W artykule przedstawiono rozwój metod ewaluacji programów zatrudnienia w kontekście badań w Polsce. Wraz z ewolucją roli aktywnej polityki rynku pracy, nakierowanej coraz częściej również na realizację innych celów niż tylko podjęcie zatrudnienia, konieczne stało się zmodyfikowanie dotychczas stosowanego podejścia do ewaluacji. Po pierwsze, znacznie rozszerzono katalog analizowanych efektów programów. Po drugie, do badań ewaluacyjnych polityki rynku pracy wprowadzono podejście dynamiczne. Po trzecie, w tym czasie wzrosła również wiedza na temat czynników, które współdeterminują udział i efekty podjętej interwencji. W badaniach efektów przyczynowych zaczęto uwzględniać znacznie szerszy zestaw zmiennych, opisujących nie tylko konkretny epizod bezrobocia badanej jednostki i jej cechy społeczno‑demograficzne, ale również dokładny przebieg kariery. W Polsce najważniejszym wyzwaniem staje się podjęcie bardziej pogłębionych badań efektów przyczynowych aktywnej polityki rynku pracy.
Aktywna polityka rynku pracy powstała w odpowiedzi na występujące w gospodarkach wielu krajów zjawisko bezrobocia. Jest ona formą interwencji państwa w procesy rynkowe i przyczynia się do aktywizacji zawodowej bezrobotnych, zmniejszenia niedopasowań strukturalnych na rynku pracy oraz zwiększenia produkcyjności zasobów pracy. Aby zwiększyć efektywność stosowanych instrumentów aktywnej polityki rynku pracy, należy przeprowadzać jej systematyczną ewaluację. W Polsce brakuje spójnego i kompleksowego systemu ewaluacji aktywnej polityki rynku pracy. Publiczne służby zatrudnienia monitorują jedynie efekty brutto stosowanych instrumentów. Dlatego zespół Katedry Gospodarowania Zasobami Pracy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu podjął się, na zlecenie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, próby opracowania metodologii badania efektywności aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu i koncepcji profilowania bezrobotnych na lokalnym rynku pracy. W artykułach zawartych w niniejszym numerze tematycznym „Polityki Społecznej” przedstawiono wyniki tych badań, z uwzględnieniem możliwości pozyskiwania danych do analiz z systemu informatycznego SyriuszSTD. Zawartość treści numeru dobrana została w taki sposób, by odpowiadała na kluczowe pytania, jakie pojawiają się w związku z ewaluacją działań podejmowanych przez publiczne służby zatrudnienia. W części pierwszej rozważania koncentrują się na teoretyczno-metodologicznych aspektach badania efektywności aktywnej polityki rynku pracy i narzędziach zwiększających jej skuteczność, takich jak profilowanie bezrobotnych i adresowanie programów zatrudnienia. Następnie zobrazowane zostały doświadczenia krajów Unii Europejskiej w zakresie ewaluacji programów zatrudnienia i profilowania bezrobotnych. W części trzeciej zaprezentowano metody i narzędzia badania efektywności aktywnej polityki rynku pracy możliwe do wykorzystania w publicznych służbach zatrudnienia.
The epidemic situation around the world has led to quite a revolution and in a short time revealed the previously invisible advantages of remote work. Many companies operating in Poland, which did not offer such an opportunity to employees before the pandemic, have switched to remote work. The study attempts to analyze the use of remote work in Poland in the European context, with particular emphasis on the period of the Covid-19 pandemic. It was hypothesized that the possibilities of remote work in Poland have not yet been fully exploited. As a result of the pandemic, in 2020 the share of people usually working from home in Poland increased to 8.9%, and then in 2022 this indicator decreased to 4.9%, while for the European Union countries it reached 10.2%. Employers – unlike employees – do not show much interest in working from home.
PL
Sytuacja epidemiczna na świecie doprowadziła do niemałej rewolucji i w krótkim czasie ukazała niewidoczne do tej pory zalety pracy zdalnej. Wiele firm działających w Polsce, które jeszcze przed pandemią nie oferowało pracownikom takiej możliwości, przeszło na tryb pracy zdalnej. W artykule podjęto próbę analizy wykorzystania pracy zdalnej w Polsce w kontekście europejskim, ze szczególnym uwzględnieniem okresu pandemii Covid-19. Przyjęto hipotezę, że w Polsce możliwości pracy zdalnej nie są jeszcze w pełni wykorzystane. W rezultacie pandemii udział zazwyczaj pracujących w domu w Polsce wzrósł w 2020 r. do 8,9%, a następnie w 2022 r. wskaźnik ten obniżył się do 4,9%, podczas gdy dla krajów Unii Europejskiej wynosił 10,2%. Pracodawcy – w przeciwieństwie do pracowników – nie okazują zbyt wielkiego zainteresowania pracą zdalną.
The article attempts to analyse the actions undertaken by the local government of the Kujawsko-Pomorskie voivodship in the sphere of social and labour market policies that aim to align the voivodship development strategy and its operational documents with the newly diagnosed socio-economic situation. Particular attention has been paid to the objectives and directions of the planned activities, their institutional context and previous experience of cooperation with the social partners in creating program documentation. To date, the experience of creating the Voivodship Development Strategy shows that the local government is not equipped with instruments enabling consistent action in the field of social policy. The legislator did not adjust the provisions of the act on social assistance to the innovative solutions prepared in the Ministry responsible for the development policy. When it comes to shaping the regional strategy of labour market policies, the current institutional context does not give much scope for local government decision-making. Consequently, the Regional Action Plan for Employment is a “catalogue of activities” rather than a plan driven by the needs of the regional labour market policy. This plan is not reflected in the planned spending of the Labour Fund and has no real causal force. Social partners, aware of these circumstances, do not engage much in the process of its creation.
PL
W artykule podjęto próbę analizy działań podejmowanych przez samorząd województwa kujawsko-pomorskiego w sferze polityki społecznej i rynku pracy, których celem jest dostosowanie strategii rozwoju województwa oraz dokumentów operacyjnych do nowo zdiagnozowanej sytuacji społeczno-ekonomicznej. Szczególną uwagę zwrócono na cele i kierunki planowanych działań, ich uwarunkowania instytucjonalne i dotychczasowe doświadczenia współpracy z partnerami społecznymi przy tworzeniu dokumentów programowych. Dotychczasowe doświadczenie nad tworzeniem Strategii Rozwoju Województwa pokazuje, że samorząd regionu nie jest wyposażony w instrumenty umożliwiające podejmowanie spójnych działań w zakresie polityki społecznej. Ustawodawca nie dostosował bowiem zapisów ustawy o pomocy społecznej do nowoczesnych rozwiązań przygotowanych w ministerstwie odpowiedzialnym za politykę rozwoju. Jeśli chodzi o kształtowanie regionalnej strategii polityki rynku pracy, to w obecnych uwarunkowaniach instytucjonalnych pozostaje niewielkie pole dla decyzji samorządów. Regionalna polityka rynku pracy uzależniona jest od wielu dokumentów programowych, które nie są z sobą skoordynowane. Dlatego Regionalny plan działań na rzecz zatrudnienia stanowi raczej „inwentaryzację działań” niż plan wynikający z potrzeb regionalnej polityki rynku pracy. Plan ten nie ma odzwierciedlenia w planowanych wydatkach Funduszu Pracy i nie posiada realnej mocy sprawczej. Partnerzy społeczni widząc te uwarunkowania nie angażują się zbytnio w proces jego tworzenia.
In this paper the attempt to design a synthetic indicator showing changes in the effectiveness of job search assistance has been made. It was pointed out that the starting point for the construction of such an index should be to identify the metrics that show the degree of achievement of the objectives adequately attributed to the job placement, job counseling and assistance in active job search and to study their dynamics. Construction of the index proceeded in two stages. In the first stage the group performance indicators for individual services within the scope of job search assistance has been constructed. They were defined as a simple geometric mean of the individual chain dynamics indexes of selected indicators. In the second stage a synthetic index has been defined as a weighted geometric mean of a group performance indicators.
PL
W opracowaniu podjęto próbę analizy możliwości i ewolucji polityki rynku pracy w kontekście jej społeczno-ekonomicznych uwarunkowań i źródeł finansowania. Aktywna polityka rynku pracy od lat sześćdziesiątych do końca lat osiemdziesiątych XX wieku była ważnym instrumentem wspierającym przemiany strukturalne w gospodarce. W latach dziewięćdziesiątych zaczęto promować filozofię państwa pracy (workfare state), która negowała zwalczanie wykluczenia społecznego przez przyzwoite świadczenia kompensacyjne. Na początku nowego tysiąclecia zwrócon uwagę na koncepcję przejściowych rynków pracy (transitional labour markets TLM). Zmierzała ona do nowej interpretacji pełnego zatrudnienia i innego rozumienia istoty systemów zatrudnieniowych. Obecnie w krajach Unii Europejskiej realizowana jest strategia flexicurity, w ramach której zadaniem polityki rynku pracy jest zapewnienie bezrobotnym bezpieczeństwa na rynku pracy.
In this paper the attempt to design a synthetic indicator showing changes in the effectiveness of job search assistance has been made. It was pointed out that the starting point for the construction of such an index should be to identify the metrics that show the degree of achievement of the objectives adequately attributed to the job placement, job counseling and assistance in active job search and to study their dynamics. Construction of the index proceeded in two stages. In the first stage the group performance indicators for individual services within the scope of job search assistance has been constructed. They were defined as a simple geometric mean of the individual chain dynamics indexes of selected indicators. In the second stage a synthetic index has been defined as a weighted geometric mean of a group performance indicators.
PL
W opracowaniu podjęto próbę konstrukcji syntetycznego wskaźnika pokazującego zmiany zachodzące w efektywności pomocy w poszukiwaniu pracy. Wskazano, że punktem wyjścia do konstrukcji takiego wskaźnika powinna być identyfikacja mierników pokazujących adekwatnie stopień realizacji celów przypisywanych pośrednictwu pracy, poradnictwu zawodowemu i pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy oraz badanie ich dynamiki. Konstrukcja samego wskaźnika przebiegała dwuetapowo. W pierwszym etapie skonstruowano grupowe wskaźniki efektywności dla poszczególnych usług wchodzących w zakres pomocy w poszukiwaniu pracy. Określono je jako średnie geometryczne proste z indywidualnych łańcuchowych indeksów dynamiki wybranych mierników. W drugim etapie skonstruowano wskaźnik syntetyczny jako średnią geometryczną ważoną z grupowych wskaźników efektywności.
The article discusses a problem of application of the transitional labour markets instruments and concept for the flexicurity strategies in active labour market policies towards people at different stages of their career. The concept of transitional labor markets (TLM) allows to look more broadly at the role of active labor market policy and to go beyond the standard approach aimed at reducing the number of unemployed through subsidized employment, vocational training and retraining and other measures to improve the bargaining position of the unemployed in the labor market. In the initial phase of work life the TLMs offer measures for the transition from labour market to education. Next, they help to combine work with child-rearing responsibilities and to minimize the risk of social exclusion for the transitions between periods of various forms of work and unemployment. In the last phase they allows to extinct gradually the professional activity and transit to retirement.
PL
W artykule podjęto problem zastosowania koncepcji i instrumentów przejściowych rynków pracy do zaadaptowania strategii flexicurity w aktywnej polityce rynku pracy wobec osób na różnym etapie ich życia zawodowego. Koncepcja przejściowych rynków pracy (TLM) pozwala spojrzeć szerzej na rolę aktywnej polityki rynku pracy i wyjść poza standardowe ujęcie nastawione na ograniczanie liczby bezrobotnych przez zatrudnienie subsydiowane, szkolenia i przekwalifikowania zawodowe oraz inne środki poprawiające pozycję przetargową bezrobotnego rynku pracy. W fazie początkowej życia zawodowego TLM oferuje rozwiązania ułatwiające wejście na rynek pracy z edukacji. W okresie dojrzałym pomaga łączyć pracę zawodową z obowiązkami wychowawczymi oraz minimalizować ryzyko wykluczenia społecznego przy przechodzeniu między okresami różnej intensywności i form pracy oraz bezrobocia. W fazie schyłkowej umożliwia stopniowe wygaszanie aktywności zawodowej osób dojrzałych, z korzyścią dla poziomu ich zabezpieczenia emerytalnego.
Wobec postępującego procesu depopulacji i starzenia się społeczeństwa oraz rosnącego zagrożenia dla stabilności systemu emerytalnego, wydłużanie aktywności zawodowej osób starszych stanowi obecnie ważne wyzwanie rozwojowe. Aktywizacja zawodowa bezrobotnych w wieku 50+ i utrzymanie osób starszych w pracy stanowi zatem kluczowy priorytet polityki rynku pracy. W artykule podjęto próbę analizy przyczyn trudności osób starszych na rynku pracy, dokonano przeglądu instrumentów polityki rynku pracy, oceniając jednocześnie zasadność ich stosowania w stosunku do omawianej kategorii bezrobotnych. Wskazano również, że aktywizacja zawodowa bezrobotnych osób starszych powinna być kompleksowa. Zalecane jest zastosowanie indywidualnego podejścia i niestandardowych rozwiązań na etapach zarówno diagnozy sytuacji bezrobotnego, jego uczestnictwa w programach rynku pracy, jak i po podjęciu zatrudnienia.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.