Search results

1

Ireneusz Mroczkowski, Teologia moral- na. Definicja, przedmiot, metoda, Płocki Instytut Wydawniczy, Płock 2011, ss. 75.

100%

Pryba A.

Teologia i Moralność

|

2012

|

vol. 7

|

issue 2(12)

233-236

2

Biuletyn teologicznomoralny

88%

Zabielski J.

Collectanea Theologica

|

2016

|

vol. 86

|

issue 3

171-204

3

Libertas contractus. Paolo Comitoli SJ on Freedom of Contract

51%

Alexandrowicz P.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2021

|

vol. 73

|

issue 1

181-201

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań poświęconych koncepcji swobody umów w pismach wczesnonowożytnego włoskiego jezuity, Paolo Comitoliego. Uznał on, że swoboda umów była jedną z właściwości kontraktu i była niezbędna dla powstania zgody stron zawierających umowę. Wyróżnił trzy typy tej swobody. Wolna wola była wstępnym warunkiem dla każdego ludzkiego działania, w tym dla umów. Dobrowolność oznaczała wymóg by wola stron, która prowadziła do zgody na kontrakt, była wynikiem swobodnej decyzji niezakłóconej żadnymi wadami. Swoboda własności umożliwiała stronom bardzo szeroko rozumiane przeniesienie własności przedmiotu umowy. Koncepcja swobody umów Comitoliego była wyrazem jego przekonania o tym, że to dobrowolność w działaniu woli stron jako podstawa zgody umownej była fundamentem i główną przyczyną kontraktu.

EN

The paper presents the results of research devoted to the concept of freedom of contract in the writings of an early modern Italian Jesuit, Paolo Comitoli. He claimed that freedom of contract was one of the attributes of contract and it was essential for the consent of parties entering into a contract. He distinguished between three types of this freedom. Freedom of will was a prerequisite in case of any and all human actions including contracts. Voluntariness was a requirement for the parties’ wills creating consent to be the result of a voluntary decision, not disturbed by any vices. Freedom of ownership enabled the parties to conduct a transfer of the object of contract in its broadly understood sense. Comitoli’s concept of contractual freedom was an expression of his belief that voluntary consent of the wills of the parties as the foundation of contractual consent was the basis and the main cause of a contract.

4

Patriotyzm w czasie pokoju

51%

Derdziuk A.

Teologia i Moralność

|

2019

|

vol. 14

|

issue 1(25)

95-106

PL

Troska o rozwój patriotyzmu jako postawy aktywnego angażowania się w poznawanie i rozwój dziedzictwa narodowego jest moralnym obowiązkiem chrześcijanina wypływającym z cnoty sprawiedliwości. Otwierając się na potrzeby innych członków wspólnoty narodowej, człowiek poszerza swoje horyzonty i rozwija talenty otrzymane od Boga. Patriotyzm obejmuje element poznawczy, uczuciowy i wolitywny, które pozwalają na integralne włączanie się w strzeżenie i rozwijanie duchowego i materialnego dziedzictwa własnej kultury. Rozwój cnoty miłości i sprawiedliwości jest ważnym wkładem w budowanie kapitału społecznego, który ma wymiar osobowy i obejmuje duchowy potencjał osób tworzących daną wspólnotę narodową. Wśród działań promujących patriotyzm w czasie pokoju należy wskazać angażowanie się w życie polityczne przez udział w wyborach i aktywność obywatelską oraz troskę o kulturę, gospodarkę i środowisko naturalne. Inwestowanie we własnym kraju, płacenie podatków i pozostawanie w ojczyźnie przyczyniają się do rozwoju wspólnoty narodowej.

5

Działalność i postulaty organizacji Catholic Concern for Animals

45%

Smykowski K.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2017

|

vol. 15

|

issue 3

61-67

EN

The purpose of this article is to present the activities of an association Catholic Concern for Animals founded in 1929. It is one of the few organizations working for the protection of animals inspired by the teachings of the Catholic Church. Its members engage in various activities on a variety of platforms, including educational campaigns and protests. Publishing work is also important. The association has been publishing a quarterly “The Ark” since 1937, in which it informs readers about its current operations and publishes articles on animals and their welfare. In 2015 the leaders of the organization addressed an appeal to the Pope Francis, appealing for a change in the Catechism of the Catholic Church, highlighting the role of a man in service of the natural world and postulating a significant reduction of experimentation on animals. It seems that some of these postulates go too far and are not compatible with an integral vision of man and of the world proclaimed by the Church.

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie działalności stowarzyszenia Catholic Concern for Animals założonej w 1929 r. Jest ono jedną z nielicznych organizacji działających na rzecz ochrony zwierząt, które inspirują się nauczaniem Kościoła katolickiego. Jej członkowie podejmują wielopłaszczyznową działalność, która obejmuje akcje edukacyjne i protestacyjne. Istotna jest także praca wydawnicza. Stowarzyszenie od 1937 r. wydaje kwartalnik „The Ark”, w którym informuje czytelników o swoim bieżącym funkcjonowaniu oraz publikuje artykuły na temat zwierząt i ich dobrostanu. W 2015 r. liderzy organizacji skierowali do papieża Franciszka apel o dokonanie zmian w Katechizmie Kościoła Katolickiego, podkreślając służebną rolę człowieka wobec świata przyrody i postulując znaczne ograniczenie prowadzenia doświadczeń na zwierzętach. Wydaje się, że część z tych żądań idzie zdecydowanie za daleko i jest nie do pogodzenia z integralną wizją człowieka i świata głoszoną przez Kościół.

6

Teologia moralna wobec wyzwań współczesności

45%

Orzeszyna J.

Teologia i Moralność

|

2019

|

vol. 14

|

issue 1(25)

61-78

PL

Teologia moralna jest dyscypliną teologiczną, która zajmuje się moralnością czynów ludzkich w świetle Objawienia Bożego. Do jej uprawiania potrzebny jest rozum kierowany przez wiarę, co oznacza, że poza argumentacją ściśle teologiczną, posługuje się ona także argumentami rozumowymi. Teologia moralna, będąc nauką teologiczną, formułuje zasady postępowania dotyczące różnych dziedzin ludzkiego życia i jest jednocześnie otwarta na aktualne uwarunkowania ludzkich czynów. Wychodzi naprzeciw wyzwaniom, jakie niesie ze sobą postęp naukowy, techniczny i cywilizacyjny. Dziś w epoce postmodernizmu dominuje tendencja sprowadzania wszelkiego sądu do indywidualnej oceny, do przedkładania jej ponad obiektywną prawdę. To skutkuje niekiedy odrywaniem moralnych rozstrzygnięć od doktrynalnych fundamentów Kościoła i zbytnim skupianiem się nad skomplikowaną etycznie sytuacją człowieka. Teologia moralna stanowi taką dziedzinę wiedzy, która jakby z natury swej domaga się ciągłej odnowy i nowej, pogłębionej refleksji nad moralnymi zagadnieniami życia człowieka. Tak zresztą było w historii tej dyscypliny i tak dzieje się dzisiaj.

7

Wybrane moralne aspekty prostytucji

38%

Smykowski K.

Sympozjum

|

2017

|

issue 2(33)

139-150

PL

Celem artykułu jest ukazanie niektórych kwestii moralnych związanych ze zjawiskiem prostytucji. Po syntetycznym opisaniu nauczania Pisma Świętego oraz doktryny najwybitniejszych teologów (św. Augustyna z Hippony i św. Tomasza z Akwinu) podjęto refleksję na temat odpowiedzialności moralnej osób zaangażowanych w prostytucję. Przeanalizowano jej zakres w odniesieniu zarówno do osób oddających się prostytucji, jak i tych, którzy z niej korzystają lub organizują cały proceder. Zwieńczeniem jest przedstawienie powiązań prostytucji z innymi wykroczeniami moralnymi i wybranymi problemami społecznymi. Wskazano, że prostytucja jest bardzo niepokojącym zjawiskiem moralnym i społecznym, które nierzadko przybiera znamię struktur grzechu.

EN

The aim of this article is to show selected moral issues connected with prostitution. After synthetic describing teaching of Scripture and doctrine of the illustrious theologians (St. Augustine of Hippo and St. Thomas Aquinas) reflection on the moral responsibility of people involved in prostitution was taken. Its scope was examined in relation to both those who engage in prostitution, as well as those who use it and organize all dealings. The culmination is to provide links between prostitution and other moral offenses and selected social problems. It has also been suggested that prostitution is a very disturbing moral and social phenomena, which often takes on the sign of the structures of sin.

8

From Moral Theology to Ecclesial Ethics

38%

Abram A.

Studia Nauk Teologicznych PAN

|

2020

|

issue 15

139-158

PL

Artykuł podejmuje próbę zidentyfikowania wybranych wpływów i wydarzeń z perspektywy historycznej które warunkowały rozwój myślenia etycznego i instruktarzu moralnego w tradycji rzymsko-katolickiej. Owa identyfikacja ma posłużyć lepszemu zrozumieniu obecnego stanu dyskursu moralnego i wskazaniu kierunków na jego dalszy rozwój. Etyka eklezjalna jest jednym z zaproponowanych kierunków. Teologia moralna jest tu przedstawiona jako nauka dynamiczna, kształtowana przez presje, możliwości i wymagania czasu. Niemniej jednak, zgodnie z postawionym tu argumentem, aby pozostać dyscyplina mająca istotny wpływ na obecna rzeczywistość, pewne fundamentalne pytania (włącznie z pytaniem o cel teologii moralnej) musza być postawione. Obecne studium, angażując sie w rozprawę nad tymi pytaniami, suponuje praktyczna rzeczywistość jednostek, społeczeństw, Kościoła i Planety jako podstawę współczesnych dociekań teologiczno-moralnych. Współcześni teologowie moralni i etycy teologiczni (artykuł bada różnice pomiędzy tymi i podobnymi kategoriami) to grupa zróżnicowana i (należy dodać) podzielona. Koncentrując sie na potencjale etyki eklezjalnej, owo studium jest zachęta do i ćwiczeniem w ‘budowaniu mostów’, którego potrzebuje współczesny świat (włącznie ze światem teologii moralnej). Głównym celem podjętego badania jest próbą pozytywnego ustosunkowania sie do apelu o odnowę teologii moralnej zawartym w Dekrecie of Formacji Kapłańskiej II Soboru Watykańskiego i nauczaniu Papieża Franciszka.

EN

The paper explores shifts and turns that over the centuries have influenced moral thinking and instructing on moral matters within the Roman Catholic tradition. The purpose of this exploration is to shed light on the current status of moral theology and identify areas for future developments. The paper proposes ‘ecclesial ethics’ as one of such areas. It views moral theology as a dynamic discipline, shaped by pressures, invitations and demands of the day. It claims that for moral theology to be relevant today, some fundamental questions (including the purpose of the discipline) must be revisited. It argues that practical realities in the lives of individuals, communities and the church as well as the Planet must be at the forefront of moral theological considerations. Contemporary moral theologians and/or theological ethicists (the paper considers this distinction) are a diverse and, we dare to add, divided group. The paper argues that building bridges in a polarised world (including the world of moral theology) needs to be a priority. The overall aim of this study is to respond positively to the call for renewal of moral theology as voiced in the ‘Decree on Priestly Formation’ of the Second Vatican Council and in several statements made by Pope Francis.

9

Cnota jako kapitał społeczny

38%

Derdziuk A.

|

2015

|

vol. 62

|

issue 3: Teologia moralna

59-75

EN

The present article, describing the concept of virtue and its place in the formation of a person’s maturity, points to the social dimension of moral competences that have their repercussions in interpersonal relations. Virtue is a social capital thanks to the fact that it triggers definite mechanisms in a man, enabling him to get involved in the realization of the common good. It becomes a special cement of human relations when it ensures proper conditions for forming existential bonds with others and it shapes a personal way of experiencing the challenges that one encounters and of responding to them. The four cardinal virtues: prudence, justice, courage and temperance make up a cohesive quartet of attitudes that determine one’s ability to control himself and the possibility to help others in a responsible way. The supreme manifestation of the social capital is love, owing to which a man is prepared to give his life in the service of his neighbor.

PL

Niniejszy artykuł, opisując pojęcie cnoty i jej miejsce w formowaniu dojrzałości osoby, wskazuje na społeczny wymiar sprawności moralnych, które znajdują swe reperkusje w relacjach międzyludzkich. Cnota stanowi kapitał społeczny przez to, że wyzwala w człowieku określone mechanizmy uzdalniające go do zaangażowania się w realizację dobra wspólnego. Staje się ona szczególnym spoiwem ludzkich relacji, gdy zapewnia człowiekowi warunki do nawiązywania egzystencjalnych więzi z innymi oraz kształtuje osobowy sposób przeżywania i reagowania na pojawiające się wyzwania. Cztery cnoty kardynalne: roztropność, sprawiedliwość, męstwo i umiarkowanie tworzą spójną kwadrygę postaw, które warunkują zdolność panowania nad sobą i możność odpowiedzialnego udzielania się na rzecz innych. Najwyższym przejawem kapitału społecznego jest miłość, dzięki której człowiek jest gotowy oddać życie w służbie bliźniego.

10

Chrystopraksyzm refleksji teologicznomoralnej

38%

Zadykowicz T.

Roczniki Teologiczne

|

2014

|

vol. 61

|

issue 3: Teologia Moralna

049-064

EN

Moral theology, as any science, has first of all cognitive aims. However, because of its subject one may also talk about the practical dimension of moral-theological reflection. This is because the subject is human action (praxis) that moral theology not only describes but also defines, indicating the moral norms that have to be kept to in it. Explaining and justifying the moral principles and norms moral theology is aiming at the plentitude a man should realize in his own life and work. Realizing this plentitude happens in an actual living situation. This is why applying principles and norms to particular attitudes and particular areas of human life is a significant, practical part of theologians-moralists’ service. None of these areas is excluded from the range of the interests of moral theology. Analysis of these areas is the starting point for the reflection of a theological-ethical character, directed at forming attitudes.

PL

Teologia moralna, jak każda nauka, posiada nade wszystko cele poznawcze. Ze względu jednak na przedmiot można mówić także o praktycznym wymiarze refleksji teologicznomoralnej. Tym przedmiotem jest bowiem ludzkie działanie (praxis), które teologia moralna nie tylko opisuje, ale także określa wskazując obowiązujące w nim normy moralne. Wyjaśniając i argumentując zasady i normy moralne, teologia moralna ma na względzie pełnię, którą człowiek winien urzeczywistnić we własnym życiu i działaniu. Urzeczywistnienie tej pełni następuje w konkretnej sytuacji życiowej. Dlatego istotną, praktyczną częścią posługi teologów moralistów jest aplikacja zasad i norm do szczegółowych postaw i dziedzin ludzkiego życia. Żadna z tych dziedzin nie jest wyłączona poza zakres zainteresowań teologii moralnej. Analiza tych dziedzin stanowi punkt wyjścia dla refleksji o charakterze teologiczno-etycznym ukierunkowanej na formowanie postaw.

11

Spowiedź mężczyzn. Wprowadzenie do badań

38%

Derdziuk A.

Roczniki Teologiczne

|

2017

|

vol. 64

|

issue 3: Teologia moralna

35-50

EN

The issue of men's confession is very little developed, although it is seen as an important research problem. To the contemporary conditions of living of masculinity are changing civilization and the development of various types of therapies that revealing injury, do not always help to overcome them. Interdisciplinary research confession men show that their motivation to join the sacrament of penance is the desire to meet the understanding confessor that will help them regain confidence and self-reliance. The desire to overcome the weakness underlies seek help in mastering their lusts and sins. Disparate treatment of moral problems by men lies in their willingness to quickly solve the problem, or overcoming it finds the illusory form of escape from the difficulties lived. It is important to show the theological dimension of confession, as an encounter with Christ defeated sin and death in the mystery of the cross and resurrection.

PL

Zagadnienie spowiedzi mężczyzn jest bardzo mało opracowane, choć jawi się jako ważny problem badawczy. Do współczesnych uwarunkowań przeżywania męskości należą zmiany cywilizacyjne oraz rozwój różnego rodzaju terapii, które ujawniając zranienia, nie zawsze pomagają je przezwyciężyć. Interdyscyplinarne badania nad spowiedzią mężczyzn ukazują, że ich motywacją przystępowania do sakramentu pokuty jest pragnienie spotkania z rozumiejącym spowiednikiem, który pomoże im odzyskać pewność i zaufanie do samego siebie. Chęć pokonania słabości leży u podstaw szukania pomocy w opanowaniu swych pożądliwości i grzechów. Odmienność traktowania trudności moralnych przez mężczyzn polega na chęci ich szybkiego rozwiązania lub pokonywaniu znalezionej złudnej formy ucieczki od przeżywanych trudności. Istotne jest ukazanie teologicznego wymiaru spowiedzi jako spotkania z Chrystusem pokonującym grzech i śmierć w tajemnicy krzyża i zmartwychwstania.

12

Konsyliencja nauk przyrodniczych i teologii moralnej życia biologicznego według papieża Franciszka

36%

Kowalcze M., Filipowicz A.

Studia Bobolanum

|

2021

|

vol. 32

|

issue 1

103-134

EN

The study presents three possible models of mutual relations between the moral theology of biological life and the natural sciences: concordism, discordism, and consilience. The first part outlines the methodology of the natural sciences and moral theology. Then, two nondialogical models were discussed that assume the taking over of the first discipline by the second one (concordism) or their mutual definitive autonomy (discordism) and the dialogical model in the form of consilience, assuming creative cooperation of the indicated sciences with mutual respect for their own methodology and the research area. There are also numerous examples of the use of consilience in the teaching of Pope Francis. Consilience is justified in many decisions of the Magisterium of the Church, from the time of Pope Pius IX up to the pontificate of Pope Francis who, comparing to his predecessors, paid the most attention to consilience. Due to the technical and economic paradigm that dominates in some scientific, social and political environments, the discourse presented in the study becomes so important that the fate of many people, cultures and even societies depends on its results. The Magisterium of the Church can contribute much to this discourse, as longas it finds an effective way to discuss it.

PL

W artykule zaprezentowano trzy możliwe modele wzajemnych relacji między teologią moralną życia biologicznego a naukami przyrodniczymi. Omówiono dwa modele niedialogiczne, zakładające przejęcie kontroli nad pierwszą z dyscyplin przez drugą z nich (konkordyzm) lub ich wzajemną definitywną autonomię (dyskordyzm) oraz model dialogiczny w postaci konsyliencji oparty na twórczej współpracy wskazanych nauk przy wzajemnym poszanowaniu ich własnej metodologii i obszaru badawczego. Konsyliencja znajduje swoje uzasadnienie w wielu orzeczeniach Urzędu Nauczycielskiego Kościoła, począwszy od czasów papieża Piusa XII aż do pontyfikatu papieża Franciszka, który konsyliencji poświecił najwięcej uwagi w porównaniu z poprzednikami. Ze względu na dominujący w niektórych środowiskach naukowych, społecznych czy politycznych paradygmat techniczno-ekonomiczny przedstawiony dyskurs staje się o tyle istotny, że od jego wyników zależą losy wielu ludzi, kultur, a nawet społeczeństw. Urząd Nauczycielski Kościoła może wiele wnieść do tego dyskursu, o ile tylko znajdzie skuteczny sposób zabrania w nim głosu.

13

Moralność według papieża Franciszka

36%

Filipowicz A.

Studia Bobolanum

|

2019

|

vol. 30

|

issue 3

27-58

EN

The study presented introduces the most important elements of the moral message of Pope Francis. At the beginning, critical opinions addressed to him were quoted. In the following sections, a semantic analysis of key moral terms was performed. The concept of morality has been clarified. The moral transitions proposed by Francis were characterised: from „theology of the act” to „theology of relations”, from sin and offence to the sinner, from the moral norm to a specific act. The papal reinterpretation of the „law of gradualness”, the choice of „lesser evil”, and the logic of „small steps” were described. Attention was paid to the theonomic autonomy of conscience and also to the need for its constant autoformation. In the end, critical opinions were raised about Francis’s moral teaching.

PL

Prezentowane studium przybliża najważniejsze elementy moralnego przesłania papieża Franciszka. Na wstępie przytoczono krytyczne opinie kierowane pod jego adresem. W kolejnych częściach dokonano analizy semantycznej kluczowych terminów moralnych. Sprecyzowano pojęcie moralności. Scharakteryzowano zaproponowane przez Franciszka tranzycje moralne: od „teologii aktu” do „teologii relacji”, od grzechu i przewinienia do grzesznika, od normy moralnej do konkretnego czynu. Opisano papieską reinterpretację „prawa stopniowości”, wyboru „mniejszego zła”, logiki „małych kroków”. Zwrócono uwagę na teonomiczną autonomię sumienia a także na potrzebę jego stałej autoformacji. W zakończeniu zmierzono się z krytycznymi opiniami wysuwanymi wobec moralnego nauczania Franciszka.

14

Papież Franciszek wobec osób LGBT+

36%

Filipowicz A.

Studia Bobolanum

|

2020

|

vol. 31

|

issue 2

29-51

EN

In the statements of Pope Francis and his meetings with LGBT+ people, one can see a new pastoral approach of the Church to these people. The publication presents the position of the pope towards non-heteronormative persons. Based on his teaching, the key stages of the process of their integration with the Roman Catholic Church are presented. The important role of theological and moral reflection in the reception, accompaniment, discernment and inclusion of LGBT + people into the community of faith was indicated. Finally, postulative conclusions were formulated to initiate the long-awaited integration process.

PL

W wypowiedziach papieża Franciszka i jego spotkaniach z osobami LGBT+ można dostrzec nowe pastoralne podejście Kościoła rzymskokatolickiego do tych osób. W publikacji przedstawiono stanowisko papieża wobec osób nieheteronormatywnych. Na podstawie papieskiego nauczania zaprezentowano kluczowe etapy procesu ich integracji z Kościołem. Wskazano na istotną rolę refleksji teologiczno-moralnej w przyjęciu, towarzyszeniu, rozeznaniu oraz włączeniu osób LGBT+ do wspólnoty wiary. Na zakończenie sformułowano postulatywne wnioski, dotyczące zainicjowania procesu integracji przez Kościół hierarchiczny.

15

Theological and Moral Aspects of Vegetarianism

32%

Smykowski K.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2017

|

vol. 16

|

issue 1

EN

This article presents the increasingly popular phenomenon of vegetarianism from the perspective of moral theology. After synthetically describing the different types of vegetarianism, this study identified what motivates people to refrain from the consumption of meat and animal products. Vegetarians’ sensitivity to the fate of livestock as well as their ascetic motivations do not incite any moral objections, but rather can be considered a moral ideal. Responsibly practicing vegetarianism poses no threats to human health. The main objections to vegetarianism pertain to the ideologies and doctrines that motivate people to practice it; for, these ideologies oppose a Christian understanding of creation.

PL

Celem niniejszego artykułu było zaprezentowanie coraz popularniejszego zjawiska wegetarianizmu z perspektywy teologii moralnej. Po syntetycznym opisaniu jego rodzajów dokonano charakterystyki motywacji, które leżą u podstaw rezygnacji ze spożywania produktów pochodzenia zwierzęcego. Zastrzeżeń moralnych nie budzą decyzje argumentowane pragnieniem ascezy i wrażliwością na los zwierząt gospodarskich. Mogą być one wręcz uznane za ideał moralny. Odpowiedzialne praktykowanie wegetarianizmu nie stanowi także poważnego zagrożenia dla zdrowia człowieka. Istotne obiekcje należy jednak skierować pod adresem wegetarianizmu motywowanego ideologicznie czy doktrynalnie. W swoich podstawach jest on bowiem sprzeczny z chrześcijańską wizją stworzenia.

16

Theologischer Paradigmenwechsel und neue pastorale Spielräume. Das Nachsynodale Apostolische Schreiben Amoris laetitia

32%

Schockenhoff E.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2017

|

vol. 37

|

issue 1

15-25

EN

There are two different key interpretations on post-synodal exhortation Amoris laetitia. The first is based on hermeneutics of the continuation of Church teachings on marriage with the new language, and the second one is connected with a change in the moral message of the objective and static ontology to the theology that more fulfils the readings of the Gospel and are closer to a person’s real life. Pope Francis clearly expresses scepticism over the use of general rules for complex pastoral situations and the deductive method, which uses general truths to takes far-reaching proposals for every detailed situation. A change of paradigm in theology consists in the transition from the speculative-deductive method to the inductive method that attributes more value to the experience and the normative adequacy of single normative statements in the life of people. Amoris laetitia avoids the exaggerated idealism of marriage and demands a change of perspective which does not judge but inspires a direction towards growth, but does not substitute conscience, but rather shapes it. Encouraging personal evaluation of conscience is concerned especially with the problem of providing an opportunity to allow divorced people living in second partnerships to participate in taking the sacrament. The only way to answer this question is through the logic of mercy and integration, that orders discernment over complex situations. The crucial assertion of Amoris laetitia is: „it can no longer simply be said that all those in any «irregular» situation are living in a state of mortal sin and are deprived of sanctifying grace” (no 301). The Pope refers to the teachings of St. Thomas Aquinas who emphasizes the circumstances of man’s activities that should be applied in the observance of norms. It is not the ethics of situations, in that the decision about good and evil conduct be left to the freedom of man, but about the resolution of the Neo-Scholastic morality of deeds in favour of the ethics of virtues. The vision of sexuality included in Amoris laetitia is not based on the hamartiology, but on the Thomistic vision of human passions that are itself neither morally bad nor morally good, but becomes the moral through the attitude and action of subject. The justification of the entitlement and the commitment to the pastoral discernment of the complex situations is the logic of mercy.

PL

Wobec posynodalnej adhortacji apostolskiej Amoris laetitia stosowane są dwa różne klucze interpretacyjne. Pierwszy opiera się na hermeneutyce kontynuacji nauczania Kościoła o małżeństwie, ale nowym językiem, a drugi związany jest z hermeneutyką zmiany przesłania moralnego z uzasadnionego obiektywnie i opartego na statycznej ontologii w kierunku teologii odpowiadającej Ewangelii i bliskiej życiu. Franciszek jasno wyraża sceptycyzm wobec stosowania ogólnych reguł do złożonych sytuacji duszpasterskich i wobec metody dedukcyjnej, która z powszechnych prawd wywodzi daleko idące wnioski dla każdej szczegółowej sytuacji. Zmiana paradygmatu w teologii polega na przejściu z metody spekulatywno-dedukcyjnej w kierunku metody indukcyjnej, która przypisuje większą wartość doświadczeniu i odnoszeniu poszczególnych wypowiedzi normatywnych do życia wierzących. Amoris laetitia unika przesadnego idealizowania małżeństwa i postuluje zmianę perspektywy duszpasterskiej, która nie osądza, ale inspiruje na drodze wzrostu, nie zastępuje sumienia, ale je formuje. Zachęta do osobistej oceny sumienia dotyczy szczególnie problemu możliwości dopuszczenia osób rozwiedzionych żyjących w powtórnych związkach do sakramentów świętych. Jedyną drogą w tej kwestii jest logika miłosierdzia, integracji, włączenia, która nakazuje rozeznawać złożone sytuacje. Przełomowe jest stwierdzenie Amoris laetitia, że „nie można już powiedzieć, że wszyscy, którzy są w sytuacji tak zwanej «nieregularnej», żyją w stanie grzechu śmiertelnego, pozbawieni łaski uświęcającej” (nr 301). Papież powołując się na nauczanie św. Tomasza z Akwinu, podkreśla znaczenie okoliczności działania człowieka, które muszą znaleźć zastosowanie w przestrzeganiu norm. Nie chodzi o etykę sytuacyjną, w której decyzja o dobru i złu postępowania zostaje pozostawiona dowolności człowieka, ale przezwyciężenie neoscholastycznej moralności czynów w kierunku etyki cnót. Zawarte w Amoris laetitia ujęcie seksualności nie opiera się na hamartiologii, ale na tomistycznej wizji ludzkich namiętności, które nie są w sobie ani złe, ani dobre moralnie, ale takimi stają się dopiero przez nastawienie i działanie podmiotu. Uzasadnieniem prawa i zobowiązania do duszpasterskiego rozeznawania złożonych sytuacji jest logika miłosierdzia.

17

Ojcowie Kościoła w pismach teologiczno-moralnych Mikołaja z Mościsk (1559-1632)

32%

Dziuba A. F.

Vox Patrum

|

1984

|

vol. 6

126-136

IT

L'insegnamento della teologia morale, a parte gli elementi riguardanti i contenuti, presenta pure precisi elementi metodologico-formali, fra i quali i principi della conoscenza, nonche l'argomentazione che ne scaturisce.

18

Maryja jako wzór moralny w encyklikach papieży Benedykta XVI i Franciszka

32%

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2016

|

vol. 37

|

issue 1

27-38

PL

Autor artykułu analizuje treści moralne związane z Maryją w encyklikach papieży Benedykta XVI i Franciszka. Tematyka tych dokumentów wskazuje na potrzebę dowartościowania we współczesnej praktyce życia i teologii przede wszystkim cnót teologalnych, także w ich wymiarze społecznym. W tym kontekście Maryja stanowi wzór moralny doprowadzony do doskonałości, dzięki jej otwarciu na słowo Boże i łaskę Ducha Świętego.

EN

The author of this article analyses the moral issues connected with Mary in encyclicals of Popes Benedict XVI and Francis. The nature of the issues raised in those documents points to the necessity of giving priority in the contemporary praxis of life and theology to theological virtues, also in their social dimension. In this context, Mary constitutes an example of morality brought to perfection due to her openness to the Word of God and the grace of the Holy Spirit.

19

Tajemnica spowiedzi świętej

32%

Derdziuk A.

Teologia i Moralność

|

2016

|

vol. 11

|

issue 1(19)

179-191

EN

The article discusses the secret of confession from the point of view of its serving to spiritual welfare of a penitent and principles which should be respected by confessors. The reason of the secret of confession is good name of a penitent and his sense of security in the confessional and keeping the Canon Law protecting the holiness of this sacrament. The secret of confession includes both sins and circumstances which are the subject of confession in the sacramental encounter. Betrayal of the secret of confession may occur directly or indirectly and in both forms harms a penitent and an ecclesial community. New theological and moral issue is a danger of a breach of secrecy in a confession at a distance, especially with the use of electronic media.

PL

Artykuł podejmuje kwestię tajemnicy spowiedzi rozpatrywanej od strony jej służenia dobru duchowemu penitenta oraz zasad, którymi powinien kierować się spowiednik. Motywem zachowywania tajemnicy spowiedzi jest dobre imię penitenta i jego poczucie bezpieczeństwa w konfesjonale oraz zachowanie prawa kościelnego stojącego na straży świętości sakramentu. Zakres treści tajemnicy spowiedzi obejmuje zarówno grzechy, jak i okoliczności będące przedmiotem wyznania w sakramentalnym spotkaniu. Zdrada tajemnicy spowiedzi może zachodzić wprost lub pośrednio i w obu formach wyrządza krzywdę penitentowi i społeczności eklezjalnej. Nowym zagadnieniem teologicznomoralnym jest niebezpieczeństwo naruszenia tajemnicy w spowiedzi na odległość, szczególnie z użyciem mediów elektronicznych.

20

Pytanie o status chrystianologii św. Pawła – quaestiones selectae

32%

Kubanowski A. T.

Studia Gdańskie

|

2016

|

issue 38

65-74

PL

Niniejszy artykuł prezentuje cztery koncepcje rozumienia terminu „chrystianologia”. Jest on próbą odpowiedzi na pytanie, co to właściwie jest. Pierwsza z opisywanych koncepcji, autorstwa Emmanuela L. Rehfelda rozważa „chrystianologię” jako jeden z głównych nurtów występujących w antropologicznej releksji prowadzonej na kartach pism Pawłowych. Kolejna koncepcja sformułowana przez o. Romana S. Zdziarstka „chrystianologią” nazywa naukę o chrześcijaninie pozostającym w ontycznej relacji z Trójcą Przenajświętszą. Celem owej nowej dyscypliny teologicznej jest poszukiwanie podstaw tożsamości chrześcijańskiej. Trzecia koncepcja, ks. prof. Mirosława Mroza w „chrystianologii” dostrzega teologię moralną, która jest ukierunkowana na proces stawania się „Chrystusowym”. Ks. Mróz sugeruje również, iż ta perspektywa jest właściwa myśli teologicznomoralnej Tomasza z Akwinu. Autorem ostatniej koncepcji jest o. Wacław Hryniewicz. Rozpatruje on „chrystianologię” jako specyiczne podejście w releksji teologicznej, poszukującej paschalnego wymiaru w egzystencji i duchowości chrześcijańskiej. Według niego „paschalna chrystianologia” może zostać wykorzystana w rozwiązywaniu współczesnych problemów egzystencjalnych. Artykuł zakończony jest kilkoma wnioskami, które mogą posłużyć jako przyczynek do dalszej releksji.

EN

The paper presents four conceptions of understanding the term – “christianology”. It try to answer, what does it really mean. The first author – Emmanuel L. Rehfeld considers “christianology” as a mainstream of anthropological contents in the St. Paul’s teaching. The second author describes “christianology” as a theological study of Christian, which is in the ontic relation to Holy Trinity. In his christianological conception Zdziarstek uses the complex theological method, which the aim is finding the foundations of Christians identity (esse christianum). The next author – M. Mróz considers “christianology” as a moral theology. This conception is directed to the Christian being as a process of conformitas Christi. Also fr. Mróz suggests to use the christianological methods for examination on Thomas Aquinas’s moral thought. The last author – W. Hryniewicz deems “christianology” as an approach of theological reflection, which searches the Passover’s dimension in the sources of Christian existence and Christian spirituality. “The Paschal christianology” can be solution for the existential problems of contemporary people. The conclusions’ section contains a few issues for the further considerations.

Refine search results

Ireneusz Mroczkowski, Teologia moral- na. Definicja, przedmiot, metoda, Płocki Instytut Wydawniczy, Płock 2011, ss. 75.

Biuletyn teologicznomoralny

Libertas contractus. Paolo Comitoli SJ on Freedom of Contract

Patriotyzm w czasie pokoju

Działalność i postulaty organizacji Catholic Concern for Animals

Teologia moralna wobec wyzwań współczesności

Wybrane moralne aspekty prostytucji

From Moral Theology to Ecclesial Ethics

Cnota jako kapitał społeczny

Chrystopraksyzm refleksji teologicznomoralnej

Spowiedź mężczyzn. Wprowadzenie do badań

Konsyliencja nauk przyrodniczych i teologii moralnej życia biologicznego według papieża Franciszka

Moralność według papieża Franciszka

Papież Franciszek wobec osób LGBT+

Theological and Moral Aspects of Vegetarianism

Theologischer Paradigmenwechsel und neue pastorale Spielräume. Das Nachsynodale Apostolische Schreiben Amoris laetitia

Ojcowie Kościoła w pismach teologiczno-moralnych Mikołaja z Mościsk (1559-1632)

Maryja jako wzór moralny w encyklikach papieży Benedykta XVI i Franciszka

Tajemnica spowiedzi świętej

Pytanie o status chrystianologii św. Pawła – quaestiones selectae