Search results

1

Wojny XX wieku i ich skutki dla ustrojów państwowych i prawa

100%

Fiedorczyk P., Lityński A., Stawarska-Rippel A.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2019

|

vol. 71

|

issue 1

57-100

PL

Wojna rosyjsko-japońska 1904-1905 rozpoczęła okres wojen XX w. W wyniku I wojny światowej rozpadły się aż cztery imperia, przy czym w co najmniej trzech z nich wybuchły rewolucje (Rosja, Rzesza Niemiecka, Imperium Osmańskie, a tylko w pewnym stopniu rewolucja dotknęła imperium Habsburgów). W istocie I wojna światowa wcale nie skończyła się 11 listopada 1918 r., Rosja – tak „biała”, jak i „czerwona” – oraz Turcja wznowiły wojnę po 11 listopada 1918 r.; koniec wojny to marzec 1921 r.Tak zwany system wersalski kończący I wojnę światową stanowił eksplozję rozwoju prawa międzynarodowego publicznego. Miało ono głównie na celu utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, co się nigdy nie udało. Również teoretycznie wielkie znaczenie uzyskała idea samostanowienia narodów. Na mapie Europy Środkowo-Wschodniej – między Niemcami a Rosją – pojawiły się państwa narodowe nie istniejące przed 1914 r. Koniec pierwszej wielkiej wojny musiał skutkować poszerzaniem obszarów demokracji. Po II wojnie światowej natomiast częściowo udało się zrealizować zasadę międzynarodowej odpowiedzialności za zbrodnie wojenne, przeciw ludzkości oraz ludobójstwo (genocidium). Nie dotyczyło to jednak ZSRR, który znalazł się wśród zwycięzców.Pierwszą połowę XX stulecia nazwać można epoką rewolucji. To rewolucje zrodziły najbardziej zbrodnicze w historii ludzkości systemy totalitarne, ludobójcze. Więź krajów totalitarnych z cywilizowanym światem, m.in. w zakresie prawa została zerwana. Po I wojnie nastąpił np. wielki rozwój prawa pracy w kierunku korzystnym dla pracowników, ale w systemach totalitarnych powszechnie i na dużą skalę stosowano pracę niewolniczą.Koniec obu wojen XX wieku skutkował zmianami ustrojowymi, a w konsekwencji także w zakresie prawa karnego oraz cywilnego. Powstanie nowych państw po I wojnie zaowocowało procesem kodyfikacji prawa. Proces ten miał także miejsce po II wojnie, gdy w ramach tzw. bloku radzieckiego państwa tworzyły kodeksy oparte na wzorcach radzieckich. W efekcie obu wojen powstały liczne problemy związane, m.in. z odszkodowaniami wojennymi, reparacjami, przesunięciem granic, uzasadnianiem przekształceń własnościowych, instytucjami prawa rodzinnego i małżeńskiego oraz inne.Zimna wojna – konfrontacja systemu komunistycznego oraz liberalnego zachodniego - w istocie zaczęła się wraz z narodzinami systemu komunistycznego, już w 1917 r. Po II wojnie nabrała tylko nowej dynamiki. Zimna wojna powędrowała wkrótce do Azji, do Ameryki Łacińskiej oraz do krajów Trzeciego Świata. Przegrana przez ZSRR zimna wojna przyniosła wolność licznym krajom i narodom zniewolonym. Niepodległość to oczywiście nowe systemy ustrojowe, a za tym poszło budowanie własnych systemów prawa cywilnego i karnego.

2

Skala proliferacji broni jądrowej w okresie zimnej wojny oraz jej wpływ na bezpieczeństwo międzynarodowe

80%

Stempień M., Tołwiński M.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2013

|

vol. 10

|

issue 10

179-199

PL

Podczas zimnej wojny skonstruowanie broni nuklearnej było bardzo kosztowne, co ograniczało możliwość jej posiadania tylko do potęg gospodarczych. Pierwszymi dysponentami destrukcyjnej technologii jądrowej były Stany Zjednoczone i ZSRR. Pomimo tego, w międzyczasie amerykańsko-radzieckiego wyścigu technologii jądrowej, rola innych krajów wciąż rosła. W tym wyścigu drugiej kategorii, początkowo, na czele stała Wielka Brytania. Sytuacja ta zmieniła się, gdy do wyścigu włączył się Pekin oraz Francja. W kolejnych latach do klub atomowego dołączyły: Izrael, Indie, Pakistan i RPA a zasoby nuklearne wciąż rosły, by w 1986 roku przekroczyć poziom 65 tys. głowic. Mówi się, że to potencjał jądrowy uchronił jednak przed wzajemnym atakiem USA i Związek Radziecki, wywołując jednak wojny zastępcze, w państwach trzecich.

3

Polityka sowiecka wobec Korei i powstanie reżimu w Korei Północnej w latach 1945-1946.

80%

Seong-Bo K.

Res Gestae. Czasopismo Historyczne

|

2001

|

vol. 1

195-201

PL

After the conclusion of war, Korea was divided along the meridian 38. North Korea was placed under the Soviet control and South Korea under the American domination. The Russians were particularly interested in keeping control over the Korean ports, however they were unable to push their idea of forming one govemment for whole Korea. Since the beginning of 1946 they have continued to undertake actions aimed at the transfer of the authority to rule over the land of Korea to the north of 38°N to the communists. Moscow was not immediately involved in the plans of including Korea in the territory of socialist influence, and the Korean people lost their only chance to unite their country because they “lacked wisdom to mediate between two conflicting superpowers.”

4

The U.S.-Scandinavian Cold War Relations in view of the Swedish Neutrality, 1947–1962

80%

Nowaczewska R.

Studia Maritima

|

2013

|

vol. 26

89-106

PL

Celem artykułu jest ukazanie delikatnych relacji dyplomatycznych pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Szwecją, jakie panowały we wczesnym okresie zimnej wojny. Głównym motywem jest określenie, jak ważne dla Szwecji było utrzymanie swojej niezależności od wymagającego sojusznika, neutralności, która okazała się poważną przeszkodą w planach określonych przez administrację amerykańską dla tego regionu świata. Niesłabnące naciski USA odczuwalne były nie tylko w sferze militarnej, gospodarczej i politycznej, ale i społecznej. Jedną z obranych przez rząd amerykański metod było wykorzystanie dyplomacji kulturalnej, w tym programów wymiany edukacyjnej i kulturalnej, oraz niezwykle aktywna działalność USIA, czyli Amerykańskiej Agencji Informacyjnej. Wszelkie podejmowane kroki okazały się nieskuteczne. Pomimo że Szwecja pozostała przy stanowisku zachowania roli państwa niezaangażowanego, odegrała bardzo ważną rolę w budowie „mostów” porozumienia między Wschodem a Zachodem.

EN

The article aims at presenting – very fragile and scanty – foreign relations existing between the Unites States of America and Sweden during the initial Cold War period. The author discusses the Swedish reluctance to give up its neutrality as contrary to the expectations which America had with reference to Sweden. In order to receive American aid, particularly in the form of military equipment, the American government required significant contributions to be made on the part of Sweden and her people in the process of non-alignment with the Communist Block. The article both presents the American public diplomacy efforts to have been exercised mostly via cultural and educational exchange programs and demonstrates the activities of the United States Information Agency undertook so as to convince the Swedish society to American culture, American people and American foreign policy aims and tools. Although Sweden remained determined to continue its policy of non-alliance and neutrality, she nevertheless contributed to the improvement of East-West relations.

5

Mur berliński jako granica i linia frontu w czasach zimnej wojny

71%

Trzcielińska-Polus A.

Border and Regional Studies

|

2018

|

vol. 6

|

issue 1

11-30

PL

Celem artykułu jest prezentacja okoliczności budowy, a następnie funkcji pełnionych w czasach zimnej wojny przez mur berliński. Mur został wzniesiony w 1961 r. i stanowił efekt kulminacji konfliktu między ZSRR i aliantami zachodnimi. Władzom w NRD zależało na jego budowie, aby zatrzymać emigrację ludności z Niemiec Wschodnich do Berlina Zachodniego, a następnie do RFN. Po 2015 r. na granicach wielu państw europejskich także budowane są mury, mające uniemożliwić wjazd imigrantów, szczególnie nielegalnych. W tym kontekście warto przyjrzeć się funkcjom pełnionym przez mur berliński, w tym funkcji: politycznej, strategicznej, ekonomicznej, społecznej, symbolicznej i kulturotwórczej. Na podstawie ww. funkcji można wnioskować o skutkach, jakie spowodował. Bezsprzecznie mur przyczynił się do pogorszenia sytuacji społeczeństwa Berlina wschodniego i całych wschodnich Niemiec oraz do tragedii wielu rodzin. Jednocześnie jednak doszło do wzmocnienia władz NRD. Konsekwencje funkcjonowania muru miały jednak także ogromny wpływ na sytuację w całej Europie, a nawet w świecie.

EN

The main aim of the article is to present the circumstances under which Berlin Wall was constructed, and then the functions performed by the Wall during the Cold War. The Berlin Wall was erected in 1961 and was the effect of the conflict between the USSR and the Western Allies. The GDR government was interested in the Wall construction since it wanted to stop the emigration of people from East Germany to West Berlin and then to Federal Republic of Germany. After 2015, walls are being built on the borders of many European states in order to prevent the immigrants, particularly illegal one. In this very context, it is worth considering various functions of the Berlin Wall, including: political function, strategic function, economic function, social function, symbolic function and culture-creating one. On the bases of above mentioned functions one can ruminate on the consequences of the Berlin Wall construction. Berlin Wall undoubtedly contributed to the deterioration of the situation in both East Berlin and East Germany, and the personal tragedies of many families. However, the consequences of its existence had also an impact on the situation in Europe and even in the world.

6

Rozwój doktryn powietrznych w okresie zimnej wojny

70%

marszałkiewicz j.

Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego

|

2012

|

vol. 6

170-183

EN

Since the 1920’s the air forces have constituted one of the basic components of the army. The aviation doctrines are, in turn, a set of basic (strategic and sometimes operational) rules of their use. With the course of the time, these rules have significantly evolved, reaching the zenith of its possibilities during the cold war – then the global confl ict on the line NATO and Warsaw Pact was to be solved mainly thanks to the air forces. Their task was to obtain (fight for) an advantageous situation for the army and the navy in order to carry out their combat operations.

PL

Siły powietrzne od lat dwudziestych stanowią jeden z podstawowych komponentów armii. Doktryny powietrzne są natomiast zbiorem podstawowych (strategicznych, niekiedy operacyjnych) zasad ich użycia. Z biegiem lat zasady te znacznie ewoluowały, apogeum swoich możliwości osiągając w czasie zimnej wojny – wtedy to bowiem globalny konfl ikt na osi NATO-Układ Warszawski miał się rozegrać w ogromnym stopniu dzięki siłom lotniczym. Ich zadaniem miało być uzyskanie (wywalczenie) korzystnej sytuacji dla wojsk lądowych oraz marynarki wojennej do wykonania swoich operacji bojowych.

7

„Żelazna kurtyna” jako aspekt sowietyzacji Europy Wschodniej w latach 1949–1953

61%

Bielicki P.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2017

|

vol. 52

|

issue 1

PL

Iron Curtain as an aspect of Sovietisation of Eastern Europe in 1949–1953AbstractSovietisation of Eastern Europe by the Soviet Union at the turn of the 1950s was a consequence of the division of Europe and strengthened the so-called Iron Curtain. The restrictions of the Iron Curtain included the ban on all travel to the West, except of delegations of sportsmen and some of the members of security services of those countries. Rapid Sovietisation made the nations subjected by the Soviet Union realise how helpless they were and how impossible it was to oppose such a reign of permanent terror of all social groups hostile to communism. Societies became apathetic, passive and submissive to the USSR, seeing it as the only possibility of existence. It is related to one of principal purposes of Sovietisation at the end of the Stalinist period, quite often neglected: its consequences for the social development of subsequent generations of indoctrinated societies.The period of Iron Curtain led to the growing civilisation and mentality distance between East-European countries and the West. The implementation of the Marshall Plan and some basis of economic integration of the countries members of the European Coal and Steel Community in the 1950s contributed to an enormous rise of the standard of living, contrary to the states under communist control.For many decades Sovietisation destroyed the generations able to criticise the authorities, but also willing to cooperate with the state. It contributed to a multi-layered demoralisation of societies. Some of social customs of those times, such as robbing the state through tax avoidance or embezzlement of public money through obtaining social allowances under false pretence, are still present in contemporary post-communist states.Taking of some features of the Russian despotism, such as mistrust, envy, contempt for the weak, or egoism, perpetuated many stereotypes of people from Eastern Europe. The division of the world made by the Big Three and sealed during the Stalinist period made it impossible for the Eastern European nations to know new currents of thoughts, and significantly limited their sense of independence and ability to make independent decisions. Consequences of this process are still present in various dimensions of socio-cultural and political life.„Железный занавес” как аспект советизации Восточной Европы в 1949-1953 гг.Советизация Восточной Европы Советским Союзом на рубеже 40-х и 50-х гг. произошла от совершившегося раздела Европы и она укрепляла „железный занавес”. В обсуждаемом мною временном промежутке все сильнейшая замкнутость Восточного блока на Запад проявлялась также в запрете всех поездок на Запад, за исключением командировок – спортивных и некоторых представителей служб безопасности данных государств. Бурный ход советизации открыл глаза нациям, завоеванным СССР, на их бессилие и невозможность сопротивляться перманентному террору по отношению ко всем социальным группам, выступавшим против коммунизма. Общества становились апатичными, пассивными и послушными СССР, усматривая в таком поведении возможность дальнейшего существования. Это связано с одной из основных целей советизации конца периода сталинизма, о которой сегодня часто умалчивается. Я имею в виду ее последствия для общественного развития очередных генераций индоктринированных обществ. Период „железного занавеса” углубил пропасть между восточно-европейскими странами также в цивилизационной, экономической и ментальной сферах. Принятие Плана Маршалла, а также введение основ экономической интеграции стран ЕОУС в 1950-х гг. сделали возможным невиданное повышение стандартов жизни для Западной Европы в отличие от государств, остававшихся под коммунистическим контролем.Советизация перечеркнула также на многие десятилетия формирование наций способных к критике власти, но и готовых на сотрудничество с государством. Она повлекла за собой многослойную деморализацию обществ. Перенятые тогда общественные нравы обворовывания государства м.пр. путем неуплаты налогов или выманивания социальных пособий, не соответствуя определенным требованиям – часто присутствуют в общественном пространстве посткоммунистических государств. Заимствование некоторых особенностей российского деспотизма, как недоверие, зависть, презрение к более слабым или эгоизм, закрепило существование многих стереотипов, касающихся жителей Восточной Европы. Свершившийся во время встреч Большой Тройки, a закрепленный в сталинский период раздел мира усложнял, а иногда препятствовал восточно-европейским нациям ознакомлению с новыми мыслительными течениями и значительно ограничил чувство самостоятельности и независимости принятия решений. Последствия этого процесса присутствуют и сегодня в разных измерениях общественно-культурной и политической жизни.

8

„Drogi Stefku…” Historia współpracy Stefana Sumleta, żołnierza Polskich Kompanii Wartowniczych przy armii amerykańskiej, z komunistycznym aparatem bezpieczeństwa. Studium przypadku

61%

Benken P.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2022

|

issue 20

426-462

EN

The Communist security apparatus took a special interest in uncovering the Polish Guard Companies of the US Army. In addition to obtaining general information on the organisational structure of these units and their location, attention was drawn to the need to establish the identities of those serving in them (including officers and non-commissioned officers), who might have carried out intelligence activities against the Polish People’s Republic. This had to be achieved with the help of the relatives of the soldiers of the guard companies who were in the country, repatriates and ‘fugitives’ who had decided to return to the country. An important aspect of the uncovering of the Polish Guard Companies was the use of secret collaborators outside the borders of the Polish People’s Republic. In addition, relatives and friends of former guards were to be subject to operational control. The aim of this article was to present a case study illustrating the maintenance by the structures of the Ministry of the Interior of the Polish People’s Republic, between 1959 and 1968, of contact with a secret collaborator operating in Germany, Stanisław Sumlet, a non-commissioned officer in the Polish Guard Companies of the US Army.

PL

Komunistyczny aparat bezpieczeństwa interesował się w sposób szczególny rozpracowaniem Polskich Kompanii Wartowniczych przy armii amerykańskiej. Oprócz pozyskiwania ogólnych informacji na temat struktury organizacyjnej tych jednostek i ich rozlokowania zwracano uwagę na konieczność ustalenia personaliów osób w nich służących (m.in. oficerów i podoficerów), którzy mogli prowadzić działalność wywiadowczą przeciwko PRL. Należało to osiągnąć przy pomocy przebywających w kraju krewnych żołnierzy kompanii wartowniczych, repatriantów oraz „uciekinierów”, którzy zdecydowali się na powrót do kraju. Ważnym aspektem rozpracowania Polskich Kompanii Wartowniczych było posługiwanie się tajnymi współpracownikami poza granicami PRL. Kontroli operacyjnej mieli nadto podlegać krewni i znajomi byłych wartowników. Celem niniejszego artykułu było przedstawienie studium przypadku ilustrującego utrzymywanie przez struktury Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL w latach 1959–1968 kontaktu z tajnym współpracownikiem działającym w RFN – podoficerem Polskich Kompanii Wartowniczych przy armii amerykańskiej Stanisławem Sumletem.

9

The Middle East in the 20th century: from Entente until the Cold War

51%

Jamsheer H. A.

Studia Orientalne

|

2015

|

issue 1(7)

15-24

RU

Даже при создании Entente Cordial между Англией и Францией в 1904 году и включении России в 1907 году дела Ближнего Востока (Марокко, Египет, Иран, Афганистан) легли в основу этого союза. Так что, когда Первая мировая война разразится, эти три силы считают себя призванными формировать будущее Ближнего Востока в соответствии с их интересами (соглашение Сайкса-Пико, переписка Хуссейн-Макмагон, Декларация Бальфура и другие). В результате войны (поражение центральных держав, вывод большевистской России из войны) Англия и Франция стали единственными доминирующими силами в этом регионе мира. Первая получила мандат Лигии Наций на Палестину (наряду с отдельной её частью - Трансиорданией) и Ирак. Франция получила мандат в Сирии и Ливане. Великобритания сохранила кроме того господство над Египтом и „британском” Сомали. Франция в свою очередь - над Алжиром, Марокко, Тунисом и «французском» Сомали. В этих новосозданных арабских государствах администрация и управление были созданы по подобию метрополии, что было в некоторых аспектах положительно, в других дисфункционально и вызывало конфликты. Это обнаруживается в эпоху независимости и холодной войны, то есть после Второй мировой войны.

PL

Już podczas nawiązania entente cordial między Wielką Brytanią a Francją w 1904 r. oraz przyłączeniu do niej Rosji w 1907 r. sprawy bliskowschodnie (m.in. Maroko, Egipt, Iran, Afganistan) legły u podstaw tego sojuszu. Toteż kiedy wybucha I wojna światowa, trzy wymienione mocarstwa uznały się za powołane do ukształtowania przyszłości Bliskiego Wschodu zgodnie z własnymi interesami (porozumienie Sykes–Picot, korespondencja Hussein–MacMahon, deklaracja Balfoura i inne). W wyniku wojny (przegrana państw centralnych, wycofanie Rosji bolszewickiej z wojny) Wielka Brytania i Francja stały się jedynymi dominującymi siłami w tym regionie świata. Pierwsza otrzymała mandat Ligi Narodów nad Palestyną (wraz z wydzieloną jej częścią – Transjordanią) i Irakiem. Francja zaś otrzymała mandat nad Syrią i Libanem. Wielka Brytania zachowała ponadto swoją dominację nad Egiptem i Somalią Brytyjską. Francja z kolei – nad Algierią, Marokiem, Tunezją, Somalią Francuską. W tych nowo powstałych krajach arabskich państwo i administrację odwzorowywano na podobieństwo metropolii, co było w pewnych aspektach korzystne, w innych – dysfunkcjonalne i konfliktogenne. Ujawnia się to dobitnie w czasach niepodległości i zimnej wojny, tj. po II wojnie światowej.

10

Konflikty zbrojne 1945–1989. Główne pola starć

51%

Kubiak K.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2019

|

issue 34

15-69

PL

Wojny i konflikty zbrojne toczone w latach 1945–1989 stanowią zbiór niezwykle obszerny, wieloaspektowy i w zasadzie niemożliwy do poddania jednolitej siatce pojęciowej. Mieszczą się w nim z jednej strony tytaniczne zmagania prowadzone w Chinach, które na dekady zadecydowały o losie Państwa Środka (a nie można wykluczyć, że w pewnej perspektywie czasowej o losach całej cywilizacji), z drugiej zaś zatargi o skrawki pustynnego wybrzeża Atlantyku toczone między hiszpańskimi legionistami z cudzoziemskiego zaciągu a marokańskimi powstańcami. W niniejszym tekście starano się przedstawić właśnie owo niesłychane zróżnicowanie form, sposobów i rozmachu przestrzennego tak zwanych wojen lokalnych. W żadnym przypadku nie można ich bowiem traktować jednowymiarowo jako prostego następstwa rywalizacji między Wschodem a Zachodem. Każde ze starć, nawet jeżeli wpisywało się w oś globalnej rywalizacji supermocarstw, miało własne uwarunkowania, motorykę i dynamikę. Z uwagi na ograniczenia wydawnicze esej powyższy ma jedynie charakter szkicu, i to szkicu w niektórych aspektach bardzo zgrubnego. Niemniej autor pozwala sobie wyrazić nadzieję, że porządkuje on w znacznym stopniu rozproszoną dotąd wiedzę, a przede wszystkim stanowił będzie inspirację dla kolejnych badaczy, by podejmować tematykę „zapomnianych wojen”.

EN

Wars and conflicts from 1945 until 1989 form a vast, multifaceted group, technically impossible to fit within one conceptual framework. It includes on one hand the titanic effort in China which decided the fate of the Middle Kingdom for decades (and perhaps, in a certain timeframe, even the fate of the whole civilisation) and, on the other hand, the desert-covered Atlantic coast and the battles fought there by the Spanish foreign legions and Moroccan insurgents. This text strives to present the incredible variety of forms, methods and spaces of the so-called “local wars”. Under no circumstances should they be treated in one dimension as a simple corollary of the rivalry between the East and the West. Each of the battles, even if it fitted within the axis of the global rivalry of a superpower, had its own determinants, mechanics and dynamics. Due to editorial limitations, the above essay is only a sketch that is superficial in certain aspects. Nevertheless, the author hopes that it will bring together dispersed knowledge and, most importantly, that it will provide inspiration for subsequent researchers to raise the issue of “forgotten wars”.

11

Activity of the Polish People’s Party in France – short monograph

51%

Indraszczyk A.

Polityka i Społeczeństwo

|

2023

|

vol. 22

|

issue 3

81-107

EN

W artykule naszkicowano historię Polskiego Stronnictwa Ludowego (PSL) we Francji działającego w latach 1947-1990, które było częścią Polskiego Stronnictwa Ludowego na Uchodźstwie, kierowanego przez Stanisława Mikołajczyka. Partia ta należała do tzw. polskiej emigracji niepodległościowej, której celem było działanie na rzecz wyzwolenia Polski spod jarzma komunistycznego. PSL we Francji dynamicznie się rozwijało od końca lat 40. do początku lat 60. XX wieku. W kolejnych latach działalność coraz bardziej zamierała, likwidacji uległa znaczna część kół stronnictwa. Przyczyną zmniejszenia aktywności PSL było przede wszystkim starzenie się jego członków, brak napływu młodych osób do partii, brak środków finansowych na prowadzenie działalności. Do czasu odzyskania samodzielności i odrzucenia komunizmu w Polsce dotrwali tylko najwytrwalsi, ideowi działacze. Działacze ci, po odrodzeniu się niezależnego PSL w Polsce, uznali się za zagraniczną część PSL w kraju.

PL

The article presents an outline of history of the Polish People’s Party in F rance, active in years 1947-1999, which was a part of the Polish People’s Party in Exile. The Party belonged to the so-called Polish independence emigration. The PSL in France developed dynamically from the late 1940s until the early 1960s. In the following years, its activity diminished gradually and a great number of local party clubs were liquidated. The main reasons behind such decrease in activity of the PSL included, first of all, ageing of its members, lack of inflow of young people into the party and lack of financial resources. Only the most persistent and idealistic activists remained until regaining of independence and overthrowing of communism in Poland. Upon rebirth of the independent PSL in Poland, these activists considered themselves to be the foreign part of the domestic PSL.

12

Stosunki polsko-belgijskie w apogeum zimnej wojny i w okresie „odwilży” 1948–1956 (główne problemy)

51%

Jarosz D., Pasztor M.

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

|

2023

|

issue 20

43-80

EN

The article presents the results of research into Polish-Belgian relations between 1948 and 1956, based primarily on documents found in the archives of both countries. The study aimed to answer the following questions: What was the shape of mutual relations during the apogee of the Cold War (1948–1952) and the period of limited liberalisation in international relations between 1953 and 1956; Can it be proved that there were any important changes in relations between Warsaw and Brussels during these years?

PL

Artykuł przedstawia wyniki badań nad stosunkami polsko-belgijskimi w latach 1948–1956. Został oparty przede wszystkim o dokumenty odnalezione w archiwach obu krajów. Celem badawczym była odpowiedź na pytania: jak kształtowały się wzajemne relacje w okresie apogeum zimnej wojny (1948–1952) i w okresie ograniczonej liberalizacji w stosunkach międzynarodowych lat 1953–1956 oraz czy można udowodnić, że w relacjach Warszawy i Brukseli nastąpiły w tych latach jakieś istotne zmiany.

13

Kultura i nauka w stosunkach polsko-belgijskich od lat czterdziestych do lat siedemdziesiątych XX w. w świetle najnowszych badań źródłowych

51%

Jarosz D.

Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki

|

2022

|

vol. 31

|

issue 1

103-131

EN

The article presents the results of preliminary research on cultural and scientific relations between Poland and Belgium, heavily conditioned by the ongoing struggle between the Eastern Bloc and the West, from the 1940s to the 1970s. As the survey shows, cultural and scientific exchange between the two countries was very limited in the period of Stalinism but flourished in the 1970s. The analysis was based on sources from the Archives of Modern Records and the Archives of the Polish Ministry of Foreign Affairs in Warsaw as well as the Archives of the Belgian Ministry of Foreign Affairs in Brussels.

14

ZADANIA, KIERUNKI ROZWOJU I POTENCJAŁ BOJOWY RADZIECKIEJ MARYNARKI WOJENNEJ W LATACH ZIMNEJ WOJNY

51%

Szubrycht T.

Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW

|

2021

|

vol. 13

|

issue 2

137-153

PL

W artykule przedstawiono poglądy wyższych dowódców radzieckich (adm. Gorszkowa, Kasatonowa i marszałka Sokołowskiego) na kierunki rozwoju, zadania oraz potencjał radzieckiej marynarki wojennej w latach zimnej wojny. Przeprowadzone analizy potwierdzają, że w okresie zimnej wojny w ZSRR o kierunkach rozwoju sił zbrojnych, w tym marynarki wojennej, decydowały przede wszystkim poglądy przywódców politycznych, a nie dowódców wojskowych. W artykule przedstawiono ponadto analizę porównawczą wielkości okrętowej salwy rakietowej i torpedowej państw Układu Warszawskiego i państw NATO, ze szczególnym uwzględnieniem potencjału ZSRR i USA. Ważnym aspektem publikacji jest analiza zmian potencjału ilościowego najważniejszych klas okrętów nawodnych i podwodnych ZSRR w latach 1960–1990. Dane do wykonania analiz potencjałowych pochodzą z roczników Jane's Fighting Ships z lat 1960-1990, które pozwoliły zweryfikować poglądy przedstawiane przez admirałów Gorszkowa i Kasatonowa.

EN

The article presents the views of senior Soviet officers (adm. Gorshkov, Kasatonov, and marshal Sokolowski) on the development, tasks and combat potential of the Soviet Navy during the Cold War. The analysis confirms, that during the Cold War in the USSR, the directions of development of the navy were determined primarily by the views of political leaders, not military commanders. The article presents an analysis of numbers of the ship's missile and torpedo salvo from the Warsaw Pact and NATO countries, with particular emphasis on the potential of the USSR and the USA. An important aspect of the publication is the analysis of the changes in the quantitative combat potential of the Soviet surface and submarines in the years 1960–1990. Data for the performance of potential analyses come from the Jane's Fighting Ships yearbooks from 1960-1990, which allowed to verify the views presented by admirals Gorshkov and Kasatonov.

15

Broń, dekolonizacja i zimna wojna - ograniczona pomoc wojskowa PRL dla Trzeciego Świata

51%

Gasztold P.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2023

|

vol. 41

|

issue 1

208-244

EN

The article presents the conditions and scope of non-refundable military aid provided by PRL to states and national liberation movements in the Third World. Available documents show that during the Cold War the authorities in Warsaw – compared to other Soviet bloc countries, especially Czechoslovakia and the GDR – pursued a fairly limited policy of arming state and non-state actors in the Global South. This policy was manifested by a cautious approach to requests for the free transfer of armaments and in the thorough investigation by the communist authorities of the position of other socialist countries before deciding on arms shipments. The Democratic Republic of Vietnam received the most aid – it was systematically equipped with modern military equipment between 1965 and 1975. Aid was also provided, to a much lesser extent, to the People’s Democratic Republic of Yemen, Ethiopia and Nicaragua, as well as to national liberation movements such as SWAPO, MPLA, PAIGC, FRELIMO and ZAPU. Free military aid was not treated by the communist authorities as a strategic tool for building influence in the Third World.

PL

W artykule przedstawiono uwarunkowania i zakres bezzwrotnej pomocy wojskowej, udzielanej przez PRL państwom i ruchom narodowowyzwoleńczym w Trzecim Świecie. Z dostępnych dokumentów wynika, że w okresie zimnej wojny władze w Warszawie – w porównaniu z innymi państwami bloku sowieckiego, zwłaszcza z Czechosłowacją i NRD – prowadziły dosyć ograniczoną politykę dozbrajania podmiotów państwowych i niepaństwowych na Globalnym Południu. Przejawiało się to w ostrożnym podejściu do próśb o bezpłatne przekazywanie uzbrojenia oraz w dokładnym badaniu przez władze peerelowskie stanowiska innych krajów socjalistycznych przed podjęciem decyzji o wysyłce uzbrojenia. Największą pomoc otrzymała Demokratyczna Republika Wietnamu, która była w latach 1965–1975 systematycznie wyposażana w nowoczesny sprzęt wojskowy. O wiele mniejszej pomocy udzielano Ludowo-Demokratycznej Republice Jemenu, Etiopii i Nikaragui, a także ruchom narodowowyzwoleńczym, takim jak: SWAPO, MPLA, PAIGC, FRELIMO i ZAPU. Bezpłatna pomoc wojskowa nie była również traktowana przez władze PRL w kategoriach strategicznego narzędzia budowania wpływów w Trzecim Świecie.

16

Albania and Libya: A Distant Cold War Relationship

51%

Këlliçi K.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2023

|

vol. 41

|

issue 1

149-165

PL

W niniejszym artykule chciałbym przeanalizować relacje Albanii z Libią, zwłaszcza po ustanowieniu reżimu Kaddafiego w jego szczególnej odmianie socjalizmu. W tym celu rozważania będą podążać w dwóch kierunkach. Najpierw chciałbym przedstawić stosunki zagraniczne między małymi państwami, w tym przypadku Albanią i Libią. Następnie zbadam te relacje pod kątem ograniczeń ideologicznych, zwłaszcza z perspektywy kraju takiego jak Albania, który od połowy lat sześćdziesiątych do połowy osiemdziesiątych w imię określonego spojrzenia na marksizm-leninizm i socjalizm praktykował formy samoizolacji i odcięcia od świata zewnętrznego.

EN

In this paper I examine the relations between Albania with Libya, especially after the establishment of the Gaddafi’s regime and its peculiar brand of socialism. In doing so this paper proceeds in two directions. First, I examine foreign relations among small countries, in this case Albania and Libya. Secondly, I examine the above-mentioned relations in terms of ideological constrictions, especially from the perspective of a country like Albania, which practised, from the mid-sixties to the mid-eighties, forms of self-isolation and insulation from the outer world in the name of its particular view of Marxism-Leninism and socialism.

17

Strategie i metody przekazywania francuskiej opinii publicznej relacji o terrorze stalinowskim za żelazną kurtyną na przykładzie procesów sądowych z lat 1949–1952

51%

Jackowska A. M.

Dzieje Najnowsze

|

2017

|

vol. 49

|

issue 3

PL

We Francji w początkach zimnej wojny sala sądowa stała się miejscem debat, podczas których dyskutowano o rzeczywistej naturze reżimów za żelazną kurtyną. W niniejszym tekście starano się wyjaśnić, dlaczego tak się stało i omówiono kolejne procesy wytaczane francuskim komunistom przede wszystkim w celu poruszenia opinii publicznej. Próbowano również wskazać, czemu i w jaki sposób jedni spośród skarżących zdołali osiągnąć swoje cele, a inni nie.In France, at the early stage of the Cold War, the courtroom became a forum of debates about the real nature of regimes behind the Iron Curtain. The author seeks to explain the reasons for this phenomenon and discusses successive lawsuits brought against French communists mainly to touch the general public. Attempts have also been made to explain why some of the accused were able to reach their objectives while others failed.

18

Działania Polski na rzecz modyfikacji dowodzenia siłami zbrojnymi państw stron Układu Warszawskiego

51%

Będźmirowski J.

Przegląd Geopolityczny

|

2022

|

vol. 40

134-156

EN

With the end of the war, there was an end to cooperation between the existing allies. The division of spheres of influence in Europe, as agreed at the "Big Three" conference, began. The countries of Eastern Europe were incorporated into the sphere of influence of the Soviet Union. On the other side of the Iron Curtain, the Western countries led to the establishment of the German Federal Republic, which soon became a full participant on the international political scene, as was confirmed by its inclusion in the NATO political and military alliance, existing since 1949. In response to this event, the Soviet side established the Warsaw Pact, whose purpose, it was emphasized, would be defense against German expansionism. In accordance with the Kremlin's decision, all major positions in the command system were reserved for marshals, admirals, and generals of the Soviet Union. The Polish side believed that the "filling" of these positions should be rotational. This would confirm the responsibility of all states for the state and quality of the level of combat readiness of the assigned forces. Unfortunately, the Soviet side did not accept these proposals.

PL

Wraz z zakończeniem wojny, nastąpił kres współpracy dotychczasowych sojuszników. Przystąpiono do realizowania podziałów stref wpływów w Europie, zgodnie z ustaleniami konferencji „Wielkiej Trójki”. Państwa Europy Wschodniej zostały włączone w strefę wpływów Związku Radzieckiego. Po drugiej stronie tzw. żelaznej kurtyny, państwa zachodnie doprowadziły do powstania Niemieckiej Republiki Federalnej, która w bardzo krótkim czasie stała się pełnoprawnym uczestnikiem międzynarodowej sceny politycznej, czego potwierdzeniem było włączenie jej do istniejącego już od 1949 roku, sojuszu polityczno-militarnego NATO. W odpowiedzi na to wydarzenie strona radziecka powołała do życia Układ Warszawski, którego celem, jak podkreślano, będzie obrona przed ekspansjonizmem niemieckim. Zgodnie z decyzją Kremla, wszystkie najważniejsze stanowiska w systemie dowodzenia były zarezerwowane dla marszałków, admirałów i generałów Związku Radzieckiego. Strona polska uważała, że „obsadzanie” tych stanowisk powinno być rotacyjne. Byłoby to potwierdzeniem odpowiedzialności wszystkich państw za stan i jakość poziomu gotowości bojowej wydzielonych sił. Niestety strona radziecka nie akceptowała tych propozycji.

19

„Utrzymać Iran po stronie Zachodu”. Ewolucja polityki Stanów Zjednoczonych wobec kryzysu irańskiego (1951–1953)

51%

Fatalski M.

Dzieje Najnowsze

|

2023

|

vol. 55

|

issue 1

149-174

EN

The article discusses the evolution of US policy towards the international crisis provoked by the nationalization of the Iranian oil industry in 1951. The article is based on newly published archival documents.

PL

Artykuł ukazuje ewolucję polityki USA wobec kryzysu międzynarodowego wywołanego w 1951 r. nacjonalizacją przemysłu naftowego w Iranie. Temat jest przedstawiony w oparciu o nowo opublikowane dokumenty archiwalne.

20

The “Al di là” exhibition as an episode of propaganda Cold War in Italy in 1953

51%

Pasztor M.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2019

|

vol. 54

|

issue 3

205-224

PL

Apogeum zimnej wojny w Europie początków lat 50. XX wieku objawiało się nie tylko zamrożeniem kontaktów politycznych i gospodarczych między krajami pozostającymi po obu stronach „żelaznej kurtyny”. Oznaczało ono również konfrontację obejmującą relacje na polu kultury, która coraz częściej była podporządkowana „wielkiej polityce”. Epizodem tej zimnej wojny jest sprawa wystawy „Al di là”, otwartej w 1953 r. we Włoszech i wzbudzającej kontrowersje nie tylko w polityce wewnętrznej tego kraju, jak też w stosunkach Rzymu z krajami bloku wschodniego, w tym z Polską. Niniejszy artykuł skupia się na tych wewnątrz włoskich kontekstach oraz na roli wystawy w relacjach polsko-włoskich.

EN

The climax of the Cold War in Europe at the beginning of the 1950s was manifested by more than just the suspension of political and economic contacts between countries on both sides of the Iron Curtain. It also involved a confrontation in the field of culture, which was increasingly subordinated to “great politics.” One of the incidents of this cold war was the exhibition “Al di là,” which opened in Italy in 1953 and brought controversy not only to the country’s internal politics, but also to Rome’s relations with the countries of the Eastern Bloc, including Poland. The present article focuses on these internal Italian contexts and the role of the exhibition in Polish-Italian relations.

Refine search results

Wojny XX wieku i ich skutki dla ustrojów państwowych i prawa

Skala proliferacji broni jądrowej w okresie zimnej wojny oraz jej wpływ na bezpieczeństwo międzynarodowe

Polityka sowiecka wobec Korei i powstanie reżimu w Korei Północnej w latach 1945-1946.

The U.S.-Scandinavian Cold War Relations in view of the Swedish Neutrality, 1947–1962

Mur berliński jako granica i linia frontu w czasach zimnej wojny

Rozwój doktryn powietrznych w okresie zimnej wojny

„Żelazna kurtyna” jako aspekt sowietyzacji Europy Wschodniej w latach 1949–1953

„Drogi Stefku…” Historia współpracy Stefana Sumleta, żołnierza Polskich Kompanii Wartowniczych przy armii amerykańskiej, z komunistycznym aparatem bezpieczeństwa. Studium przypadku

The Middle East in the 20th century: from Entente until the Cold War

Konflikty zbrojne 1945–1989. Główne pola starć

Activity of the Polish People’s Party in France – short monograph

Stosunki polsko-belgijskie w apogeum zimnej wojny i w okresie „odwilży” 1948–1956 (główne problemy)

Kultura i nauka w stosunkach polsko-belgijskich od lat czterdziestych do lat siedemdziesiątych XX w. w świetle najnowszych badań źródłowych

ZADANIA, KIERUNKI ROZWOJU I POTENCJAŁ BOJOWY RADZIECKIEJ MARYNARKI WOJENNEJ W LATACH ZIMNEJ WOJNY

Broń, dekolonizacja i zimna wojna - ograniczona pomoc wojskowa PRL dla Trzeciego Świata

Albania and Libya: A Distant Cold War Relationship

Strategie i metody przekazywania francuskiej opinii publicznej relacji o terrorze stalinowskim za żelazną kurtyną na przykładzie procesów sądowych z lat 1949–1952

Działania Polski na rzecz modyfikacji dowodzenia siłami zbrojnymi państw stron Układu Warszawskiego

„Utrzymać Iran po stronie Zachodu”. Ewolucja polityki Stanów Zjednoczonych wobec kryzysu irańskiego (1951–1953)

The “Al di là” exhibition as an episode of propaganda Cold War in Italy in 1953