Search results

1

Wybrane aspekty narracyjne charakteryzowania postaci w szkole

100%

Grzegórzek M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Didacticam Litterarum Polonarum et Linguae Polonae Pertinentia

|

2017

|

vol. 8

|

issue 227

182-197

PL

Artykuł koncentruje się na tożsamościowotwórczej roli charakterystyki postaci, rozumianej jako opowieść-narracja o osobie, w edukacji polonistycznej. Pokazano eklektyczność i polimorficzność szkolnego gatunku wypowiedzi oraz jego funkcje pragmatyczne w codziennej praktyce komunikacyjnej. Wskazano przykładowe sposoby modelowania sytuacji dydaktycznych w celu funkcjonalizowania charakterystyki. Omówiono wpływ literacko zapośredniczonych szkolnych narracji uczniowskich o Innych na sposób rozumienia siebie i świata przez uczniów – autonarrację, a także bycie postrzeganym w określony sposób, czyli autoprezentację. Zarysowano zagrożenia i wyzwania stające przed polonistyką szkolną w związku z możliwością zaistnienia nieetycznych narracji o osobach w świecie realnym i wirtualnym.

2

Bramy przyszłości u Verne’a. Rozwijanie umiejętności opisu przedmiotu

86%

Válková Maciejewska M.

Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców

|

2021

|

vol. 28

269-284

EN

The general aim of the article is to describe a method of teaching textual competence to foreigners learning Polish, while the specific aim is to present a strategy of creating one of the forms of written expression, i.e., description, with the example of the literary text Paris of the 20th Century by Jules Verne. The study consists of three parts: the first one deals with the theory of the structure of description, the second one places this form of expression in the space of teaching Polish a foreign language, while the third, an annex with a proposal of exercises, presents concrete ways of shaping the ability to describe reality among students on a course in Polish as a foreign language.

PL

Celem ogólnym artykułu jest opisanie sposobu na kształtowanie kompetencji tekstotwórczej u cudzoziemców uczących się języka polskiego, szczegółowym zaś przedstawienie strategii tworzenia jednej z form wypowiedzi pisemnej jaką jest opis (moją szczególną uwagę skupi przedmiot), na przykładzie tekstu literackiego Paryż XX wieku autorstwa Juliusza Verne’a. Studium zbudowano z trzech części: pierwsza zajmuje się teorią struktury opisu, druga umieszcza formę tę w przestrzeni glottodydaktyki polonistycznej, trecia zaś, w postaci aneksu z propozycją ćwiczeń, przestawia konkretne sposoby na kształtowanie umiejętności opisywania rzeczywistości u słuchaczy kursu języka polskiego jako obcego (poziom B2).

3

W obronie literackich opisów przyrody

86%

Handke K.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2019

|

vol. 18

5-17

EN

Descriptions of nature are usually skipped by readers and treated as boring fragments. It is typ-ical of school children. Descriptions of nature were one of the types of descriptions, which were atypical literary technique of the 19th century. Descriptions of nature de facto contain numer-ous values: artistic, esthetic, cognitive and educational, which has been presented in the article and illustrated with various fragments taken from the books written by Stefan Żeromski, an outstanding Polish creator of images of nature.

PL

Opisy przyrody niesłusznie są pomijane w toku lektury i uznawane za nudne fragmenty utworów epickich. Jest to częste zjawisko zwłaszcza w środowisku uczniowskim. Opisy przyrody stanowiły jedną z realizacji opisu – typowej techniki literackiej XIX wieku. De facto odznaczają się wieloma walorami: artystycznymi, estetycznymi, poznawczymi i edukacyjnymi, co w tym artykule zostało omówione i zilustrowane różnorodnymi fragmentami prozy Stefana Żeromskiego, wybitnego polskiego twórcy obrazów natury.

4

Complessità linguistica e testuale in alcune descrizioni scritte da apprendenti d’italiano di livello intermedio

86%

Kucharska A.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura

|

2017

|

issue 9(3)

167-179

IT

La produzione scritta è un’attività complessa che richiede l’attivazione di competenze linguistiche, sociolinguistiche e pragmatiche. Il presente articolo mira a presentare la problematica della ricchezza linguistica nonché della complessità testuale in riferimento alle macro-operazioni descrittive proposte da Adam (1989, 2011), ai campi semantici, alla quaestio e ai mezzi stilistici. Il suo scopo consiste nella verifica dell’ipotesi della presenza della descrizione in quanto genere particolare di discorso scolastico regolato da norme specifiche.

PL

Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie charakterystycznych cech tekstu opisowego redagowanego w sformalizowanym środowisku uniwersyteckim. W tym celu wypracowania studentów poddane zostały analizie według zestawienia makrooperacji zaproponowanego przez J.-M. Adam (1989, 2011). Dodatkowo zwrócono uwagę na obecność pól semantycznych, quaestio oraz figur stylistycznych. Wyniki dowodzą, że opis w procesie nauczania stanowi rodzaj tekstu należącego do dyskursu ćwiczeniowego, który jest regulowany swoistymi normami i nie ewoluuje wraz z doskonaleniem kompetencji językowych.

5

Зрение как литературно-культурный код в жанре путешествия русского сентиментализма (А.Н. Радищев — Н.М. Карамзин)

72%

Ałpatowa T.

Slavica Wratislaviensia

|

2015

|

vol. 161

5 - 15

EN

The article is devoted to the examination of the motif of vision in Journey from Petersburg to Moscow by A.N. Radishchev and Letters of a Russian Traveler by N.M. Karamzin. On the basis of visual images’ examination in the texts the following conclusions about the evolution of vision representation method as a leading sensual code in the Russian literature of the 18th–early 19th centuries are drawn. The development of the motif came from the allegoric reading of the vision as the truth opening (Radishchev) to the multifaceted philosophic understanding of vision as a sense, serving as a ground for an emotional bond between people and the ability to sympathise with all the events of the world (Karamzin and his successors).

6

Szarek komośnik (Asproparthenis punctiventris (Germ.), nowe zagrożenie dla upraw buraka w Polsce

72%

Pruszyński G., Klejdysz T.

Zagadnienia Doradztwa Rolniczego

|

2019

|

issue 1 (95)

88-103

PL

W latach 2012-2018 na terenie Polski południowo-wschodniej w dużym nasileniu wystąpił szarek komośnik (Asproparthenis punctiventris (Germ.)) (Coleoptera: Curculionidae) stanowiąc poważne zagrożenie dla upraw buraka cukrowego. Jest to pierwszy tak liczny pojaw szkodnika na obecnym terenie Polski.

XX

In 2012-2018, in the south-eastern Poland, rootbeet weevil (Asproparthenis punctiventris (Germ.)) (Coleoptera: Curculionidae) occurred in a large scale and it was a serious threat for sugar beet cultivation. This is the first such abundant occurrences of this pest in the present territory of Poland.

7

Jak pacjenci z chorobą Alzheimera opisują osoby, miejsca i sytuacje? Charakterystyka trudności w zakresie komunikacji językowej w umiarkowanej fazie otępienia

72%

Domagała A.

Logopedia

|

2018

|

vol. 47

|

issue 1

129-144

PL

W artykule dokonano charakterystyki trudności w zakresie komunikacji językowej u osób z chorobą Alzheimera (w umiarkowanym stadium otępienia), biorąc za podstawę wyniki badań empirycznych odnoszących się do opisu jako formy wypowiedzi mówionej, zrealizowanych w grupie 60 osób w ramach projektu badawczego pt. „Narracja i jej zaburzenia w przebiegu choroby Alzheimera. Skala sprawności narracyjnych jako technika diagnostyczna w otępieniu alzheimerowskim” (kierownik projektu: A. Domagała; 39 konkurs projektów badawczych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, NN104 155339). W stosunku do ustaleń prezentowanych w całościowym opracowaniu monograficznym poświęconym problematyce narracji (Domagała 2015) w niniejszym artykule porównano możliwości pacjentów z odniesieniem do różnych rodzajów opisu (postaci, wnętrza, sytuacji) w aspekcie makro- i superstruktury tekstu. W aspekcie superstrukturalnym wykazano największe trudności w przypadku opisu miejsca. Jednocześnie w przypadku opisu miejsca badani mieli mniejsze trudności ze wskazaniem tematu wypowiedzi, dokonaniem generalizacji niż w przypadku opisu osób oraz opisu sytuacji.

EN

The paper presents difficulties in linguistic communication in Alzheimer’s patients (in the moderate stage dementia) on the basis of empirical studies concerning description as a form of spoken utterance, conducted in a 60-person group as part of the research project ‘Narrative and Its Disorders in the Course of Alzheimer’s Disease. The Scale of Narrative Skills as a Diagnostic Technique in Alzheimer’s Dementia’ (project manager: Dr Aneta Domagała; the 39th Competition of Ministry of Science and Higher Education for research projects NN104 155339). In relation to the findings presented in the comprehensive monograph on the problems of narrative (Domagała, 2015), the present paper compares the abilities of patients with regard to different kinds of description (of persons, interiors, situations) from the angle of the macro- and superstructure of text. From the superstructural perspective the greatest difficulties were shown in the case of describing a place. At the same time, when describing a place the subjects had lesser difficulties with indicating the theme of an utterance and making generalizations than in the case of descriptions of persons and descriptions of situations.

8

Case study (studium przypadku)

72%

Sobczak I.

Forum Poetyki

|

2020

|

issue 20

86-95

EN

The article discusses case study with a focus on the history of the term and its transdisciplinary application, from medicine and sociology, through law, psychiatry, psychology, sexology, and literary studies. The author discusses the differences between case study as a genre (Brigit Lang, Joy Damousi, Alison Lewis, Yiannis Gabriel) and case study as a research strategy (Bent Flyvbjerg, Gerring John, Ryszard Nycz), which has been recently also employed in literary studies. Determining the scope and features of case study is accompanied by an analysis of description as a key tool in formulating “the story of the case.”

PL

Artykuł stanowi opracowanie hasła case study (studium przypadku) ze zwróceniem uwagi na historię terminu i jego transdyscyplinarne zastosowanie: wychodząc od medycyny i socjologii, przez prawo, psychiatrię, psychologię i seksuologię, kończąc na literaturoznawstwie. Autorka stara się zarysować rozróżnienie między studium przypadku jako formą gatunkową (Brigit Lang, Joy Damousi, Alison Lewis, Yiannis Gabriel) a studium przypadku jako strategią badawczą (Bent Flyvbjerg, Gerring John, Ryszard Nycz) – stosowaną od niedawna także w literaturoznawstwie. Wyznaczaniu zakresu oraz cech case study towarzyszy analiza opisu jako kluczowego narzędzia wspierającego przebieg „opowieści o przypadku”.

9

Jak pacjenci z chorobą Alzheimera opisują osoby, miejsca i sytuacje? Charakterystyka trudności w zakresie komunikacji językowej w łagodnej fazie otępienia

72%

Domagała A.

Logopedia

|

2020

|

vol. 49

|

issue 2

103-119

PL

W artykule dokonano charakterystyki trudności w zakresie komunikacji językowej u osób z chorobą Alzheimera w łagodnym stadium otępienia, mając za podstawę wyniki badań empirycznych odnoszących się do opisu jako formy wypowiedzi mówionej, przeprowadzonych w grupie 60 osób w ramach projektu badawczego pt. „Narracja i jej zaburzenia w przebiegu choroby Alzheimera. Skala sprawności narracyjnych jako technika diagnostyczna w otępieniu alzheimerowskim” (kierownik projektu: A. Domagała; 39. konkurs projektów badawczych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, NN104 155339). Artykuł ten stanowi drugą część opracowania dotyczącego możliwości językowych pacjentów z odniesieniem do różnych rodzajów opisu (postaci, wnętrza, sytuacji) w aspekcie makro- i superstruktury tekstu (w pierwszej części opracowania zaprezentowano wyniki analiz odnoszące się do umiarkowanej fazy otępienia – Domagała 2018). W tej części w analogiczny sposób (przy wyborze tych samych zjawisk i zakresu ich analizy co uprzednio w przypadku pacjentów z otępieniem umiarkowanym) unaoczniono ujawniające się stosunkowo wcześnie trudności z określaniem tematu wypowiedzi (najczęściej w przypadku opisu sytuacji, najrzadziej w przypadku opisu miejsca), wskazywanie przez pacjentów na własną niekompetencję, własne ograniczenia, niemożność sprostania wymaganiom związanym z konstruowaniem wypowiedzi w aspekcie makrostrukturalnym (najczęściej w przypadku opisu sytuacji, nieco rzadziej w przypadku opisu miejsca i opisu osób), manifestujące się w niektórych wypowiedziach znaczące trudności w aspekcie superstrukturalnym (najczęściej w przypadku opisu osób).

EN

The paper presents difficulties in linguistic communication in Alzheimer’s patients (in the moderate stage dementia) on the basis of empirical studies concerning description as a form of spoken utterance, conducted in a 60-person group as part of the research project ‘Narrative and Its Disorders in the Course of Alzheimer’s Disease. The Scale of Narrative Skills as a Diagnostic Technique in Alzheimer’s Dementia (project manager: Dr Aneta Domagała; the 39th Competition of Ministry of Science and Higher Education for research projects NN10415339). The present article is the second part of the study on the linguistic abilities of patients with regard to different kinds of description (of persons, interiors, situations) from the angle of the macro- and superstructure of text (Part One of the study presented the results of analyses concerning the moderate stage of dementia – Domagała 2018). The present part, analogously (having selected the same phenomena and scopes of their analyses as previously in the cases of patients with moderate dementia) demonstrates difficulties with defining the subject of utterances that manifest themselves comparatively early (most often in the case of descriptions of situations, least often in the case of descriptions of interiors), showing their incompetence by the patients themselves, their own limitations, inability to meet the requirements related to utterance building from the macrostructural perspective (most often in the case of descriptions of situations, less frequently in the case of descriptions of interiors and descriptions of persons), significant difficulties manifested in some utterances from the superstructural angle (most often in the case of descriptions of persons).

10

Strategie deskrypcyjne w Jana z Szamotuł Kazaniach o Maryi Pannie Czystej

72%

Matusiak-Kempa I., Przybyszewski S.

Prace Językoznawcze

|

2014

|

issue 16/4

81-88

EN

The article presents strategies in describing Our Lady in the 16th century text of sermon attributed to Jan of Szamotuły, commonly called Paterek. The description of Mother of God reveals the medieval views on aesthetic issues and shows the common way of thinking about the canons of beauty. The description is performed on the basis of both the theological truths and existing stereotypes. The rhetorical strength of the sermon is enhanced by appealing to religious authorities and to the Bible.

11

Singularity, Form, and Structure: When Metaphysics Helps in Describing a Volume of Being

72%

Piette A.

Stan Rzeczy

|

2022

|

issue 1(22) Powrót metafizyki

155-169

EN

In the form of a short essay, this paper questions the conditions for describing the human individual as an entity with its own contour. The author criticises the classical expressions of social anthropology, whose observations and descriptions tend to dilute the human being. The author turns to Parmenides, Aristotle, and the mathematician René Thom to find grounds for describing the human being as a singular entity. On the other hand, in the notion of a volume of being, he finds a decisive lever allowing him to synthesise his theoretical proposal.

PL

Artykuł skonstruowany w formie krótkiego eseju stawia pytania o uwarunkowania opisów jednostki ludzkiej jako podmiotu o wyraźnym kształcie. Krytykuje klasyczne sformułowania antropologii społecznej, które zwyczajowo rozmywają człowieka w swoich obserwacjach i opisach. Autor przywołuje myśli Parmenidesa, Arystotelesa i matematyka Renégo Thoma, aby znaleźć podstawy do opisu człowieka jako pojedynczej jednostki. Zarazem w pojęciu objętości bycia znajduje klucz pozwalający mu na syntezę jego propozycji teoretycznej.

12

Ekfraza konotacyjna: „Batszeba” Rembrandta w ujęciu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

72%

Słodczyk R.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2018

|

vol. 39

|

issue 1

155-170

PL

W artykule Ekfraza konotacyjna: Batszeba Rembrandta w ujęciu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w centrum uwagi znajduje się problem opisu dzieła sztuki w eseju. Punktem wyjścia do analizy i interpretacji deskrypcji artefaktu, tj. Batszeby Rembrandta, jest przybliżenie go z perspektywy historii sztuki. W dalszej części tekst skupia się na werbalnej relacji o obrazie, jaką przynosi esej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego Rembrandt w miniaturze. Celem jest przedstawienie konkretnej realizacji formy ekfrazy, a także wskazanie na charakterystyczny tryb widzenia dzieła i pisania o nim – tak w warstwie treściowej, jak językowej. Na końcu pojawia się (wraz z uzasadnieniem) propozycja nazwania omawianego przykładu ekfrazą konotacyjną.

EN

The article “Connotational Ekphrasis: Rembrand’s Bathsheba in the Interpretation of Gustaw Gerling-Grudziński” focuses on the issue of describing a work of art in an essay. As a starting point for the analysis and interpretation of an artefact, the paper brings closer the very work of art, i.e. Rembrandt’s Bathsheba, from the perspective of art history. Next, the text discusses the verbal account of the painting put forward by Gustaw Herling-Grudziński in his essay “Rembrandt in a Miniature”. The aim is to present a concrete realization of ekphrasis and a characteristic mode of perceiving and writing about a work of art – both at the level of content and at the level of language. Finally, it is proposed to label the discussed example ‘connotational ekphrasis’.

13

Opis przeniesienia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej z Jerozolimy na Jasną Górę

72%

Szafraniec S.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1960

|

vol. 1

|

issue 2

196-204

EN

-

14

“Justifying description” in Zygmunt Haupt’s works

58%

Mizerkiewicz T.

Forum Poetyki

|

2023

|

issue 31

EN

This article discusses the problem of description in the works of Zygmunt Haupt in the wider context of the contemporary “descriptive turn” in literary studies. First, early critical readings and reviews of Haupt’s exceptional descriptions, which the writer included in his stories even though he acknowledged a crisis of mimesis in literature, are discussed. Indeed, Haupt made a conscious effort to “justify description,” which played an important role in his works, as Jerzy Stempowski noticed, either as part of a comprehensive vision of the outside world with tentatively invokes philosophical justifications or in moments during which Haupt’s characters come into contact with reality in and through accidental openings or “windows.” The article discusses these two respective methods of justifying description, drawing on speculative realism as well as the philosophy of Kazimierz Twardowski, which inspires the contemporary advocates of new philosophical realisms.

PL

Artykuł omawia problematykę opisu w twórczości Zygmunta Haupta z wykorzystaniem inspiracji płynących ze strony współczesnego „zwrotu deskryptywnego” w literaturoznawstwie. Przypomniane zostały wczesne diagnozy krytyki literackiej wskazującej na wyjątkową wartość opisów Haupta, które pisarz włączał do swych opowiadań, mimo iż zdawał sobie sprawę z kryzysu zdolności mimetycznych literatury. Świadomie podejmował przy tym wysiłek „usprawiedliwiania opisu”, który pojawiał się u niego, jak zauważył Jerzy Stempowski, albo jako część całościowej wizji świata zewnętrznego z przywoływanymi próbnie uzasadnieniami filozoficznymi, albo jako element zdarzających się bohaterom opowiadań Haupta chwilom styku z realnością dostępną w znalezionych przypadkiem ramach lub „prześwitach”. Artykuł omawia kolejno te dwie metody uzasadniania części deskryptywnych, wykorzystane zostały przy tym pojęcia realizmu spekulatywnego, a także filozofii Kazimierza Twardowskiego, z której korzystają rzecznicy nowych form realizmu we współczesnej filozofii.

15

“Like a tender needle through the heart” – distribution and function of detail in Andrzej Stasiuk’s descriptive strategies

58%

Paetz Z.

Forum Poetyki

|

2022

|

issue 30

EN

The paper discusses the significance and role of detail in works by Andrzej Stasiuk, considered in the context of reevaluating literary description as part of the descriptive turn. It analyzes how the distribution of presence in his texts allows to present the experience of history through sensually experiencing spatial relations expressed through descriptive strategies based on describing history preserved in things – strategies stemming from the awareness of accumulation of time.

PL

Artykuł stanowi próbę określenia wagi i roli detalu w prozie Andrzeja Stasiuka, rozpatrywanego w kontekście zogniskowanych wokół zwrotu deskryptywnego działań na rzecz rewaloryzacji kategorii opisu literackiego. Bada, w jaki sposób dystrybucja widzialności szczegółu w jego tekstach pozwala na przedstawienie doświadczenia dziejów poprzez cieleśnie odczuwane relacje przestrzenne wyrażane za pomocą wypływających ze świadomości akumulacji czasu w tym, co materialne, deskryptywnych strategii opartych na opisie historii zapisanej w rzeczach.

16

Détail, signe, tache: La représentation du corps dans le roman d’Émile Zola

58%

Rachwalska Von Rejchwald J.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 5: Neofilologia

75-90

PL

Literatura realistyczna XIX wieku, dążąc do stworzenia możliwie wiernej iluzji rzeczywistości, dochodzi do granic mimesis. Szczegół, który w założeniu miał budować i uwiarygadniać l’effet de réel, z powodu nadmiaru i groteskowości użycia, prowadzącego do desemantyzacji signifié, staje się narzędziem paradoksalnym, bo nadwątlającym fundament kategorii estetycznej jaką jest realizm. Celem artykułu jest wykazanie, że w powieści Zoli, szczegół nie dewaluuje się, ale wręcz przeciwnie, staje się ważnym elementem konstruowania siatki znaczeń oraz kontrapunktem wizualno-rytmicznym. Zastosowanie zmiennej skali percepcji do portretowania ciała odrealnia obserwowane szczegóły i, ryzykownie, dla poetyki realizmu, przesuwa granice świata realnego ku niewidzialnemu. Ewokowany przez Zolę chromatyczny aspekt detali fizjonomii bohaterek (znamiona), świadczy o świadomym zamyśle konstrukcyjnym pisarza, wpisującego figuratywność w misterną konstelację znaczeń funkcjonujących zarówno w ramach cyklu Les Rougon-Macquart, jak także rezonujących z ikonicznym kontekstem epoki (G. Courbet Pogrzeb w Ornans).

EN

Realistic literature of the nineteenth century, striving to create the most faithful illusion of reality, comes to the limits of mimesis. The detail, which was supposed to build and give credibility to l’effet de réel, because of the excess and grotesqueness of use leading to signifié deterioration, becomes a paradoxical tool, because it undermines the foundation of the aesthetic category of realism. The aim of the article is to show that in Zola's novel, the detail does not devaluate, but on the contrary, it becomes an important element in constructing a network of meanings and a visual and rhythmic counterpoint. The use of the variable scale of perception for portraying the body detracts from the observed details and in a risky manner, for the poetics of realism, pushes the boundaries of the real world towards the invisible. The chromatic aspect of detail of the heroine’s physiognomy (signs) evidenced by Zola, testifies to the writer's intentionally constructing figurativeness into an elaborate constellation of meanings functioning both within the Les Rougon-Macquart cycle and resonating with the iconic context of the era (Courbet's painting Burial in Ornans).

FR

La littérature réaliste du XIXe siècle, qui s’évertue à produire une illusion fidèle de la réalité, se heurte aux limites de la mimésis. Le détail, ce fétiche réaliste, à cause de son omniprésence qui épuise le signifié, devient un outil paradoxal, corroborant les assises de l’école réaliste. Pourtant, le détail garde toute sa fragile pertinence dans le roman zolien, contribuant à créer des réseaux sémantiques, visuels et rythmiques. Les signes cutanés qui tachent de noir les visages de personnages féminins, source d’ambiguïtés signifiantes, ne sont des détails ni futiles ni inutiles, mais des unités de sens pluriels (noir/néant/abîme) qui transcendent le cadre du système romanesque, afin de mettre en résonance leur « ardeur sombre » avec le contexte iconique de l`époque (Courbet, L’enterrement à Ornans).

17

Nie wiem… Nie mogę naprawdę… Ja mam głowę taką, kiepską zupełnie – o zmianach w dyskursie pacjentów z otępieniem w chorobie Alzheimera

58%

Domagała A.

Logopedia

|

2021

|

vol. 50

|

issue 1

83-99

EN

The paper presents the issues of description as a form of oral utterance in Alzheimer’s patients. the research procedure was oriented towards the significant tendency in some patients for pointing unambiguously to one’s own incompetence, inability to satisfy the requirements connected with constructing an utterance (according to the notions that the subject has in this respect). the empirical material comprises utterances in the form of description – speech samples collected in individual testing of 120 patients with mild and moderate stages of dementia in Alzheimer’s disease. Depending on the type of description (here: descriptions of persons, description of interiors, description of situations) the problem occurred in 39-47 percent of the subjects, and was one of the most frequent undesirable behaviors in terms of the macrostructure of the description. In some subjects it was behavior with heightened intensity, which can make it a distinguishing characteristic of their discourse. the analyzed behaviors make it possible to identify persons with dementia as interaction participants trying to cope with problems with utterance production and at the same time - at least partially – sensing their limitations, signaling them to their interlocutors, and seeking understanding; an incompetent speaker gives him/herself the right not to hide his/her difficulties.

PL

Artykuł poświęcony jest problemom w zakresie realizacji wypowiedzi ustnych ujawnianym przez osoby z otępieniem w chorobie Alzheimera. Postępowanie badawcze ukierunkowano na znamienne dla części pacjentów wskazywanie w toku wypowiedzi, w sposób jednoznaczny, na własną niekompetencję, na niemożność sprostania wymaganiom związanym z konstruowaniem tekstu (wedle wyobrażeń, jakie ma w tym względzie badany). Materiał empiryczny stanowią wypowiedzi w formie opisu – próbki mowy zgromadzone w badaniach indywidualnych 120 osób w łagodnym i umiarkowanym stadium otępienia w chorobie Alzheimera. W zależności od rodzaju opisu (tu: opis postaci, opis miejsca, opis sytuacji) problem występował u 39–47% badanych, był jednym z najczęstszych zachowań niepożądanych w aspekcie makrostruktury opisu. U części badanych był zachowaniem o zwiększonym nasileniu, co może czynić go wyróżnikiem ich dyskursu. Analizowane zachowania pozwalają rozpoznać osoby z otępieniem jako uczestników interakcji borykających się z problemami z realizacją wypowiedzi i jednocześnie – przynajmniej częściowo – wyczuwających własne ograniczenia, sygnalizujących je współrozmówcom, szukających zrozumienia; niekompetentny mówca daje sobie prawo do nieskrywania własnych trudności.

18

Sopravvivere al cataclisma: il Sud d’Italia dopo il sisma del 1783 nei racconti di viaggio del Grand Tour

58%

Tylusińska-Kowalska A., Tylusińska-Kowalska A.

Kwartalnik Neofilologiczny

|

2018

|

issue 4

19

Ocena sprawności językowej, komunikacyjnej i grafomotorycznej na przykładzie opisu. Studium przypadku ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim

58%

Jęczeń U., Rękawek O.

Logopaedica Lodziensia

|

2023

|

issue 7

49-66

EN

The article is devoted to the issues of description as a form of spoken and written utterance as exemplified by the utterances/texts of a mildly intellectually disabled school student. The written utterance was assessed based on the graphomotor profile, assessment of the lexical resource and the evaluation of the structure of the utterance. The spoken utterance was analysed based on the realization of such procedures as generalization of events, spatiality, the ability to present, and atemporality. The results of the studies confirm the reduced ability of mildly intellectually disabled students to use description both in the oral and written form. Deficiencies in the realisation of individual utterances result not only from the state of intellectual disability, which restricts the development of an individual’s linguistic and communicative skills, but also from many other determinants.

PL

Niniejszy artykuł poświęcony jest problematyce opisu jako formy wypowiedzi mówionej i pisanej na przykładzie wypowiedzi/tekstów jednego ucznia z niepełnosprawnością w stopniu lekkim. Została w nim przeprowadzona ocena wypowiedzi pisanej na podstawie profilu grafomotorycznego, ocena zasobu leksykalnego oraz ocena struktury wypowiedzi. Analiza wypowiedzi mówionej oparta została na realizacji takich procedur, jak generalizacja zdarzeń, przestrzenność, prezentatywność, atemporalność. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdzają obniżoną sprawność ucznia z niepełnosprawnością umysłową w stopniu lekkim w posługiwaniu się opisem zarówno w formie ustnej, jak i pisanej. Niedostatki w realizacji poszczególnych wypowiedzi wynikają ze stanu niepełnosprawności intelektualnej, która ogranicza rozwój sprawności językowych i komunikacyjnych jednostki, ale też wielu innych uwarunkowań.

20

Совершенствование методики обучения творческой письменной речи на основе жанрового подхода

58%

Тозик О. В.

Linguodidactica

|

2016

|

vol. 20

PL

Twórcza mowa pisana jest rozpatrywana jako rodzaj działalności językowej przyczyniającej się do rozwoju wyobraźni, myślenia twórczego, niezależności, realizacji potencjału osobowego. W artykule przedstawione są cechy opisu, narracji i argumentacji jako funkcjonalnosemantycznych rodzajów w mowie pisanej w gatunkach eseju i wypracowania. Uzasadniona jest aktualność nauki rozumowania jako środku intensyfikacji procesu edukacyjnego dzięki integracji w rozważaniach istniejących cech opisu i narracji.

EN

Creative writing is described as a parole, which develops imagination, creative thinking, self-sufficiency and potential realization. The peculiarities of descriptive, narrative and argumentative types of writing as functional and semantic speech types in genres of essay and composition are considered. Argumentative speech is proved as an effective means of intensifying of educational process on the development of creative writing technique at the expense of integration of the essential peculiarities of narration and description.

Refine search results

Wybrane aspekty narracyjne charakteryzowania postaci w szkole

Bramy przyszłości u Verne’a. Rozwijanie umiejętności opisu przedmiotu

W obronie literackich opisów przyrody

Complessità linguistica e testuale in alcune descrizioni scritte da apprendenti d’italiano di livello intermedio

Зрение как литературно-культурный код в жанре путешествия русского сентиментализма (А.Н. Радищев — Н.М. Карамзин)

Szarek komośnik (Asproparthenis punctiventris (Germ.), nowe zagrożenie dla upraw buraka w Polsce

Jak pacjenci z chorobą Alzheimera opisują osoby, miejsca i sytuacje? Charakterystyka trudności w zakresie komunikacji językowej w umiarkowanej fazie otępienia

Case study (studium przypadku)

Jak pacjenci z chorobą Alzheimera opisują osoby, miejsca i sytuacje? Charakterystyka trudności w zakresie komunikacji językowej w łagodnej fazie otępienia

Strategie deskrypcyjne w Jana z Szamotuł Kazaniach o Maryi Pannie Czystej

Singularity, Form, and Structure: When Metaphysics Helps in Describing a Volume of Being

Ekfraza konotacyjna: „Batszeba” Rembrandta w ujęciu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

Opis przeniesienia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej z Jerozolimy na Jasną Górę

“Justifying description” in Zygmunt Haupt’s works

“Like a tender needle through the heart” – distribution and function of detail in Andrzej Stasiuk’s descriptive strategies

Détail, signe, tache: La représentation du corps dans le roman d’Émile Zola

Nie wiem… Nie mogę naprawdę… Ja mam głowę taką, kiepską zupełnie – o zmianach w dyskursie pacjentów z otępieniem w chorobie Alzheimera

Sopravvivere al cataclisma: il Sud d’Italia dopo il sisma del 1783 nei racconti di viaggio del Grand Tour

Ocena sprawności językowej, komunikacyjnej i grafomotorycznej na przykładzie opisu. Studium przypadku ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim

Совершенствование методики обучения творческой письменной речи на основе жанрового подхода