Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Dom w empirycznych sieciach leksykalnych

100%
Gatkowska I.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
2016
|
vol. 28
EN
The article explains the concept of empirical lexical networks. A comparison is then made between the meanings of the Polish lexeme dom ‘house/home’ as represented in the corpus network Wortschatz (Univeristy of Leipzig) and the experimental network of the Department of Computational Linguistics of Jagiellonian University in Kraków. In both networks, the most vital meanings are ‘the place where the family is’ and ‘the place to live’. Both networks also contain the meaning ‘building’, whereas the meaning ‘institution’ is better represented in the corpus network. The experimental network additionally contains the meaning ‘my shelter’. That network, being characterised by directional internal links, organises subnetworks that explain meanings, e.g. the subnetwork of the meaning ‘the place where the family is’ points to the special role of ‘mother’, which organises the subnetwork that represents that meaning. A comparison of the meanings being identified and explained in subnetworks with the dictionary definitions suggests that research on the network representation of meaning may be useful in lexicography.
PL
W artykule wyjaśniono, czym są leksykalne sieci empiryczne. Porównano znaczenie wyrazu dom w dwóch sieciach: sieci korpusowej Wortschatz (Uniwersytet w Lipsku) i sieci eksperymentalnej Katedry Lingwistyki Komputerowej UJ. Obydwie sieci jako najistotniejsze znaczenia, czyli najmocniej powiązane z wyrazem dom, wskazują: ‘dom – miejsce rodziny’ (dom – rodzinny) oraz ‘dom – miejsce do mieszkania’ (mieszkanie). Obie sieci wyróżniają też znaczenia ‘dom – budynek’. Znaczenie ‘dom – instytucja’ jest lepiej reprezentowane w sieci korpusowej. Sieć eksperymentalna wyróżnia dodatkowo znaczenie ‘dom – moje miejsce schronienia’ (schronienie, azyl, twierdza). Sieć eksperymentalna w wyniku tego, że występujące w niej powiązania mają kierunek, organizuje podsieci, wyjaśniające znaczenia, np. podsieć znaczenia ‘dom – miejsce rodziny’ (dom rodzinny), wykazuje szczególną rolę ‘matki’, która organizuje podsieć reprezentującą to znaczenie. Porównanie znaczeń wyróżnianych i wyjaśnianych przez podsieci ze słownikowymi definicjami znaczeń pozwala przyjąć, że badania nad sieciową reprezentacją znaczeń mogą być przydatne w leksykografii.
2
Publication available in full text mode
Content available

Konotacje koloru w testach swobodnych skojarzeń słownych w ciągu pięćdziesięciu lat. Studium porównawcze

100%
Gatkowska I.
Polonica
|
2020
|
vol. 40
59-71
EN
The article presents an analysis of  lexical data obtained by a free word association experiment in two studies separated by 50 years (Kurcz 1967, Gatkowska 2017: 1000 and 900 subjects respectively). Comparative analysis was used to analyze the names of colors (white, yellow, black, red, blue and green) and their  experimental connotations. The gap of 50 years revealed the stability of  meanings (semantic connotations) resulting from the fact that a given color is an inherent feature (e.g. white – snow), as well as stability of conventions (e.g. white – purity, innocence) and the simultaneous variability of extra-linguistic facts, e.g. the numerous lexical connotations of red in the Kurcz study, motivated by the political situation of Poland at the time, that are not present in the  contemporary experiment, or new color connotations ( e.g. black – elegant, green – money). In both experiments one can see the use of metonymy to connect a color name and a person.  
PL
Artykuł przedstawia analizę danych leksykalnych pozyskanych od 1000 i 900 osób za pomocą eksperymentu skojarzeniowego w dwóch badaniach, które dzieli 50 lat (Kurcz 1967,  Gatkowska 2017). Jako metodę zastosowano analizę porównawczą, której przedmiotem są nazwy kolorów (biały, żółty, czarny, czerwony, niebieski i zielony ) i ich konotacje uzyskane eksperymentalnie. Różnica 50 lat ujawniła stabilność znaczeń (konotacje semantyczne) wynikającą z faktu, że dany kolor stanowi cechę inherentną obiektu (np. biały – śnieg), stabilność konwencji (np. biały – czystość, niewinność) i jednoczesną zmienność faktów pozajęzykowych, np. konotacje bodźca czerwony w badaniu Kurcz motywowane ówczesną sytuacją polityczną Polski, których nie ma w wynikach badania współczesnego, oraz nowe połączenia kolorów (np. czarny – elegancki, zielony – pieniądz). Wspólny jest metonimiczny mechanizm łączenia nazwy koloru z osobą.
3
Publication available in full text mode
Content available

Empiryczna sieć powiązań leksykalnych

100%
Gatkowska I.
Polonica
|
2015
|
vol. 35
155-178
EN
The properties of experimentally built association networks were studied from many different points of view. The results of those investigations show that if one aims to treat an empirical network as a ‘natural dictionary’ suitable for text processing algorithms, one should develop a consistent and linguistically valid set of semantic relationships which may explain information borne by word associations. The aim of this paper is describe a preliminary set of relationships which are applicable to word associations, and show how those associations, if classified, define the meaning of a noun which is a node of the network.
4
Publication available in full text mode
Content available

Funkcjonowanie powiązań leksykalnych u osób z chorobami neurodegeneracyjnymi. Dwa studia przypadków: pacjent z ataksją rdzeniowo-móżdżkową typu 1 (ang. SCA-1) oraz pacjent z chorobą Parkinsona (ch. P.)

63%
Jauer-Niworowska O., Gatkowska I.
Poradnik Językowy
|
2024
|
vol. 813
|
issue 4
7-25
EN
This article presents case studies of the relative ability of two subjects (OB1 and OB2) to make lexical associations; they have spinocerebellar ataxia type 1 and Parkinson’s disease, respectively. Test method: subjects gave associations (orally, with no time limit) to 63 verbal stimuli presented on a computer screen. Verbal stimuli were selected from Gatkowska’s experimental study (Gatkowska 2017). Responses were recorded on an Olympus 650 digital voice recorder, then analysed linguistically and psychologically. Results: psychological analysis – subjects within intellectual norm (Raven’s Matrices test), dysarthric disorder, difficulty in implementing instructions. Linguistic analysis: OB1 – predominance of paradigmatic relations (hyponymy, meronymy, synonymy) over syntagmatic relations (difficulty building context), lack of causality. OB2 – richer paradigmatic relations (hyponymy, meronymy, synonymy, antonymy, complementarity), syntagmatic relations diverse. Conclusions: possible complex background of anguage disorders (executive, emotional), higher level of language functioning of OB2 compared to OB1. The study illustrates the need for an interdisciplinary and holistic approach in diagnostic and therapeutic management.
PL
Artykuł przedstawia różnice w poziomie funkcjonowania powiązań leksykalnych dwóch badanych (OB1 i OB2): OB1 – badany z ataksją rdzeniowo-móżdżkową typu 1 (SCA-1), OB2 – badany z chorobą Parkinsona (ch. P.). Metoda badania: badani podawali ustnie, bez limitu czasu skojarzenia do 63 bodźców słownych prezentowanych na ekranie komputera. Bodźce słowne pozyskano w badaniach eksperymentalnych Gatkowskiej (Gatkowska 2017). Realizacje nagrano na dyktafon cyfrowy Olympus 650, następnie zanalizowano lingwistycznie i psychologicznie. Wyniki: analiza psychologiczna – badani w normie intelektualnej (test Matryc Ravena), zaburzenia dyzartryczne, trudności w realizacji instrukcji. Analiza lingwistyczna: OB1 – przewaga relacji paradygmatycznych (hiponimii, meronimii, synonimii) nad syntagmatycznymi (trudność w budowaniu kontekstu), brak przyczynowości. OB2 ― bogatsze relacje paradygmatyczne (hiponimia, meronimia, synonimia, antonimia, komplementarność), relacje syntagmatyczne różnorodne. Wnioski: możliwe złożone podłoże zaburzeń językowych (dysfunkcje wykonawcze, emocjonalne), wyższy poziom funkcjonowania językowego OB2 niż OB1. Konieczne podejście interdyscyplinarne, holistyczne w postępowaniu diagnostyczno-terapeutycznym.
5
Publication available in full text mode
Content available

Functioning of Lexical Connections in Patients with Neurodegenerative Diseases. Case Study of a Patient with Spinocerebellar Ataxia (SCA)

63%
Gatkowska I., Jauer-Niworowska O.
Academic Journal of Modern Philology
|
2023
|
issue 19
65-84
EN
Aim of the research: interdisciplinary description of functioning of lexical connections in a patient with spinocerebellar ataxia (SCA-type1). There is little research on lexical networks in patients with neurodegenerative diseases. Procedure: the subject was asked to give associations to 63 stimuli-lexemes. Tools used in the study: the Experimental lexical network of the Polish language, a digital recorder, an Olympus 650 DM. The Experimental lexical network was developed by Izabela Gatkowska (2017). It was created as a result of the study concerning the associations of 900 healthy Polish-speaking adults. Utterances of the subject were recorded, transcribed and compared with standard data. Results: the reactions of the subject were different from the associations presented in the Experimental lexical network. The most common verbal reactions were: creating definitions of stimuli-word meanings or making comment on them. Associations created by the subject were based on paradigmatic or syntagmatic relations. The authors explain how the specific verbal behaviour of the subject is related to the cognitive and language dysfunctions caused by the cerebellar damages. The results showed that language processing should not be regarded as separate from other cognitive functions. Verbal reactions of the subject are slightly similar to aphasic symptoms, but mostly they are related to cerebellar damage and executive disorders. The results obtained proved the validity of the connection between linguistic and psychological methods and tools in studies which concern the language behaviour of patients with neurodegenerative diseases.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.