Search results

1

Bożena Szewczul, Działalność zakonodawcza Błogosławionego Honorata Koźmińskiego a nowe instytuty w Kościele katolickim. Studium prawno-historyczne, Warszawa 2008, ss. 565

100%

Stokłosa M.

Sympozjum

|

2011

|

issue 1(20)

143-149

2

Teksty historiograficzne w środowisku dominikanów Prowincji Litewskiej – wybrane przykłady

80%

Pietrzkiewicz I.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia

|

2016

|

vol. 14

328-347

PL

Literatura historiograficzna funkcjonująca w środowiskach kościelnych, a zwłaszcza zakonnych jest interesującym obszarem analizy znaczenia pisarstwa historycznego dla tych wspólnot. Zakony budowały swoją tożsamość odwołując się zarówno do wartości duchowych, jak i etycznych, prawnych, historycznych. Oparcie na słowie pisanym, tak typowe dla społeczności religijnych, wskazuje na wykorzystanie historiografii w wielu kontekstach, na przykład w piśmiennictwie sakralnym, memoratywnym, kaznodziejskim, historycznym czy hagiograficznym, ale również tekstach pragmatycznych. Modelowym przykładem są dominikanie, zakon posiadający na ziemiach Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego gęstą sieć klasztorną. Wszystkie specyficzne faktory zakonnych tekstów historiograficznych, ich cele i role, omówione zostały na przykładzie walczącej o swoją samodzielność litewskiej prowincji zakonu. Dominikańscy autorzy dzieł historycznych kierowali je zarówno do czytelnika zakonnego, jak i zewnętrznego, wykorzystywali je w pracy kaznodziejskiej nadając im charakter użytkowy, skorelowany z działalnością pastoralną. W twórczości historiograficznej istotne było połączenie pierwiastka historycznego z dydaktycznym, przy czym ten ostatni odgrywał bardzo ważną rolę. Wydaje się, że przywołane egzemplifikacje wyraźnie ilustrują wagę historiografii dla wyznaczania miejsca tego zakonu w świecie oraz ilustrują specyfikę jego istnienia w szerszym kontekście modelu kultury.

3

Architektura i wystrój eremów kamedulskich w świetle prawodastwa zakonnego

61%

Rotter L.

Folia Historica Cracoviensia

|

2005

|

vol. 11

EN

The characteristics of the Camaldolese architecture, which emphasise the spirituality and tradition of the Camaldolese Order, can be seen in all hermitages built in the territory of Poland. Keeping a mostly uniform architectural style was possible not only owing to rigorous regulations but also to the lively tradition. Naturally, this does not mean that all Camaldolese hermitages are identical. They do possess characteristic features distinguishing, for example, individual churches, however, the tradition of erecting monasteries according to the “habit of Camaldolese fathers” survived in them throughout the centuries prod ucing an atmosphere of silence, peace and detachment from everything that is down-to-earth. This atmosphere of prayer and contemplation of God, achieved by this peculiar and nearly organic combination of a hermitage and nature, pervades today even these hermitages, in which the sound of monotonously recited psalms or the rustling of robes can no longer be heard.

PL

Niemal od początku swego istnienia kameduli wykształcili pewien zauważalny styl w sztuce, charakterystyczny dla wznoszonych przezeń eremów, w których konkretnym zasadom podlegała nie tylko sama architektura świątyni i klasztoru, ale i wyposażenie wnętrza, malarstwo, rzeźba czy rzemiosło artystyczne. Cechy budownictwa kamedulskiego podkreślające duchowość i tradycję Zakonu Kamedułów dostrzec można we wszystkich eremach wzniesionych na ziemiach polskich. Utrzymanie właściwie jednolitego stylu architektonicznego byłomożliwe nie tylko dzięki rygorystycznym przepisom, ale i żywej tradycji. Nie znaczy to oczywiście, że wszystkie eremy kamedulskie są identyczne. Owszem, posiadają charakterystyczne cechy wyróżniające na przykład poszczególne kościoły, jednak tradycja wznoszenia zespołów klasztornych według „zwyczaju ojców kamedułów”, przetrwał w nich przez kolejne stulecia, dając w nich poczucie ciszy, spokoju i oderwania od wszystkiego co przyziemne. Ten klimat rozmodlenia i kontemplacji Boga, jakie dawało to przedziwne i organiczne wręcz połączenie pustelni i przyrody, jest wyczuwalny nadal nawet w tych kamandolach, w których już od wielu lat nie słychać monotonnie recytowanych psalmów i szelestu kamedulskich habitów.

4

Zakony i instytuty życia konsekrowanego w dokumentach archiwów kościelnych diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej

61%

Ceynowa T.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2016

|

issue 23

339-354

PL

Diecezja Koszalińsko-Kołobrzeska powstała w 1972 r. 40 lat później erygowano archiwum diecezjalne, które rozpoczęło gromadzenie archiwaliów z diecezji. Zgromadzenia zakonne po 1945 r. podjęły trud pracy pośród przesiedlonej ludności na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Dokumenty dotyczące ich działalności znajdują się w dwóch kościelnych archiwach, diecezjalnym i kurii biskupiej.

EN

The Koszalin-Kolobrzeg (Kołobrzeg) Diocese was established in 1972. A diocesan archive was established 40 years later and the diocese documents have been collected since then. Religious congregations took a burden to work among the resettled population in the Western and Northern territories after 1945. All documents relating to their ministry can be found in two churches and diocese archives, and as well in the Bishop’s Curia.

5

O wielkopolskich kazaniach ojca Szymona od św. Antoniego, karmelity. Przyczynek do historii kaznodziejstwa w Wielkopolsce czasów saskich

61%

Puziak M.

Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski

|

2018

|

issue 13

27-49

EN

Father Simon of St. Antony (Szymon od św. Antoniego), a calced Carmelite and preacher of the fi rst half of the 18th century, was active in Poznań and other places in Greater Poland. A collection of his sermons titled A Diary of Sermons for the Holy Days of the Year (Dyaryusz odświętny roku kaznodziejskiego) was published posthumously by initiative of the monks of the Greater Poland province of the Most Blessed Sacrament. The Poznań monastery of this province was a place of continued ministry of preachers appointed by the provincial chapter. Among them was Father Simon, who during his offi ce as preacher, gave sermons in the Carmelite church of Corpus Christi and other monastic churches in Poznań. He was also invited to preach in various parishes of Greater Poland at parish festivals. His sermons contain various interesting historical details pertaining to life in the Saxon period and the places where he ministered.

PL

Kaznodzieja z 1 poł. XVIII wieku – o. Szymon od św. Antoniego (karmelita trzewiczkowy) – działał w Poznaniu i w różnych miejscach Wielkopolski. Pośmiertnie został opublikowany zbiór jego kazań zatytułowany Dyaryusz odświętnego roku kaznodziejskiego. Do jego publikacji przyczynili się inni zakonnicy wielkopolskiej prowincji Najświętszego Sakramentu. W klasztorze poznańskim tej prowincji stale działali kaznodzieje wyznaczani przez kapitułę prowincjalną. Wśród nich był o. Szymon, który w okresie sprawowania urzędu kaznodziei głosił kazania w kościele karmelitańskim Bożego Ciała oraz innych kościołach zakonnych Poznania. Przy okazji odpustów parafialnych był zapraszany także do przepowiadania w różnych parafiach w Wielkopolsce. W jego kazaniach są zawarte różne ciekawe szczegóły historyczne odnoszące się do życia w epoce saskiej oraz wiążące się z miejscami, gdzie o. Szymon pełnił swoją posługę.

6

Pedagodzy kolegium jezuickiego w Lublinie w XVI i XVII wieku

61%

Kupisz A.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2005

|

vol. 33

|

issue 2

135-148

EN

As a result of analyses of sources and literature we have managed to find 100 names of teachers who taught at the Lublin Jesuit College in the 16th-17th centuries. The research that deals with their social background has shown that their majority came from nobility. Few of them came from bourgeoisie. The Jesuits who taught at the College were from all provinces of the Crown, with a few foreigners who arrived there from time to time. The level of education among the teachers of the Jesuit college did not diverge from the standards accepted by the order. The majority of the them had degrees in philosophy from Kalisz, and in theology from Poznań. More than thirty teachers continued their education abroad, choosing mainly Roman universities.

7

Przepisy austriackiego prawa kościelnego w sprawach zakonnych od czasów cesarzowej Marii Teresy do konkordatu z 1855 roku

57%

Kantor R.

Kościół i Prawo

|

2020

|

vol. 9 (22)

|

issue 2

217-235

EN

One of the aspirations of Josephinism was to establish an autonomous national church, united with Rome. The “anti-monastic” trend in ecclesiastical politics in Austria has been part of fulfilling this task. The aim of the article is to set out the Austrian legislation (in this respect) concerning religious matters. It should be kept in mind that these are regulations issued by reigning emperors, not instructions, comments, recommendations issued by the Lviv Governium. Particularly noteworthy are the provisions of Maria Theresa and Joseph II. The former highlighted not only the sovereignty of the state over the Church, but also the supremacy and right of control of the Church in matters that should be the domain of civil authority. State interests were to be subordinated to all areas of life and institutions, including the religious. On the other hand, Joseph II, with his reform, covered the entire field of religious life, including the internal one, where he set about regulating too detailed issues. In his regulations, he wanted to separate orders from the influence of the Roman Curia, and to place them under the authority of national bishops over whom the government could exert more influence.

PL

Jednym z dążeń józefinizmu było utworzenie autonomicznego Kościoła narodowego, połączonego z Rzymem. W realizację tego zadania wpisywał się nurt „antyzakonny” w polityce kościelnej Austrii. Celem artykułu jest przedstawienie ustawodawstwa austriackiego (w omawianym okresie) dotyczącego kwestii zakonnych. Należy pamiętać, że są to przepisy wydane przez panujących cesarzy, a nie instrukcje, komentarze, zalecenia wydawane przez Gubernium we Lwowie. Na szczególną uwagę zasługują przepisy Marii Teresy oraz Józefa II. Pierwsza podkreślała nie tylko suwerenność państwa wobec Kościoła, ale także nadrzędność i prawo kontroli w sprawach, które powinny być domeną władzy cywilnej. Interesom państwa miały być podporządkowane wszystkie dziedziny życia i instytucje, włączając w to również zakony. Z kolei Józef II swoją reformą objął całą dziedzinę życia zakonnego, także tę wewnętrzną, gdzie posuwał się do regulowania zbyt drobiazgowych kwestii. W swoich przepisach chciał odseparować zakony od wpływu kurii rzymskiej, a oddać je pod władzę biskupów krajowych, na których rząd mógł wywierać większy wpływ.

8

Wpływ nauczania Soboru Watykańskiego II na rozwój zakonów na rządzonej przez Sowietów Litwie

51%

Streikus A.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2017

|

issue 29

201-218

PL

W artykule przedstawiona została sytuacja i rozwój zakonów katolickich na sowieckiej Litwie po ich likwidacji w latach czterdziestych. Jako punkt zwrotny w powojennych dziejach zgromadzeń zakonnych potraktowany został Sobór Watykański II, a szczególnie jego nauczanie, odnoszące się do życia zakonnego. Najwięcej miejsca w artykule poświęcono właśnie okresowi posoborowemu: latom siedemdziesiątym i osiemdziesiątym na Litwie. Analiza oparta jest na źródłach archiwalnych, powstałych zarówno w strukturach władzy (przede wszystkim KGB), jak i w środowisku poszczególnych zakonów. Zostały też wykorzystane relacje ustne, zapisane w na potrzeby różnych badań. Uwzględniona została nie tylko sytuacja zakonów na Litwie. Ważnym czynnikiem przemian posoborowych była odbudowa lub nawiązanie kontaktów z Kościołem powszechnym za „żelazną kurtyną”, co czasem działo się poprzez kontakty w innych krajach bloku sowieckiego (Polska, Niemcy Wschodnie). Paradoksalnie, nawiązanie takich kontaktów, szczególnie w przypadku zgromadzeń żeńskich, okazało się łatwiejsze niż stworzenie jakiejś współpracy między polskimi a litewskimi wspólnotami zakonnymi, gdyż nie utrzymywały i nie próbowały nawiązać żadnych wzajemnych relacji w okresie sowieckim. Artykuł skoncentrowany jest przede wszystkim na „litewskiej” części życia zakonnego. Odbywało się ono w warunkach podziemnych, co ograniczało dostęp do wiedzy na temat nauczania soborowego i wpływało na możliwości i specyfikę wprowadzenia go w życie. Mimo to większość zakonów podjęła wysiłki zmierzające do odnowy i poprawy jakości formacji kandydatów, lepszego przygotowania teologicznego zakonników i zakonnic, budowania i potrzymania więzi wspólnotowych w zgromadzeniach. Takie wysiłki podjęły liczne zgromadzenia żeńskie. Wśród męskich szczególnie zaangażowani byli jezuici i marianie. Te dwie kongregacje jako pierwsze zbudowały trwałe kontakty ze swoimi ośrodkami poza Litwą, co wpłynęło na dynamikę wprowadzania zmian posoborowych w tych właśnie wspólnotach. W innych zgromadzeniach męskich (franciszkanie, salezjanie, dominikanie) ożywienie nastąpiło później – dopiero w drugiej połowie lat osiemdziesiątych.

9

Starożytne reguły zakonne

51%

Starowieyski M.

Warszawskie Studia Teologiczne

|

2017

|

vol. 30

|

issue specjalny

208-220

10

Joannici w Polsce

51%

Wasilkiewicz K.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2022

|

issue 24

189-194

EN

Tadeusz Wojciech Lange, Przeoraty – baliwaty – komandorie. Zakon św. Jana Jerozolimskiego i jego placówki na terenie Polski [Priories – Bailiwicks – Commanderies. The Order of Saint John of Jerusalem and Its Sites in Poland]

PL

Tadeusz Wojciech Lange, Przeoraty – baliwaty – komandorie. Zakon św. Jana Jerozolimskiego i jego placówki na terenie Polski, Wydawnictwo Inforteditions, Szlakiem krucjat, XIII, Zabrze-Tarnowskie Góry 2021, ss. 257.

11

Biskup krakowski Piotr Tylicki wobec zakonów w swojej diecezji (1607 - 1616)

51%

Bruździński A.

Folia Historica Cracoviensia

|

2004

|

vol. 10

EN

The end of the 16th and the beginning of the 17th century were characterised in the Cracow diocese by intensive involvement in carrying out a reform introduced by the Council of Trent. The second bishop in the 17th century in Cracow was Piotr Tylicki, who was an ordinary of this diocese in the years 1607-1616. The Holy See appointed him as a special inspector of monastic orders in the diocese of Cracow. Bishop Tylicki was genuinely involved in the revival of monastic life in accordance with the rules of the Tridentinum. He visited the monasteries himself or through appointed envoys. Despite the lack of a number of sources referring to these inspections, it should be assumed that they were made in all major monasteries of the diocese. It does not mean that each inspection resulted in an increase in observance of monastic life in a given monastery or convent. It is doubtless, however, that bishop Tylicki had a great share in the reception of the Council of Trent by monastic orders in the Cracow diocese and elsewhere in Poland. The results of this activity were made visible only later. In mid 17th century the number of vocations increased considerably. One can assume that this increase in the number of candidates to monastic orders was also a result of a decade of Piotr Tylicki’s creative work in reforming and perfecting monastic life observance in convents and monasteries in the Cracow diocese area.

PL

Koniec XVI i początek XVII wieku charakteryzowały się w diecezji krakowskiej intensywnym zaangażowaniem w przeprowadzenie reform wprowadzonych przez Sobór Trydencki. Za rządów biskupa Tylickiego w diecezji krakowskiej w latach 1607-1616 działało 17 zakonów męskich, a należało do nich około 136 klasztorów. Biskup Piotr Tylicki otrzymał przed 1609 rokiem od papieża nominację na wizytatora nadzwyczajnego wszystkich klasztorów w diecezji krakowskiej. Biskup Piotr Tylicki doceniał znaczenie zakonów w Kościele. Miał świadomość faktu, że zakony wywierały w historii, jak też wywierają nadal, duży wpływ na kształtowanie postaw religijnych wiernych. To pozytywne odniesienie biskupa Tylickiego do życia konsekrowanego wpłynęło na jego żywe zaangażowanie w odnowę życia zakonnego w swojej diecezji według przepisów soboru trydenckiego. Podkreślić należy niewątpliwe zasługi dziesięcioletnich rządów biskupa Piotra Tylickiego dla rozpoczęcia niełatwego dzieła reformowania życia zakonnego w myśl uchwał soboru trydenckiego i podniesienia obserwancji w klasztorach męskich i żeńskich na terenie diecezji krakowskiej.

12

Paralelizm wartości ideowych, artystycznych i przestrzennych eremu OO. Kamedułów na Bielanach w Krakowie z pustelnią Karmelitów Bosych w Czernej do końca XVIII wieku

51%

Wanat B. J.

Folia Historica Cracoviensia

|

2005

|

vol. 11

EN

The author shows the similarity of an ideological, artistic, and principle spectrum of an isolated Camaldolese monastery in Bielany, Krakow with an isolated Discalced Carmelites monastery in Czema in XVII and XVIII centuries. In 2005 passed 400 years from the arrival of the Camaldolites in Bielany in Krakow and also of the Discalced Carmelites on the grounds of Poland. A founder of the isolated Camaldolese monastery in Bielany was Nicholas Wolski (1549-1630), the court-marshal of the king Sigmund III Waza. Pope Clement VIII brought Camaldolese hermits to Krakow and built them a monastery. In 1604, this Pope sent Discalced Carmelite monks with the diplomatic and evangelical mission to Persia who on their way had to stop for a longer time in Krakow. Their stay, in 1605, bore a fruit with a first foundation of the isolated monastery in Krakow. Agnes from Tęczyński Firlej, voivode of Krakow, was a founder of the isolated Discalced Carmelites monastery in Czema, near Krzeszowice (1578-1644). She covered monastery construction expenses and all interior decorations. To support the hermits she gave them three hamlets: Siedlec, Paczółtowice with Dębnik and Zbik. The founders of these monasteries, in compliance with their will, were buried at the entrance of the church crypts so that entering people could pass over their graves. The lifestyle and religious exercises of the hermits in both monasteries were similar. Eremites through their constant prayer and atonement were imploring God’s mercy for the whole Motherland.

PL

Przedmiotem tego artykułu jest koicydencja czasowa, historyczna, geograficzna oraz paralelizm wartości ideowych i artystycznych dwóch pustelni, usytuowanych w niedalekiej odległości od siebie, na malowniczym terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej, należących do Zakonu OO. Kamedułów na Bielanach i Karmelitów Bosych w Czernej.

13

Kościół w świecie nowych technologii. Analiza stron internetowych polskich zakonów i zgromadzeń zakonnych

51%

Pawełek K., Porębski L.

Horyzonty Wychowania

|

2014

|

vol. 13

|

issue 28

359-374

EN

The problem of the ICT (mostly the Internet) use is becoming a more and more important dimension in the analysis the functioning of religious institutions in contemporary world. In the case of the catholic church it refers both to the Holy See and individual parishes or groups of worshippers. So far there have been very few research projects undertaking this subject matter, especially in the Polish context. The article is an attempt to fill this gap, at least partly. Its basic aim is to present the results of the research dedicated to the analysis of the websites of Polish orders and congregations. 20 websites of both male and female orders were analysed between March and June 2013. The results indicate that the analysed institutions use their websites mostly as an instrument of delivering information. The communicative potential of the Internet seems to be underused. Only a few of the websites explored have discussion fora, blogs or links to the social media profiles managed by orders and congregations. Similarly, a tiny minority of the analysed institutions use their websites as the distribution channel for commercial products which are produced by them (books, devotional items, etc.) as well as an instrument for building the religious community online (e.g. online prayers). The results of the research prove that although Polish religious institutions do use ICT, there is still a huge potential to develop – mostly in the realm of the interactive and multimedia aspects of Internet.

PL

Problem wykorzystania nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych (w tym przede wszystkim Internetu) stanowi coraz istotniejszy wymiar analizy funkcjonowania instytucji religijnych we współczesnym świecie. W przypadku Kościoła katolickiego dotyczy to zarówno Stolicy Apostolskiej, jak i pojedynczych parafii czy grup wiernych. Do chwili obecnej niewiele jest jednak badań podejmujących tę problematykę, zwłaszcza w kontekście polskim. Tekst jest próbą częściowego wypełnienia tej luki. Jego podstawowym zadaniem jest prezentacja rezultatów badań zawartości stron internetowych polskich zakonów i zgromadzeń zakonnych, przeprowadzonych od marca do czerwca 2013 roku. Analizie poddano witryny 20 zakonów i zgromadzeń (zarówno męskich, jak i żeńskich). Wyniki badań dowodzą wyraźnie, że strony internetowe służą badanym instytucjom głównie jako narzędzie dystrybucji informacji. Znacznie słabiej wykorzystywane są komunikacyjne możliwości Internetu. Tylko bardzo niewielka część analizowanych witryn zawiera fora dyskusyjne, blogi czy odnośniki do kont prowadzonych przez zakony i zgromadzenia zakonne na serwisach społecznościowych. Zdecydowana mniejszość zakonów wykorzystuje także swe strony jako kanał dystrybucji oferowanych przez siebie produktów komercyjnych, a także – co istotniejsze – w celu budowy wspólnoty religijnej (np. dla prowadzenia wspólnej modlitwy online). Zaprezentowane wyniki dowodzą, że chociaż zakony i zgromadzenia dostrzegają istnienie nowych technologii, to w sposobie wykorzystania Internetu istnieją jeszcze duże rezerwy, zwłaszcza w odniesieniu do interaktywnych i multimedialnych możliwości sieci. Wydaje się jednak, że w nadchodzących latach należy spodziewać się coraz intensywniej obecności instytucji religijnych w różnych wymiarach cyberprzestrzeni.

14

Geneza i działalność bractw kościelnych w Europie i w Polsce do końca XVIII wieku

51%

Kłopotek R.

Studia Gdańskie

|

2015

|

issue 37

219-233

PL

Początków bractw religijnych należy szukać już w starożytności, kiedy to grupy ludzi grzebały zmarłych w katakumbach. Na zachodzie pierwsze bractwa powstały już we wczesnym średniowieczu (Niemcy, Francja). Do rozpowszechnienia tego typu organizacji przyczynili się benedyktyni. Ich śladem już w XVIII wieku poszedł kler świecki, który do swych wspólnot brackich przyjmował ludzi zasłużonych. W X wieku istniało wiele bractw we Włoszech i to różnych kategorii. Szeregi bractw zasilały nie tylko osoby świeckie, ale i duchowne. W Polsce rozwój bractw zawdzięczamy kulturze francuskiej, a ich początków należy szukać już w XI lub XII wieku. Organizacje brackie w Polsce różniły się składem społecznym, stanowym i zawodowym, a także stawianymi sobie celami, co przełożyło się na różne ich nazwy. Największy jednak rozkwit bractw w Europie i w Polsce przypada na okres nowożytny, kiedy to do każdego odcinka życia społecznego, każdej warstwy społecznej docierały bractwa i każdy niezależnie od płci i wieku znajdował w nich odpowiednie formy przeżyć religijnych i możliwość działalności społeczno – charytatywnej.

EN

The origins of religious brotherhoods should be sought in ancient times, when groups of people buried their dead in the catacombs. In the west, the first fraternities came into being in the early Middle Ages (Germany, France). The Benedictines contributed to the prevalence of this type of organization. In the eighth century, secular clergy followed in their footsteps, taking deserving people into their communities. In the tenth century, there were many fraternities of various kinds in Italy. The ranks of the brotherhoods were fed not only by laymen but also by clergy and religious. In Poland, we owe the development of fraternities to French culture and their beginnings are to be found in the eleventh or twelfth century. Brotherhood organizations in Poland varied in their social composition and included people from different states of life and professions, as well as in their aims. This variety is reflected in their names. However, the fraternities flourished most in Europe and Poland in the modern period, when fraternities penetrated to every segment of social life and layer of society, and everyone regardless of sex and age could find in them appropriate forms of religious experience and opportunities for social and charitable activity.

15

Obecność sióstr zakonnych w życiu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1945-1989

51%

Mirek A.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 2: Historia. Zeszyt specjalny

355-381

PL

W historię Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i w jego misję od samego początku była wpisana obecność sióstr zakonnych, które tworząc środowisko akademickie, były: studentkami, nauczycielami akademickimi, pracownikami naukowymi, bibliotekarkami, pracownikami administracji różnych agend uniwersytetu, między innymi: rektoratu, domu księży studentów, żeńskiego domu akademickiego, a także Towarzystwa Naukowego KUL oraz Towarzystwa Przyjaciół KUL. Władze PRL od początku lat 50. zamknęły siostrom zakonnym możliwość kształcenia się w szkołach państwowych. Dotyczyło to zarówno szkół średnich, jak i wyższych. Z tego względu przez długie lata Katolicki Uniwersytet Lubelski obok Akademii Teologii Katolickiej był jedyną wyższą uczelnią, gdzie zakonnice mogły studiować. Obecność sióstr zakonnych na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim miała swoje przełożenie na kształtowanie się elity zakonnej, gdyż wiele sióstr absolwentek KUL-u podejmowało obowiązki przełożonych generalnych i prowincjalnych. Uniwersytet ten był dla żeńskich wspólnot zakonnych ważnym ośrodkiem naukowym, gdzie zakonnice mogły zdobywać wykształcenie i uzyskiwać stopnie i tytuły naukowe. Zakonnice na stałe wpisały się w historię społeczności akademickiej KUL-u, który z kolei kształtował historię życia nie tylko swoich absolwentek w habitach, ale także całych wspólnot zakonnych.

EN

The presence of nuns in the Catholic University of Lublin (KUL) and its mission was written into its history since the very beginning, who while creating academic environment were students, academic teachers, research workers, librarians as well as university administration employees and its various agendas, including the rector’s office, priests’ dormitory, female dormitory as well as the Scientific Society of KUL and Society of KUL Friends. Since the beginning of the 1950s, authorities of the Polish People’s Republic prevented the nuns’ possibility to study in state schools, and this concerned both secondary schools and colleges. For this reason, the Catholic University of Lublin, apart from the Academy of Catholic Theology, for many years became the only institution of higher education where nuns could study. The presence of nuns at the Catholic University of Lublin translated into a formation of the conventual elite, since many nuns who graduated from KUL assumed the duties of general and provincial superiors. The Catholic University of Lublin was an important scientific centre for sisterhood communities, where nuns not only could acquire education but also academic degrees and titles. The nuns have become the history and academic community of KUL for good, shaping the history of life not only of its graduates in habits, but also of entire religious communities.

16

Represje władz komunistycznych wobec lubelskiej placówki Zgromadzenia Sług Jezusa

51%

Ordon M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2000

|

vol. 1

117-142

PL

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie represyjnych działań władz wymierzonych przeciwko Zgromadzeniu Sióstr Sług Jezusa, a konkretnie jego placówce prowadzonej w Lublinie. Wielotorowo, najpierw poprzez zamknięcie szkół, następnie likwidację jadłodajni i bursy, dalej postępowanie wywłaszczeniowe, aż po zlikwidowanie “Stowarzyszenia Opieka nad Dziewczętami”, które było oficjalną formą działania Zgromadzenia, władze jednoznacznie zmierzały do skasowania tej bardzo prężnie działającej placówki. Nie była to sytuacja jednostkowa, ale element antyzakonnej polityki prowadzonej przez władze. Działania typowe, przemyślane, których celem było zniszczenie życia zakonnego lub przynajmniej zredukowanie w możliwie największym zakresie prowadzonej przez zakony działalności

17

Historia zakonów jako wkład do teorii organizacji pozarządowych

51%

Frączak P.

Kwartalnik Trzeci Sektor

|

2021

|

issue 53 (1/2021)

62-73

EN

This paper presents historical religious orders as forms of grass-root self-organization. The diversity of those initiatives, both in terms of the tested organizational structures, areas of activity, as well as the history of large international order organizations and activities of particular local monastery communities may help us to better understand the essence of how social organizations operate today. Topics such as long-term perspective of the assessment of activities or their mission-oriented nature are secondary areas of interest in today’s organizations, although they may actually decide on the factual meaning of social activity. The purpose of this paper is to draw attention to several aspects of the tradition of order communities which can provide a starting point for analysis of civic activities not only in regards to short-term effectiveness, but also institutional development and effects on social development.

PL

W artykule przedstawiono historyczne zakony jako formy oddolnej samoorganizacji. Różnorodność tych inicjatyw w zakresie zarówno testowanych struktur organizacyjnych, jak i obszarów działania, a także w wymiarze dziejów dużych międzynarodowych organizacji zakonnych i działań poszczególnych lokalnych wspólnot klasztornych, może pomóc w lepszym rozumieniu istoty funkcjonowania organizacji społecznych dzisiaj. Kwestie takie jak długofalowa perspektywa oceny działań czy ich charakter misyjny to w dzisiejszych organizacjach tematy drugoplanowe, choć być może to właśnie one decydują o rzeczywistym znaczeniu działalności społecznej. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na kilka aspektów tradycji organizacji zakonnych, które mogą stać się podstawą analizowania aktywności obywatelskiej z punktu widzenia nie tylko skuteczności w krótkiej perspektywie, ale także rozwoju instytucjonalnego i rezultatów działania w wymiarze rozwoju społecznego.

18

[Recenzja]: Schematyzm Diecezji Gdańskiej na jubileuszowy rok 1975, nakładem Kurii Biskupiej w Gdańsku-Oliwie, Gdańsk 1976

51%

Szulist W.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1977

|

vol. 35

252-254

EN

-

19

Szkoły i drukarnie zakonne na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej w XVIII-XIX wieku

51%

Gach P. P.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2002

|

vol. 30

|

issue 2

105-125

EN

In the beginning the author shows the historical process through which the concept of collegium took shape as a university residence for students and professors, a boarding house for students (not only in Poland but also in such countries as France, Italy, England, Spain, and Germany), a secondary school and a semi-high school (occupational or other) before going to university. The further parts of the paper is devoted to collegia as secondary schools. Starting from the 16th century on, collegia (secondary schools) were established in Poland. They were run by religious orders which can be defined as teaching orders. They were as follows: Jesuits, Piarists, Theatins, and Basilians. In the period of the Enlightenment, ie in the second half of the 18th century, other orders joined them. In order to satisfy the social need, they organized and ran secondary schools, e.g. Benedictines, Cistercians, Friars of the Tomb of the Lord, Regular Lateran Canons, Bartolomites, (also called communists for they strictly abode by the life in a religious community). The religious collegia comprised the teaching staff with its rector at the head, a number of didactic rooms, a church, and the religious home (with different names), the boarding house called a convict, a library, and a theatrical hall. In bigger centres there wad a printing house, a pharmacy with a hospital, research-didactic studies, an astronomical observatory, (botanic and fruit) gardens, workshops for production and service, and other buildings. The author gives the number of those collegia, discusses their structure and curricula in particular periods from the 16th to the 18th century. Similarly, he has characterized noble convicts, being part of the collegium and occupied with elite education for the future politicians and state officials. Their students came from nobel and magnate families. Now diocesan seminars were important didactic-educational institutions (in the 17th-18th centuries they provided a two-year and in the 19th century a four-year tuition. They were run by the Congregation of Missionaries of St Vincent a Paulo (Congregatio Sacerdotum Saecularium Missionis S.V. a Paulo). Finally, the author quotes a number of printing houses at the above collegia and seminar in Poland in the years 1700-1864 and points to the main types of their publishing production, such as: various kinds of handbooks, ABC books, catechisms, didactic manuals, calendars, posters and theatrical plays, sermons, prayer books, liturgical, historical, theological, and fiction works. He postulates further reach on the collegia and religious printing houses.

20

Maps in the catholic religious schematisms from Central and Eastern Europe (on the example of the collection of the University Library of the John Paul II Catholic University of Lublin)

41%

Chomentowska E., Kisilowska-Szurmińska M.

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

|

2023

|

vol. 17

|

issue 3

560-580

EN

Among the graphic representations found in the books are maps. One type of print in which they also appear are religious schematisms (directories). Schematisms (lat. schematismus, elenchus, catalogue) are official lists of the clergy of a particular ecclesiastical administration unit (diocese, religious province). Despite the popularity that religious directories gained in the first half of the nineteenth century, it is only from the second to third decade of the twentieth century that we can speak of the maps included in them. In order to show the variety of representations, this article discusses some of the maps from religious schematisms stored in one of the largest collections of this type of prints in Europe, and thus in the world, namely in the University Library of the John Paul II Catholic University of Lublin (BU KUL). The subject of the analysis was cartographic representations, their content, and forms of their production on the example of religious prints from the region of Central and Eastern Europe.

Refine search results

Bożena Szewczul, Działalność zakonodawcza Błogosławionego Honorata Koźmińskiego a nowe instytuty w Kościele katolickim. Studium prawno-historyczne, Warszawa 2008, ss. 565

Teksty historiograficzne w środowisku dominikanów Prowincji Litewskiej – wybrane przykłady

Architektura i wystrój eremów kamedulskich w świetle prawodastwa zakonnego

Zakony i instytuty życia konsekrowanego w dokumentach archiwów kościelnych diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej

O wielkopolskich kazaniach ojca Szymona od św. Antoniego, karmelity. Przyczynek do historii kaznodziejstwa w Wielkopolsce czasów saskich

Pedagodzy kolegium jezuickiego w Lublinie w XVI i XVII wieku

Przepisy austriackiego prawa kościelnego w sprawach zakonnych od czasów cesarzowej Marii Teresy do konkordatu z 1855 roku

Wpływ nauczania Soboru Watykańskiego II na rozwój zakonów na rządzonej przez Sowietów Litwie

Starożytne reguły zakonne

Joannici w Polsce

Biskup krakowski Piotr Tylicki wobec zakonów w swojej diecezji (1607 - 1616)

Paralelizm wartości ideowych, artystycznych i przestrzennych eremu OO. Kamedułów na Bielanach w Krakowie z pustelnią Karmelitów Bosych w Czernej do końca XVIII wieku

Kościół w świecie nowych technologii. Analiza stron internetowych polskich zakonów i zgromadzeń zakonnych

Geneza i działalność bractw kościelnych w Europie i w Polsce do końca XVIII wieku

Obecność sióstr zakonnych w życiu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w latach 1945-1989

Represje władz komunistycznych wobec lubelskiej placówki Zgromadzenia Sług Jezusa

Historia zakonów jako wkład do teorii organizacji pozarządowych

[Recenzja]: Schematyzm Diecezji Gdańskiej na jubileuszowy rok 1975, nakładem Kurii Biskupiej w Gdańsku-Oliwie, Gdańsk 1976

Szkoły i drukarnie zakonne na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej w XVIII-XIX wieku

Maps in the catholic religious schematisms from Central and Eastern Europe (on the example of the collection of the University Library of the John Paul II Catholic University of Lublin)