i zmieniają relacje międzyosobowe a także tożsamość poszczególnych osób. Tożsamość narodowa jest tym, co skupia w sobie przeszłość, teraźniejszość i przyszłość konkretnej społeczności. Szczególnie wyraźnie można to odczytać śledząc kulturę będącą istotnym nośnikiem tożsamości narodowej. Ona zaś ma zapisane w sobie wartości, które ceni sobie wspólnota narodu, bo one też wpływały na jej pamięć zbiorową. Dla zgłębienia tożsamości narodu trzeba pójść śladami jego historii, kultury, a w tym niezastąpioną rolę odgrywają wierzenia i symbole. Badacz zarówno korzeni narodu, jak jego współczesnego oblicza, a także prognozując przyszłość konkretnej społeczności, jest zobligowany brać powyższe czynniki pod uwagę, choćby z czystej, naukowej rzetelnośc

2

Voegelinowska koncepcja symboli politycznych. Teoria i zastosowania

84%

Kuź M.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2016

|

vol. 51

99-112

EN

This article examines the theoretical category of political symbols as proposed and developed by Eric Voegelin. The main focus is the usefulness of political symbols for politics, political analysis, and law. The original element of this study is a description of the genesis of the concept with a special focus on Voegelin’s early works, which are rarely mentioned in other similar analyses. The study concludes that political symbols are a theoretical tool that opens new avenues of research and can facilitate public dialogue in modern societies. Voegelin’s political symbols overcome the division into religion and ideologies. Moreover, the theory avoids some of the pitfalls that are characteristic of Carl Schmitt’s philosophy and enables a more nuanced analysis than the one based on the Huntingtonian category of civilizations.

PL

Poniższy artykuł stanowi refleksję nad zastosowaniem teoretycznej kategorii symboli politycznych w ujęciu Erica Voegelina do badań politologicznych oraz praktycznych problemów współczesnego prawa i polityki. Oryginalny wkład badawczy tego tekstu stanowi przy tym prześledzenie rozwoju koncepcji symboli politycznych u Voegelina i skupienie się na wczesnych, rzadko opisywanych tekstach tegoż autora. Konkluzją jest obserwacja, iż voegelinowska kategoria symboli politycznych to narzędzie znacznie powiększające nasze możliwości poznawcze i otwierające nowe pola dialogu społecznego. Kategoria ta przezwycięża bowiem nieprzystający już w pełni do współczesnej polityki podział na religie i ideologie, a równocześnie unika problemów charakterystycznych dla myśli politycznej Carla Schmitta i pozwala na bardziej szczegółową analizę niż upraszczające huntingtonowskie pojęcie cywilizacji.

3

Starotestamentalna typologia krzyża Jezusa Chrystusa

84%

Juckiewicz P.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2022

|

vol. 8

289-308

EN

In the article, the author discusses the Old Testament figures of the symbol of the cross, thus presenting the range of meanings and the depth of this sign. On the basis of the results of research carried out using the heuristic method, the analysis and the synthetic-critical ones, it presents the process of shaping the understanding of the sign of the cross in mentality of believers in the early ages of Christianity. This symbol, despite the negative connotations connected with a tool of suffering and death of not only Jesus but also potential following Christians, became the principal symbol of their faith. This was undoubtedly influenced by the places of Salvation History described in the Old Testament and its interpretations suggested by the Church Fathers, as this piecework further describes. These early announcements of the cross sign have had a significant impact on the positive perception of this figure.

PL

W artykule autor podejmuje się omówienia starotestamentalnych figur symbolu krzyża, ukazując tym samym wachlarz znaczeń i głębię tego znaku. Na podstawie wyników badań przeprowadzonych z wykorzystaniem metody heurystycznej, analitycznej oraz syntetyczno-krytycznej przedstawia w nim proces kształtowania się rozumienia znaku krzyża w mentalności ludzi wierzących, tworzących Pierwszy Kościół. Symbol ten, mimo negatywnych konotacji z narzędziem męki i śmierci nie tylko Chrystusa, ale i potencjalnych kolejnych chrześcijan, stał się w stosunkowo niedługim czasie sztandarem ich wiary. Niewątpliwie wpływ na to miały miejsca Historii Zbawienia opisanej w Starym Testamencie i ich interpretacje proponowane przez Ojców Kościoła – przedstawione i szeroko omówione w szkicu. Występujące zapowiedzi krzyża znacząco przyczyniły się do pozytywnego odbioru tej figury.

4

Popaschalna historia kształtowania się znaku krzyża w mentalności pierwszego Kościoła

84%

Juckiewicz P.

Facta Simonidis

|

2022

|

vol. 15

|

issue 1

137-152

EN

The article presents the stages of the transformation of the sign of the cross, initially the instrument of death of the Savior and many of his followers, into an emblem of Christianity. Based on the research conducted by means of synthetic-critical and historical-critical methods, as well as heuristic analysis, the post-paschal fate of the cross is discussed. In many cases it was necessary for the author to refer to legends of little historical reliability, which nevertheless reflect the sensus fidelium – the sense of faith of the Church of the first centuries. The author goes on to describe the hidden crosses in the praxis of the first followers of Christ and the emergence of staurology. The symbol of the cross itself becomes a pretext for its independent appearance as an effective talisman and the sign of the Messiah at the end of times.

PL

W artykule przedstawiono kolejne etapy przemian, jakie zaowocowały ukonstytuowaniem się znaku krzyża, początkowo narzędzia śmierci Zbawiciela i wielu spośród Jego wyznawców, w godło chrześcijaństwa. Na podstawie wyników badań prowadzonych z wykorzystaniem metod syntetyczno-krytycznej, historyczno-krytycznej oraz analizy heurystycznej ukazano jego popaschalne losy. W wielu wypadkach konieczne było posiłkowanie się podaniami o mniejszej wiarygodności historycznej, które jednak oddają sensus fidelium, zmysł wiary Kościoła pierwszych wieków. Dalej zaprezentowano krzyże ukryte znajdujące swoje miejsce w praxis pierwszych wyznawców Chrystusa, omówiono także proces rodzącej się staurologii, a opisana ewolucja samego symbolu krzyża staje się pretekstem dla samodzielnego jego występowania jako skutecznego talizmanu oraz sztandaru Mesjasza w czasach ostatecznych.

5

„Eden” – mistyczny ogród mariawicki w Felicjanowie

84%

Markowski S.

MAZOWSZE Studia Regionalne

|

2020

|

issue 34

115-129

PL

Celem artykułu jest próba przedstawienia zespołu cech o mistycznej tożsamości zabytkowego ogrodu w Felicjanowie. Unikatowy charakter ogrodu, choć wynika z pozornie banalnego widzenia jego przestrzeni, sam w sobie niesie wielki ładunek sacrum, zawierający istotne dla wyznania mariawickiego symbole. Kontekst przyrodniczo-przestrzenny zawarty został w mistycznym odniesieniu do ogrodu Eden.

EN

The aim of this article is to present the mystical features of the antique garden in Felicjanów. The unique character of the garden may come from a seemingly banal perception of its expanse; however, it bears a great load of sacrum, including symbols significant for the Mariavite religious movement. The natural and spatial context is implicated in the mystical reference to the garden of Eden.

6

O oznaczaniu i naznaczaniu przestrzeni miasta

84%

Kaltenberg - Kwiatkowska E.

Przegląd Socjologiczny

|

2011

|

vol. 60

|

issue 2-3

135-165

PL

Znaki i symbole w przestrzeni miasta są przedmiotem badań kilku dyscyplin naukowych. Za Florianem Znanieckim pragnę przeanalizować przestrzeń miejską z uwzględnieniem „współczynnika humanistycznego”. Nazwy ulic miejskich mają złożoną historię i mogą pełnić wiele funkcji, w tym informacyjną i symboliczną. Kształtowanie się i przeobrażenia nazewnictwa miejskiego analizuję głównie na przykładach nazw w miastach Francji, w Pradze czeskiej oraz we Lwowie i w Warszawie. Pokazuję zmiany w naszych miastach po roku 1989, oszacowując ich zakres. Przedstawiam także wyniki badań polskiej opinii publicznej na temat zmian nazw ulic. Podsumowując – traktuję nazwy jako „barometr” zmian politycznych, „narzędzie” kształtowania tożsamości społecznej i przedmiot sporów.

EN

Signs and symbols of the city are the subject of research. City space is analysed according to the “human factor” of Florian Znaniecki. This article also discusses names in the city, their history and function. It also describes the conflict between information and symbolic functions. The research presented in the text addresses past and present fate and problems of street names in France, the Czech Republic, Ukraine and Poland. The Polish public opinion on changes in the names of streets after 1989 is also described in the article.. To summarise, city names are treated by the author as a “barometer” of political changes, a “tool” for creating social identity, and the subject of disputes.

7

Edukacja jako symulakrum

71%

Głażewski M.

Forum Pedagogiczne

|

2018

|

vol. 8

|

issue 1

147-166

EN

The paper refers to the notion of simulacrum, a term created by Jean Baudrillard in his work “Simulacra and Simulation”, a philosophical treatise from 1981, in which he seeks to examine the relationships among reality, symbols, and society, in particular the significations and symbolism of culture and media that are involved in constructing an understanding of shared existence. Simulacra are copies that depict things which either had no original to begin with, or which no longer have an original. Simulation is the imitation of the operation of a real-world process or system over time. The aim of the article is to disassemble the semantic scope of the simulating function of education in the context of the question about the usefulness of Baudrillard's simulacrum metaphor as a heuristic tool for education analysis. The paper consists of four parts: 1. Education - terminological clarification; 2. A question about the simulative function of education; 3. Simulacrum as a heuristic tool for education analysis; 4. Education as simulacrum of a hypermarket.

PL

Artykuł odnosi się do pojęcia symulakrum, metafory stworzonej przez Jeana Baudrillarda w pracy Symulakry i symulacja w 1981 r., w którym stara się on zbadać związki między rzeczywistością, symbolami i społeczeństwem, a w szczególności określić znaczenie i symbolikę – kultury i mediów, które są zaangażowane w konstruowanie rozumienia wspólnej egzystencji. Symulakry to kopie, przedstawiające rzeczy, kopie, które albo od początku nie miały oryginału, albo już pierwotny, źródłowy oryginał zatraciły. Symulacja jest imitacją działania rzeczywistego procesu lub systemu w czasie. Celem rozważań artykułu jest rozbiór zakresu semantycznego symulacyjnej funkcji edukacji w kontekście pytania o przydatność metafory symulakrum jako heurystycznego narzędzia tej analizy. Praca składa się z czterech części: 1. Edukacja – uściślenie terminologiczne; 2. Pytanie o symulacyjną funkcję edukacji; 3. Symulakrum jako heurystyczne narzędzie analizy edukacji; 4. Edukacja jako symulakrum hipermarketu.

8

Malinche: kochanka konkwistadora, zdrajczyni, matka narodu

67%

Jagłowski M.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2019

|

vol. 40

|

issue 1

175-188

EN

The article concerns Malinche, one of the most mysterious female figures in the history of Mexico. In the epoch of the conquest of the New World this woman, originating from the indigenous peoples, was given by her own mother into captivity and then offered as a gift to Hernán Cortes, the commander of the Spanish conquistadors. Later she become his translator, lover and informer. The article presents the history of Malinche and discusses the presence of her symbol in culture.

PL

Artykuł dotyczy Malinche, jednej z najbardziej tajemniczych postaci kobiecych w historii Meksyku. Ta wywodząca się z miejscowej ludności kobieta została najpierw przez matkę sprzedana w niewolę, a następnie, w epoce podboju Nowego Świata, podarowana Hernánowi Cortesowi, przywódcy hiszpańskich konkwistadorów, stała się jego tłumaczką, kochanką i informatorką. W artykule przedstawiono historię Malinche oraz omówiono obecność jej symbolu w kulturze.

9

Modyfikowanie symboliki w przestrzeni publicznej na przykładzie działań wobec pomników komunistycznych w Polsce po 1989 r.

67%

Różycki B.

Społeczeństwo. Edukacja. Język

|

2016

|

vol. 4

29 - 44

PL

Artykuł jest rezultatem szerszych badań nad stosunkiem do symboli upadłej dyktatury, pozostających w przestrzeni publicznej po wprowadzeniu demokracji. Na podstawie szerokiej kwerendy przypadków rozmaitego traktowania takich pamiątek przeszłości w postkomunistycznej Polsce, wyselekcjonowane zostały te najlepiej oddające rozmaite aspekty tego zjawiska. Posłużyły one wskazaniu typów działań zachodzących wokół pomników oraz rodzajów aktorów politycznych angażujących się w ten proces. Tekst stanowi element badań empirycznych prowadzonych w ujęciu międzynarodowym, których ostatecznym celem jest usystematyzowanie tego tematu i jego syntetyczne, komparatystyczne opracowanie

EN

The following paper is the result of broader investigation regarding the attitude towards past dictatorship symbols which remain in the public sphere even after the democratic transition. Based on a wide query of a variety of case studies regarding different postures towards particular relics of the past in post-communist Poland, I selected those best reflecting various aspects of the subject. They have been used to indicate the types of actions that refer to the topic, as well as political actors involved in the process. The article constitutes a part of empirical research conducted in an international context whose eventual goal is to systematize the subject and to elaborate on its comparative synthesis

10

Dissenting voices within political theory Voegelin’s quest for symbols and Strauss’s search for the philosopher

67%

Kuź M.

Przegląd Politologiczny

|

2016

|

issue 4

7-18

PL

Artykuł opisuje metodologiczne podejścia Erica Voegelina oraz Leo Straussa w zakresie studiów nad historią myśli politycznej, zwłaszcza zaś historią zachodniej myśli politycznej. Artykuł stawia tezę, iż obaj myśliciele oddalają się od głównego nurtu metodologicznego, który jest obecnie reprezentowany przede wszystkim przez przedstawicieli kontekstualizmu. W swoich poszukiwaniach obaj podążają jednak zupełnie odmiennymi drogami. Voegelin skupia się na badaniu symboli politycznych i ich zakorzenienia w metafizycznych doświadczeniach ludzi je tworzących. Strauss natomiast bada raczej odwieczne pytania filozofii, stosuje też pojęcie klasycznej dyskursywnej racjonalności jako kryterium oceny odpowiedzi na kluczowe zagadnienia filozoficzne. Obaj myśliciele różnią się też w sposobie postrzegania roli filozofa polityki. Dla Voegelina miałby on/ona konserwować lub współtworzyć swego rodzaju wiary polityczne. Dla Straussa zaś filozof to nauczyciel politycznie rozwiniętej młodzieży, a przede wszystkim obrońca samej filozofii, jako najszlachetniejszej formy działalności umysłowej. W końcowej części artykuł opisuje znaczenie obu autorów dla współczesnej myśli politycznej.

EN

The paper summarizes the nature of Eric Voegelin’s and Leo Strauss’s methodological approaches to the study of the history of political thought, in particular, the Western political thought. The paper concludes that in both cases the thinkers stray away from the mainstream, which is currently represented by contextualism. However, in their dissenting voices both authors take very different routes. Voegelin focuses on political symbols which are grounded in the metaphysical experience of their creators, and Strauss focuses on the perennial question of philosophy and classical, discursive rationality as the criterion of philosophical inquiry. They also differ in their opinions on the role of the political philosopher. For Voegelin, the philosopher is a defender or a co-creator of political creeds. For Strauss s/he is mainly the educator of politically savvy youths and, above all, the defender of philosophy as the most noble pursuit of the mind. The paper concludes by pointing out the importance and prominence of both thinkers.

11

Myślenie widzenia

60%

Olek J.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2021

|

vol. 12

|

issue 3

7-33

EN

Conscious reception of works of art has always required adequate knowledge on the part of the viewer. With time, the need for specialized competences of the viewer has grown more and more essential. This process was particularly intensified in the first decades of the 20th century, when visual narratives, formulated through sophisticated languages, became extremely complicated. One of the most responsible factors in this respect as abstraction, because the forms it created carried completely new meanings. Thus the time of literal referentiality has come to an end. Art has ceased to be a simple mirror reflecting the surrounding reality in a comprehensible way.

PL

Świadomy odbiór dzieł sztuki zawsze wymagał ze strony widza odpowiedniego przygotowania. Z czasem potrzeba wyspecjalizowanej kompetencji odbiorcy stała się wręcz niezbywalna, co szczególnie nasiliło się w pierwszych dekadach XX wieku, kiedy to niezwykle skomplikowały się narracje wizualne, formułowane za pośrednictwem wyrafinowanych języków. Przyczyniła się do tego w znacznym stopniu abstrakcja, która niosła powstającymi w jej obrębie formami zupełnie nowe sensy. Skończył się czas dosłownej referencyjności. Sztuka przestała być prostym zwierciadłem, odbijającym zrozumiale dookolną rzeczywistość.

12

Kultura, instytucje, władza: ciągłość i zmiana porządku instytucjonalnego

59%

Bukowski A.

Zarządzanie Publiczne / Public Governance

|

2013

|

issue 2-3(24-25)

63-74

PL

Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób użycie kategorii kulturowych w analizie władzy i konfliktu umożliwia wyjaśnienie ciągłości i zmiany porządku instytucjonalnego. Dzięki odniesieniu kategorii kultury do grupowego wymiaru życia społecznego można analizować funkcjonowanie instytucji w trzech wzajemnie oddziaływujących na siebie sferach: tożsamościowo-legitymizacyjnej (symbolika, narracje, mity), aksjonormatywnej (normy i wartości) i sferze kompetencji kulturowych (schematy percepcji i działania). Grupy, frakcje, zbiorowości: (1) walczą o narzucenie jako obowiązujących własnych kompetencji kulturowych, wykorzystując w tym celu między innymi sferę aksjonormatywną i legitymizacyjną, dzięki czemu maksymalizują korzyści własne; (2) walczą o wprowadzenie własnych norm i wartości jako obowiązujących, dzięki czemu zwiększają dystrybucyjną przewagę własnej grupy nad innymi grupami, jeśli chodzi o dostęp do kluczowych pozycji i zasobów; wreszcie (3) podtrzymują odrębność i tożsamość, dzięki czemu mogą realizować władzę w dwóch poprzednich wymiarach. W artykule przedstawiono empiryczne przykłady tego typu napięć i konfliktów oraz ich konsekwencje dla ciągłości zmiany porządku instytucjonalnego.

EN

The aim of the paper is to show how the way cultural categories are employed in power and conflict analysis explains continuity and change of institutional order. Referring culture as a category to the corporate dimension of social life, one can analyze institutions through three interrelated spheres: the identity and legitimization sphere (symbols, narratives, myths), the axio-normative sphere (norms and values), and the sphere of cultural competencies (schemes of perception and action). Groups, factions and collectives (1) try to impose their own cultural competencies, using e.g. norms, values, and symbols to maximize their benefits; (2) struggle to introduce their own norms and values as binding rules to take distributive advantage over other groups in order to get access to the key positions and resources; (3) maintain their distinctiveness and identity, which allows them to have power in the two previous dimensions. The article describes some empirical examples of these type of tensions and conflicts as well as their consequences for the institutional order's permanence and change.

13

Autobus Linkego jako parodia PRL. Studium intertekstualne

51%

Hendrykowski M.

Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication

|

2014

|

vol. 14

|

issue 23

65-79

EN

Marek Hendrykowski’s study is concerned with the close-reading analysis and interpretation of the Autobus (1955–1961) oil on canvas painted by Bronisław Wojciech Linke. This masterpiece of Polish peinture of the 1950s is deeply related to history and conditions of human life in Poland and other East European countries after World War II where everyday life is based on ideology imposed on society. Linke’s peinture gives emblematic ironic image of it created as an anti-social realist protest based on paradigm of Polish culture and art of the period.

14

Rola liturgii w katechezie

43%

Wrońska H.

Roczniki Pastoralno-Katechetyczne

|

2010

|

vol. 2

121-132

EN

Catechesis and liturgy enable the Church to fulfill its saving mission awarded by the Christ. Preaching the word is to lead to the celebration of liturgy. The heart of the catechesis and faith of those who receive the message of salvation is the mystery of the Christ celebrated in liturgy. As catechesis is essential to gain understanding and ultimate experience of liturgy, a catechesis that supports and translates liturgical values into daily life is indispensable. Catechesis should relate to liturgical experience, consolidate its values, point to the richness of life renewed in Christ and propose ways of attaining sainthood in daily work. The characteristic element of liturgy is the language of celebration, which imparts significance to the celebration in the process of transmission of faith. Liturgy also uses symbolic language, which is an indispensable way of expressing and sharing religious experience. Symbols can help catechesis to resist the temptation of teaching only, because they bring teaching closer to daily life and add necessary dynamism to catechesis.

Refine search results

Personalistyczny charakter tożsamości narodowej

Voegelinowska koncepcja symboli politycznych. Teoria i zastosowania

Starotestamentalna typologia krzyża Jezusa Chrystusa

Popaschalna historia kształtowania się znaku krzyża w mentalności pierwszego Kościoła

„Eden” – mistyczny ogród mariawicki w Felicjanowie

O oznaczaniu i naznaczaniu przestrzeni miasta

Edukacja jako symulakrum

Malinche: kochanka konkwistadora, zdrajczyni, matka narodu

Modyfikowanie symboliki w przestrzeni publicznej na przykładzie działań wobec pomników komunistycznych w Polsce po 1989 r.

Dissenting voices within political theory Voegelin’s quest for symbols and Strauss’s search for the philosopher

Myślenie widzenia

Kultura, instytucje, władza: ciągłość i zmiana porządku instytucjonalnego

Autobus Linkego jako parodia PRL. Studium intertekstualne

Rola liturgii w katechezie