Search results

1

Przymierze biblijne w żydowskiej tradycji politycznej

100%

Chmielewska L.

Kwartalnik Naukowy OAP UW "e-Politikon"

|

2012

|

issue 3

215-239

PL

Artykuł jest poświęcony biblijnemu pojęciu przymierza, które w żydowskiej tradycji, w tym także tradycji politycznej, zajmuje miejsce szczególne. O ile przymierze z Noem ustanowiło prawo naturalne, obowiązujące wszystko stworzenie, o tyle przymierze na Górze Synaj było bezpośrednią relacją pomiędzy Bogiem a Izraelitami i dało początek ich istnieniu jako społeczności politycznej. Mówiąc o przymierzu w tradycji żydowskiej, mamy więc na myśli przede wszystkim przymierze Mojżeszowe, zwane także Wielkim Przymierzem. Wraz z nim zaczyna się historia Żydów, ono określa żydowski sposób życia i myślenia, także w odniesieniu do sfery politycznej. Należy podkreślić, że akceptowane dziś powszechnie w świecie zachodnim polityczne pojęcia suwerenności ludu, republikanizmu, federalizmu, podziału władzy są świeckim pokłosiem biblijnej idei przymierza, która zakorzeniła się w filozofii politycznej Zachodu za sprawą tradycji żydowskiej. Polityczny wymiar tradycji żydowskiej znalazł należne jej miejsce w literaturze naukowej głównie za sprawą Daniela Judah Elazara (1934 – 1999), wybitnego znawcy federalizmu i tradycji żydowskiej.

EN

This article describes the biblical notion of covenant (berith). The term covenant in the Jewish tradition has a strong theological, as well as a political dimension. The covenant motif is central to the biblical world view, the basis of all relationships, the mechanism for defining and allocating authority, and the foundation of the biblical political teaching. Sinai Covenant has been the basis for all legitimate Jewish political organization from antiquity to the present. Jewish political institutions and behavior reflect this covenantal base in the way that they give expression to the political relationship as a partnership based upon a morally grounded pact and, like all partnerships, oriented toward decision and policy-making through negotiation and bargaining. Wherever the possibility has existed, Jews have organized their political institutions on a federal basis (berith - Latin: foedus from federal). A covenanted community is republican in the original sense of res publica, a public thing, rather than the private preserve of any person or institution. In the Bible, the Jewish republic is referred to as the edah, from the term for assembly - in other words, a body politically based on the general assembly of its citizens for decision -making purposes. The covenant idea has within it the seeds of modern constitutionalism, in which it emphasizes the mutually accepted limitations on the power of all parties to it, a limitation not inherent in nature but involving willed concession. This idea of limiting power is of the first importance in the biblical worldview and for humanity as a whole since it helps explain why an omnipotent God does not exercise His omnipotence in the affairs of humans. The political compacts of the philosophers of the seventeenth and eighteenth century have been inspired by the biblical covenant, except that it was secular in character. The political dimension of the Jewish tradition has found its rightful place in the scientific literature thanks to Daniel Judah Elazar (1934 – 1999), eminent expert on federalism and the Jewish tradition.

2

Zabawa i umowa – nierozerwalny duet w wychowaniu dzieci ku demokracji

86%

Olczak A.

Pedagogika Społeczna

|

2012 (R. XI)

|

issue 4(46)

57 – 68

PL

W artykule podjęto problematykę wychowania ku demokracji z wykorzystaniem umowy społecznej. Autorka podjęła próbę ukazania możliwości budowania pokojowych relacji między dziećmi, rodzicami i nauczycielami, omówiono także jak w zabawie i poprzez zabawę możliwe jest zawieranie umowy. W końcu postawiono także pytanie dlaczego dziecko musi się bawić, by zrozumieć sens umowy z innymi ludźmi. W opracowaniu podkreślono wychowawczą rolę zabawy i umowy i ich znaczenie dla wychowania ku demokracji, podkreślając potrzebę uczenia zachowań wolnościowych oraz odpowiedzialności i zaangażowania już od dzieciństwa.

XX

The paper discusses the issue of education to democracy with the use of social contracts. The author attempts to present possible ways of building peaceful relationships between children, parents and teachers. She also explains how to make contracts during a play and through a play. Finally, she raises the question why the child has to play in order to understand the meaning of a contract with other people. The article highlights the educational role of a play and contract , and their relevance to education to democracy, emphasizing the need for teaching freedom conducts, responsibility and commitment from childhood.

3

Stosunek seksualny i społeczeństwo w "Poszukiwaczach" Johna Forda

86%

Fabiś P.

Lud

|

2017

|

vol. 101

PL

Artykuł jest antropologiczną interpretacją westernu Johna Forda pod trytułem "Poszukiwacze". Film ten, jak wszystkie klasyczne westerny, może być postrzegany jako wariant mitu teoretycznego o umowie społecznej. Punktem wyjścia interpretacji jest stosunek seksualny jako kluczowy symbol amerykańskiego systemu pokrewieństwa i amerykańskiej kultury. Interpretacja kończy się stwierdzeniem, że w "Poszukiwaczach" społeczeństwo zostaje stworzone i istnieje dzięki solidarności społecznej zwanej miłością i społecznej nienawiści zwanej rasizmem.

4

Umowa społeczna locke’a – spojrzenie z perspektywy prawnej

86%

Stępkowski A.

Studia Prawno-Ekonomiczne

|

2014

|

vol. XCI (91)/1

153-163

EN

The paper provides systematic analysis of the Locke’s social contract theory with the legal means of construction. The analysis is performed within the context of Hobbes’ theory which is believed to be opposed by Locke in his Second Treaties. The paper focus on two specific questions: 1) whether the social contract, as conceptualised by Locke really allows to dispose with natural freedom only to certain extent?; 2) whether the Sovereign, as created by the social contract, is really bound by its provisions? Detailed analysis of the Locke’s Second Treaties of Government ends with negative answer to both above asked questions. Locke had acknowledged (although in a slightly hidden way) that in ordered to build a society by means of voluntary agreement, individuals must dispose of all the natural freedom they posses. It is also to be accepted that political power created by means of social contract, being not a party to the contract, is not bound by its conditions. Locke appears to be unsuccessful in inventing a social contract which would considerably differ from the one proposed by Hobbes. There are even premises allowing to assert, he was aware of that.

5

Johannes Althusius. Pierwszy teoretyk federalizmu

86%

Chmielewska L.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2012

|

vol. 9

|

issue 9

11-29

PL

Artykuł przybliża myśl polityczną Johannesa Althusiusa (1557-1638), która w ostatnim stuleciu przeżywa swoisty renesans i docenia się jej znaczenie dla koncepcji politycznych. Widziano w niej rekonstrukcję średniowiecznego korporacjonizmu na potrzeby wkraczającej nowożytności. Podstawę Althusiusowej teorii zawiera się w koncepcie stowarzyszania się i jego kalwińskiej interpretacji. Można uznać Althusiusa za prekursora nowoczesnego federalizmu. Trzeba tez docenić duże znaczenie dzieła Althusiusa dla inspiracji teorii liberalnych w Anglii i Holandii, służących wolności jednostki kosztem ograniczonej władzy państwa. Althusius sprzeciwił się koncepcji absolutnej suwerenności Jeana Bodina i jako alternatywę proponował system suwerenności subsydiarnej (podzielonej), w której istnieje pluralizm autonomicznych społeczności, współuczestniczących w rządzeniu państwem. Odbywa się to w ten sposób, że społeczności mniejsze, na drodze negocjacji i umów, przekazują część władzy społecznościom większym, nie tracąc przy tym swej podmiotowości. Władza w państwie, a tym samym suwerenność państwa, ma zatem charakter oddolny.

6

Filozofia Oświecenia: społeczeństwo – umowa społeczna – własność – władza

81%

Sznajderski T. K.

Horyzonty Polityki

|

2020

|

vol. 11

|

issue 34

49-65

EN

Research objective: The purpose of the work is to characterise the concept of the law of nature, society, social contract, ownership and political power developed by the main philosophers of Enlightenment, J. Locke and J. J. Rousseau. The research problem and methods: The research topics presented in the paper are exploratory and answer the following questions: What are the main elements of Enlightenment as a philosophical era? What were the concepts of society and social contract developed by J. Locke and J.J. Rousseau? What were the theories of ownership and political power developed by both philosophers? The research method was based on the analysis of texts by J. Locke and J.J. Rousseau. The process of argumentation: The article consists of two parts. The first contains the characteristics of the Enlightenment period. The second presents the characteristics of society, social contract, ownership and political power developed by both thinkers. Research results: The author shows that the concepts of both Locke and Rousseau emphasise the independence of the world of nature, society and a human subject in comparison with the earlier philosophical and social theories. The laws of nature and social contracts are the basis of moral norms. Conclusions, innovations and recommendations: The two Enlightenment concepts of man and society are based on the concept of nature and the laws of nature created by God. Nature is a primary, exemplary, perfect period. Ownership, egoistic relations between people and power impede human life and development.

PL

CEL NAUKOWY: Celem pracy jest charakterystyka koncepcji prawa natury, społeczeństwa, umowy społecznej, własności głównych filozofów Oświecenia J. Locke’a i J.J. Rousseau. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problematyka badań zaprezento‑ wana w pracy ma charakter eksploracyjny i odpowiada na następujące pytania: Jakie są główne elementy Oświecenia jako epoki filozoficznej? Jakie były kon‑ cepcje społeczeństwa i umowy społecznej J. Locke’a oraz J.J. Rousseau? Jakie były teorie własności w teoriach obu myślicieli ?Metodę badawczą oparto na analizie poglądów i fragmentów tekstów głównych prac J. Locke’a i J.J. Rousseau. PROCES WYWODU: Artykuł składa się z dwóch części. W pierwszej zawarta jest charakterystyka okresu Oświecenia. Druga obejmuje charakterystykę spo‑ łeczeństwa, umowy społecznej, własności i władzy politycznej obu myślicieli. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Autor przedstawia, że obie koncepcje Locke’a i Rousseau uznają za najistotniejsze: samodzielność świata przyrody, społeczeństwa i podmiotu ludzkiego w porównaniu z wcześniejszymi teoriami filozoficzno-społecznymi. Prawa natury i umowy społeczne są podstawą norm moralnych. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Obie przedstawione oświeceniowe koncepcje człowieka i społeczeństwa oparte są na koncepcji na‑ tury i praw natury stworzonych przez Boga. Natura jest okresem pierwotnym, wzorcowym, doskonałym. Własność, relacje egoistyczne między ludźmi i władza utrudniają życie i rozwój człowieka. Na podstawowych ideach teorii filozoficz‑ nych Locke’a i Rousseau zbudowane zostały fundamenty całej epoki Oświecenia.

7

Nowy Lockeański argument na rzecz socjalizmu: kontraktualizm w świetle teorii ekonomicznej

81%

Grzybek D.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2020

|

issue 64

7-18

EN

This article analyses the implications from modern economic theory on political philosophy. As economic growth seems the main fact of economic life, so progress of science is a key factor of economic growth in the long perspective. Scientific knowledge analyzed by economic terms appears as a kind of public good. This statement was tested against Lockeian property theory, fundamental for modern liberalism. According to Lockeian arguments, private property is a consequence of human self-ownership. If humans are the owners of their bodies, the fruits of their labor are thus legimatized property for them. Nature is indispensable in production; however we could consider them as God’s Gift. According to Locke’s theory, natural resources are the common property of all humankind,unless the people choose agriculture and animal husbandry. As we consider all natural resources to be God’s Gift, we could see them as the property of the whole human race. This indicates a claim for the egalitarian distribution of social income. This reasoning is an Old Lockeian Argument for Socialism. The New Argument is based on the assumption that scientific knowledge is the key resource used in the process of production and that knowledge is a free gift for humanity from the community of scientists. Using the terminology of economics, scientific knowledge takes the formof public good. Therefore, as science is the main factor in technological progress and economic growth, their fruits should be distributed among all people in an egalitarian mode.

PL

Artykuł analizuje wnioski, jakie dla filozofii politycznej wynikają z nowoczesnej teorii ekonomicznej. Wzrost gospodarczy wydaje się najważniejszym zjawiskiem gospodarczym, z kolei postęp nauki jest najistotniejszym źródłem wzrostu gospodarczego w długim okresie. Wiedza naukowa analizowana przy pomocy terminologii ekonomicznej okazuje się być pewnym rodzajem dobra publicznego. Powyższe zostało skonfrontowane z teorią własności Johna Locke’a, która ma fundamentalne znaczenie dla nowożytnego liberalizmu. Wedle argumentacji Lockeańskiej prywatna własność jest wywodzona z samowłasności człowieka. Skoro ludzie są właścicielami swych ciał, to także owoce ich pracy są ich własnością. Praca potrzebuje substratu, jakim jest natura, ta jednak jest darem Boga dla całej ludzkości i w oryginalnej teorii Locke’a pozostaje jej wspólną własnością zanim ludzie zaczną pracować przy uprawie ziemi i hodowli. Z założenia, że zasoby naturalne planety są własnością całej ludzkości można z kolei wywodzić postulat egalitarnego podziału dochodu społecznego. Argument tego typu można nazwać starym Lockeańskim argumentem za socjalizmem. Argument nowy odwołuje się do idei wiedzy naukowej jako czynnika produkcji. Współczesna teoria wzrostu gospodarczego sugeruje, że głównym czynnikiem zwiększającym produktywność był w ostatnich dwóch stuleciach postęp techniczny, ten zaś był przede wszystkim skutkiem wzrostu wiedzy naukowej. Można z kolei wykazać, że wiedza naukowa ma wiele cech dobra publicznego. Stąd też można zasadnie twierdzić, że jej owoce powinny przypaść wszystkim ludziom na równych prawach.

8

Fikcje polityczne i legitymizacja władzy w demokracji

72%

Potz M.

Wrocławskie Studia Politologiczne

|

2014

|

vol. 17

36 - 52

EN

The article seeks to analyse the content and the role of “political fictions” of (social) contract and representation in a democratic political system. It begins with a model of democratic legitimation within which the two conceptions serve as transmitters of ideas making the actual unequal distribution of power on which any political system rests acceptable to the ruled. By providing justification for the origin of the existing power relations, explaining their mechanisms, providing role models for rulers and allowing to by-pass the question of direct responsibility for political decisions, the fictions of contract and representation ultimately contribute to the stability of a democratic political system.

9

Thomas Hobbes social contract as an idea transformation from theology to political philosophy

72%

Zientkowski P.

Studia Pelplińskie

|

2020

|

vol. 54

345-355

PL

The article is an attempt to show the process of theoretical transformation of political theology into political philosophy on the basis of a draft of the social contract written by an English philosopher, Thomas Hobbes. This shift was not made only on the level of language changes, that is by replacing the theological nomenclature by new philosophical terms. More importantly, it became a pillar of a reinforced anthropological view of man, of the world and of social processes. Hence, the entire conceptual shift undeniably had a vital historical and cultural impact.

EN

Artykuł jest próbą ukazania procesu teoretycznego przekształcenia teologii politycznej do filozofii politycznej na przykładzie koncepcji umowy społecznej stworzonej przez angielskiego myśliciela Thomasa Hobbesa. Przemiana ta nie nastąpiła jedynie w wymiarze werbalnym poprzez zastąpienie nomenklatury teologicznej filozoficzną nowomową, ale stała się również przyczynkiem do umocnienia antropologicznej wizji człowieka, świata i procesów społecznych, a przez to niewątpliwie, wydarzeniem oddziałującym w wymiarze historycznie i kulturowym.

10

Young Adults’ Experience of Social (In)justice

72%

Przybylska E., Wajsprych D.

Paedagogia Christiana

|

2022

|

vol. 1/49

145-162

EN

This article attempts to present the ways in which the phenomenon of social (in)justice is experienced by young adults from large urban areas. In the presented study, the category of (in)justice fulfils the function of a criterion for evaluating social relations as actually experienced, thus playing the role of a principle/template of an ethical and moral idea, being at the same time the effect of individual and community action. Based on the assumption that the experience of this phenomenon is continuous and strictly relational, it was assumed that the meanings given to (in)justice as a result of interlocutors’ personal experiences, allow an insight into the processes of assimilation of social order, identical to the phenomenon of lifelong learning. Consciously going beyond the methodological framework imposed by phenomenography, the Authors aim at understanding the rationality of participation in the social order, dominant in today’s Poland (and social justice is its dominant part), shaped as a result of negotiations between the learning subject and the external world.

PL

W artykule podjęto próbę przedstawienia sposobów doświadczania fenomenu (nie)sprawiedliwości społecznej przez młodych dorosłych z dużych aglomeracji miejskich. W prezentowanym badaniu kategoria (nie)sprawiedliwości spełnia funkcję kryterium oceny relacji społecznych jako faktycznie doświadczanych, odgrywa więc rolę zasady/wzorca etycznej i moralnej idei, będącej zarazem efektem jednostkowego i wspólnotowego działania. Wychodząc z założenia, że doświadczanie tego fenomenu jest ciągłe i ściśle relacyjne, przyjęto, że znaczenia, jakie rozmówcy – w efekcie własnych osobistych doświadczeń – nadają (nie)sprawiedliwości, pozwalają na wgląd w procesy przyswajania ładu społecznego, tożsame z fenomenem całożyciowego uczenia się. Świadomie wykraczając poza ramy metodologiczne narzucone przez fenomenografię, autorki dążą do poznania dominującej współcześnie w Polsce racjonalności partycypacji w ładzie społecznym (sprawiedliwość społeczna jest jego dominującą częścią), ukształtowanej na skutek negocjacji między uczącym się podmiotem a światem zewnętrznym.

11

Moral Education in the Perspective of Liberal Education, Natural Law and the Modern Doctrine of Social Contract

72%

Rutkowski J.

Paedagogia Christiana

|

2019

|

vol. 2/44

161-173

EN

This article includes an analysis of relationship between concepts of moral education, liberal education and natural law. It shows how classical Greek philosophy influenced Christian thought. Moreover, there is consideration regarding what has changed in the understanding the concept of virtue.

PL

Artykuł zawiera analizę relacji między pojęciami kształcenia ogólnego, wychowania moralnego oraz prawa naturalnego. W tekście pokazano również wpływ klasycznej filozofii greckiej na myśl chrześcijańską. Ponadto, prześledzono zmiany rozumienia pojęcia cnoty.

12

Inny/inni w domu pomocy społecznej

72%

Tagliber M. J.

Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses

|

2016

|

vol. 17

173-184

PL

W ukazaniu Domu Pomocy Społecznej autor próbuje wykorzystać własne doświadczenie zawodowe, swoją stałą obecność w jednej z takich instytucji, własne obserwacje, by świat jego mieszkańców opisać i tym samym symbolicznie otworzyć. Próbuje pokazać procesy przymusu i zniewolenia, procesy, które są obecne w życiu tej instytucji, jako szczególny efekt przyjętych idei, założeń i umów. Pragnie również wskazać na specyficzną, inną niż pozostali, grupę mieszkańców. Inni nie posiadają zainteresowań i nie mają żadnego hobby. Nie należy więc do łatwych inkluzja społeczna tych pensjonariuszy, szczególnie, kiedy ma się do czynienia z typową Instytucją, a nie miejscem, w którym Inny chce lub po prostu musi spędzić ostatnie lata swojego życia. Dlatego Inni wciąż pozostają w opozycji do sprawnego funkcjonowania Domu.

EN

Presenting a nursing home, the author will try to use his professional experience, due to regular presence in one of such institution as well as his own observation to describe and symbolically open the world of its inhabitants. He will try to show the processes of compulsion and enslaving, processes present in functioning of the Institution, resulting from accepted ideas, assumptions and contracts. He would also like to point out the unique and specific, different from the rest, group of inhabitants. The Others have no interests nor hobbies. Due to that, the social inclusion of them is not an easy task, especially when it comes to the typical Institution, which is not the place, where the Other prefers to, or just has to, spend the rest of one’s life. That is why the Others keep staying in the opposition to the rules enabling the nursing home to work efficiently.

13

Arkadiusz Łukasz Fordoński

72%

Fordoński A. Ł.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2012

|

vol. 9

|

issue 9

119-128

PL

Artykuł prezentuje model wyłaniania się państwa za sprawą przemocy, wojny i podboju. Inspiracją dla sformułowania zaprezentowanej koncepcji stały się filmy, często nie czerpiące w żadnej mierze ze źródeł historycznych, ale zarazem szczegółowo prezentujące sposób w jaki mogą kształtować się: władza jako taka, supremacja jednostki w grupie i wreszcie państwo. Film i telewizja są obecnie ostojami mimetyzmu w sztuce – nawet jeśli tworzone przez nie obrazy nie odzwierciedlają tych rzeczywistych, to stwarzają iluzję mimetyczną poprzez swe podobieństwo do świata rzeczywistego. O ile w ięc w izje p rezentowane w filmach nie muszą ukazywać realnych przyczyn procesu kształtowania się państwa, mogą wskazywać na przyczyny w mniejszej, bądź większej mierze prawdopodobne. Umożliwiają też budowanie modeli teoretycznych i artykuł zestawia egzogeniczna koncepcje powstania państwa i koncepcje umowy społecznej.

14

Umowa społeczna jako przejaw racjonalizmu w refleksji nad państwem i prawem

72%

Łuszczyńska M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2018

|

vol. 65

|

issue 2

EN

The article makes an attempt to analyze the concept of the social agreement as a particular form rationalizing the foundation of social life. The author believes that the social agreement is a plane to realize the idea of freedom including political freedom. A retrospective view of the idea of freedom and the idea of equality are closely correlated which shows their radical character. If particular individuals make an agreement it means they are equal, and if they limit their natural freedom to the same extent towards the powers that be it means the amount of freedom was the same.

PL

Artykuł jest próbą analizy koncepcji umowy społecznej jako szczególnej formy racjonalizacji podstaw życia społecznego. Zdaniem autorki umowa społeczna jest płaszczyzną realizacji idei wolności, w tym wolności politycznej. Retrospektywne spojrzenie na ideę wolności i ściśle skorelowaną z nią ideę równości wskazuje na ich radykalny charakter. Skoro poszczególne jednostki zawierają umowę, to znaczy, że są sobie równe, a jeśli ograniczają swoją naturalną wolność w jednakowym stopniu na rzecz podmiotu sprawującego władzę, to znaczy, iż zakres wolności był jednakowy.

15

Charakterystyka pryncypiów i głównych założeń myśli politycznej i prawnej Thomasa Jeffersona

58%

Zygmunt R.

Language. Culture. Politics. International Journal

|

2019

|

vol. 1

131-145

PL

Autor analizuje kształtowanie i krzepnięcie myśli politycznej Thomasa Jeffersona. Nie będąc twórcą nowej, oryginalnej doktryny polityczno-prawnej, Jefferson był przede wszystkim wybitnym liderem politycznym. Dzięki umiejętnemu odczytywaniu oczekiwań społecznych, miał ożywczy wpływ na rozwój idei demokratycznych w społeczeństwie amerykańskim. Demokracja jeffersońska nie mogła też istnieć ani rozwijać się w przyszłości bez dwóch ważnych składników: powszechnego systemu edukacyjnego oraz niezależnej i samorządnej władzy lokalnej. Jefferson wierzył, że społeczeństwo jest zdolne rządzić się samodzielnie i podejmować właściwe decyzje, dlatego też był optymistą, jeśli idzie o przyszłość instytucji demokratycznych w USA.

EN

This article analyzes the shaping and solidification of Thomas Jefferson's political thought. Without being the creator of a new, original political and legal doctrine, Jefferson was above all an outstanding political leader. Thanks to skillful reading of social expectations, Jefferson had a refreshing effect on the development of democratic ideas in American society. The Jeffersonian democracy could not exist or develop in the future without two important components: a universal educational system and independent and self-governing local authority. Jefferson believed that society was able to govern itself and make the right decisions, which is why he was optimistic about the future of democratic institutions in the US.

16

Co się dzieje? Między utopią populizmu a poszukiwaniem nowej umowy społecznej

58%

Drozdowski R.

Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny

|

2017

|

vol. 79

|

issue 2

11-24

EN

The first part of this article is an attempt to identify the main structural reasons for the ‘populist turn’. Of them the key one was the collapse of the social contract the core of which was a model of a welfare state. In the second part, the reactions to the tendencies responsible for the current crisis of political confidence in those who govern and of those being governed are presented. The social side expects from the governors a ‘policy of concrete solutions’. At the same time, the attitudes of those who are governed become increasingly anti-establishment, anti-system and are generally and steadily turning away from the uncertain future. Those who govern, on the other hand, adopt expectancy attitudes or are heading towards non-liberal democracy. In the third part of this article, an attempt is made to outline the main provisions of the social contract, which have been considered to be (i) guarantees of the security of the status and dignity, (ii) a greater than before reliance on meritocracy and deliberative democracy, and (iii) education to subjectivity, emancipation and autonomy.

PL

Pierwsza część artykułu jest próbą identyfikacji najważniejszych strukturalnych przyczyn „zwrotu populistycznego”. Kluczowa z nich to załamanie się umowy społecznej, której rdzeniem był model opiekuńczego państwa dobrobytu. Druga część artykułu prezentuje reakcje – zarówno rządzonych, jak i rządzących – na tendencje odpowiedzialne za obecny kryzys zaufania politycznego. Strona społeczna oczekuje od rządzących „polityki konkretów”. Ale też staje się coraz bardziej antyestablishmentowa, antysystemowa i coraz bardziej odwrócona od niepewnej przyszłości. Z kolei rządzący przyjmują postawę wyczekiwania albo podążają w kierunku demokracji nieliberalnej. W trzeciej części artykułu podjęta została próba naszkicowania najważniejszych punktów nowej umowy społecznej, za jakie uznano (1) gwarancje bezpieczeństwa statusowego i godnościowego, (2) większe niż dotąd oparcie mechanizmów na merytokracji i demokracji deliberatywnej oraz (3) edukację do podmiotowości, emancypacji i autonomii.

17

Rawls and feminist critics

58%

Środa M., Środa M.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2021

|

issue 4

18

Reception of the Idea of “Social Contract” of Jean-Jacques Rousseau in Polish Political Thought During Interwar Period

58%

Marszał M.

Studia Iuridica Lublinensia

|

2016

|

vol. 25

|

issue 3

EN

The theory of Jean-Jacques Rousseau during interwar period was the spur to many thoughts concerning the state and the role it played in social life. In the Second Polish Republic, the representatives of Polish legal and political thought developed a number of political, social and economic concepts. The group of architects of Polish constitutional order first of all included lawyers, which have expressed their views about young Polish Republic in many commentaries. Polish legal thought of the interwar period had its excellent creators, whose ideas certainly matched the ideas of Western lawyers. Often Polish professors of law, in the discussion about the shape of the political system of the independent Polish Republic, referred to the theory of the French critic of Enlightenment and the representative of bourgeois radicalism J. J. Rousseau. The main representative of the Polish legal thought, who used the idea of “social contract” of Rousseau, was the creator of a conception of “democratic Caesarism”, professor and rector of the Adam Mickiewicz University in Poznań Antoni Peretiatkowicz, whose reflections were an original contribution to legal thought of the Second Polish Republic. His ideas about state regime, which were based on the theory of Jean Jacques Rousseau and especially on the idea of “democratic Caesarism”, had a profound impact on the development of Polish ideas about totalitarian and authoritarian states.

PL

Teoria Jeana-Jacquesa Rousseau w okresie międzywojennym stanowiła powód wielu przemyśleń na temat, czym jest państwo i jaka rolę odgrywa w życiu społecznym. W II Rzeczypospolitej przedstawiciele polskiej myśli prawno-politycznej wypracowali szereg koncepcji politycznych, społecznych i gospodarczych. Do grona licznych architektów polskiego ładu konstytucyjnego należy zaliczyć przede wszystkim prawników, którzy w wielu komentarzach wyrażali swój pogląd na funkcjonowanie młodej polskiej republiki. Polska myśl prawna okresu międzywojennego miała doskonałych twórców, których koncepcje z pewnością dorównywały pomysłom prawników zachodnioeuropejskich. Niejednokrotnie polscy profesorowie prawa w dyskusji nad kształtem ustrojowym niepodległej Rzeczypospolitej powoływali się na teorię francuskiego krytyka oświecenia i przedstawiciela radykalizmu mieszczańskiego Jeana-Jacquesa Rousseau. Do głównych przedstawicieli polskiej myśli prawnej, którzy recypowali ideę „umowy społecznej” Rousseau, należy zaliczyć twórcę koncepcji „cezaryzmu demokratycznego”, profesora i rektora Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu Antoniego Peretiatkowicza, którego rozważania stanowiły oryginalny wkład do myśli prawnej II Rzeczypospolitej. Jego koncepcje ustrojowe, oparte na recepcji teorii Rousseau, a zwłaszcza idea „cezaryzmu demokratycznego”, wywarły duży wpływ na kształtowanie się polskich wyobrażeń na temat państw totalitarnych i autorytarnych.

19

Naturalizacja władzy a kolonializm. Uwagi na marginesie Robinsona Cruzoe Daniela Defoe i Piętaszka, czyli Otchłani Pacyfiku Michela Tourniera, z Szekspirowską Burzą w tle

58%

Lemann N.

Porównania

|

2019

|

vol. 25

|

issue 2

229-245

EN

This article is devoted to the analysis of the changing mechanisms of power legitimization in the European culture. Daniel Defoe’s Robinson Crusoe is traditionally located within the early capitalist growth of individualism, manifested in the field of the economic activity of the individual. I argue that for Robinson to become a homo oeconomicus on his island, a person who transformed wild nature into civilization with his work, and then become the ruler/king/governor of the island, changes within the sources of legitimacy of power had to take place. Robinson Crusoe, an everyman, could become the ruler of his island only by means of resignation from the divine source of power legitimization which dominated European culture from antiquity to the times of Enlightenment. I recall the figure of Shakespearean Prosper, a magician and the king of Naples, who rules his island with the help of magic, as the last literary descendant of “the king’s thaumaturge” (M. Bloch, E. Kantorowicz). Robinson’s power is based on the principles of a social contract and his authority does not come from divine conferral. I analyse the mechanism of acquiring and maintaining power by Crusoe, described by Defoe, referring to the processuality of forming colonial empires. Friday, or, the Other Island by Michel Tournier, published in 1967, is a novel based on Said`s optics of “counterpoint reading”, which is why Tournier deconstructs the mechanism of naturalisation, democratisation of Robinson’s power, referring to earlier mechanisms of metaphysical legitimacy. This is why I notice the processuality of the mechanism of acquiring and maintaining power, which seems important to me from the point of view of understanding the essence and dynamics of colonial imperialism.

PL

Artykuł poświęcony jest analizie zmieniających się w kulturze europejskiej mechanizmów legitymizacji władzy. Robinson Cruzoe Daniela Defoe lokowany jest tradycyjnie w obrębie wczesnokapitalistycznego wzrostu indywidualizmu, przejawiającego się na polu ekonomicznego działania jednostki. Argumentuję, że aby Robinson mógł stać się na swej wyspie homo oeconomicus, który wyłącznie swą pracą przekształca dziką naturę w cywilizację, a następnie zostać władcą/królem/gubernatorem wyspy, musiały zajść zmiany w obrębie źródeł legitymizacji władzy. Robinson Cruzoe, everyman, może stać się władcą swej wyspy dzięki odejściu od boskiej legitymizacji władzy, która dominowała w kulturze europejskiej, począwszy od antyku, aż do czasów Oświecenia. Przywołuję więc postać Szekspirowskiego Prospera, maga i króla Neapolu, który włada swą wyspą przy pomocy magii jako ostatni literacki potomek „królów cudotwórców” (M. Bloch, E. Kantorowicz). Władza Robinsona opiera się za zasadach umowy społecznej i nie pochodzi z boskiego nadania. Analizuję opisywany przez Defoe mechanizm zdobywania i utrzymywania władzy przez Cruzoe, odwołując się do procesualności powstawania imperiów kolonialnych. Piętaszek, czyli otchłanie Pacyfiku Michela Tourniera z 1967 roku to powieść powstała w optyce Saidowskiej „lektury kontrapunktowej”, dlatego też Tournier dekonstruuje mechanizm naturalizacji, demokratyzacji władzy Robinsona, odwołując się do wcześniejszych mechanizmów metafizycznej legitymizacji. Dostrzegam więc procesualność mechanizmu zdobywania i utrzymywania władzy, co wydaje mi się istotne z punktu widzeniazrozumienia istoty i dynamiki imperializmu kolonialnego.

20

Leviathan and Woman – Pateman on Hobbes’s Standpoint

58%

Guczalska K.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2019

|

issue 2(980)

61-77

EN

Carole Pateman is well known in several fields of research: the ideas of democracy, the problem of political obligation and criticism of liberalism. Her political theory also belongs to the feminist tradition. In this domain, Pateman posits a mutual dependence between patriarchy and social contract. To substantiate that hypothesis, she analyses and re-evaluates classical political thinking, including the ideas of Thomas Hobbes. The author of Leviathan holds an original standpoint on the question of women and cogently links their social role to the construction of the overall political system. In Pateman’s view, modern patriarchalism can be traced back to Hobbes’ thinking. This article presents an interpretation of how, and in particular Hobbes’s views on women and on how his political theory guarantees the validity and universality of patriarchal law.

PL

Carole Pateman jest znana na wielu polach badawczych: idei demokracji, problemu zobowiązania politycznego czy krytyki liberalizmu. Jej teoria polityczna przynależy również do tradycji feministycznej. W tym obszarze C. Pateman stawia tezę o występowaniu współzależności pomiędzy patriarchatem a umową społeczną. W celu uzasadnienia tej hipotezy badaczka poddaje analizie i przewartościowaniu klasyczną myśl polityczną. Jedną z teorii, którą na nowo interpretuje, jest filozofia Thomasa Hobbesa. Autor Lewiatana zajmuje oryginalne stanowisko w kwestii kobiet, a ich rolę społeczną łączy spójnie z konstrukcją całego systemu politycznego. Zdaniem C. Pateman myśl Hobbesa stanowi punkt wyjścia do kształtowania się nowoczesnej formy patriarchalizmu. Artykuł przedstawia tę interpretację, a w szczególności poglądy T. Hobbesa na temat kobiet oraz tego, w jaki sposób jego teoria polityczna gwarantuje obowiązywanie i uniwersalizm prawa patriarchalnego.

Refine search results

Przymierze biblijne w żydowskiej tradycji politycznej

Zabawa i umowa – nierozerwalny duet w wychowaniu dzieci ku demokracji

Stosunek seksualny i społeczeństwo w "Poszukiwaczach" Johna Forda

Umowa społeczna locke’a – spojrzenie z perspektywy prawnej

Johannes Althusius. Pierwszy teoretyk federalizmu

Filozofia Oświecenia: społeczeństwo – umowa społeczna – własność – władza

Nowy Lockeański argument na rzecz socjalizmu: kontraktualizm w świetle teorii ekonomicznej

Fikcje polityczne i legitymizacja władzy w demokracji

Thomas Hobbes social contract as an idea transformation from theology to political philosophy

Young Adults’ Experience of Social (In)justice

Moral Education in the Perspective of Liberal Education, Natural Law and the Modern Doctrine of Social Contract

Inny/inni w domu pomocy społecznej

Arkadiusz Łukasz Fordoński

Umowa społeczna jako przejaw racjonalizmu w refleksji nad państwem i prawem

Charakterystyka pryncypiów i głównych założeń myśli politycznej i prawnej Thomasa Jeffersona

Co się dzieje? Między utopią populizmu a poszukiwaniem nowej umowy społecznej

Rawls and feminist critics

Reception of the Idea of “Social Contract” of Jean-Jacques Rousseau in Polish Political Thought During Interwar Period

Naturalizacja władzy a kolonializm. Uwagi na marginesie Robinsona Cruzoe Daniela Defoe i Piętaszka, czyli Otchłani Pacyfiku Michela Tourniera, z Szekspirowską Burzą w tle

Leviathan and Woman – Pateman on Hobbes’s Standpoint