Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 14

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Humanizm Jana Amosa Komeńskiego

100%
PL
Jan Amos Komeński był wielkim humanistą. Widać to w jego utworach. Wielki Czech podkreślał znaczenie ludzkiego świata przez realizację ideałów humanizmu. Chodziło mu o to, aby stwo-rzyć dobre podstawy do wykształcenia w ogóle, do stworzenia prze-słanek, aby w dzieciach wzbudziła się tęsknota do wykształcenia, zrozumienia jego znaczenia i wartości. Jan Amos Komeński wiele miejsca poświęcił „człowiekowi uczonemu”, do wykształcenia bo-wiem przywiązywał ogromną wagę. Zdaniem uczonego, człowiek taki ma stale powiększać swoją wiedzę i doskonalić sposób rozu-mienia świata i społeczeństwa, kultywować język ojczysty, intere-sować się postępem wiedzy przyrodniczej i być zawsze, w każdej dziedzinie użytecznym dla wszystkich ludzi. (Čapek, 1977: 19-26).
PL
Jan Amos Komeński jawi nam się współcześnie jako nauczyciel Europy a nawet jako „nauczyciel narodów”. Chciał „stwarzać czło-wieka przez wychowanie, przez obiektywne wymagania wiedzy i społeczeństwa, przez rozwijanie jego umysłu i jego umiejętności działania, dla dobra ogółu […], usiłował walczyć z istniejącym po-rządkiem społecznym dlatego, aby każde dziecko miało możność pełnego rozwoju i możność stania się człowiekiem”. […] Z tego wła-śnie względu Komeński, ten „nauczyciel narodów” jest tak bliski nam i naszym czasom. (Suchodolski, 1956: XCVIII; Kupisiewicz, 2010: 49).
PL
Jan Amos Komeński (1592-1670) − czeski pedagog, duchowny ewangelicki, myśliciel epoki zwanej nowożytnością żył pod wpływem renesansu i reformacji – dwóch ruchów kulturalnych, które wyzna-czają człowiekowi dwa nowe ideały życia. Renesans i reformacja na progu nowej ery ukazują myśl humanistyczną w określony sposób. Renesans odnawia w człowieku miłość do życia, w reformacji jedno-czy się ograniczona całość miłości do bliźniego. Dla obu ruchów spo-łecznych znakiem jest indywidualizm: jednostka zdobywa ocenę o sobie samym. Tak tworzy się idea człowieka nowoczesnego, czło-wieka silnego, zdrowego, dobrego. W idei humanizmu, w posłudze członkom ludzkiej społeczności można znaleźć sens doczesnego ży-cia. (Drtina, 1909; Sztobryn, 2011: 265).
PL
Twórczość Jana Amosa Komeńskiego przypadła na lata 1612- -1670. Na okres ten składała się wojna trzydziestoletnia (1618-1648), walka o władzę w Europie w czasie przechodzenia od feudalizmu do kapitalizmu, która w poszczególnych krajach miała różny przebieg. Koniec pierwszej fazy tej wojny (1618-1620) oznaczał zasadniczy zwrot w życiu i twórczości uczonego. Po studiach uniwersyteckich w Niemczech, Komeński do 1620 roku działał jako nauczyciel i ka-znodzieja Braci Czeskich na Morawach.
PL
Wolność, odpowiedzialność i tożsamość to ważne i ponadczaso-we zjawiska w edukacji. Mogą one współcześnie stanowić klucze do rozumienia życia, pracy i twórczości Jana Amosa Komeńskiego. (Sitarska, 2014: w druku). Są one zarazem wartościami ponadczaso-wymi. Uczony podkreślał je w swoich poglądach filozoficznych, na-ukowych, politycznych, społecznych i edukacyjnych. Dzisiaj odnosi-my je do wszystkich sfer życia, niezależnie od długości geograficznej. W każdym jednak czasie i miejscu mają nieco inny wymiar i inne jest ich rozumienie. Nawet w skali kraju/ narodu spotykamy się − zarów-no w literaturze, jak i życiu społecznym − z różnym ich pojmowa-niem/definiowaniem. Rozważamy je w skali makro – w odniesieniu do społeczeństwa i mniejszych grup społecznych (zarówno formal-nych, jak i nieformalnych), jak i każdego człowieka.
PL
Jan Amos Komeński (1592, Nivnice na Morawach – 1670, Am-sterdam) uważany jest za reformatora i myśliciela epoki zwanej no-wożytnością. Jego postać – obok innych sławnych postaci tego okresu – zaważyła na biegu historii, rozwoju kultury, nauki, cywilizacji, od czasów najdawniejszych po współczesność. Można użyć stwierdze-nia, że myśliciel ten zdobywał i zmieniał świat, zapisując się trwale w jego historii, oddziałując na myśl filozoficzną, życie społeczne i religijne, zarówno pozytywnie, jak i negatywnie. Jest wielkim czło-wiekiem, miał skomplikowany i momentami imponujący życiorys; uczestniczył w wielkich wydarzeniach różnych krajów, stworzył do-niosłe i nieśmiertelne dzieła. Komeński był czeskim pedagogiem i duchownym ewangelickim, jednym z twórców nowożytnej pedago-giki. (Wielkie biografie, 2007: 367).
PL
Jan Amos Komeński należy do wielkich uczonych o powszech-nym dorobku ogólnoludzkiej kultury. Fenomen jego twórczego talen-tu objawia się w kilku wymiarach równocześnie i obejmuje głównie religię, filozofię, pedagogikę i politykę. Wielowiekowa tradycja przedstawiła uczonego głównie jako pedagoga, pragnącego grun-townego zreformowania zastanego systemu szkolnego, uczynienia szkoły instytucją twórczą i dostępną dla wszystkich z ojczystym ję-zykiem nauczania na poziomie elementarnym, z organizacją klaso-wo-lekcyjną, z nowoczesnym programem kształcenia i podręcznika-mi, których był twórcą. W ostatnim okresie odbiera się Komeńskiego jako twórcę dzieł uniwersalnych, jako XVII-wiecznego, równie postę-powego, co utopijnego reformatora szkolnictwa i przednaukowej pe-dagogiki, głównie dydaktyki pojmowanej jako sztuka nauczania i wychowania oraz propagatora ustawicznego kształcenia, jako naj-ważniejszej podstawy naprawy świata. Tę pierwszą bardziej upo-wszechniano w środowisku nauczycielskim, tę drugą w kręgu uczo-nych – pedagogów i filozofów. Liczne jego publikacje były jednak adresowane do ogólnego odbiorcy.
8
100%
PL
W artykule podjęłam próbę odczytania Jana Amosa Komeńskiego w trzecim tysiącleciu. Bazuję tutaj na najbardziej istotnych dla jego życia i twórczości faktach z życia oraz jego dziełach i opracowaniach jemu poświęconych, a dotąd nie ukazanych w serii Studia Comeniana Sedlcensia3 i w „Siedleckich Zeszytach Komeniologicznych, seria Pedagogika” 4. Na początku trzeciego tysiąclecia Komeński jawi się jako wielki humanista europejskiego baroku. W opracowaniach jemu poświęconych wykazywana jest aktualność jego idei pedagogicznych, filologicznych, filozoficznych i teologicznych, dlatego badania nad tą postacią i jej twórczością mają charakter interdyscyplinarny. W publikacjach i dyskursach Komeński ukazywany jest najczęściej jako: pedagog, filozof, teolog i pisarz, jako twórca podręczników szkolnych, ale także jako polityk. Mnie tutaj interesuje głównie Komeński jako pedagog. W artykule przywołuję wybrane idee Jana Amosa Komeńskiego i ich odniesienie do współczesności. Bazuję tutaj głównie na dwóch dziełach uczonego: Wielkiej dydaktyce i Pampaedii, opracowaniach własnych, dostępnych opracowaniach o twórczości Komeńskiego i badaniach studentek pedagogiki, wykonanych do prac magisterskich, traktujących o nauczycielu według koncepcji Jana Amosa Komeńskiego w odniesieniu do nauczyciela współczesnego5. Najwięcej miejsca poświęcam idei edukacji nieustającej Jana Amosa Komeńskiego, która odnosi się do współczesnej edukacji6. Obecnie jest ona priorytetowym wyzwaniem edukacyjnym w Polsce, Europie i na świecie. Nawiązuję również do koncepcji samopoznania człowieka, nauczania i uczenia się w myśli pedagogicznej Jana Amosa Komeńskiego, do nauczyciela i uczniów w jego ujęciu, do naturalnych metod nauczania i zasady poglądowości; do jego sztuki nauczania i wychowania w odniesieniu do współczesnej dydaktyki. Przywołuję samodzielną i oryginalną koncepcję pansofii Jana Amosa Komeńskiego (Sztobryn, 2016: 25-34) i podkreślam jego uwielbienie dla wiedzy pansoficznej (wszechwiedzy), w której upatrywał światłość i mądrość narodów, oraz dla książek, które uważał za najprzedniejsze instrumenty kształcenia, a które w XXI wieku „rywalizują” z nowoczesnymi mediami. Podejmuję próby definiowania komeniologii jako rodzącej się dyscypliny naukowej i wyszczególniam obszary i zakresy badań komeniologicznych, przywołując ich autorów i charakteryzując ich twórczość w „Siedleckich Zeszytach Komeniologicznych, seria pedagogika”. Wykazuję ewolucyjny charakter badań komeniologicznych. Nawiązuję również do zainteresowania Komeńskim moich studentów pedagogiki i ich aktywności, przejawiającej się w badaniach do prac magisterskich o J.A. Komeńskim, prezentacjach i pisanych tekstach do „Siedleckich Zeszytów Komeniologicznych, seria pedagogika”. Abstract The article attempts to interpret John Amos Comenius in the third millennium. It is based on the most essential facts from his life as well as on his writings and research papers devoted to him which have not been mentioned in Studia Comeniana Sedlcensia7 or in “Siedlce Comeniological Research Bulletins, pedagogy series” so far8. At the beginning of the third millennium Comenius appears as a great humanist of the European baroque. Research papers that are devoted to him show the universal character of his educational, philological, philosophical, and theological ideas, which determines the interdisciplinary character of the current research of him and his writings. Most of the publications and discourses of John Amos Comenius show him as an educationist, philosopher, theologian and a writer, an author of student’s books, but also as a politician. The article focuses on Comenius as an educationist. The article depicts John Amos Comenius’ selected ideas and their reference to the contemporary times. It is mainly based on his two major works: Great Didactics and Pampaedia, my own research papers and other available ones. It focuses on the idea of permanent education, which refers to contemporary education. Nowadays permanent education is a key educational challenge in Poland, Europe and all over the world. The article also refers to the concept of man’s self-cognition, teaching and learning according to John Amos Comenius’ idea, the teacher and students in his depiction, the natural teaching methods and the demonstrative method; his art of teaching and education in reference to the contemporary education science. The article refers to the independent and original concept of John Amos Comenius’ pansophia (Sztobryn, 2016: 25-34) and emphasizes his love of the pansophic knowledge (universal knowledge), in which he saw the light and wisdom of the nations and books, which he considered the most prominent instruments of education, and which are competing with the modern media in the 21st century. I attempt to define comeniology as an emerging scientific discipline and I specify the areas and ranges of comeniological research, mentioning its authors and describing their output published in “Siedlce Comeniological Research Bulletins, pedagogy series”. I prove the evolutional character of comeniological research and its significance for the Polish, European and worldwide comeniology.The article also mentions my education science students’ interest in Comenius and their activity including the research of Comenius, presentations and written texts intended to be published in “Siedlce Comeniological Research Bulletins, pedagogy series”.  
PL
The article depicts John Amos Comenius’ selected ideas and their reference to the contemporary times. It is mainly based on his two major works: Great Didactics and Pampaedia, my own research papers and other available ones, as well as on some research conducted by education science students for their MA theses concerning John Amos Comenius’ teacher in reference to the modern teacher2. It focuses on Comenius’ idea of permanent education, which refers to contemporary education3. Nowadays permanent education is a key educational chal-lenge in Poland, Europe and all over the world. The article is an attempt to define comeniology as an emerging scientific discipline and specify the areas and ranges of comeniological research, mentioning its authors and describing their output published in “Siedlce Comeniological Research Bulletin. pedagogy series”. I prove the evolutional character of comeniological re-search. The article also mentions my education science students’ interest in Comenius and their activity including the research conducted for their MA theses about Comenius, presentations and written texts intended to be published in “Siedlce Comeniological Research Bulletin, peda-gogy series”.
PL
Pansophia (omniscience) is John Amos Comenius' philosophical idea which, related to his idea of lifelong learning, can be described by the words To teach everybody... everything... about everything… with all the senses... with the use of natural methods... forever. These are the key thoughts of John Amos Comenius' two leading and closely interrelated ideas. According to the author, the idea of pansophism does not exist without the idea of lifelong learning, and the other way round: the idea of lifelong learning cannot exist without the idea of pansophism. In the article, the author attempts to present pansophism as the thinker’s idea of lifelong lear-ning, including the idea of self-cognition as a foundation of pansophic education, which lasts throughout everybody's life. Such education has two dimensions: institutional and symbolic with a philosophical overtone. The author mainly refers to the issues analyzed within her seven years' comeniological research, as well as to previous interpretations and reinterpreta-tions of available works by Comenius and about Comenius, aware of their deficiency.
PL
Pansofia (wszechwiedza) to idea filozoficzna Jana Amosa Komeńskiego, którą – w powiązaniu z ideą edukacji nieustającej – można wyrazić w słowach: Uczyć wszystkich… wszystkiego… o wszystkim… wszystkimi zmysłami… metodami naturalnymi… zawsze... To myśli – klucze do dwóch wiodących i ściśle zintegrowanych ze sobą idei Jana Amosa Komeńskiego. Nie ma bowiem idei pansofii – zdaniem autorki – bez idei edukacji nieustającej i vice versa – nie może zaistnieć idea edukacji nieustającej bez idei pansofii. Autorka podjęła w artykule próbę ukazania pansofii jako idei edukacji nieustającej Myśliciela, włączając ideę samopozna-nia jako bazę edukacji pansoficznej, trwającej przez całe życie każdego człowieka. Taka edu-kacja ma wymiar zarówno instytucjonalny, jak i symboliczny o wydźwięku filozoficznym. Autorka bazuje tutaj głównie na problematyce podejmowanej w ciągu siedmioletnich badań komeniologicznych i dotychczasowych interpretacjach i reinterpretacjach dostępnych dzieł Komeńskiego i o Komeńskim, mając świadomość ich niedosytu.
PL
The article is an attempt to answer the main question about man's way of learning about himself in John Amos Comenius' view. It is a philosophical text. A human being has an important mission to fulfill: he should develop his own humanity. In his writings, Comenius shows man some ways of learning about himself. They go through the consecutive stages of life-long education. However, what Comenius believed in most is pansophic education and reflection upon one's own life. The role of pansophia is emphasized as a synthesis of man's ac-tions leading to self-learning. The thinker believed in an unlimited development of human learning and abilities.
PL
John Amos Comenius (born 1592, Nivnice, Moravia; died 1670, Am-sterdam) is considered to be a reformer and thinker of the époque called the modern age. Among other famous figures of the period, he is one of those who have had an enormous impact on the course of history, the development of culture, science, and civilization, since most ancient until contemporary times. One could state that the thinker conquered and changed the world, making a permanent place for himself in its history, influencing the philosophical thought, social and religious life both positively and negatively. He was a magnificent figure with a complicated and sometimes impressing life: he took part in crucial events of different countries, he created great immortal works. Comenius was a Czech educationist and evangelic priest, one of the creators of modern education science (Wielkie biografie, 2007: 367).
PL
Johann Amos Comenius (1592, Nivnice in Mähren - 1670, Amsterdam) wird für einen Reformer und Denker der Epoche gehalten, die man Neuzeit nennt. Sein Charakter - neben anderen berühmten Figuren dieser Zeit – war von großer Bedeutung für den Verlauf der Geschichte, die Entwicklung der Kultur, der Wissenschaft, der Zivilisation, von den frühesten Zeiten bis zur Gegenwart. Man könnte feststellen, dass dieser Denker die Welt gewann und veränderte, indem er sich für immer in die Weltgeschichte durch sein Einfluss auf philosophisches Denken und soziales und religiöses Leben einschrieb, so-wohl positiv als auch negativ. Er war eine bedeutende Persönlichkeit, er hatte einen komplizierten und manchmal beeindruckenden Lebenslauf; nahm an den großen Ereignissen der verschiedenen Länder, schuf bedeutsame und un-sterbliche Werke. Comenius war ein tschechischer Lehrer und evangelischer Geistlicher, einer der Gründer der neuzeitlichen Pädagogik (Große Biogra-phien, 2007: 367).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.