Search results - CEJSH

1

Wieża Babel i labirynt – o symbolicznych unaocznieniach podróży w dziełach Jana Amos Komeńskiego w kontekście kultury barokowej

100%

Borkowski A.

Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne seria Pedagogika

|

2017

|

vol. 4

105-114

PL

Tekst prezentuje analizę dyskursu filozoficznego Jana Amosa Komeńskiego w perspektywie symboli labiryntu oraz wieży Babel na szerszym tle literatury i kultury dawnej. Stwierdza się, że Jan Amos poszukiwał środków ekspresji, które umożliwiłyby mu oddanie niepokoju duchowego epoki. Niepokój ten miał związek z licznymi wówczas wojnami, które wstrząsały Europą. Nie-pewny los zagrożonych prześladowaniami uchodźców odbijał się w tekstach barokowych (filozofia, literatura, teksty mistyczne). Uczony wyzyskuje wieloznaczność i obrazowość tych symboli, aby zwrócić za ich pomocą uwagę czytelników na idee wspólnotowości, pokoju, dialogu religijnego oraz potrzebę edukacji przez całe życie.

2

Zabytki architektury i budownictwa w Poznaniu w latach 1984-1999

100%

Figuła-Czech J.

Ochrona Zabytków

|

2000

|

issue 4

374-377

3

Peiper w Madrycie, czyli hiszpański topos

100%

Kluba A.

Przestrzenie Teorii

|

2012

|

issue 17

163-195

EN

The pope of Polish avant-garde is a main character of a certain persistently recollected critical topos. It claims that, after spending World War I in Europe, Tadeusz Peiper took a basic shape of his poetical idea from avant-garde artists he then met. Critics who share this opinion believe that Peiper, aware of these “borrowings”, was developing a carefully planned strategy in order to conceal those external sources and to pretend originality. The author of the article disavows these harmful assumptions, reconstructing their possible genesis (rooted in and continued prewar suspicions of plagiarism) and analyzing some of their critical versions. In the same time she presents wider and not only avant-garde background of Peiper’s idea (baroque, gongorism).

4

Odkrycie barokowego ołtarza z Wadowic w kościele parafialnym w Łazanach

100%

Graff T.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2014

|

issue 17

212-219

5

"Cardinale langravio" i "Conte savio" - dygnitarze Rzeszy w barokowym Rzymie

88%

Wojtyła A.

Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego

|

2007

|

issue 2(4)

27-39

6

Narodziny, rozwój i dezintegracja idei praw fundamentalnych i tradycyjnej konstytucji w zachodniej myśli politycznej od renesansu do oświecenia

88%

Wielomski A.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2021

|

vol. 73

|

issue 2

35-61

EN

The paper presents the idea of fundamental laws and of a traditional constitution in the European practice and political thought between the 16th and the 17th century. The article demonstrates that the essence of this concept is the limitation of a sovereign’s power by a parliament, the rights of social estates, religion and traditional institutions. The source of the disintegration and of the collapse of this first wave of European constitutionalism can be found in the Protestant Reformation, domestic and foreign religious wars as well as in the methods employed in confessional wars: Machiavellianism and political mobilisation.

PL

Tekst przedstawia ideę praw fundamentalnych i tradycyjnej konstytucji w europejskiej praktyce i myśli politycznej w XVI i XVII stuleciu. Autor pokazuje, że istotą tej koncepcji jest ograniczenie władzy suwerena przez parlament, prawa stanów, religię i tradycyjne instytucje. Źródło dezintegracji i upadku tego pierwszego europejskiego konstytucjonalizmu widzi w reformacji, wojnach religijnych wewnętrznych i zewnętrznych, a także w środkach stosowanych w walkach konfesyjnych: makiawelizmu i mobilizacji politycznej.

7

O retorycznych aspektach ekspozycji idei mądrości w Pampaedii Jana Amosa Komeńskiego

88%

Borkowski A.

Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne seria Pedagogika

|

2020

|

vol. 7

175-183

PL

Artykuł poświęcony jest retorycznym i kulturowym aspektom ekspozycji idei mądrości w Pampaedii Jana Amosa Komeńskiego. Szkic koncentruje się zwłaszcza na rozpo-znaniu sposobów jej ukazywania oraz ujawniania zaplecza intelektualnego – kontekstów i źródeł, które stale ożywiają myśl Jana Amosa, jak i na unaocznieniu jej funkcji i miejsca w strukturze dzieła. Badania ujawniają, iż „mądrość” jest dla Komeńskiego najważniejszym atrybutem Stwórcy, a nawet określającym Jego istotę symbolem – Wieczna Mądrość.

8

Kult św. Magdaleny de Pazzi w barokowym Krakowie

75%

Małecki J.

Folia Historica Cracoviensia

|

1998

|

vol. 4

EN

In the second half of the 17th century Krakow entered a period of decline. Following the great epidemic of 1651-1652 and the havoc wrought by a tragic war with Sweden, the city struggled to rise from the ruins. One may find it hard to believe that the churches were promptly rebuilt, and the construction of new temples, which were frequently magnificent and artistically impressive, was quick. The period was marked with the worship of Catherina de' Pazzi (whose religious name is Mary Magdalene), a Florence Carmelite nun.

PL

W drugiej połowie XVII wieku Kraków wszedł w okres upadku. Powielkiej zarazie lat 1651-1652 i zniszczeniach spowodowanych tragiczną wojną ze Szwecją z trudem dźwigał się z ruin. Liczba ludności wydatnie spadła a życie gospodarcze znacznie osłabło, co było widoczne zwłaszcza w poważnym skurczeniu się obrotów handlowych. Pewne ożywienie następowało tylko w okresie wielkich uroczystości państwowych, tzn. koronacji królewskich i związanych z nimi obrad sejmów koronacyjnych. Szybciej następowała tylkoodbudowa obiektów kościelnych. Zdumieniem napawa rychła restauracja zniszczonych kościołów, a nawet wznoszenie nowych budowli sakralnych, nierzadko okazałych i odznaczających się dużymi walorami artystycznymi. W okresie tym rozwinął się kult Katarzyny de Pazzi (w zakonie Maria Magdalena), florenckiej karmelitanki.

9

Kazimierz Lesiowski, malarz franciszkański wieku XVII i problem artystów zakonnych w sztuce polskiej epoki baroku

75%

Samek J.

Folia Historica Cracoviensia

|

1996

|

vol. 3

EN

The article discusses the profile of Father Kazimierz Lesiowski, a baroque painter.

PL

Artykuł omawia postać o. Kazimierza Lesiowskiego, malarza epoki baroku.

10

Wizerunek Judyty w poematach Rafała Leszczyńskiego i Wacława Potockiego

75%

Głuszak P.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2016

|

vol. 16

16-34

PL

Portraits of Judyta in Rafał Leszczyński’s and Wacław Potocki’s poems The article deals with the peraenetic representations of Judyta with particular emphasis on how she was portrayed in the epic poems of Rafał Leszczyński (1620) and Wacław Potocki (circa 1952). The author analyzes the differences of portrayal of the biblical widow in Guillaume du Bartas’ La Judit and the Polish paraphrasing of said text by Rafał Leszczyński (Iudith). Those differences were influenced not only by political, but also by moral and social factors. The best example and proof of that is the shortened and modest (as compared to the original) description of Judyta’s beauty found in Leszczyński’s text. Key words: baroque; Bible; Judyta; paraenesis; Rafał Leszczyński; Wacław Potocki;

11

„W twarde więzienie wsadzono mi duszę”. Wyobcowanie duszy w ciele w literaturze baroku

63%

Raubo G.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2014

|

issue 4(7)

141-157

EN

The article presents the concept of alienation of a soul in a body present in the literature of Polish Baroque. The sources discussed in the article include: emblematic works, religious poetry, essays, scientific and religious treaties, popular compendia of knowledge. The article covers the following issues: 1) the imagery of a soul trapped in a body as presented in religious poetry; 2) the concepts of alienation of a soul in a body inspired by Cartesian philosophy; 3) the rejection of the dualism of body and soul in the Baroque trend of Aristotelian and Thomistic anthropology.

12

Stylizacja ludowa w XVII-wiecznych pastorałkach Jana Żabczyca (na materiale „Symfonij anielskich”)

63%

Galilej C.

Facta Simonidis

|

2008

|

vol. 1

|

issue 1

285-301

EN

The aim of this article is a review some typical linguistic and stylistic features of 17th pastoral carols, which establish a specifi cation of this genre. Pastoral carols are not authentic folk texts. They were written in educated church environments. The early baroque poet Jan Żabczyc is thought as a father of this genre in polish literature. A part of his literary production shows a imitation of folk language by using for example the same fable scheme, dialogue, monologue, a creation of the characters, attempts of polonisation of Naitivity Scene, folk model of versifi cation. The Żabczyc’s pastoral carols were very popular more than three centuries and two of them (Przybieżeli do Betlejem pasterze, A wczora z wieczora) are still alive.

PL

Jan Żabczyc, wczesnobarokowy poeta nadworny, jest autorem jednego z najpopularniejszych w historii literatury polskiej zbioru kolęd pt. Symfonije anielskie. Różnorodność gatunkowa zamieszczonych w nim pieśni (kolędy teologiczne, noworoczne, pastorałki) oraz ich oryginalny kształt językowy, dostrzeżony przede wszystkim w utworach pasterskich utrwaliły nazwisko Żabczyca jako twórcy nowej polskiej odmiany kolędowej – pastorałki. Celem niniejszego artykułu jest przegląd typowych dla pastorałki cech stylistyczno-językowych, które stanowią jej wyróżniki spośród pozostałych odmian gatunkowych kolędy. Analiza Symfonij pokazuje, iż pastorałki nie są autentycznymi utworami ludowymi, lecz jedynie stylizowanymi na ludowe za pomocą kilku zręcznych zabiegów m.in. poprzez zastosowanie stałego schematu kompozycyjnego, odpowiedniej segmentacji tekstu (incipity o charakterze ludowym), formy podawczej (dialog, monolog), ludowego modelu wiersza oraz elementów ludowej poetyki (typizacja postaci, stosowanie zdrobnień). Te właściwości językowe współtworzą w Symfonijach harmonijną całość, dzięki której Żabczycowe kolędy przez wieki funkcjonowały w żywej praktyce wykonawczej, dwie zaś z nich na stałe weszły do zasobu pieśni kościelnych.

13

Helikon Jana Gawińskiego - glosa edytorska

63%

Rot-Buga E.

Roczniki Humanistyczne

|

2013

|

vol. 61

|

issue 1: Literatura Polska

7-25

EN

The article has a documentative character. It includes a description of Jan Gawiński’s manuscript of Helicon – its outward look is discussed (its today’s state was confronted with the evidence concerning the primary shape of the book), and a full table of its contents is presented. The facts concerning the history of the manuscript are listed and its way through the history is briefly described. Damages to the manuscript are indicated and doubtful or unexplained questions are listed (among others, the dating of particular works, a division into sets of works within Helikon, the function of the book).

14

OCZAROWANIE ANGIELSKIM BAROKIEM W GROUND KRZYSZTOFA BACULEWSKIEGO

63%

Świdnicka I.

Ars inter Culturas

|

2016

|

issue 5

349-366

EN

References to the music of the past, and such is the baroque music, was characteristic of many Polish contemporary composers: Tadeusz Baird, Bolesław Szabelski, Krzysztof Penderecki, Zygmunt Krauze and Eugeniusz Knapik among others. This incomplete list should be supplemented with the name of the eminent composer Krzysztof Baculewski. When it comes to baroque forms, he focused his interest on the English ground. Inspired by this form, he composed an orchestral work entitled Ground in 1981. Several sections resembling the composition of a speech can be distinguished in this work: exordium, narratio, confirmatio, confutatio, culminatio, conclusio. Krzysztof Baculewski’s work in a well-thought out and consistent manner alludes to the ground technique and contains each of its characteristic features. It is an example of cantus prius factus in cantum novum of the composer engrossed in the music of the past time, and yet composing in his own, individual, mature language.

15

Śmierć grzesznika. Kilka uwag o Anatomii Martynusa Lutra i Relacyi a oraz suplice […] za predykantem Burchardym

63%

Gruntkowska D.

Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura

|

2014

|

vol. 1

65-80

EN

The article discusses the theme of death, flesh and body of sinners, heretics and the damned, according to Church. It analyses selected works by Jacobus de Voragine, Klemens Boleslawiusz (1625–1689), Józef Baka (1707–1780), Jan Chądzyński (17th century) and Jan Zrzenczycki (16/17th century). In particular, the analysis focuses on the differences between these texts in depicting flesh and the moment of death of the main characters. As a result, it is possible to point out the fixed motifs and the styles of describing on the damned flesh. The analysis is based on the historical and literary research on flesh and corporeality.

16

Why Were There So Few Female Painters in Silesia during the Baroque Period?

63%

Kozieł A., Lamla J.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2023

|

vol. 85

|

issue 2

51-66

PL

Dlaczego było tak mało malarek na Śląsku w okresie baroku? W dniu 8 marca 2021 roku po raz pierwszy w długoletniej historii Rijksmuseum w Amsterdamie umieszczono w galerii honorowej trzy obrazy stworzone przez kobiety: Judith Jans Leyster, Gesinę Terborch i Rachel Ruysch. Gdyby na podobny krok zdecydowało się Muzeum Narodowe we Wrocławiu – główna instytucja zajmująca się gromadzeniem i eksponowaniem dzieł dawnej sztuki powstałych na Śląsku – to miałoby bardzo poważny problem z jego realizacją. W okresie baroku na Śląsku zawód malarki uprawiały bowiem jedynie trzy kobiety: Anna Elisabeth Willmann, Dorothea Gloger oraz Antonina della Vigna. Co więcej, nie odniosły one znaczącego zawodowego sukcesu, a ich kariery pozostały w zasadzie niespełnione. Spośród około 10 000 obrazów o śląskiej proweniencji z okresu baroku zachowanych do naszych czasów tylko pięć zostało namalowanych przez kobiety. Dlaczego tak mało kobiet zajmowało się zawodowo malarstwem na Śląsku w tym czasie? I dlaczego z tak mizernym rezultatem? Niniejszy artykuł, oparty na wynikach kompleksowych badań malarstwa barokowego na Śląsku, jest próbą odpowiedzi na postawione powyżej fundamentalne pytania.

EN

On 8 March 2021, for the first time in the long history of the Rijksmuseum in Amsterdam, three paintings created by female artists: Judith Jans Leyster, Gesina ter Borch and Rachel Ruysch were displayed in the Gallery of Honour. If the National Museum in Wrocław – the capital city of the historical region of Silesia (today in Poland and the Czech Republic) decided to take a similar bold step, it would stumble upon some serious roadblocks. During the Baroque period, only three women were active painters in Silesia: Anna Elisabeth Willmann, Dorothea Gloger and Antonina della Vigna. They did not achieve any significant professional success and their careers remained essentially unfulfilled. Out of the approximately 10,000 paintings of Silesian provenance dating from the Baroque period that have survived to our times, only five were painted by women. Why were so few female painters professionally active in Silesia in this period? Why did they produce so few works of art? The article, based on the results of the recent comprehensive study of Baroque painting in Silesia, attempts to bring exhaustive answers to these fundamental questions.

17

Чи впливає зорова поезія на відчуття?

63%

Sobol W.

Slavica Wratislaviensia

|

2015

|

vol. 161

109 - 123

EN

The text presents a specific character of Ukrainian visual writing — carmіna curiosa or poesis nobilis (“famous writing”), poesis jucunda (“pretty writing”), poesis praecipua (“strange writing”), poesis laboriosa (“difficult writing”). The author presents the main stages of carmina curiosa at the level of impression during the Baroque and Neo-Baroque. The book by T. Nazarenko Poezographia: Contemporary visual poetry in Ukranian — Поезографія: сучасна зорова поезія українською мовою is the first anthology of Ukrainian visual wtiting. The anthology presents visual poetry of 28 writers in both English and Ukrainian languages.

18

Staropolskie mowy winszujące narodzin potomka. Rekonesans

63%

Trębska M.

Res Rhetorica

|

2014

|

vol. 1

|

issue 1

46-60

EN

This study is dedicated to the issue of Old-Polish oratory genethliac variant, that is congratulatory speech delivered on occasion of offspring’s birth – in either theoretical and practical aspect. The main part of the study comprises an analysis of a few selected rhetorical lectures from 17th and 18th century manuscripts, which reveals changes occurring in the text’s structure and composition.

19

Epigramatyka barokowa w świetle analizy logicznej

63%

Wierzbicka-Trwoga K.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2015

|

issue 5(8)

135-148

EN

The paper considers the question of the logical status of conceited epigram. 16th century theoreticians, for instance J.C. Scaliger, already applied logical methods to the analysis of epigrams, and 17th century theoreticians developed a strict logical description of the so-called compound epigram. This form of epigrams met with particular interest in the Baroque period because of the opportunity it gave to express the construction of a conceit. A conceit was defined as an “argument urbanely fallacious” by E. Tesauro, i.e. an enthymematical construction built upon a metaphor. It should be therefore called a paralogismo, but 17th century theoreticians avoided this term in the belief that the conceit offered special cognitive possibilities. In my paper I use logical methods to analyse the epigrams by J.A. Morsztyn, M.K. Sarbiewski and S.H. Lubomirski, to argue the assumed thesis that conceits served as logical experiments performed in the conviction of the insufficiency of Aristotle’s categories to describe the transcendent as well as the visible world. Above all, the questioning of Aristotle’s principle of non-contradiction allowed Baroque writers to transgress the two classical logical values, “true” and “false”, bringing along the intuition of a third logical value, defined in the 20th century as the “unknown” by J. Łukasiewicz.

20

W nurcie pochwał Niczego. Cień, Róża, Kur, Kalendy styczniowe Daniela Naborowskiego jako przekłady utworów Jeana Passerata

63%

Bielak A., Sadzik P.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2015

|

issue 5(8)

17-49

EN

The article focuses on a few works of Daniel Naborowski (Cień, Róża, Kur, Kalendy styczniowe), proving that the said poems are not, as it has been considered until now, original verses by this Polish poet. Authors found their prototypes in a volume entitled Kalendae Ianuariae (1606) by Jean Passerat, a French poet and professor of rhetoric on the court of Henry III of France. The article attempts to reconfigure the status of the Polish writer by calling into question labels such as: “commemoration poetry” or “Mannerist conceptismo” which have been used until now to describe his poems. The tradition with which we should relate his works is, above all, an entirely neglected field of Baroque adoxography known as “the praise of Nothing”. The 17th century “nihilism” is an intellectual current which enables to cast light on links between the Polish poet and the most important French and Italian intellectuals of the time.

Refine search results