Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  walencja
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Walenty: gruntowny składniowo-semantyczny słownik walencyjny języka polskiego

100%
Przepiórkowski A., Hajnicz E., Andrzejczuk A., Patejuk A., Woliński M.
Język Polski
|
2017
|
vol. 97
|
issue 1
29-46
PL
Artykuł prezentuje nowy słownik walencyjny języka polskiego opracowany przez Zespół Inżynierii Lingwistycznej IPI PAN. Słownik ten, Walenty, jest nadal rozwijany, lecz już obecnie, pod koniec roku 2016, jest największym i najbardziej szczegółowym słownikiem walencyjnym języka polskiego, jedynym w pełni integrującym poziomy opisu: składniowy, semantyczny (nie tylko preferencje selekcyjne, lecz także role semantyczne) i frazeologiczny. Wielkość i stopień szczegółowości słownika usprawiedliwiają użycie przymiotnika „gruntowny” w tytule artykułu. Omawiany słownik jest publicznie dostępny – w postaci wygodnej zarówno do przeglądania i przeszukiwania za pomocą przeglądarki internetowej, jak i do pobrania w kilku formatach.
EN
The paper presents a new valency dictionary of Polish, developed by the Linguistic Engineering Group at the Polish Academy of Sciences. The dictionary, called Walenty, while still under development, is already (as of late 2016) the biggest and most detailed valency dictionary of Polish, the only one which fully integrates syntax, semantics (not only selectional preferences, but also semantic roles) and phraseology. The size and the degree of precision of Walenty justify the use of the adjective ‘thorough’ (Pol. ‘gruntowny’) in the title of this paper. The dictionary is freely available – searchable via any browser and downloadable in a variety of formats.
2
Publication available in full text mode
Content available

Ekwiwalencja pozycyjna konstrukcji składniowych w teorii i praktyce glottodydaktycznej

94%
Gębka-Wolak M.
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
|
2018
|
vol. 25
97-110
EN
The article discusses the problem of alternative connectivity of lexical units. This phenomenon, which we called positional equivalence, is analyzed from the perspective of teaching Polish as a foreign language (PFL). The paper consists of two parts. The first defines the concept of positional equivalence. The second part analyzes the way positional equivalence is presented and explained in teaching practice. The analysis of PFL teaching materials clearly shows the need to systematize and update the descriptions of syntactic features of different lexical units, taking into consideration their communicative function and stylistic features. It also seems necessary to enrich the existing language exercises with tasks allowing the students to practice their knowledge of alternative syntactic structures and the ability to adjust the structures they use to the type of communicative situation.
PL
Przedmiotem opisu w artykule jest zagadnienie alternatywnej łączliwości jednostek leksykalnych. Zjawisko to, nazywane w tekście ekwiwalencją pozycyjną, widziane jest z perspektywy nauczania języka polskiego jako obcego. Artykuł składa się z dwóch części. Najpierw zapoznano czytelnika z przyjętym rozumieniem ekwiwalencji pozycyjnej. Następnie przedstawiono uwagi dotyczące zakresu i jakości prezentacji zagadnienia ekwiwalencji pozycyjnej w praktyce glottodydaktycznej. Analiza materiałów do nauczanie jpjo prowadzi do wniosku, że w ramach glottodydaktyki polonistycznej istnieje potrzeba usystematyzowania i uwspółcześnienia opisów dyspozycji składniowych jednostek leksykalnych w powiązaniu z ich funkcją w ramach komunikacji i przynależnością do stylistycznej odmiany polszczyzny. Równocześnie należałoby zadbać o wzbogacenie typów ćwiczeń kształcących aktywną znajomość alternatywnej łączliwości składniowej, przede wszystkim przez dodanie zadań kształcących umiejętność dobierania wariantu składniowego do sytuacji komunikacyjnej.
3
Publication available in full text mode
Content available

Walencja emocjonalna online. Kompetencje cyfrowe a pomiar reakcji emocjonalnych w świetle badań jakościowych i biometrycznych

84%
Waszkiewicz-Raviv A., Jasiewicz J., Jupowicz-Ginalska A.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura
|
2018
|
issue 10(4) "Cyberpsychologia. Nowe strategie badania mediów i ich użytkowników"
114-124
PL
Celem artykułu jest zaprezentowanie wybranych wyników przeprowadzonego badania kompetencji cyfrowych młodych ludzi: licealistów i studentów, które pozwolą stwierdzić, jakie emocje towarzyszą realizacji działań wymagających skorzystania z umiejętności cyfrowych. W obliczu dynamicznych przemian technologicznych związanych z digitalizacją oraz upowszechnieniem ICT reakcje emocjonalne w ramach relacji HCI (ang. human computer interaction) wciąż wymagają pogłębionych analiz. Projekt zrealizowany w Laboratorium Badań Medioznawczych UW miał dostarczyć odpowiedzi na pytania o zależność pomiędzy biegunem odczuwanych emocji a niskim lub wysokim profesjonalizmem realizacji zadań w świecie wirtualnym. Artykuł podejmuje także próbę namysłu metodologicznego nad sposobami pomiaru naukowego reakcji człowieka w kontakcie z cyberświatem.
EN
The purpose of the article is to present selected results of the conducted research on digital competence of young people: high school and university students. The preliminary results are to explain, what emotions accompany the implementation of activities requiring the use of digital skills. In the face of rapid technological changes, related to digitalization and widespread of ICT, still the emotional reactions within the human computer interactions (HCI) require in-depth analyses and empirical inquiries. The project realised in Media Research Laboratory University of Warsaw was supposed to provide answers to questions about the relationship between the pole of experienced emotions and the low or high professionalism of tasks in the virtual world. The article also attempts to take up the methodological reflection on the methods of measuring the scientific reaction of a humans being in communication within the cyber-world.
4

Czy przyimki podlegające rekcji nie wyrażają znaczenia?

84%
Gaszewski J.
Język Polski
|
2016
|
vol. 96
|
issue 1
80-95
PL
Artykuł skupia się na przyimkach podlegających rekcji. Na wybranych przykładach pokazuje, że przyimki w takich użyciach wyrażają znaczenie i mają swój wkład w budowę warstwy semantycznej wypowiedzeń. Znaczeniowym minimum przyimków gramatycznych jest określanie ról semantycznych w ramach walencji słów nadrzędnych. Dalsze potwierdzenie semantyczności badanych przyimków znajdujemy, porównując różne schematy rekcyjne i użycia swobodne, czego większość istniejących analiz nie czyni. Występują tu ewidentne paralele semantyczne. Niekiedy też rekcja wiąże się wprost ze ścisłymi opozycjami paradygmatycznymi między przyimkami wyrażającymi szczegółowe kontrasty znaczeniowe. Przeprowadzona analiza prowadzi do wniosku, że wymagania rekcyjne konkretnych słów są dużo mniej arbitralne, niż się przyjmuje.
EN
The text focuses on governed prepositions. It shows that such uses of prepositions express meaning and play a role in the construction of the meaning of utterances. The semantic minimum of these “grammatical” prepositions is the marking of semantic roles within the valency of their syntactic heads. A further confirmation of meaningfulness of the researched prepositions comes from the comparison of different government patterns and independent uses, which is not done in most of the existing analyses. Clear semantic parallels can be noted here. In some cases grammatical government is also directly linked to strict paradigmatic contrasts between prepositions which express fine-grained semantic contrasts. One can conclude that government requirements of particular lexemes are far less arbitrary than is usually assumed.
5
Publication available in full text mode
Content available

Pojednanie i wielokulturowość. Podróż ku odkryciu praw człowieka

84%
Smolicz J. J.
Roczniki Nauk Społecznych
|
2003
|
vol. 31
|
issue 1
7-20
EN
The paper is a sociological-political attempt to analyze the problems of multiculturalism, especially the rights to preserve one's own culture within the dominating one, as it takes place in Australia. The author pinpoints that Australian achievements as regards the principles of multiculturalism and human rights surpass many other countries with pluralistic systems. This is true especially from the time when Aborigines were granted political rights. Concerning Australia, the questions in the paper may inspire the research on other multinational and multicultural societies.
6
Publication available in full text mode
Content available

Wybrane przykłady walencji czasownikowej w języku mieszkańców polskiej części Spisza (na materiale z Korpusu Spiskiego)

67%
Pukalska B. H.
Polonica
|
2019
|
vol. 39
149-168
EN
The article is concerned with the studies of local dialects, their syntactic structures, and verb valency. More specifically, the text presents several cases of verb valency distinctive for the Polish Spisz dialect. Instances of those structures are excerpted from the Spisz Dialect Corpus, which is being developed at the Institute of Polish Language at the Polish Academy of Sciences in Kraków within the project „Język mieszkańców Spisza. Korpus tekstów i nagrań gwarowych”. The main body of the text presents a description of the examples found in the corpus, along with their social characteristics and explanation of how they are different from standard Polish, compared with data from such sources as „Walenty” or „Wielki słownik języka polskiego”. Inter alia, it is shown that none of the structures analysed are limited to a single place, and the most popular is present in many parts of Spisz. In addition, several structures are characteristic of all age groups or culturally bound. Furthermore, certain instances of verb valency could have existed in general Polish in the past.
PL
Praca wpisuje się w nurt badań poświęconych językowi mieszkańców polskiej części Spisza, a jej celem jest przedstawienie i krótka analiza kilku wybranych przypadków walencji czasownikowej. Analizowane konstrukcje pochodzą z Korpusu Spiskiego. Część zasadnicza artykułu przedstawia zatem kilka wydobytych z Korpusu Spiskiego przykładów walencji czasownikowej wraz z opisem, w którym czytelnik znajdzie np. odwołania do słownika walencyjnego Walenty i Wielkiego słownika języka polskiego. Pokazano między innymi, że żadna z analizowanych konstrukcji nie była ograniczona wyłącznie do jednej wsi, niektóre konstrukcje składniowe były obecne w języku polskim już we wcześniejszych wiekach, czasem zaś walencja wydawała się nierozerwalnie związana z czynnikami kulturowymi.
7

De gevolgen van de valentie van psych-verbs voor de woordvolgorde in het middenstuk

67%
Kijonková J.
Roczniki Humanistyczne
|
2016
|
vol. 64
|
issue 5: Neofilologia. Numer specjalny
29-45
NL
Deze bijdrage is een samenvatting van mijn onderzoek naar de invloed van valentie van Nederlandse psych-verbs woorden op de woordvolgorde in het middenstuk van de Nederlandse zin. Sommige linguïsten hebben opgemerkt dat bepaalde werkwoorden het mogelijk maken het subject te plaatsen achter het direct of indirect object in het middenstuk van de zin, waardoor ze afwijken van de neiging om het subject voor het object te plaatsen. De meeste werkwoorden die op deze manier worden beschreven, worden psych-verbs of psychologische werkwoorden genoemd. Deze werkwoorden verwijzen naar een situatie waarin een levend wezen onderhevig is aan verandering van zijn psychologische toestand. Valentie wordt gedefinieerd als het vermogen van een werkwoord om een aantal elementen te binden teneinde een grammaticaal correcte zin te vormen. Valentie moet echter niet alleen bekeken worden vanuit syntactisch, maar ook vanuit semantisch oogpunt. Met andere woorden, ik ben niet alleen geïnteresseerd in het aantal elementen dat een werkwoord vereist maar ook in de semantische kenmerken van deze elementen, zoals bezieldheid, geaffecteerdheid, enz. In mijn onderzoek heb ik twintig psych-verbs geanalyseerd om uit te vinden welke aspecten van valentie de woordvolgorde van subject en object in het middenstuk kunnen beïnvloeden. De belangrijkste resultaten van de analyse worden in deze bijdrage weergegeven.
PL
Niniejszy artykuł jest podsumowaniem moich badań nad wpływem walencji tzw. psych-verbs („czasowników psychologicznych”) na szyk wyrazów podmiotu rzeczownikowego oraz dopełnienia rzeczownikowego w części środkowej zdania niderlandzkiego. Początek, środek i koniec zdania niderlandzkiego rządzą się ściśle określonymi prawami. Niektórzy językoznawcy zauważyli, że pewna grupa czasowników pozwala, aby podmiot stał za dopełnieniem w części środkowej zdania niderlandzkiego, co oznacza, że odbiegają one od tendencji umieszczania podmiotu rzeczownikowego przed dopełnieniem rzeczownikowym. Większość czasowników, które zachowują się w ten sposób, to tzw. psych-verbs. Czasowniki te odnoszą się do sytuacji, w której stan psychologiczny istoty żywej może być poddany zmianie. Walencja jest określana jako zdolność czasownika do połączenia danej liczby elementów w celu utworzenia zdania poprawnego gramatycznie. Walencja jednak nie może być postrzegana tylko z syntaktycznego punktu widzenia, ale również z semantycznego. Innymi słowy, nie interesuje nas wyłącznie liczba elementów, których czasownik wymaga, ale również semantyczne cechy tych elementów, takie jak np. ożywienie, usposobienie, itd. W badaniu zostało przeanalizowanych 20 psych-verbs, aby przekonać się, które aspekty walencji mogą wpływać na szyk podmiotu oraz dopełnienia rzeczownikowego w środkowej części zdania. Główne wyniki analizy przedstawione zostały w niniejszym artykule.
EN
This paper is a summary of my research on the influence of valency of Dutch psych-verbs on the word order of the nominal subject and nominal object in the middle field of the Dutch sentence. It’s been noted by some linguists that certain verbs allow for the subject to be placed behind the object in the middle field of the Dutch sentence, which means that they deviate from the tendency to place nominal subject before the nominal object. Most of the verbs described to behave in this manner are called psych-verbs or psychological verbs. These verbs refer to a situation in which an animate being can be subject to a change of their psychological state. Valency is defined as the ability of a verb to bind a number of elements in order to form a grammatically correct sentence. However, valency has to be seen not only from the syntactic, but also from the semantic point of view. In other words, I am not only interested in the number of elements a verb requires, but also in the semantic features of these elements such as animacy, affectedness etc. In my research I analyzed twenty psych-verbs to find out which aspects of valency can influence the word order of the nominal subject and nominal object in the middle field. The main results of the analysis are presented in this paper.
8

Formy realizacji argumentu propozycjonalnego w rosyjskich zdaniach z czasownikiem mentalnym: przestrzeganie, kompresja, rozszczepienie

67%
Kiklewicz A.
Prace Językoznawcze
|
2017
|
issue XIX/3
71-91
EN
The subject of the presented article is mental verbs (verbs of knowledge, understanding and thinking) of the modern Russian language, treated in perspective of syntactic valence. The author examines the grammatical forms of realization of propositional argument in the sentences with mental verbs that represent predicate-argument structure P (x, q). All forms of representation of propositional argument are divided into three types: observance, compression and splitting. The author shows that in this area we have to deal with analog reflection of propositional structure, or more or less compression of proposition argument, or its dismemberment and doubling syntactic position. The author takes into account the regularity of the implementation of each grammatical form, quoting the relevant quantitative data. The empirical material has been mostly taken from the Russian Internet Corpus.
9
Publication available in full text mode
Content available

Między wymaganiami walencyjnymi a operacjami: czasowniki wykluczające korelat to

67%
Wójcicka A.
Polonica
|
2018
|
vol. 38
199-217
EN
In Polish, a clausal complement may be preceded by the propositional proform to. The presence of the proform to depends on the matrix verb: it may be obligatory, facultative, or excluded. The aim of the paper is to give an analysis of sentences with verbs excluding the proform to in terms of the semantic syntax (according to Stanisław Karolak’s theory of the predicate-argument structure of sentences and Andrzej Bogusławski’s theory of the operational grammar). There are three main semantic groups of verbs that take a clausal complement obligatorily without a proform: non-verbal communication verbs, verbs incorporating a contents argument, emotive verbs. The author claims that in all these cases a complement clause does not represent an argument of a predicate, but is a result of an operation.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.