Search results

1

Uwagi o źródłach krytyki neoliberalizmu

100%

Stoinski A.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2011

|

issue 17

2

Lojalność, krytyka i rozstanie w relacjach Polaków z partiami politycznymi

100%

Matuszewski P.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2015

|

issue 12

22-33

PL

W artykule przedstawiono trzy pytania badawcze. Pierwsze z nich porusza kwestię tego, jak bardzo lojalne są elektoraty polskich partii politycznych. Drugie pytanie badawcze dotyczy tego, w jaki sposób rozbieżność między autodeklaracją ideologiczną jednostek a postrzeganą pozycją partii na osi lewica-prawica wiąże się z wybieranymi przez nie strategiami lojalności, krytyki i rozstania. Ostatnie pytanie odnosi się do tego, jak powyższe mechanizmy oddziałują na współczesną scenę wyborczą. W oparciu o koncepcję Alberat Hirschama dokonano podziałów wyborców na: a) głosujących na tę samą partię i niekrytykujących (lojalni), b) głosujących, ale krytycznych wobec partii którą wybrali (krytykujący), c) przenoszących głos na inną opcję (rozstający się ). Analiza została przeprowadzona na podstawie danych Polskiego Generalnego Studium Wyborczego z 2011 r. Wyniki badań wskazują, że polscy wyborcy są relatywnie słabo przywiązani do partii, na które głosują. Wraz ze zwiększającym się dystansem ideologicznym rosło prawdopodobieństwo zastosowania strategii rozstania. Szczegółowa analiza wykazała również, że na wynik wyborów parlamentarnych w 2011 r. wpływ miał mechanizm rozstania uruchomiony wśród wyborców centrum, centrolewicy i centroprawicy oraz startegia lojalności wyborców prawicowych.

3

Bierni pisarze i wyrozumiali czytelnicy. Instytucja i interpretacja w polu badawczym antropologii literatury

88%

Kopkiewicz A.

Przestrzenie Teorii

|

2013

|

issue 19

25-40

EN

This essay presents a polemic against the anthropology of literature. The author examines the relation between the ethics of interpretation and the discourse of the anthropology of literature as well as cultural studies. She also shows theoretical conditions under which a textual subject appears to be weak and passive and thus becomes just a field in which a researcher can inscribe various cultural identities. In this way a researcher tries to restitute the subject after its poststructural “death”, but he/she might do that only by mediation through social and cultural identities, which he/she actually examines. On the practical level this entanglement causes a situation in which writers and artists create works that fulfill institutional expectations. It would be therefore necessary to establish to what extent an anthropological approach towards a text enables us to invent new models of subjectivity. Without this it would be difficult to consider literary/cultural studies to be a truly critical discipline based on independent, yet collaborative reflection to be found in theoretical and artistic texts alike.

4

Sygnatura twórczej osobowości poety

88%

Gajak-Toczek M., Uniwersytet Łódzki I. F. P., Małgorzata Gajak-Toczek – dr a. w. Z. D. J. k. i. L. P. U. Ł. J. z. l. r. t. w., mgajaktoczek@o2.pl

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2013

|

vol. 02

PL

Książka Mistrz świata. Szkice o twórczości Marcina Świetlickiego, pod red. P. Śliwińskiego, Poznań 2011, stanowiąca pokłosie sesji zorganizowanej w 2011 roku przez Zakład Poetyki i Krytyki Literackiej UAM, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu, jest próbą przybliżenia przesłania zawartego w przestrzeni poetyckiej jednego z najwybitniejszych polskich poetów przełomu 1989 roku. Zawiera dwadzieścia rozpraw krytycznoliterackich, kilka tekstów legitymujących się swobodniejszą kompozycją oraz cztery wiersze bohatera zbioru: Świerszcze, Uniwersytety, Postępy, Ćwierkanie. Badacze w swoich wystąpieniach podkreślają walory dorobku poetyckiego autora Schizmy, który mówi do czytelnika z miejsca trudnego do zdefiniowania, trafnie eksponując fakt, że poeta, nie – wyrzekając się swej teraźniejszości – pozostaje niejako z boku, choć nie celebruje i nie heroizuje tej osobności. Umiejętnie posługuje się ironią, żartem, kpiną, które służą mu do stworzenia dystansu wobec siebie i otaczającej rzeczywistości. Mimo ogromnej popularności, nie daje się również – w przekonaniu piszących – sprowokować do roli autorytetu.

EN

The book Mistrz świata. Szkice o twórczości Marcina Świetlickiego (“World Champion. Sketches on Marcin Świetlicki’s writings”, P. Śliwiński [ed.], Poznań 2011), the out- come of a session organized in 2011 by the Department of Poetics and Literary Criticism of the AMU, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej and Culture Animation Center in Poznań, is an attempt to present the message of the poetic space of one of the greatest Polish poets of the 1989 turn. It contains twenty critical essays, several texts with a more free structure, and four poems by the author analyzed in the anthology: Świerszcze, Uniwersytety, Postępy, Ćwierkanie (respectively: “Crickets”, “Universities”, “Progress”, and “Tweeting”). In their paper, the scholars emphasize the value of the poetic output od the author od Schizma (“ The Schism”), who ad- dresses the reader from a position difficult to define, rightly emphasizing the fact that the poet, not giving up his present – remains somewhat aside, even though he does not celebrate this separateness, nor does he make it heroic. He skillfully uses irony, joke, or mockery, which he uses to create a distanced attitude to himself and the surrounding reality. Despite his popularity, he refuses to be provoked – accord- ing to the authors of the volume – to accept the role of authority.

5

Bellum civile, bellum externum. Ambiwalencja obrazów wojny w twórczości Horacego

88%

Kopek W.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2015

|

vol. 15

3-14

PL

Bellum civile, bellum externum. Ambivalence of war images in Horace’s works The article aims at illustrating and explaining the ambivalence of images of just, external war (bellum externum) and civil, fratricidal war (bellum civile) in relation to the ancient literary theory and criticism, the phenomenon of political and cultural ‟patronage” and the political events of Augustan period. By analyzing the odes II 7 and III 2, epode 9 and ode I 37 the author argues that Horace’s initial litterary concept of presentation of civil and external war conventions as fas/nefas changes under the patronage. However, the poet himself, trying to preserve the poetic autonomy and meet the requirements of the ancient literary theory and criticism includes a new political and social situation in the sphere of his work. Key words: Horace; criticism; war; patronage; autonomy;

6

Krytyka romansu tradycyjnego w publicystyce oświeceniowej

75%

Siama A.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2019

|

vol. 5

125-145

EN

The main topic of the article is the attitude of the 18th century publicists to traditional romance. The work points to selected judgments about this literary genre present in the encyclopedic and journalistic texts of the Enlightenment. Some similarities in the perception of the genre, as well as some discrepancies in how the intellectuals of the era comprehended this term were indicated. The reviews presented by the authors are usually of irreverent and critical manner, which results from the fact that the traditional romance was perceived by the literary elite of those times as anachronistic, void of thought or ideology, deprived of artistic values and good taste. Although the leading representatives of the Enlightenment consistently criticized romance, it was remarkably popular throughout the entire century. They were read willingly and therefore often published.

PL

Zasadniczym tematem artykułu jest stosunek osiemnastowiecznych publicystów do romansu tradycyjnego. W pracy zaprezentowano wybrane sądy na temat tego gatunku literackiego, obecne w tekstach encyklopedycznych i publicystycznych oświecenia. Wskazane zostały podobieństwa w spojrzeniu na romans, a także pewne rozbieżności w rozumieniu tego terminu przez intelektualistów epoki. Przedstawiane przez autorów opinie zazwyczaj mają charakter krytyczny i prześmiewczy, co wynika z faktu, iż romans tradycyjny przez ówczesną elitę literacką postrzegany był jako gatunek anachroniczny i bezideowy, pozbawiony walorów artystycznych i dobrego smaku. Chociaż najważniejsi przedstawiciele oświecenia konsekwentnie krytykowali romanse, to przez cały wiek zachowywały one zadziwiającą popularność. Chętnie były czytane i w związku z tym często wydawane.

7

Semiotyczne warunki porozumiewania się w ujęciu Leona Koja

75%

Muszyński Z.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2020

|

vol. 8/2

185-199

PL

Główne prace Leona Koja dotyczyły problemów semiotyki, logiki, filozofii języka, filozofii umysłu, etyki. W wielu z nich są odniesienia do warunków osiągnięcia porozumienia. Dotyczą one: 1. warunków logicznych, 2. warunków metodologicznych, 3. warunków etycznych, 4. warunków semiotycznych. Artykuł poświęcony jest określeniu tych ostatnich warunków. Pokrótce zostaną omówione podstawowe pojęcia semiotyczne obecne w pracach Leona Koja. Na gruncie założeń Koja koncepcji semiotyki określone zostaną pojęcia określające warunki efektywnej realizacji procesu komunikowania się i jego podstawowe funkcje.

8

Dokąd zmierza literatura

75%

Zatora A., Uniwersytet Łódzki I. K. W., Anna Zatora – doktorantka w Katedrze Teorii Literatury UŁ. Jej zaintere- sowania naukowe obejmują współczesną prozę polską i obcą g., anna.zatora@gmail.com

Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze

|

2014

|

vol. 03

PL

Recenzja książki Tomasza Mizerkiewicza Literatura obecna. Szkice o najnowszej prozie i krytyce. Praca Mizerkiewcza koncentruje się na statusie i miejscu literatury we współczesnym świecie. Jest zbiorem tekstów (naukowych i opiniotwórczych) oscylujących wokół kilku pól tematycznych: historii literatury najnowszej, odchodzenia od postmodernizmu, związków literatury z polityką, inności (tematyka żydowska i genderowa), gatunków popularnych, debiutu, biografii, krytyki. Autor bardzo subiektywnie i we własnym rozumieniu tego słowa odpowiada na pytanie, czy i jak literatura jest dziś obecna. Diagnozuje stan najnowszej polskiej prozy, określa tendencje i kierunki, w jakich zmierza literatura. Całość wieńczy manifest badacza i krytyka sformułowany w postaci ankiety

EN

A review of the book by Tomasz Mizerkiewicz Literatura obecna. Szkice o najnowszej prozie i krytyce. [Present literature. Sketches on the latest prose and criticism]. Mizerkiewcz focuses on the status and place of literature in the modern world. The bookconsists of a collectionof texts (scholarly and opinion-forming) focusing on a number of thematic fields: history of recent literature, departing from postmodernism, relation between literature and politics, otherness (Jewish and gender themes), popular genres, debut, biography, and criticism. The author, in a very subjective and individual way, answers the question of whether and how literature is still present. He diagnoses recent Polish prose, determines trends and directions of literature. The book concludes with a manifesto by the author and criticin the form of a questionnaire.

9

Tylko dzienniki. Diarystyka kobieca jako przedmiot badań w Polsce i za granicą

75%

Kolinko E.

Przegląd Humanistyczny

|

2016

|

vol. 60(4 (455))

137-150

PL

The article presents the most important research perspective regarding women’s and girls’ diary writing in English, French and Polish. The analysis discusses major works on the women’s autobiographical writing, monographs and collective works on diaries. Contrary to appearances, at the beginning the autobiographical turn in the feminist criticism did not include the diaries written by girls and women – as paraliterary, imperfect texts. On the fringes of the feminist interest in diaries were the French studies (including Philippe Lejeune, the most outstanding researcher in this subject) and still rudimentary studies in Poland. The lack of interest in the Polish personal diaries, it seems, results from the lack of bibliographic studies and an extensive editorial project, which would disclose a great number of texts of significant value for our diary writing hidden in the archives.

10

Rosenzweig’s Critique of Islam and Its Value Today

71%

Mihaely Z.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2020

|

vol. 11

|

issue 2

5-34

EN

This article focuses on Franz Rosenzweig’s radical provocative views of Islam, which ironically appears in his magnum opus The Star of Redemption (1921), a work considered groundbreaking in its interfaith dialogical approach. The article opens with a short presentation of their main (more popular) point, and the alleged problematic nature of their attitude and style. At this stage I concisely review the evolution of the reference to these views in the scholarship, since the appearance of The Star of Redemption to our day in the late postmodern age. In regard to the relation of the current article to existing literature, it should be noted that it is drawing on insights from a host of different primary and secondary related sources. In addressing the question of the acceptance of Rosenzweig's approach, I refer to opinions of a line of thinkers, which re-appear in the following discussions throughout the article. In particular cases, such as in the concluding section, I mention some more background sources to support my argument. I obviously quote the sources from the Old and New Testaments and the Quran upon which Rosenzeig’s thesis rests. I close the outlining of the article's framework with a formulation of its purpose, namely to gain clarity of Rosenzweig's insights in order to ultimately speculate on its place in contemporary discourse on Islam. Coming across Franz Rosenzweig's, the modern Jewish theologian and philosopher mostly associates with his revolutionary dialogic approach to Christianity, opinions of Islam, one would probably consider him nothing more than another Islamophobe. This may explain the relatively low interest research has for this aspect of his thought, his radical approach considered condescending and his treatment of the subject considered superficial and patronizing. All the more when these insights are found in his The Star of Redemption, considered to be a treatise that opened a new era in the relationship between Judaism and Christianity, setting them as complementary and equal, which no Jewish thinker before him had dared do. The purpose of my paper is to clarify his insights on Islam in The Star, and to explain what can such a view contribute on this topic today, its controversial approach notwithstanding.

PL

Rosenzweiga krytyka islamu i jego wartość dzisiaj Autor artykułu skupia się na radykalnie prowokacyjnym postrzeganiu islamu przez Franza Rosenzweiga, które w ironicznej formie pojawia się w jego opus magnum, czyli The Star of Redemption (1921), pracy uznanej za przełomową w podejściu do dialogu międzywyznaniowego. Artykuł otwiera krótka prezentacja głównego (bardziej popularnego) punktu widzenia oraz rzekomej problematyczności takiej postawy i stylu. Autor dokonuje zwięzłego przeglądu ewolucji odniesień do tych poglądów w badaniach - od pojawienia się The Star of Redemption do naszych czasów w późnej epoce ponowoczesnej. Co do odniesień niniejszego artykułu do istniejącej literatury należy zauważyć, że opiera się on na spostrzeżeniach z wielu różnych pokrewnych źródeł pierwotnych i wtórnych. Odnosząc się do kwestii akceptacji podejścia Rosenzweiga, odwołuje się do opinii pewnej grupy myślicieli, które powracają w kolejnych zagadnieniach w całym artykule. W szczególnych przypadkach, na przykład w części podsumowującej, na poparcie swojej argumentacji autor wymienia kilka dodatkowych źródeł. Oczywiście cytuje źródła ze Starego i Nowego Testamentu oraz Koranu, na których opiera się teza Rosenzweiga. Artykuł zamyka sformułowanie jego celu, a mianowicie uzyskania klarowności w postrzeganiu Rosenzweiga, aby ostatecznie móc spekulować na temat jego miejsca we współczesnym dyskursie na temat islamu. Franza Rosenzweiga, współczesnego teologa i filozofa żydowskiego, który kojarzy się głównie z jego dość rewolucyjnym, dialogicznym podejściem do chrześcijaństwa, w jego poglądach na temat islamu można by uznać po prostu za islamofoba. Może to wyjaśniać stosunkowo małe zainteresowanie badaniem jego myśli w tym aspekcie, radykalne podejście do protekcjonizmu oraz powierzchowne i protekcjonalne podejście do tematu. Tym bardziej że te spostrzeżenia znajdują się w jego The Star of Redemption, uważanej za traktat, który otworzył nową erę w stosunkach między judaizmem a chrześcijaństwem, ustawiając je jako komplementarne i równe, na co nie odważył się przed nim żaden żydowski myśliciel. Generalnie celem autora jest wyjaśnienie poglądów Rosenzweiga na islam w jego The Star of Redemption i sprecyzowanie, co owe poglądy mogą wnieść do dyskusji na ten temat dzisiaj, pomimo kontrowersyjnego podejścia.

11

Od redaktorów: Analiza dyskursu a prawda o dyskursie

71%

Nowicka-Franczak M., Kumięga Ł.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2020

|

vol. 16

|

issue 4

6-17

EN

The paper aims at introducing this special issue on interdisciplinary discourse studies. The editors of the volume locate the titular problem in the context of challenges that discourse analysis has to face as a research perspective in the 21st century. Firstly, it is about explicating an analysis’ heuristic goal, which is connected with the unveiling of the mechanisms that serve to force heterogenous and discursively constructed facts and moral truths. Secondly, there is a dilemma – both ideological and methodological – as to whether discourse researchers should orient themselves towards a neutral analysis, or if they should undertake engaged research projects aiming at social and communicational change. Thirdly, another challenge concerns a choice between disciplinarily homogeneous and heterogeneous research conduct, and using the latter to reinforce critical responsiveness in discourse studies. In the final part of this paper, the authors present articles published in the volume herein as well as their central methodological premises.

PL

Celem artykułu jest wprowadzenie w tematykę numeru poświęconego interdyscyplinarnym badaniom dyskursu. Redaktorzy tomu umiejscawiają tytułową problematykę w kontekście wyzwań, jakie w XXI wieku stoją przed analizą dyskursu jako perspektywą badawczą. Po pierwsze, chodzi o wyeksplikowanie poznawczego celu analizy, związanego z odsłanianiem mechanizmów forsowania różnych i konstruowanych dyskursywnie faktów oraz prawd moralnych. Po drugie, dylematem zarówno ideologicznym, jak i metodologicznym jest opowiedzenie się badaczy i badaczek dyskursu za analizą neutralną wobec swojego przedmiotu lub zaangażowaną w projekt zmiany rzeczywistości komunikacyjnej i społecznej. Po trzecie, wyzwaniem jest wybór między dyscyplinarnie jednorodnym a różnorodnym postępowaniem badawczym i wykorzystanie tego drugiego do wzmacniania wrażliwości krytycznej w badaniach dyskursu. W końcowej części artykułu prezentowane są teksty zebrane w tym tomie i ich główne przesłanki metodologiczne.

12

Leksykalne wyznaczniki różnic kulturowo społecznych w recenzjach filmowych Zygmunta Kałużyńskiego

71%

Filip G.

Roczniki Humanistyczne

|

2021

|

vol. 69

|

issue 6

23-37

EN

The material basis of this article is the selection of Zygmunt Kałużyński’s film reviews titled Kanon królewski. Jego 50 ulubionych filmów (‘Royal Cannon. His 50 Favourite Movies’) (2005), previously published in the weekly magazine Polityka. Thanks to this critical analysis of media works, this film journalist-cum-reviewer plays the role of a re-constructor of cultural awareness and a guide through world cinematography, acting as an intermediary in the reception of films. The principal notion used for ordering and describing the sample material in this article is the difference in the usage of the lexeme culture, based on the definition by Jadwiga Puzyna, namely: 1) the specific dominant aspects of spiritual and cultural life for a whole society in a given era; 2) acts in the semiotic space; 3) the behaviours of certain social groups and the norms that determine them. The cultural us–them opposition is, in Zygmunt Kałużyński’s texts, specified by using syntactic expressions that imply the belonging to a social and/or national group, especially when the differences explained by the critic present native cultural delays in comparison to the West. In the case of presenting the specifics and the contribution of Polish culture to world cinematography, lexemes that directly identify nationality are used.

PL

Podstawę materiałową artykułu tworzy zbiór recenzji filmowych Zygmunta Kałużyńskiego pt. Kanon królewski. Jego 50 ulubionych filmów (2005), wcześniej publikowanych na łamach czasopisma „Polityka”. Dzięki krytycznej analizie dzieła medialnego dziennikarz filmowy – autor recenzji odgrywa rolę rekonstruktora świadomości kulturowej i przewodnika po światowej kinematografii, pośrednicząc w odbiorze filmu. Nadrzędnym pojęciem zastosowanym do porządkowania i opisu materiału przykładowego jest różnica odniesiona do przyjętych za Jadwigą Puzyniną użyć leksemu kultura jako: 1) specyficznych dla danej społeczności w określonej epoce dominant życia duchowego i społecznego; 2) przejawów działalności znakotwórczej; 3) zachowań grup społecznych i warunkujących je norm. Kulturowa opozycja my – oni jest w tekstach Zygmunta Kałużyńskiego konkretyzowana za pomocą wyrażeń syntaktycznych implikujących przynależność do grupy społecznej lub/i narodowej, zwłaszcza wówczas, gdy różnice wyjaśniane przez krytyka ukazują rodzime opóźnienia kulturowe w stosunku do Zachodu. W przypadku prezentowania specyfiki i wkładu polskiej sztuki filmowej do światowej kinematografii – stosowane są leksemy wprost identyfikujące narodowość.

13

Rozważania wokół dyskursu nad grami cyfrowymi w oparciu o ich krytykę ze strony Philipa Zimbardo

71%

Gałuszka D.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2019

|

vol. 15

|

issue 3

178-201

EN

Digital games are one of the most important media nowadays. Some researchers attribute a special role to them in today’s world, suggesting that we live in the ‘game era’. Unfortunately, this medium is probably the only one that is so often exposed to harsh criticism from various social groups: parents, teachers, politicians. This usually results from a certain misunderstanding of the specificity of games, as well as from helplessness. It also happens, however, that radical opinions about games are expressed by authority figures in academia. This is not disturbing in itself, provided that their considerations are based on solid foundations. Unfortunately, this is not always the case, as exemplified by the book by Philip Zimbardo and Nikita D. Coulombe, titled Man Interrupted: Why Young Men Are Struggling & What We Can Do about It, in which games – along with pornography – are blamed for the so-called crisis of masculinity. Moreover, the public debate – fueled by successive sensational reports – quite often resembles yet another moral panic more than a sensible or substantial exchange of arguments. This article is an attempt at revealing the most important problems with the discourse around digital games. It consists of three main parts: the presentation of the phenomenon of digital games as one that escapes any simplification and generalizations; the discussion of the typical accusations against this medium; the demonstration of its educational potential. The purpose of this approach is, above all, to increase the awareness with regard to how easily we tend to adopt an overly radical attitude towards digital games, thus losing the opportunity to use their positive (educational, pedagogical) potential. All this into account, I am putting forward a certain pattern of discussing – and thinking about – digital games, which makes it more likely to fully utilize the possibilities of this cultural phenomenon.

PL

Gry cyfrowe są obecnie jednym z ważniejszych mediów ekranowych. Niektórzy badacze przypisują im szczególną rolę we współczesności, którą określają mianem „ery gier”. Niestety medium to jest chyba jedynym tak często narażonym na surową krytykę ze strony różnych grup społecznych: rodziców, nauczycieli, polityków. Zazwyczaj wynika to z niezrozumienia specyfiki gier, a także bezradności. Zdarza się jednak, że radykalne opinie względem gier wyrażają autorytety naukowe. Nie ma w tym nic niepokojącego, jeśli rozważania są oparte na solidnych podstawach. Niestety nie zawsze tak jest, czego przykładem może być książka Philipa Zimbardo i Nikity D. Coulombe pt. Man Interrupted: Why Young Men Are Struggling & What We Can Do about It, w której gry – wespół z pornografią – obwiniane są za tak zwany kryzys męskości. Także publiczna debata, inspirowana kolejnymi sensacyjnymi doniesieniami, bardzo często ma więcej wspólnego z kolejną paniką moralną niż rzeczową wymianą argumentów. Niniejszy tekst stanowi próbę ukazania najważniejszych problemów z dyskursem wokół gier cyfrowych. Składa się on z trzech zasadniczych części: przedstawienia fenomenu gier cyfrowych jako takiego, który wymyka się uproszczeniom i generalizacjom; omówienia typowych zarzutów względem tego medium; oraz ukazania jego edukacyjnego potencjału. Celem takiego ujęcia tematu jest przede wszystkim uświadomienie czytelników, jak łatwo przyjmujemy przesadnie radykalną postawę względem gier cyfrowych, tracąc tym samym szansę na wykorzystanie ich pozytywnego (edukacyjnego, wychowawczego) potencjału. W efekcie proponuję tu pewien schemat dyskusji i myślenia o grach cyfrowych, który przybliża do pełnego wykorzystania możliwości tego fenomenu kulturowego.

14

Kremer, Tarnowski, Rydel - związki nie tylko tekstowe

70%

Stachura-Lupa R.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2019

|

vol. 19

66-78

RU

The paper shows connections between Stanisław Tarnowski and Lucjan Rydel and his family. Tarnowski was a disciple of Józef Kremer, while Rydel was a pupil of Tarnowski. Kremer’s views on art, to some extent, shaped Tarnowski’s aesthetic thought, especially when it comes to the perception of beauty and creative act. Kremer accompanied Tarnowski at the beginning of his scientific career. Rydel used to attend Tarnowski’s speeches in his gymnasium period, and then as a student of the Jagiellonian University. He belonged to a narrow group of Young Poland writers, whose work was appreciated by the critic. He included papers about Rydel in Przegląd Polski. [78] Renata Stachura-Lupa In 1899 Tarnowski welcomed a debut volume by Rydel, appreciating his ‘inherent gift, acquired skill, good taste and musical ear, as well as playing with the difficulty of form,’ which contributed to ‘truly brilliant results.’ He praised the author for ‘his honest feelings’, at the same time noticing the dominance of sadness in his poetry, which was supposed to be typical of ‘young’ poetry, reflecting the depressing mood in the nation, caused by ‘the state of the motherland.’ In 1901 in Przegląd Polski he published a dissertation Nowe kierunki dramatu i „Zaczarowane koło” Lucjana Rydla, in which he made an ‘analysis’ of his disciple’s art. What he found particularly valuable was the method of presenting the countryside, which proved he was well-acquainted with its reality. However, it was only the trilogy Zygmunt August that he regarded as a masterpiece and ‘the best historical tragedy we’ve ever had’.

15

Od krytyki do postkrytyki. Nowe możliwości interwencji społecznych literatury w Limits of Critique Rity Felski

63%

Mizerkiewicz T.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2022

|

vol. 20

|

issue 2

1-13

EN

The article discusses a groundbreaking post-critical project in Anglo-Saxon literary studies formulated in Rita Felski’s book The Limits of Critique. Tomasz Mizerkiewicz offers a comprehensive analysis of the “hermeneutics of suspicion” carried out by Felski, showing its numerous limitations. Felski argues that criticism – understood as an emotionally uninvolved reading of literature being part of the panoptic system of power that subjugates individuals – should be modified to embrace an affective quality and a new vision of the ontology of a literary work. Felski believes that thanks to Bruno Latour’s actor-network theory, it is possible to begin to perceive the literary work as a causative non-human actor. The work then avoids participating in the sterile dispute between the idea of the autonomy of art and radical pragmatism, which assumes the full dependence of the meanings of this work on the context. Theorized in new phenomenological analyses, literature demonstrates a capacity to exert influence. At the same time, it does not do anything by itself, but in cooperation with other important human and non-human actors (readers, schools, reading family customs and others). The type of critique described in The Limits of Critique becomes a conscious participant in the social interventions of literature consisting in the joint discovery of the possibility of the emergence of new types of connections, networks and communities. Thus, critique and literature contribute to the development of particularly effective varieties of aesthetic, economic and political agency.

PL

W artykule omówiono przełomowy w anglosaskich studiach literaturoznawczych projekt postkrytyki sformułowany w książce Rity Felski Limits of Critique. Zreferowano przeprowadzoną przez badaczkę wszechstronną analizę „hermeneutyki podejrzeń”, w której to analizie Felski wykazujała liczne ograniczenia owej hermeneutyki. Felski zaproponowała, by krytykę – rozumianą jako oschłe emocjonalnie czytanie literatury stanowiące część panoptycznego systemu władzy ujarzmiającej jednostki – zmodyfikować o jakości afektywne oraz nowe widzenie ontologii dzieła literackiego. Badaczka uważa, że dzięki Brunona Latoura teorii aktora-sieci można zacząć postrzegać utwór literacki jako sprawczego aktora pozaludzkiego. Dzieło unika wówczas udziału w jałowym sporze między ideą autonomii sztuki a radykalnym pragmatyzmem zakładającym pełną zależność znaczeń owego dzieła od kontekstu. Odsłaniana w nowych analizach fenomenologicznych literatura demonstruje swoją zdolność oddziaływania, a zarazem nie dokonuje niczego sama z siebie, lecz robi to we współpracy z innymi ważnymi aktorami ludzkimi i pozaludzkimi (czytelnikami, szkołami, czytelniczymi obyczajami rodzinnymi i innymi). Krytyka opisana w Limits of Critique staje się świadomą uczestniczką interwencji społecznych literatury polegających na wspólnym odkrywaniu możliwości zaistnienia nowych rodzajów połączeń, sieci i wspólnot. Tym samym krytyka i literatura przyczyniają się do wypracowania szczególnie efektywnych odmian sprawstwa estetycznego, ekonomicznego i politycznego.

16

Ścieżki dostępu. Popularna proza kobieca i krytyka

63%

Nowacki D.

Tematy i Konteksty

|

2015

|

issue 5(10)

185-193

EN

Referring to critical statements which have appeared during the last few years, the author discusses the ways of commenting on popular women’s prose. One may distinguish five types of comments, the first of which – Annexation (Aneksja) is employed when a popular novel is included in the socially important literature, which – by and large in the intervention mode – refers to pressing and alarming problems (e.g. domestic violence). In turn, from the formal and genre viewpoint, we may speak about a kind of transfer in which the women’s prose moves from its parent context to the so-called prose of the centre. The second type of context – Play with convention (Gra z konwencją) is based on tracking down both grotesque and ironic elements and – above all – metaliterary signals in popular novels. The findings allow us to accept the thesis on the double addressee of a book and they are the basis for the ‘advance’ of a trivial work. The third type – Following the tradition (Zgodnie z tradycją) is best represented in the literature on the subject. On the one hand, we are dealing here with a poethologic approach (structural analyses) which has been established in the research tradition, on the other – with approaches inspired by feminist criticism (exposing that popular narrations are in fact ideological statements). The fourth type – It is good to listen raptly (Dobrze się wsłuchać) focuses on the approaches suggested by other fields, e.g. how popular women’s prose is read by sociologists and culture experts. Finally, the fifth type – Emotions and excess (Emocje i zbytek) has been based on emotional-therapeutic research on the perception styles of popular prose. In this case, one focuses not on a popular love story, but on the way it influences a reader’s emotions.

17

Analiza krytyczna wybranych pozostałości nazizmu w systemie społeczno-politycznym i prawnym Republiki Federalnej Niemiec

63%

Jartyś J., Zamana J.

Studia Krytyczne/ Critical Studies

|

2017

|

issue 4

45-63

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie krytycznej analizy wybranych pozostałości nazizmu w Republice Federalnej Niemiec (RFN). Pozostałości nazistowskiego systemu przez lata były tolerowane, a nawet chronione przez aparat państwowy RFN w niemal wszystkich dziedzinach życia. Zachodzi zatem pytanie o skuteczność przeprowadzonej po II wojnie światowej denazyfikacji i zmiany mentalności znacznej części niemieckiego społeczeństwa. Należy bowiem zauważyć, że z niektórymi pozostałościami hitlerowskiego systemu Republika Federalna Niemiec pożegnała się dopiero w XXI wieku i tym samym nie zdołała do chwili obecnej zadośćuczynić wszystkim jego ofiarom. Autorzy ukażą również fakt, że w posttotalitarnym państwie bardzo trudno jest znaleźć tak zwane „nieskazitelne życiorysy” biorąc pod uwagę ilość byłych członków NSDAP, którzy przez lata sprawowali wysokie urzędy w RFN.

EN

The aim of this article is to present a critical analysis of selected remnants of Nazism in the Federal Republic of Germany (FRG). For years, the remains of the Nazi system have been tolerated and even protected by the German state apparatus in almost all areas of life. This raises the question of the effectiveness of the post-World War II denazification and mentality of a large part of German society. It should be noted that with certain residues The Federal Republic of Germany did not bid farewell to the Nazi system until the 21st century and thus has not been able to compensate all its victims to this day. The authors will also show the fact that it is very difficult to find so-called “impeccable CVs” in a post-totalitarian country, taking into account the number of former NSDAP members who have held high offices in Germany for years.

18

Kultura literacka Anglii końca XIX wieku w relacjach Edmunda Naganowskiego

63%

Budrewicz A.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2021

|

vol. 27: IZOLACJA I KOMUNIKACJA – ROZWAŻANIA NAD FORMAMI KOMUNIKACJI LITERACKIEJ I KULTUROWEJ

190-207

EN

Edmund Naganowski (1853–1915) wrote dispatches from London for numerous Polish magazines, published in Warsaw, Kraków and Lviv, for nearly twenty five years. The topics of his writings were often the English literary and theatre culture. For some titles, he would send his correspondence in for a year, but for other, select ones, he would do it for over a decade. His long-term cooperation with editorial teams of Biblioteka Warszawska, Przegląd Powszechny, Gazeta Polska (Warsaw) and Gazeta Lwowska illustrates how the aesthetic tastes of British middle class would change over time. Naganowski wrote separate articles about particular writers and texts, but he was primarily interested in the phenomenon of literary mass production and consumption, as well as in the spread of popular culture and the kitsch aesthetic. He described the take-over of the literary and readership market by female British writers, and documented it from a statistical angle. In the eyes of the critic, the end of the nineteenth century in England signified a collapse of societal, moral and aesthetic values.

19

Epifaniusza z Salaminy krytyka doktryny herodian

63%

Ibkowska E.

Polonia Sacra

|

2015

|

vol. 19

|

issue 3(40)

49-62

PL

Epifaniusz z Salaminy, przedstawiając sektę herodian, wskazuje na to, iż uznają oni króla Heroda za Chrystusa, namaszczonego lwa z pokolenia Judy, który jest dla nich nadzieją i wyczekiwanym wybawcą. Swoją wiarę opierają na tekście z Księgi Rodzaju. Jednakże Epifaniusz kontrargumentuje, iż żaden z narodów nie pokładał ufności w Herodzie oraz nikt nie widział, aby ten był w stanie ocalić ludzi poprzez ofiarę z samego siebie. Dlatego też Epifaniusz przestrzega przed pójściem za poglądami herodian. Biskup Salaminy wskazuje ponadto, iż grupa herodian o wiele za daleko posunęła się w interpretowaniu tekstu Pisma Świętego. Nie dosyć, że nie brali oni pod uwagę całego kontekstu, zarówno bliższego, jak i dalszego, wybranych przez siebie fragmentów, to jeszcze próbowali je tak wyjaśniać, aby przypodobać się panującemu władcy – Herodowi. To pokazuje, iż ich egzegeza była w pełni podporządkowana politycznym celom i nie miała nic wspólnego z poszukiwaniem prawdy i Boskich zasad. W obecnych opracowaniach dotyczących stronnictw żydowskich z czasów Jezusa Chrystusa nie pojawia się w odniesieniu do herodian wzmianka dotycząca ich wiary, jakoby Herod był wyczekiwanym Chrystusem. Widać więc, że ich działalność polityczna była o wiele bardziej rozwinięta niż ich wiara w zbawczą rolę dynastii herodiańskiej. Jako stronnictwo byli oni wierni dynastii reprezentowanej przez Heroda Wielkiego, dzięki któremu awansowali w hierarchii społecznej. W poglądach religijnych byli zbliżeni do faryzeuszy, przez co wspólnymi siłami próbowali zwalczyć groźnego w ich przekonaniu przeciwnika, jakim był Jezus Chrystus.

EN

Epiphanius from Salamis, showing the Herodian sect, he points at the fact, that they will regard the king of Herod as the Christ, of lion rubbed with oil from the generation for them will stuff with Judy which is and with the waited savior. Their faith bases on the text from the Book of Genesis. But Epiphanius presents the counter argument that none of nations put the trust in Herod, as well as nobody could see, in order to the one was able to rescue people through the victim from oneself. Therefore Epiphanius warns against going behind Herodian views. Bishop of Salamis shows moreover that the Herodian group moved on too far in interpreting the text of the religious Letter. Not quite they didn’t take into consideration the entire, both closer and more distant context, of fragments chosen by oneself, still tried this way to explain them in order to ingratiate oneself ruling master, Herod. It is showing that their exegesis fully was subordinated to political purposes and not had anything to do with seeking the truth and Divine principles. Dating back to the Jesus of the Christ with reference to Herodian mention concerning their beliefs isn’t turning up at current studies concerning Jewish parties, that Herod was a waited Christ. So one can see, that their political activity was far more developed than, their faith in the salutary soil of the dynasty of Herod. As the party they were faithful of dynasty represented by Great Herod, thanks to which they were promoted in the social hierarchy. In religious views they were similar to pharisees, by what with shared powers tried to fight dangerous, in convincing them, of opponent a Jesus Christ was which.

20

Czy władza jest wszędzie? Krytyka dwóch uzasadnień Foucaultowskiej tezy o powszechności władzy

63%

Stachowiak J.

Przegląd Socjologii Jakościowej

|

2016

|

vol. 12

|

issue 1

128-150

PL

Michel Foucault jest jednym z tych autorów, którzy istotnie przysłużyli się do poszerzenia znaczenia terminu „władza” oraz obszarów, w których szuka się jej przejawów. Wkład Foucaulta w rozbudowę studiów nad władzą jest jednak frapujący. Otóż w Historii seksualności Foucault zaczął otwarcie przekonywać, że władza jest po prostu wszędzie. Ten pogląd – teza o powszechności władzy – ma u Foucaulta dwa, rozwijane latami, uzasadnienia. Na użytek niniejszej analizy pierwsze z nich zyska nazwę uzasadnienia historiozoficznego, a drugie – uzasadnienia zróżnicowaniem społecznym. Celem artykułu jest krytyka ich obu, a pośrednio także tezy, którą wspierają. Ich rekonstrukcja i krytyczne rozpatrzenie są ważne dla postfoucaultowskiego nurtu w naukach społecznych, ponieważ ramy wszelkiej Foucaultowskiej analityki władzy wyznaczone są właśnie przez te dwa uzasadnienia.

EN

Michel Foucault is one of those authors who significantly impacted upon broadening the meaning of the term “power,” including realms in which one is to look for its symptoms. Foucault’s contribution to the developmental tendency within the studies of power is especially striking. In the History of Sexuality, Foucault was to openly claim that power was plainly everywhere. For years Foucault had been elaborating two ways of legitimizing this view, which is named here “a prevalence of power” thesis. For the sake of the below analysis, the first justification is going to be called historiosophical, and the second—social differentiation justification. The article aims at criticizing both of them and, although indirectly, the very thesis they support. Since the boundaries of all Foucauldian analytics of power are outlined by these two justifications, their reconstruction and critical consideration are of crucial importance for the post-Foucauldian current in social sciences.

Refine search results

Uwagi o źródłach krytyki neoliberalizmu

Lojalność, krytyka i rozstanie w relacjach Polaków z partiami politycznymi

Bierni pisarze i wyrozumiali czytelnicy. Instytucja i interpretacja w polu badawczym antropologii literatury

Sygnatura twórczej osobowości poety

Bellum civile, bellum externum. Ambiwalencja obrazów wojny w twórczości Horacego

Krytyka romansu tradycyjnego w publicystyce oświeceniowej

Semiotyczne warunki porozumiewania się w ujęciu Leona Koja

Dokąd zmierza literatura

Tylko dzienniki. Diarystyka kobieca jako przedmiot badań w Polsce i za granicą

Rosenzweig’s Critique of Islam and Its Value Today

Od redaktorów: Analiza dyskursu a prawda o dyskursie

Leksykalne wyznaczniki różnic kulturowo społecznych w recenzjach filmowych Zygmunta Kałużyńskiego

Rozważania wokół dyskursu nad grami cyfrowymi w oparciu o ich krytykę ze strony Philipa Zimbardo