Search results

1

Myśl pedagogiczna w prawosławnych drukach XVI–XVII wieku w metropolii kijowskiej – wybrane przykłady

100%

Nowak A.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2020

|

vol. Dzieci w kulturze duchowej Prawosławia

|

issue 11

77-88

EN

Orthodox education and printing developed in the Kyiv Metropolitanate in the second half of the 16th century. Educational centers that were established at that time needed educated human resources and books that could become the basis of education. At that time the role of a textbook played Church books (psalters, orologions, oktoechos), which became multifunctional already in the Middle Ages and also first printed primers and grammars, containing carefully selected excerpts, e.g. from Holy Scripture and other religious books. The analysis of the pedagogical content that accompanied the editions of school and church books in the form of a paratext shows that the first stage of educating children, as in old Christian times, involved the transfer of knowledge and skills, and at the same time – shaping of piety. Therefore, most of the comments in the form of preface, letters of dedication and other additional elements were addressed to educators, parents, mainly fathers, and served as a guide through the book, indicating the material contained therein, its function, purpose, use (e.g. order of books) and possible impact on young student.

2

Funkcja paratekstu w prozie retorycznej (na przykładzie pism Jana Śniadeckiego)

86%

Smoleń-Wawrzusiszyn M.

Facta Simonidis

|

2008

|

vol. 1

|

issue 1

303-312

EN

The paratextuality is one of the transtextual relations distinguished in Gerard Genette’s typology. This relation is considered to be one of the most privileged area of pragmatic dimension of the work and its infl uence on the reader. According to Genette’s theory, paratexts are thought to be texts which surround a central text, i.e. titles, subtitles, intertitles, introductions, prefaces, editorial remarks etc. The article undertakes problems concerning functions of paratextual elements in the rhetorical prose as oriented to infl uence persuasively. As the research material there are taken journalistic writings and orations (i.e. applied rhetorical prose) of Jan Śniadecki – an outstanding representative of intellectual and cultural life at the turn of eighteenth and nineteenth centuries. The analyzed paratextual units of texts (titles, subtitles, intertitles, and prefaces) enabled to observe that those units make a signifi cant space in constructing rhetorical utterances – they introduce the reader into an atmosphere of rhetorical persuasion, and announce a tone and quality of discourse (polemicity, instructiveness, emotionality, and suggestiveness), as well as they signal persuasive strategies chosen by the author to realize aims of his utterances (e.g. self-creation of the sender through a topos of modesty, arguments appealing to experience and attitude of care).

PL

Paratekstualność jest jednym z typów relacji transtekstualnych wyróżnionych w typologii Gerarda Genette’a. Jest to relacja uważana za jedno z najbardziej uprzywilejowanych obszarów pragmatycznego wymiaru dzieła, to jest jego oddziaływania na czytelnika. Zgodnie z koncepcją Genette’a za paratekst uważane są składniki okalające tekst właściwy, a więc tytuły, podtytuły, śródtytuły, wstępy, przedmowy, posłowia, uwagi od wydawcy itd. W artykule podjęta została problematyka funkcji elementów paratekstowych w prozie retorycznej, ukierunkowanej na oddziaływanie perswazyjne. Materiał badawczy stanowią pisma publicystyczne i oracje (czyli retoryczna proza użytkowa) jednego z najwybitniejszych przedstawicieli życia umysłowego i kulturalnego przełomu XVIII i XIX wieku – Jana Śniadeckiego. Poddane analizie jednostki paratekstowe tekstów tego autora (tytuły, podtytuły, śródtytuły oraz przedmowy) pozwoliły na obserwację, że jednostki te są znaczącą przestrzenią w konstrukcji wypowiedzi retorycznej – wprowadzają odbiorcę w atmosferę retorycznego perswadowania, zapowiadają ton i jakość dyskursu (polemiczność, dyrektywność, emocjonalność i sugestywność) oraz sygnalizują strategie (mechanizmy) perswazyjne obrane przez autora do realizacji celów swoich wystąpień (np. autokreację nadawcy poprzez topos skromności, argumenty odwołujące się do doświadczenia i postawy troski).

3

Funkcja paratekstu w prozie retorycznej (na przykładzie pism Jana Śniadeckiego)

86%

Smoleń-Wawrzusiszyn M.

Facta Simonidis

|

2008

|

issue 1

303-312

PL

Paratekstualność jest jednym z typów relacji transtekstualnych wyróżnionych w typologii Gerarda Genette’a. Jest to relacja uważana za jedno z najbardziej uprzywilejowanych obszarów pragmatycznego wymiaru dzieła, to jest jego oddziaływania na czytelnika. Zgodnie z koncepcją Genette`a za paratekst uważane są składniki okalające tekst właściwy, a więc tytuły, podtytuły, śródtytuły, wstępy, przedmowy, posłowia, uwagi od wydawcy itd. W artykule podjęta została problematyka funkcji elementów paratekstowych w prozie retorycznej, ukierunkowanej na oddziaływanie perswazyjne. Materiał badawczy stanowią pisma publicystyczne i oracje (czyli retoryczna proza użytkowa) jednego z najwybitniejszych przedstawicieli życia umysłowego i kulturalnego przełomu XVIII i XIX wieku – Jana Śniadeckiego. Poddane analizie jednostki paratekstowe tekstów tego autora (tytuły, podtytuły, śródtytuły oraz przedmowy) pozwoliły na obserwację, że jednostki te są znaczącą przestrzenią w konstrukcji wypowiedzi retorycznej – wprowadzają odbiorcę w atmosferę retorycznego perswadowania, zapowiadają ton i jakość dyskursu (polemiczność, dyrektywność, emocjonalność i sugestywność) oraz sygnalizują strategie (mechanizmy) perswazyjne obrane przez autora do realizacji celów swoich wystąpień (np. autokreację nadawcy poprzez topos skromności, argumenty odwołujące się do doświadczenia i postawy troski).

XX

The paratextuality is one of the transtextual relations distinguished in Gerard Genette’s typology. This relation is considered to be one of the most privileged area of pragmatic dimension of the work and its infl uence on the reader. According to Genette’s theory, paratexts are thought to be texts which surround a central text, i.e. titles, subtitles, intertitles, introductions, prefaces, editorial remarks etc. The article undertakes problems concerning functions of paratextual elements in the rhetorical prose as oriented to infl uence persuasively. As the research material there are taken journalistic writings and orations (i.e. applied rhetorical prose) of Jan Śniadecki – an outstanding representative of intellectual and cultural life at the turn of eighteenth and nineteenth centuries. The analyzed paratextual units of texts (titles, subtitles, intertitles, and prefaces) enabled to observe that those units make a signifi cant space in constructing rhetorical utterances – they introduce the reader into an atmosphere of rhetorical persuasion, and announce a tone and quality of discourse (polemicity, instructiveness, emotionality, and suggestiveness), as well as they signal persuasive strategies chosen by the author to realize aims of his utterances (e.g. self-creation of the sender through a topos of modesty, arguments appealing to experience and attitude of care).

4

O podpisach pod materiałami wizualnymi z perspektywy mediolingwistycznej – próba typologii na podstawie polsko- i niemieckojęzycznej prasy codziennej

72%

Zielińska K.

Forum Lingwistyczne

|

2017

|

issue 4

31-40

EN

The captions under visual materials located in the press fit into a category, which, against the background of numerous works devoted to the variant of language used by the press, seems to be almost completely unnoticed by researchers of the language used in media. One can ask oneself at this point the question of whether this constitutes a wilful lack of attention by media linguists convinced of the sterility of captions as a potential area of study or is actually a result of a peculiar oversight. Based on the assumption that captions posted by media broadcasters under the photographs can comprise an interesting field of scientific exploration, an attempt will be made of their systematization. The captions coming from a total of six Polish-German newspapers will serve as the basis for the research material.

5

Paratekst w serii przekładowej — polskie przekłady dwóch wierszy Milivoja Slavička

72%

Wołek-San Sebastian K.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2017

|

vol. 8

|

issue 1

91-108

EN

Paratext has a considerable impact on the shaping of the way in which a literary work is open to each translation, as well as the dynamics of this openness. critical paratexts that refer to an existing translation prove that new attempts arise from the readers’ unfulfilled expectations. Peritexts, where the poetics of a given author is discussed, point out that the aesthetic value of a given work corresponds to the number of readings of that work (including translations). They also provide a justification (albeit not an indirect one) for individual translation solutions, similarly to paratexts, where the translator provides reflections on his or her own translation. on the other hand, elements of critical epitexts (i.e. reviews) oftentimes become an integral part of a new translated text in a series.

HR

Književnoj djelo je otvoreno prema svakom novom prijevodu. Paratekstovi u velikoj mjeri oblikuju vrstu i dinamičnost tog “otvorenja”. Kritički paratekstovi su dokaz da je uzrok nastojanja novih prijevoda istog dijela neispunjena očekivanja čitatelja. S druge strane paratekstovi koji govore o poetici konkretnog pisca dokazuju da postoji paralelizam između vrijednosti književnog dijela i broja njegovih interpretacija (dakle također broja prijevoda). U njima nalazimo također opravdanje posebnih traduktoloških rješenja, slično kao u paratekstovima u kojima prevoditelj objavljuje razmatranja o vlastitom prijevodu. Sastojci kritičkih epitekstova često postaju sastavni dio novog prijevoda u seriji.

6

Mountbattenowie z komunistycznej Brytanii: reakcje na prowokacyjne idee zawarte w powieści Sue Townsend Królowa i ja

72%

Skwarzyński J. A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2016

|

vol. 34

|

issue 1

EN

This article is an analysis of the survey which I conducted to obtain data necessary for my BA thesis. Its goal was to compare the reactions of the Britons and Poles to the provocative ideas presented in 1992 novel by Sue Townsend The Queen and I. The article includes comments provided by the participants, which were taken into consideration in the analysis. The results show that although the translator’s paratext is sometimes inevitable, although it may only fill the gaps in the readers’ knowledge – it will not provoke the same emotional reaction as the original.

PL

Artykuł stanowi analizę badania, które przeprowadziłem w celu zdobycia materiału potrzebnego do przygotowania mojej pracy licencjackiej. Istotą badania było porównanie reakcji Brytyjczyków i Polaków na kontrowersyjne wątki zawarte w powieści Sue Townsend Królowa i ja z 1992 roku. W tekście zawarto komentarze uczestników i odniesiono się do nich podczas analizy. Wyniki pokazują, że paratekst dodany przez tłumacza bywa niezbędny, chociaż może on jedynie wypełnić luki w wiedzy czytelnika – nie sprawi, że emocjonalne reakcje czytelnika tłumaczenia będą takie, jak reakcje czytelnika oryginału.

7

Funkcje (i konsekwencje) wybranych paratekstów w edycjach baśni Grimmowskich wydanych w latach 2000–2021. Prolegomena

72%

Kowalczyk K.

Porównania

|

2023

|

vol. 33

|

issue 1

85-105

EN

This article focuses on representative paratexts accompanying Polish language editions in fairy tales from Jacob and Wilhelm Grimms’ selection published in the Polish market in 2000-2021. On a basis of, among others, forewords, afterwords, blurbs, information included in prelims, and colophons, an attempt was made to signal research problems concerning the cultural status of Grimms' Fairy Tale emerging from paratexts. A particular attention was paid to communication strategies of editors, publishers and translators, as well as to potential receiving consequences of elements surrounding and supplementing the actual text of a tale.

PL

Artykuł koncentruje się na reprezentatywnych paratekstach towarzyszących polskojęzycznym edycjom baśni ze zbioru Jakuba i Wilhelma Grimmów wydanych na polskim rynku wydawniczym w latach 2000–2021. Na podstawie m.in. przedmów posłowi, blurbów, informacji zawartych na czwórce tytułowej, kolofonów podjęto próbę zasygnalizowania problemów badawczych, dotyczących kulturowego statusu baśni Grimmowskich, jaki wyłania się z paratekstów. Szczególną uwagę zwrócono na strategie nadawcze redaktorów, wydawców i tłumaczy oraz potencjalne odbiorcze konsekwencje elementów stanowiących obudowę i uzupełnienie tekstu właściwego baśni.

8

Frazeologiczne wykładniki humoru w tytułach współczesnych polskich komedii kryminalnych

72%

Jędrzejczak B.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2021

|

vol. 20

49-64

EN

The article contains the analysis of the usage of collocations in the titles of Polish contemporary crime comedies as a source of humour. Ways of exploiting the canonical forms of lexical units at the phraseological level were described and two main types of phraseological innovations were discerned and discussed: semantic and formal. The methodology used for description of the titles is primarily structural and amounts to determining what collocation was used or how it was modified, and why, as a result, it has a comic effect. The humour of the titles is discussed from a pragmatic perspective thereby leading to conclusions concerning mainly the persuasive and advertising function of the analyzed paratexts.

PL

Artykuł stanowi analizę użyć związków frazeologicznych w tytułach współczesnych polskich komedii kryminalnych jako źródła humoru. Przedstawiono tu sposoby eksploatowania kanonicznych postaci jednostek językowych poziomu frazeologicznego, a także wyróżniono i omówiono dwa główne typy innowacji frazeologicznych: semantyczny i formalny. Metodologia opisu tytułów ma po pierwsze charakter strukturalny i sprowadza się do ustalenia: jakie stałe połączenie wyrazowe wyzyskano lub w jaki sposób je zmodyfikowano i dlaczego w związku z tym dana jednostka językowa daje efekt humorystyczny, po drugie – rozważania na temat humoru tytułów osadzone są w perspektywie pragmatycznej, która prowadzi do wniosków dotyczących przede wszystkim perswazyjnych i reklamowych funkcji analizowanych paratekstów.

9

Gdy pisarz staje się dziennikarzem. Kilka uwag o „Gazecie Pisarzy”

72%

Ślawska M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2018

|

issue 13

149-160

EN

The article stems from a media linguistic perspective and serves as a case study for comparing the roles of a journalist and a writer. The author chose a textual experiment for that purpose, namely the 23–24 April 2016 edition of Gazeta Wyborcza, a Polish daily. On that day the paper turned into Writers’ Newspaper and was prepared in full by several dozen writers from Poland and abroad. The project’s aim was to promote reading the press and literature. The author analysed metatextual and paratextual elements along with self-commentaries regarding the project. The results show the experiment indicated the communicative specificity of the journalistic profession: the particularities of the editorial office, the importance of the topic, of character limits and fact-checking. As a communication experiment, the newspaper underlined the interactive nature of the modern-day press and its openness to the reader.

10

Tekst i paratekst: recepcija Witolda Gombrowicza u Hrvatskoj

72%

Gverić Katana P.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2017

|

vol. 8

|

issue 2

61-85

PL

Po 2000 roku liczba utworów Witolda Gombrowicza przetłumaczonych w Chorwacji nagle wzrosła, ukazało się też wiele różnorodnych tekstów dotyczących recepcji dzieł polskiego pisarza: artykułów naukowych, tekstów publicystycznych i krytycznych — wszelkiego rodzaju paratekstów. W niniejszym artykule skoncentrowano się na związku pomiędzy tekstem literackim a paratekstem w kulturze docelowej, ich współzależności i wpływie, jaki wywarły na odbiór dzieła Witkacego i percepcję autora. Przeanalizowano także czynniki powodujące jego rosnącą obecność w chorwackim dyskursie kulturowym.

EN

From the year 2000 onwards, the number of works by Witold gombrowicz translated into croatian has decisively increased. The above is followed by a plethora of critical articles: features, commentaries, reviews, academic research articles, etc. The present article focuses on the issue of correspondence between the literary text and its paratext(s) in the target language culture, their potential interdependence, and their consequent impact on the reception of gombrowicz’s work and the writer’s image. The analysis considers the factors contributing to gombrowicz’s growing presence in croatian cultural discourse.

11

Grunt to historia? Vicente Luis Mora i jego "Centroeuropa" (2020) jako metapowieść intrahistoryczna

72%

Eloy Cichocka M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2023

|

vol. 23

383-403

EN

The purpose of the essay is to introduce the figure of a contemporary Spanish author, Vicente Luis Mora, and his novel Centroeuropa to the Polish literary researchers, as well as to analyze the special character of this novel in terms of reading agreement and the most adequate terminology concerning the literary genre, to which it belongs, based on the form of typological characteristics of a novel that includes ten essential points: paratext, plot, narration, time structure, poetics, the question of mimesis, the loyalty of history towards History, metatextuality, ideological character and the strategies used by the author. On the basis of these reflections it can be concluded that Centroeuropa by Vicente Luis Mora is a metanovel about a man who is looking for his way in a breakthrough moment in the history of Europe, between the 18th and 19th century, in the declining feudal‑absolutist Prussia and the emerging liberal‑capitalist Prussia, in the embryonic society, where economic and political norms haven’t been fully constructed yet and women are not full‑fledged members of society. Centroeuropa is a multi‑dimensional novel inspired by the past of Central Europe, but – above all – a metanovel about writing and its servitude.

12

Intertekst – paratekst – przekład. Lektura nadobowiązkowa Borisa Akunina i jej polskie tłumaczenie

71%

Kaźmierczak M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica

|

2016

|

issue 9

127-141

EN

The paper discusses a peculiar way of dialoguing with tradition, namely by way of intertitles, as is the case in Boris Akunin’s novel Vneklassnoye chtenie (Extracurricular Reading). The effectiveness of the dialogue is also measured in intercultural perspective, based on the Polish translation by Ewa Rojewska-Olejarczuk.

PL

Artykuł omawia szczególny sposób dialogowania z tradycją – przy pomocy tytułów rozdziałów. Zjawisko to rozpatrywane jest na materiale powieści Borisa Akunina Внеклассное чтение (Lektura nadobowiązkowa). Autorka bada uwarunkowania tego dialogu w sytuacji przekładu, sięgając do polskiego tłumaczenia Ewy Rojewskiej-Olejarczuk.

13

Wartość komentarza w przekładzie (na przykładzie literatury słoweńskiej)

58%

Gawlak M.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2017

|

vol. 8

|

issue 1

57-69

EN

The article deals with the role of comment (as a kind of paratext), which gains a particular status in translation, becoming an additional medium between the author/translator/editor and the primary text and the secondary recipient as well as their cultural universe. This seems important because the translated text is to function in a new environment, a new cultural space; it is supposed to find its way to a new audience, and thus this type of expressions “support” translation in its most important role of a link in cross-cultural communication. The role, nature, and importance of paratext-comments (introductions, prefaces, postscripts) have been examined in the context of translations of Slovenian literature in Poland basing on selected examples. Both the comments of experts-researchers, as well as interpreters themselves, have been taken into consideration. The author notes that, from the ethical point of view, a commentary becomes contributive to the slow process of the recipient realizing the presence of an interpreter and inter-subjective nature of translation, extracts the unfamiliar categories of perception and understanding of the world, brings them closer, making the gesture of seeking “imagined communities”.

SR

Članek obravnava vlogo komentarja (kot vrsto parateksta), ki pridobi svojevrsten status v prevodu, tako da postane dodatna oblika posredovanja med avtorjem / prevajalcem / založnikom in izvirnim besedilom ter naslovnikom prevoda in njegovim kulturnim univerzumom. To se zdi pomembno, saj naj bi prevedeno besedilo zaživelo v novem okolju in kulturnem prostoru, našlo naj bi pot do novega občinstva, torej taka vrsta izraza “podpira” prevod v njegovi verjetno najbolj pomembni vlogi posrednika v medkulturni komunikaciji. vloga, značaj in pomen paratekstov-komentarjev (uvodov, predgovorov, pripisov) so bili proučevani v okviru prevodov slovenske literature na Poljskem, in sicer na podlagi izbranih primerov. Upoštevani so bili komentarji tako raziskovalcev-strokovnjakov kot tudi samih prevajalcev. avtorica ugotavlja, da komentar v etičnem pogledu prispeva k počasnemu procesu uzaveščenja naslovnika o prevajalčevi prisotnosti in intersubjektivnega značaja prevoda, pridobiva neznane kategorije dojemanja in razumevanja sveta, jih približuje, s tem pa išče “pojmovno skupnost” (“imagined commu- nities”).

14

Dlaczego Tushman jest śmieszny? Polska wersja powieści dla młodzieży pt. „Wonder” R. J. Palacio jako przykład uczciwego tłumaczenia

58%

Skwarzyński J.

Acta Humana

|

2017

|

vol. 8

EN

Fair translation is one that results in producing a target text that is likely to evoke a reaction similar to that elicited by the source text among its readers. The translator’s goal is to provide the readers of the translated version with the stimuli as close to that of the original as possible. To ensure that, the translator must be free to use every solution they find appropriate on micro- and macrolevel. Olejniczak-Skarsgård’s Polish translation of the young adult novel Wonder by R.J. Palacio is a good example of such rendition. A number of translation challenges was dealt with by very diverse translation strategies. Combining approaches resulted in a readable target text that has the potential to provoke the same reaction as the original. This analysis can be followed by empirical studies regarding young readers’ reception of paratextual additions.

PL

Uczciwe tłumaczenie to takie, którego rezultatem jest tekst docelowy wywołujący u czytelników reakcję zbliżoną do tej powodowanej przez tekst wyjściowy. By temu podołać, tłumacz musi mieć możliwość wykorzystania dowolnych rozwiązań translacyjnych na poziomie jednostkowym i całościowym. Polskie tłumaczenie powieści dla młodzieży Wonder autorstwa R.J. Palacio opracowane przez Marię Olejniczak-Skarsgård jest tego dobrym przykładem. Pojawiające się w niej problemy translacyjne zostały rozwiązane dzięki różnym strategiom. Dzięki połączeniu rozmaitych rozwiązań powstał czytelny przekład, który daje możliwość zareagowania na opowieść i jej elementy tak jak czytelnicy oryginału. Przeprowadzona analiza daje podstawy do badań empirycznych dotyczących stosunku młodych odbiorców do paratekstów.

15

Paratekst w służbie propagandy Wprowadzenia w przekładach literatury pięknej na język polski i czeski w latach 50. XX wieku

58%

Królak Joanna K.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2017

|

vol. 8

|

issue 1

159-177

EN

Článek se pokouší nastínit cíle propagandy v předmluvách překládané české literatury do polštiny a polské do češtiny v 50.letech. Prezentován je zde dopad tehdejší kulturní politiky na výběr literatury považované za hodnou překladu a předmluvy k překládaným dílům, které museli být jejich nedílnou součástí. Je zde popsána dominantní strategie manipulace s životopisy a tvorbou takových spisovatelů, jako jsou Božena Němcová, Jan Neruda, Alois Jirásek a Adam Mickiewicz.

16

Культурний синкретизм як форма реалізації ідеї діалогу та гармонії в поетичній творчості київських неокласиків

51%

Siryk L.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 7: Słowianoznawstwo

113-131

PL

Przedmiotem rozważań jest odniesienie się neoklasyków kijowskich do wielu obcych źródeł kulturowych. Artykuł jest próbą udowodnienia tezy, że synkretyzm kulturowy, tj. organiczne połączenie w tekstach artystycznych elementów różnego pochodzenia, stanowi swoistą formę wyrażenia idei dialogu i harmonii różnorodności w jedności. Tezę uzasadniono na podstawie poezji neoklasycznej poprzez analizę wielokulturowości na różnych poziomach tekstu (od słów obcego pochodzenia do tytułów utworów, motto, nazwisk itp.), poprzez badania intertekstualne. Wyjaśniono semantykę, genezę, sposoby wykorzystania i symbolikę inkorporowanych elementów oraz ich funkcję w kształtowaniu idei utworu. Ukazano rolę twórczej strategii „gry” obcym tekstem, którego elementy jako tzw. interteksty występują w poezji. Wzięto również pod uwagę funkcję przypisów jako jednego z rodzajów paratekstów. Badanie synkretyzmu kulturowego odsłania integrującą istotę kultury, odsyła do źródeł klasyki europejskiej, aktualizując ich ponadczasową aksjologię, a także ujawnia preferowany przez neoklasyków humanistyczny system wartości. Zdaniem autorki synkretyzm kulturowy w sposób immanentny akcentuje ideę równouprawnienia związków międzykulturowych, a także stanowi konceptualny model komunikacji, której podstawowymi kategoriami są dialog, solidarność, harmonia różnorodności, tolerancja Innego. Model ten ma praktyczną wartość nie tylko w zakresie sztuki, ale również w sferze społecznej i stosunków międzynarodowych.

RU

Предметом исследования является творчество украинских неоклассиков в аспекте обращения к различным иностранным культурным источникам. В статье делается попытка доказать тезис, что культурный синкретизм, то есть органическое соединение в художественных текстах элементов различного происхождения, представляет собой своеобразную форму выражения идеи диалога и гармонии разнородностей в единстве одного целого. Доказательство данного тезиса осуществляется на материале неоклассической поэзии с применением интертекстуального анализа и интерпретации многокультурности нa разных уровнях текста (oт слов иностранного происхождения дo названий произведений, эпиграфов, фамилий и т.д.). Выясняется семантика, генезис, способы использования и символика инкорпорированных элементов, а также их функция в формировании контекста и идеи произведения. Показывается роль творческой стратегии «игры» чужим текстом, элементы которой (т.е. так называемые „интертексты”), выступают в поэзии. Кроме того, рассматривается функция примечаний и комментариев как одного из видов паратекстов. Исследование культурного синкретизма показывает интегрирующую сущность культуры, направляет к источникам европейской классики, актуализирует их важную во все времена аксиологию, а также открывает гуманистическую систему ценностей, которую предпочитали украинские неоклассики. По мнению автора, культурный синкретизм имманентным способом акцентирует идею равноправности межкультурных связей, а также является концептуальной моделью коммуникации, для которой характерны такие важные категории, как диалог, солидарность, гармония разнородностей, толерантность Иного. Данная модель имеет практическую ценность не только в области художественного творчества, но также в общественной сфере и в сфере международных отношений.

EN

This article concerns itself with the way(s) the Kiev neo-classicists school treated many cultural sources of foreign origin. The essay argues that cultural syncretism, defined as organic blending – in artistic texts – of separate elements, constitutes a specific form of expression through which to render the idea of dialogue and harmony of diversities. This is exemplified by Neo-classical poetry analyzed with regard to multicultural elements existing on various levels of the text (foreign words, the works’ titles; mottoes, names etc.) and by intertextual analysis. The article discusses semantics, origin, ways of deployment and symbolism of incorporated elements as well as their function in determining the meaning(s) of the text. It also demonstrates the role of creative strategy of ‘playing’ with a different text, introduced into poetry as intertext. This study takes into consideration the function of footnotes as one type of paratexts. An examination of cultural syncretism indicates an integrating role of culture and a system of humanist values the Neo-classicists promoted, simultaneously referring to European classics and updating their universal values. The author claims that cultural syncretism – in an immanent way – stresses the idea of equality of intercultural relationships and also constitutes a conceptual model of communication whose basic categories are represented by dialogue, tolerance, harmony and solidarity. This model’s practical value lies not only in the realm of art, but also in the social sphere and international relationships.

17

Hermann Lenz und der Eugen Rapp-Zyklus als Narrativierung des literarischen Feldes der Bundesrepublik?

51%

Voß T.

Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

|

2021

111-129

PL

Choć Hegel w swych wykładach z estetyki pisał już na początku XIX w. – w związku z powszechną merkantylizacją i urynkowieniem kultury – o śmierci sztuki, twórczynie i twórcy przetrwali na szczęście do dziś dnia. Parateksty i wywiady świadczą o próbach utwierdzenia swojej autorskiej pozycji. Nawet w uwarunkowaniach postrukturalistycznych, postsubjektywnych i postprawdy chodzi o przyciąganie uwagi poprzez autoprezentację w przestrzeni publicznej i gromadzenie kapitału symbolicznego, ewentualnie kształtowanie tych procesów w toku narracji – na potrzeby rynku (sztuki) lub po prostu jedynie dla siebie. W tym kontekście rodzi się również refleksja na temat pola literackiego oraz tworzy narracja o nim i o produkcji literackiej. Artykuł prezentuje ten fenomen na przykładzie powieści HERMANNA LENZA. Dzięki konfrontacji z życiem literackim udało się LENZOWI ożywić autonomiczność i świadomość autorskości.

EN

Faced with the omnipresent economization and market regulation of the artistic field, Hegel had already discussed the death of art in the early 19th century in his Vorlesungen über die Ästhetik; yet the artist was hardly dead, and remains alive today. Paratexts and interviews show artists’ attempts at self-creation – in many contexts, including post-structural, post-subjective and post-factual. The goal is to attract attention through self-presentation in public and gathering symbolic capital – for the sake of the market, or the artist himself, alternatively to transform these processes into semi-fictional narratives. The fact that reflection is always present in the literary sphere is analyzed in HERMANN LENZ’S novels revolving around the literary business. By confronting literary life, LENZ was able to reanimate the sense of autonomy and awareness of authorship.

DE

Mag Hegel angesichts der allumfassenden Ökonomisierung und Marktregulation des künstlerischen Feldes in seinen Vorlesungen über die Ästhetik bereits im frühen 19. Jahrhundert vom Tod der Kunst gesprochen haben, Künstler und Künstlerinnen sind bis heute zum Glück noch nicht gestorben bzw. verschwunden. Paratexte und Interviews zeigen Versuche sich auch unter poststrukturalistischen, postsubjektiven und postfaktischen Vorzeichen auktorial durchzusetzen und auf dem Markt, aber doch auch ganz klar für sich, Aufmerksamkeit über die Auto-Präsentation in der Öffentlichkeit als Anhäufung von symbolischem Kapital zu produzieren bzw. diese Prozesse als Narrative auszugestalten. Dass sich dabei auch immer eine Reflexionsebene gegenüber dem literarischen Feld ergibt, ja letzteres und damit den Literaturbetrieb zum Narrativ werden lässt, wird anhand von HERMANN LENZ Literaturbetriebsromanen genauer herausgearbeitet. Durch die Auseinandersetzung mit dem Literaturbetrieb ist es LENZ möglich, die Inszenierung und Selbstbehauptung von Autorschaft und Autorschaftsbewusstsein zu reanimieren.

18

The concept of paratextuality in literary genre Chick-lit

51%

Sikora A.

|

2021

|

vol. 9

|

issue 1

195-208

PL

Niniejszy tekst stanowi analizę pojęcia paratekstualności opartą na literaturze współczesnej. Obok części teoretycznej, dotyczącej konceptu Gérarda Genette'a, w artykule przedstawione zostały informacje na temat omawianego gatunku Chick-lit. Opisane zostały między innymi cechy gatunkowe, tło historyczne oraz notki biograficzne o autorkach analizowanych powieści. Z teorii Génette'a wynika, iż nieodłączną częścią książki, jako produktu końcowego, jest jej okładka oraz to, co czytelnik na niej znajduje. Są to między innymi tytuł, streszczenie, nie bez znaczenia jest również kolorystyka, czy chociażby umiejscowienie nazwiska autora. Wszystkie te elementy zostały szczegółowo opisane i poddane analizie zgodnie z założeniami koncepcji Gérarda Genette'a.

EN

This text is an analysis of the concept of paratext based on contemporary literature. In addition to the theoretical part concentrating on the idea of Gérard Genette, some information on the Chick-Lit genre appeared in the article. Among other things, genre characteristics, historical backgrounds and biographical notes of the authors of the analysed novels were described. Genette's theory clearly shows that an inseparable part of the book as a final product is its cover and what the reader finds on it. These are, among others, the title, abstract, of significance is also the colouring or even the location of the author's name. All these elements have been described in detail and analysed according to what Gérard Genette’s gives.

Refine search results

Myśl pedagogiczna w prawosławnych drukach XVI–XVII wieku w metropolii kijowskiej – wybrane przykłady

Funkcja paratekstu w prozie retorycznej (na przykładzie pism Jana Śniadeckiego)

Funkcja paratekstu w prozie retorycznej (na przykładzie pism Jana Śniadeckiego)

O podpisach pod materiałami wizualnymi z perspektywy mediolingwistycznej – próba typologii na podstawie polsko- i niemieckojęzycznej prasy codziennej

Paratekst w serii przekładowej — polskie przekłady dwóch wierszy Milivoja Slavička

Mountbattenowie z komunistycznej Brytanii: reakcje na prowokacyjne idee zawarte w powieści Sue Townsend Królowa i ja

Funkcje (i konsekwencje) wybranych paratekstów w edycjach baśni Grimmowskich wydanych w latach 2000–2021. Prolegomena

Frazeologiczne wykładniki humoru w tytułach współczesnych polskich komedii kryminalnych

Gdy pisarz staje się dziennikarzem. Kilka uwag o „Gazecie Pisarzy”

Tekst i paratekst: recepcija Witolda Gombrowicza u Hrvatskoj

Grunt to historia? Vicente Luis Mora i jego "Centroeuropa" (2020) jako metapowieść intrahistoryczna

Intertekst – paratekst – przekład. Lektura nadobowiązkowa Borisa Akunina i jej polskie tłumaczenie

Wartość komentarza w przekładzie (na przykładzie literatury słoweńskiej)

Dlaczego Tushman jest śmieszny? Polska wersja powieści dla młodzieży pt. „Wonder” R. J. Palacio jako przykład uczciwego tłumaczenia

Paratekst w służbie propagandy Wprowadzenia w przekładach literatury pięknej na język polski i czeski w latach 50. XX wieku

Культурний синкретизм як форма реалізації ідеї діалогу та гармонії в поетичній творчості київських неокласиків

Hermann Lenz und der Eugen Rapp-Zyklus als Narrativierung des literarischen Feldes der Bundesrepublik?

The concept of paratextuality in literary genre Chick-lit