Search results

1

Z „diabelskiego” słownictwa

100%

Budziszewska W.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2001

|

vol. 13

227–230

EN

The Polish words szeroka, szerocy ‘wide’ have been noted to mean, surprisingly, ‘the Virgin Mary’ and ‘the saints’. The oldest recorded evidence presumably comes from the year 1560. The speaker was the devil, who wanted to avoid mentioning the names proper. Having compared Latin, Polish and Slovak records, the author concludes that the expressions are indicative of linguistic taboo. Their origin, it is hypothesized, is the Latin expression extensa mulier, used in reference to the Virgin Mary in magic texts.

PL

W polszczyźnie notowano zagadkowe użycie słów Szeroka, Szerocy w znaczeniu ‘Matka Boska i postaci świętych’. Najstarszy odnaleziony zapis takiego kontekstu datowany jest na 1560 r. i został włożony w usta diabła, unikającego wymówienia właściwego imienia. Porównując zapisy łacińskie, polskie i słowackie, autorka dochodzi do wniosku, że mamy tu do czynienia z tabu językowym i stawia hipotezę o jego pochodzeniu z łac. wyrażenia extensa mulier, użytego na nazwanie Matki Boskiej w tekstach magicznych.

2

Tabu językowe w świadomości młodych Polaków

100%

Piotrowicz A., Witaszek-Samborska M.

Język. Religia. Tożsamość

|

2017

|

issue 1(15)

59-67

EN

The authors of the article answer the question how young people understand the concept of taboo language and communication situations with which they are associated. The basis of considerations are the results of a survey conducted among 120 students of first and second degree (undergraduate and graduate) of the Faculty of Polish and Classical Philology of Adam Mickiewicz University in Poznań. It turns out that the young humanists understand very well the concept of taboo, they can identify topics covered by the taboos and rules for compliance. They do not indicate either that the taboo passed to the sphere of phenomena recessive.

3

Ethnolinguistics in etymological research

80%

Jakubowicz M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2020

|

vol. 32

EN

The article is devoted to the relationship between etymology and ethnolinguistics, with particular reference to the usefulness of ethnolinguistic research in the work of etymologists. In the last thirty years numerous Slavists have combined their interest in one of these branches with an application of their research in the other branch. The article focuses on ethnolinguistics as it is represented in Słownik stereotypów i symboli ludowych [Dictionary of Folk Stereotypes and Symbols], which explores mainly texts of folklore. It presents links binding two directions of research: (1) relations between elements of the world, from the immediate environment to the Cosmos, considered from the point of view of texts of folklore on the one hand and etymology on the other; (2) analyses of synonymous and antonymous conceptual pairs that manifest parallelism both in folklore and etymology; (3) traditional evaluation and the associated linguistic taboo.

PL

Artykuł jest poświęcony związkom etymologii z etnolingwistyką, a szczególnie ocenie przydatności badań etnolingwistycznych w pracy etymologów. W ostatnim trzydziestoleciu nie brakuje slawistów, którzy łączą zaangażowanie w jednej z tych dziedzin językoznawstwa z wykorzystaniem swoich badań w drugiej. W artykule omawiana jest gałąź etnolingwistyki reprezentowana przez Słownik stereotypów i symboli ludowych, której głównym obiektem są badania nad tekstami folkloru. Przedstawione zostały momenty, które szczególnie często stają się ogniwami łączącymi oba kierunki badań: (1) relacje między elementami świata – od najbliższego środowiska do Kosmosu – rozpatrywane z punktu widzenia tekstów folkloru z jednej strony, a etymologii z drugiej; (2) analizy synonimicznych bądź przeciwstawnych par pojęciowych ujawniających paralelizm rozwojowy obecny tak na płaszczyźnie folkloru, jak i etymologii; (3) tradycyjne wartościowanie i związane z nim tabu językowe.

4

Językowy obraz śmierci w opowiadaniach pt. Niebo dla akrobaty Jana Grzegorczyka

61%

Wrześniewska-Pietrzak M.

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

|

2017

|

issue 34

EN

The article describes the linguistic image of death presented in the book by Jan Grzegorczyk Niebo dla akrobaty. The image of death described is in line with its perception in Christianity. Jan Grzegorczyk describes death as a way, passage from life in the earth to life after earthly life that is an inseparable element of human life. The author uses different linguistic ways of describing death and talking about it. Among them there are: metaphors, metonymies, euphemisms and different ways of expressing the taboo in language. Grzegorczyk also presents an evaluation of death that depends on the observer or the dying person. This transcendental way of perceiving death reveals its positive meaning. Jan Grzegorczyk also highlights the difference between the understanding of death today, and the Christian vision of it. Death is not only the decay of the human body, but also it is the moment of passage to God, it is a transcendental experience that places everybody in front of the sacrum.

PL

Artykuł przedstawia obraz śmierci odczytany z języka opowiadań Jana Grzegorczyka zawartych w zbiorze Niebo dla akrobaty. Autor, podejmując problematykę odchodzenia, wpisuje się w ciąg literackich sposobów mówienia o śmierci. Zawarta w opowiadaniach wizja śmierci zgodna jest z jej postrzeganiem w perspektywie porządku chrześcijańskiego. Jest bowiem drogą, przejściem do życia po życiu ziemskim, stanowi nieodłączny element ludzkiego życia, uniwersalny i niezmienny. Jej obraz Grzegorczyk przedstawia za pomocą różnorodnych środków językowych, wśród których najczęstsze są metafory i metonimie, służące również swoistej eufemizacji i tabuizacji śmierci. Przedstawiając perspektywę chrześcijańską, autor nie stroni od aksjologizacji śmierci, pokazując, iż jej wartościowanie wiąże się z waloryzacją dokonywaną przez postrzegający lub doświadczający podmiot. Znak wartości śmierci z perspektywy transcendentnej jest bowiem zawsze dodatni. Ukazując wielorakie oblicze śmierci, Jan Grzegorczyk pokazuje, iż jej pełen obraz wykracza poza współczesne postrzeganie śmierci – nie jest ona bowiem tylko cielesnym doświadczeniem, umieraniem, rozpadem, lecz również duchowym i transcendentnym, stawiającym człowieka wobec sacrum.

Refine search results

2 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Język. Religia. Tożsamość

1 Poznańskie Spotkania Językoznawcze

1 Budziszewska W.

1 Jakubowicz M.

1 Piotrowicz A.

1 Witaszek-Samborska M.

1 Wrześniewska-Pietrzak M.

1 2020

2 2017

1 2001

Z „diabelskiego” słownictwa

Tabu językowe w świadomości młodych Polaków

Ethnolinguistics in etymological research

Językowy obraz śmierci w opowiadaniach pt. Niebo dla akrobaty Jana Grzegorczyka