Search results

1

Świetlice żołnierskie – rola i zadania w systemie wychowawczym żołnierzy (1918–1939)

100%

Dobrowolski P.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2018

|

issue 101

147-157

EN

Soldiers’ social centres, functioning in every pre-war unit of Polish Armed Forces, where common institution. Providing recreation in free time from official duties was their task. In the article the author focused on showing soldiers’ social centres as the place of the education of Polish Army soldiers in the Second Republic of Poland. The emphasis was put on the methodology of using Soldiers’ social centres, which were at that time a place for cultural and educational activities. The program assumptions of the educational work and the role of the Soldiers’ social centres in the educational process are presented.

PL

Świetlice żołnierskie funkcjonujące w każdej jednostce przedwojennego Wojska Polskiego były instytucjami powszechnymi. Ich zadaniem było zapewnienie rozrywki w czasie wolnym od zajęć służbowych. W prezentowanym artykule autor skupił się na ukazaniu świetlic żołnierskich jako miejsca edukacji żołnierzy Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej. Główny nacisk został położony na metodykę wykorzystania świetlic, będących ówczesnym miejscem pracy oświatowej i wychowawczej. Zaprezentowano założenia programowe pracy oświatowej oraz rolę świetlicy w procesie wychowawczym.

2

Wykorzenienie i osadzenie. Dramat zmiennych granic w polskim teatrze współczesnym

100%

Dobrowolski P.

Porównania

|

2013

|

vol. 13

225-237

EN

The article describes the changes in discourse in recent Polish historical plays on the basis of texts about the Recovered Territories. The characters in the play are the people left on the margins of great history: the Germans deported from the territories of pre-war Germany that became part of Poland after World War II and the people from the East resettled by the authorities to this land. The theatre that transfers the experience of the uprooted and the resettled gives them the opportunity to speak with their own voice. The theatre breaks the „historical amnesia” of those who used to be excluded and voiceless. It opens a new, postcolonial perspective on Polish history. The discussed texts and plays are Paweł Demirski’s Niech żyje wojna! (Long live the war!), Transfer! by Jan Klata and Marcin Liber’s staging of Trash Story written by Magda Fertacz.

PL

Artykuł opisuje zmiany w sposobie prowadzenia dyskursu w polskiej dramaturgii historycznej ostatnich lat na przykładzie tekstów dotyczących Ziem Odzyskanych. Od niedawnabohaterami spektakli stają się osoby pozostawione na marginesie wielkiej historii. To Niemcy wysiedlani z terenów zajętych przez Polskę, ale także ludność ze Wschodu przesiedlana na te ziemie. Teatr przekazujący doświadczenia wykorzenionych i osadzonych, dając im szansę mówienia własnym głosem, pozwala przełamać „historyczną amnezję” grup wykluczanych i pozbawionych przeszłości. Otwiera tak postkolonialną perspektywę widzenia rodzimej historii. Omówione w artykule teksty i przedstawienia to Niech żyje wojna! Pawła Demirskiego, Transfer! Jana Klaty i wyreżyserowana przez Marcina Libera inscenizacja dramatu Trash Story Magdy Fertacz.

3

Teatralne wojny z kontrolą medialną

100%

Dobrowolski P.

Przestrzenie Teorii

|

2007

|

issue 7

197-214

EN

The title of this essay plays on words with a title of Noam Chomsky's book Media ControI and with a term War on Terror, both connected by exploring features of 'mediality' (media-reality). The author's interest lays where theatre and media clash, giving friction of potentials that is productive by differencing 'reality' and the media. He attempts to retrace the aesthetic interpretation of the mass media relationship used in theatre, starting from the similar narratives that they both employ (basing on Polish critical reception of in-yer-face theatre). Afterward he moves to a place, where the faith in an image showed onstage is undermining, to the position that counterbalances the trust placed in an onscreen, mass media reality (exploring a practice of The Wooster Group). In the conclusion appears that theatre enlarges a distance to its construct, in an opposition to the media. It is authorized to expose its own conventionality: the stage never tries to make an uncritical illusion of reality, theatre wants to set its audience free to interpret what they see; these facts evoke a natural war between theatre and the mass media.

4

Dramatyzacja tradycji. Dramaturgiczne konfrontacje z kanonem literackim

100%

Dobrowolski P.

Przestrzenie Teorii

|

2021

|

issue 36

33-55

EN

The article opens with a statement that dramaturgical creativity, long marginalized by literary studies, has returned to the area of its interest together with its researchers’ use of the achievements of performative and cultural turns. Taking these into account allows us to treat drama as a distinctive literary practice in which the reception of a text is exemplary. As the author claims, with the New Humanities, integrating scattered reading perspectives known to the history of literary studies into the horizons of New Positivity, dramatic studies enrich this standpoint and maintain a critical view making creative use of the antagonism of perspectives, confrontation of attitudes, conflict of qualities or different visions and ideas. The potential tensions revealed in the practice of active reading of a literary text in accordance with the dramatic matrix guarantee the positive effects of each act of engaged reading. The dramatization of tradition is a specific field of critical dialogue between the reader and the existing literary tradition. Three dramatic works by Jan Czapliński are indicated as examples of mediators for this dialogue. The work of this playwright presents and suggests a critical reading of the characters and works of Gabriela Zapolska, Henryk Sienkiewicz and Adam Mickiewicz, leading to the emancipation of their works that is situated beyond the framework of the discursively created, existing canon of contemporary Polish literature and culture. A critical view enriches and updates the canon. Dramatization, which allows the revaluation of existing values, appears as the basic category of contemporary art – revealing existing, usually ineffable conflicts and using them to build new, positive values.

5

Historie równoległe, zbieżne, przeciwstawne. Teatr dramatyczny w filmie jako alternatywa i dopełnienie fabuły

100%

Dobrowolski P.

Kwartalnik Filmowy

|

2014

|

issue 87-88

32-43

PL

Równoległe, zbieżne i przeciwstawne widzenie opowieści filmowej i teatralnej, która stanowi jej cześć, to trzy wersje – zawsze dialogicznej – intertekstualności typu „teatr w filmie”. Często samo wspomnienie tytułu, cytat czy fragment sceny wprowadzają ważny ładunek znaczeniowy, który przez dyfuzję sensów modyfikuje i uzupełnia treść pierwszoplanowej akcji w świecie przedstawionym na ekranie. Spektakl teatralny, włączany w film jako „wyrażenie cudzysłowowe”, uruchamia – zależnie od kompetencji odbiorcy – całość swoich znaczeń. Osadzone w konkretnych kontekstach fabuły filmowe, w których pojawiają się inscenizacje Szekspira, Goethego czy Wyspiańskiego, dowodzą aktualności klasycznych tekstów kultury, wariantywnie konfrontując ich wymowę z rzeczywistością polityczną i społeczną. Obserwacja ta okazuje się szczególnie interesująca w połączeniu z historycznymi realiami opresyjnej władzy i cenzury PRL, w których powstała większość filmów stanowiących materiał źródłowy tego tekstu.

EN

Parallel, convergent and opposing vision of the story in theatre and the story in film, which forms its part, are the three, always dialogical versions, of intertextuality of the kind “theatre in film”. Often, the mere mention of the title, a quote or excerpt introduce an important semantic load, which through the diffusion of the senses modifies and complements the meaning of the main action on the screen. A theatrical spectacle, that is included in the film as a “quoted expression”, brings about – depending on the competences of the viewer – a full set of its meaning. Embedded in specific contexts, movie plots in which there are productions of Shakespeare, Goethe or Wyspiański, show how current are the classic texts in our culture, and their message is confronted with the political and social reality. This observation is particularly interesting in conjunction with the historical realities of oppressive power and censorship of the communist period during which most of the films constituting the source material of this text was made.

6

Scena prawdy dyskursywnej i postprawdy. „Fakty autentyczne” i fakty medialne we współczesnym teatrze polskim

100%

Dobrowolski P.

Przestrzenie Teorii

|

2018

|

issue 30

EN

Theatre practitioners’ statements relating to the notion of truth lead to the category of post-truth. Stage of discursive truth and post-truth article discusses theatre practice of engaging feelings, impressions and emotions to take precedence over interpretations, assessments and descriptions of facts. The article critically approaches using of media discourses in theatre in order to produce the imitation of truth. The author refers to Agnieszka Jakimiak’s and Weronika Szczawińska’s play Wojny, których nie przeżyłam [Wars I have not experienced] and other selected recent Polish plays and performances. The thesis connects the media-shaped image of Polish theatre art institution seen as an area of provocation with an experience of a viewer and an ontological status of an actor. This allows drawing a conclusion that theatre uses the category of truth instrumentally, as one of its repertoire’s tools to provoke emotional reactions in the audience. Theatre performances allow one to explore the world, but also to co-create it. The theatre is a performative and cognitive sieve provoking and shaping experience that affects reality.

7

Pośrednie duchy

100%

Dobrowolski P.

Didaskalia. Gazeta Teatralna

|

2021

|

issue 165

496-505

PL

31. Malta Festival Poznań „Powrót na ziemię / Back to the Ground”, 18-29 czerwca 2021.

8

Tadeusz Kantor i iluzja powtórzenia

100%

Dobrowolski P.

Przestrzenie Teorii

|

2007

|

issue 8

105-122

EN

The article deals with a category of repetition. This category is used as an artistic technique by Tadeusz Kantor in his unique theatre performances. The author analyzes an aesthetics' agenda of its practical use. The category is shown in a philosophical perspective of Soren Kierkegaard's, Cilles Deleuze's and Henri Bergson's writings. Cricot 2 theatre late performances (called Theatre of the Memory) were repeating Kantor's personal past and his family's history by re-playing it onstage. An artistic attempt was about to form actors' gestures and activities in a shape of one's memories. A problem, that a director had to deal with was connected with a deformation and a blur of remembered pictures. Each one of these faint pictures was under an influence of passing time and experiences that came with it. Another kind of distortion was made by actors, that were unable to embody the people from the past. Kantor's artistic imagination could make a single picture that was taken from the past (e.g. as a photograph) alive. Memory of the artist, prompted by a prosthetic celluloid device was reawakening to alternative existences of the people that have passed by. Theatre inspired the repetition that introduced a difference to an original. Continuation of one's life that was retaken leads to a development of a repeated gesture and an object that opens a new field of its meaning. Infinite repetition approaches its infinite forms to an idealistic idea of a subject, a gesture, an activity.

9

Etykiety, ideologie, fantazmaty

100%

Dobrowolski P.

Didaskalia. Gazeta Teatralna

|

2021

|

issue 163/164

369-375

PL

Teatr Dramatyczny im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu Przewodnik dla lewicy o prawicy reżyseria: Katarzyna Szyngiera, tekst: Marcin Napiórkowski, Katarzyna Szyngiera, scenografia, choreografia, reżyseria światła: Milena Czarnik, muzyka i opracowanie dźwiękowe: Jacek Sotomski premiera online: 17 kwietnia 2021

10

„Odzyskiwanie” – maska kolonizacji

100%

Dobrowolski P.

Porównania

|

2021

|

vol. 28

|

issue 1

547-568

EN

The article refers to Arkadiusz Kalin’s monograph Mit Ziem Odzyskanych w literaturze. Postkolonialny przypadek Ziemi Lubuskiej [The Myth of the Recovered Territories in Literature. The Postcolonial Case of the Lubusz Land] discussing the cultural problems relating to the political myth of the Recovered Territories and the issue of its representation in literary output. These processes are presented (and concealed) in the top-down ideological narrative of the Recovered Territories, with a significant impact on the shaping of social attitudes. The myth of Recovered Territories constituted an official and totalizing narrative, which, however, functioned within numerous variants and local policies. The accents in the ‘re-polonizing’ narrative were distributed quite differently in different regions. The example of the Lubusz Land seems to show the fundamental assumption underlying the idea of the Recovered Territories – a feature of colonization. Taking over the territories on the Lower Warta and the Central Oder rivers – that had little to do with Polishness, even that of the Piast era – required breakneck efforts to disguise the territorial, economic, and social colonization that had already begun at the end of WWII. The issue of cultural colonisation – a process of construction of Polishness of this region that displaces seven hundred years of German history – inevitably comes to the fore. Literature has therefore played an important role in the manufacturing of a regional identity in the spirit of ‘reclamation’. Kalin treats the myth of the Recovered Territories as a colonization project, equipped ideologically long before 1945 in the so-called Western thought. The very name ‘Recovered Territories’ has a pre-war origin. This term was officially used after WWII and until the beginning of the 1950s, but it took root in the social consciousness and was used until the end of the 1980s to describe the evolving political myth of ‘recovery’.

PL

Artykuł nawiązuje do monografii Arkadiusza Kalina Mit Ziem Odzyskanych w literaturze. Postkolonialny przypadek Ziemi Lubuskiej, poświęconej problematyce kulturowej mitu politycznego Ziem Odzyskanych i jego reprezentacji w twórczości literackiej. Ukazywanie (ale też ukrywanie) procesów kolonizacyjnych odnoszących się do Ziem Odzyskanych w narracji tworzonej zgodnie z ideologicznymi celami polityki historycznej początków Polski Ludowej wywierało istotny wpływ na kształtowanie postaw społecznych w państwie. Po II wojnie światowej mit Ziem Odzyskanych stał się oficjalną narracją funkcjonującą w wielu wariantach lokalnych, które rozmaicie rozkładały akcenty związane z praktyką „repolonizacji”. Wskazany przez Kalina przykład Ziemi Lubuskiej, do którego bynajmniej nie ogranicza on swoich badań, reprezentuje fundamentalne założenia politycznego mitu Ziem Odzyskanych i znakomicie ukazuje polską praktykę kolonizacyjną po roku 1945. Zajęcie terenów leżących w ujściu Warty i w środkowym biegu Odry, których „polskość” łatwo podważyć, wymagało karkołomnych wysiłków w celu ukrycia kolonizacji terytorialnej, gospodarczej i społecznej. Szczególnie ciekawa jest kwestia kolonizacji kulturowej – procesu budowy świadomości polskości tego regionu, którego celem było wyparcie siedmiuset lat niemieckiej historii tych ziem. Obserwacje Kalina pozwalają na zdiagnozowanie roli, jaką w praktyce mentalnego „odzyskiwania” odgrywała literatura. Autor tworzy ciekawy i wyczerpujący wywód, traktując mit Ziem Odzyskanych jako projekt kolonizacyjny, stworzony na długo przed wybuchem II wojny światowej w tzw. myśli zachodniej. Chociaż nazwa ta była oficjalnie używana po drugiej wojnie światowej do początku lat pięćdziesiątych XX wieku, zakorzeniona w świadomości społecznej funkcjonowała do końca lat osiemdziesiątych, powracając do dzisiaj.

11

Przekazanie zwłok uczelni medycznej na cele naukowe a problematyka pogrzebu i zasiłku pogrzebowego

100%

Dobrowolski P.

Zabezpieczenie Społeczne. Teoria, Prawo, Praktyka

|

2016

|

vol. V

|

issue 5

67-77

EN

This paper is concerned with the conveyance of the corpse to academies for research purposes. The study is to present procedures of the conveyance of the corpse for the aim in question. It also discusses hypothetically the possibility of the funeral of the corpse which was earlier conveyed to the academy as there is a lack of statutory regulation on that matter. In addition, the study presents the variety of issues associated with a death grant due to costs of a funeral of the conveyed corpse. In particular, the emphasis is put on the weaknesses of current legislative solution. The paper includes amendments proposed with a view to improving this vulnerable state of affairs.

PL

Tematem artykułu jest przekazanie zwłok uczelni medycznej na cele naukowe i jego konsekwencje na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych oraz tzw. prawa pogrzebowego. Omówiono tryby przekazania zwłok na wskazane cele oraz rozważono, czy de lege lata możliwe jest sprawienie pogrzebu ciału oddanemu placówce medycznej. Ustawodawca bowiem nie normuje tego zagadnienia. Przeanalizowano wybrane zagadnienia dotyczące zasiłku pogrzebowego w przypadku zorganizowania takiej ceremonii. Wskazano kwestie sporne z tym związane, w tym słabość rozwiązań legislacyjnych. Zawarto również postulaty de lege ferenda, mające przysłużyć się rozwiązaniu zaprezentowanych problemów.

12

Feedback Loop

100%

Dobrowolski P.

Didaskalia. Gazeta Teatralna

|

2021

|

issue English Issue 2021

198-204

EN

The Aleksander Fredro Theatre, Gniezno No One’s Gonna Believe Me Anyway (I tak nikt mi nie uwierzy) by Jolanta Janiczak directed by Wiktor Rubin; set design by Łukasz Surowiec and Wiktor Rubin; music by Krzysztof Kaliski premiered on June 19th, 2020

13

O instrumentalnym wykorzystywaniu zasady solidarności społecznej w Polskim Ładzie

100%

Dobrowolski P.

Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka

|

2022

|

issue 1

77-95

EN

In this article the author analyses the project for the introduction of compulsory health contribution for those performing their function by virtue of an act of appointment and who receive due remuneration. By analyzing the existing and proposed regulations, the author aims to answer the question as to whether the proponent of the bill rightly refers in the justification of the bill to the principle of social solidarity, which is the axiological basis for social and health insurance, or whether they treat it instrumentally, merely pursuing an ad hoc political goal. This idea has met with opposition from the NGO (non-governmental organization) community for it will increase their financial burden. This is particularly important as it constitutes a part of the political initiative called Polish Order (Polski Ład).

PL

W niniejszym artykule autor analizuje projekt wprowadzenia obowiązkowej składki zdrowotnej dla osób pełniących funkcję na mocy aktu powołania, które pobierają z tego tytułu wynagrodzenie. Analiza obowiązujących oraz projektowanych przepisów pozwala autorowi podjąć się udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy projektodawca słusznie odwołuje się w uzasadnieniu projektu ustawy do zasady solidarności społecznej, stanowiącej podstawę aksjologiczną ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, czy też traktuje ją instrumentalnie, aby zrealizować doraźny cel polityczny. Ten pomysł napotkał bowiem sprzeciw środowiska organizacji pozarządowych, ponieważ zwiększy ich obciążenia finansowe. Jest to szczególnie istotne z uwagi na to, że jest to część zamierzenia politycznego zwanego Polskim Ładem.

14

Teatr dobrych stworzeń

100%

Dobrowolski P.

Didaskalia. Gazeta Teatralna

|

2024

|

issue 180

264-273

PL

Teatr Współczesny w Szczecinie Dobry piesek scenariusz i reżyseria: Agnieszka Jakimiak i Mateusz Atman, scenografia: Mateusz Atman, choreografia: Wojciech Grudziński, wideo: Adam Zduńczyk, kostiumy: Nina Sakowska, muzyka: Łukasz „Twix” Jędrzejczak, kompozycja i muzyka na żywo: Julia Gadzina (skrzypce) premiera: 9 lutego 2024

15

O czym mówi Sean? Zapis panelu dyskusyjnego o sztuce, nauce i etyce

33%

Dobrowolski P., Drozdowski R., Jacyno M., Jelewska A., Molenda A., Niedziejko J., Pańczak J., Rapior W., Wasilewski M., Wiener D.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2019

|

vol. 15

|

issue 2

246-263

Refine search results

Świetlice żołnierskie – rola i zadania w systemie wychowawczym żołnierzy (1918–1939)

Wykorzenienie i osadzenie. Dramat zmiennych granic w polskim teatrze współczesnym

Teatralne wojny z kontrolą medialną

Dramatyzacja tradycji. Dramaturgiczne konfrontacje z kanonem literackim

Historie równoległe, zbieżne, przeciwstawne. Teatr dramatyczny w filmie jako alternatywa i dopełnienie fabuły

Scena prawdy dyskursywnej i postprawdy. „Fakty autentyczne” i fakty medialne we współczesnym teatrze polskim

Pośrednie duchy

Tadeusz Kantor i iluzja powtórzenia

Etykiety, ideologie, fantazmaty

„Odzyskiwanie” – maska kolonizacji

Przekazanie zwłok uczelni medycznej na cele naukowe a problematyka pogrzebu i zasiłku pogrzebowego

Feedback Loop

O instrumentalnym wykorzystywaniu zasady solidarności społecznej w Polskim Ładzie

Teatr dobrych stworzeń

O czym mówi Sean? Zapis panelu dyskusyjnego o sztuce, nauce i etyce