Search results

1

Teatr interaktywny i świat realny jako rozbudzanie aktywności twórczej i emocjonalnej we wczesnym wieku szkolnym

100%

Rochowicz K.

Problemy Wczesnej Edukacji

|

2011

|

vol. 7

|

issue 15(3)

90-100

PL

Innovative and inspirational teaching is now seen as a key element that can encourage young people to become involved in science education. By promoting interesting ideas and increasing the attractiveness of the lessons, students build an interest in science and technology. Finding new ways to stimulate the interest of young people and children as early as kindergarten, as well as to mprove the quality of science teaching, is one of the main tasks of modern education. The Department of Physics Education at Copernicus University in Torun, has been implementing pioneering projects and activities associated with teaching for a number of years, including numerous presentations, lectures and interactive exhibitions (Karwasz 2011). In the area of media education, different trails, multimedia encyclopedias and handbooks have been prepared. Related to the implementation of specific projects, demonstrations have been carried out on a regular basis and have included elements of interactive theater, supporting education in the fields of the natural sciences.

2

Nauki przyrodnicze w edukacji wczesnoszkolnej na przykładzie wystaw dydaktycznych

88%

Kamińska A.

Problemy Wczesnej Edukacji

|

2011

|

vol. 7

|

issue 15(3)

101-107

PL

Children have a natural tendency to experiment. By actively observing and experimenting in the surrounding environment, they become familiar with nature’s laws and basic phenomena. Develop mental research and cognitive psychology show that such exploration is essential during the early years of development, while the lack of essential stimulation can mean the child will not achieve their full developmental potential. The advantages of educational exhibitions are interactivity, the enabling of an independent building of knowledge, the setting of teaching – learning problems, creative and cognitive activity support for the visitors and finally, the possibility of independentdecision-making by the visitor, concerning the pace of assimilating knowledge. Such a form of natural education is recommended for the earliest years of children’s education.

3

Filozofia w kontekście nauki. Stare problemy w nowym wydaniu

75%

Mączka J.

Studia Philosophiae Christianae

|

2020

|

vol. 56

|

issue 4

133-152

EN

The analysis carried out in this article allows one to draw important conclusions from the point of view of the philosopher of nature. There is an interaction between philosophyand science that takes the form of a mutual permeation in a circle that does not close. Although it is hard to characterize such a circle, one can point to some of its accompanyingideas: (1) Understanding the philosophical implications of a scientific theory improves its explanatory power and reveals the information it contains on the fundamental structureof the Universe. The expression “philosophy in science” characterizes the contemporary approach to the relations between philosophy and science. It must be emphasized thatthe traditional approach of philosophy and science leads to interesting results, important for the understanding of the external world. (2) The mutual permeation of philosophy andscience is a dynamic and creative process. Both science and philosophy change constantly, which substantially influence the development of this permeation. It is hard to predict, however, in which direction the process will evolve. -------------- Received: 12/09/2020. Reviewed: 10/10/2020. Accepted: 29/10/2020

PL

Analizy przeprowadzone w artykule pozwalają na wyciągnięcie wniosków, ważnych dla filozofa przyrody. Między filozofią a naukami przyrodniczymi istnieje interakcja, którą można określić jako współprzenikanie się obu tych dziedzin wiedzy. To współoddziaływanie filozofii z nauką podobne jest do niedomykającego się koła. Trudno jest owo współprzenikanie jednoznacznie scharakteryzować, ale można wskazać pewne idee towarzyszące mu. (1) Uświadomienie sobie filozoficznego uwikłania teorii naukowej powoduje często rozszerzenie jej rozumienia oraz ujawnia, jak wiele informacji zawartych jest w teorii naukowej na temat głębokiej struktury świata. Sformułowanie „filozofia w nauce” można by uznać za charakterystyczne dla współczesnego ujmowania związku filozofii z naukami przyrodniczymi. Należy pamiętać, że wspólna droga filozofii i nauk przyrodniczych pozwala osiągać interesujące poznawczo wyniki, ważne dla rozumienia świata zewnętrznego. (2) Współprzenikanie się filozofii z nauk jest procesem dynamicznym i twórczym. Tak filozofia, jak i nauka, ulegają ciągłym zmianom, które w istotny sposób wpływają na rozwijanie się procesu współprzenikania. Trudno jest przewidywać, w którą stronę ten proces będzie ewoluował. Ważne jest jednak, jak twierdzi M. Heller, aby w tym twórczym procesie dostrzec, że największym sukcesem nauk empirycznych, trwającym do dziś, jest coraz lepsze ugruntowanie się przekonania, że Wszechświat stopniowo, choć tylko w przybliżeniu, ujawnia nam tajemnice swojej struktury. -------------- Zgłoszono: 12/09/2020. Zrecenzowano: 10/10/2020. Zaakceptowano do publikacji: 29/10/2020

4

Dylematy współczesnej medycyny

75%

Pawlikowski M.

Studia z Teorii Wychowania

|

2021

|

vol. XII(3 (36))

9-21

PL

Esej ten składa się z trzech części, z których pierwsza, zatytułowana „Medycyna - tylko nauka czy także sztuka?” przedstawia cztery główne rodzaje badań naukowych w medycynie: badania podstawowe, badania przedkliniczne (medycynę translacyjną), badania kliniczne i praktykę medyczna - medycynę opartą na dowodach, evidence based medicine, EBM). Następnie omówiono pojęcie „sztuki lekarskiej”. Autor definiuje sztukę lekarską” jako interpersonalną relacje lekarza i jego pacjenta, wymagającą nie tylko profesjonalizmu lekarza, lecz także głębokiego przekonania pacjenta o pełnym zaangażowania lekarza w jego problemy zdrowotne. W drugiej części, zatytułowanej „Dehumanizacja medycyny współczesnej - przyczyny i środki zaradcze” omówiono przyczyny dehumanizacji współczesnej medycyny i możliwe przeciwdziałania temu zjawisku. Przyczyny można podzielić na zewnętrzne, związane z oddziaływaniem otoczenia cywilizacyjnego oraz wewnętrzne, które stanowią rodzaj „niepożądanych skutków ubocznych” jej szybkiego postępu. Do tych ostatnich należą: charakterystyczne dla nauk przyrodniczych myślenie redukcjonistyczne i neutralność aksjologiczna, wzrost znaczenia techniki, nadmierna specjalizacja w połączeniu ze słabą koordynacją procesu diagnostyki i leczenia lub jej brakiem. Jako możliwe przeciwdziałania należy wymienić zmianie modelu studiów medycznych, polegającą m.in. na większym uwzględnieniu treści humanistycznych i bardziej holistycznego spojrzenia na pacjenta, jak również zmiany modelu opieki zdrowotnej, w którym głównym koordynatorem procesu diagnostycznego i terapeutycznego byłby lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Trzecia część tego artykułu omawia niekorzystne strony szybkiego postępu medycyny. Aczkolwiek szybki postęp medycyny jest zjawiskiem w sposób oczywisty korzystnym, szereg niekorzystnych „efektów ubocznych” nie udaje się uniknąć. Są nimi wzrost kosztów leczenia, stosowanie procedur medycznych u zdrowych ludzi bez rzeczywistych wskazań medycznych oraz niedostatek refleksji etycznej w odniesieniu do procedur medycznych.

5

Naturalizm nauk przyrodniczych – mit czy utopia?

75%

Lemańska A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2011

|

vol. 47

|

issue 3

77-91

EN

The problem of the relations between natural sciences and religious faith is an important issue in the philosophy of science, the philosophy of religion, and the philosophy of nature. Naturalism of natural sciences is a term used in discussions of problems that appear in this context. At least two types of naturalism are usually considered: ontological and methodological. In the article the author is trying to answer the following questions: Are natural sciences naturalistic? Is naturalism (methodological or ontological) an assumption of the sciences? Is this assumption essential for fruitful natural scientific practice? Ontological naturalism is a metaphysical assumption, having neither influence on the method of natural sciences, nor resulting from them. Methodological naturalism is not an assumption in natural sciences; it is rather a consequence of the naturalists’ aspiration to the maximal objectivization and intersubjective verifiability of their findings.

PL

Problem relacji między naukami przyrodniczymi a wiarą religijną jest ważną kwestią z zakresu filozofii nauki, filozofii religii, filozofii przyrody. W dyskusjach nad zagadnieniami pojawiającymi się w tym kontekście mówi się często o naturalizmie nauk przyrodniczych, wyróżniając przy tym przynajmniej dwa typy naturalizmu: ontologiczny i metodologiczny. W artykule próbuję odpowiedzieć na następujące pytania: Czy nauki przyrodnicze są ze swej istoty naturalistyczne? Czy naturalizm (metodologiczny bądź ontologiczny) jest założeniem leżącym u podstaw nauk przyrodniczych? Czy jest to założenie niezbędne dla owocnego uprawiania nauk przyrodniczych? Naturalizm ontologiczny jest założeniem metafizycznym, nie mającym żadnego wpływu na metodę uprawiania nauk przyrodniczych ani nie wynikającym z istoty tych nauk. Naturalizm metodologiczny nie tyle jest założeniem leżącym u podstaw metody nauk przyrodniczych, co konsekwencją dążenia przyrodników do maksymalnej obiektywizacji uzyskiwanych wyników i ich intersubiektywnej sprawdzalności.

6

Problematyka upadku i grzechu pierworodnego w świetle nauk przyrodniczych jako wyzwanie dla współczesnej teologii dogmatycznej i apologetyki

75%

Witała M.

Teologia w Polsce

|

2019

|

vol. 13

|

issue 1

199-223

PL

Artykuł porusza kwestię możliwości nowych badań nad zagadnieniem grzechu pierworodnego z uwzględnieniem wyników badań nauk przyrodniczych i historycznych dotyczących początków rodzaju ludzkiego. Byłaby to odpowiedź na potrzebę uwspółcześnienia sposobu wyrażania treści dogmatycznych powstałą na skutek upowszechnienia się w kulturze euroatlantyckiej paradygmatu empiryczno-przyrodoznawczego.

7

Pansofia Jana Amosa Komeńskiego w kontekście encyklopedyzmu XVI–XVII wieku

75%

Fijałkowski A.

Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne seria Pedagogika

|

2020

|

vol. 7

65-73

PL

Pansophia, czyli „najwyższa wiedza” lub encyklopedia całej wiedzy, w tym wiedzy z zakresu nauk przyrodniczych, zajmowała Komeńskiego od początku lat trzydzie-stych XVII wieku aż do śmierci w 1670 roku. Na pomysł i kształt pansophii złożyły się pomy-sły Piotra Ramusa na podręczniki, w tym zwłaszcza jego dychotomiczne schematy poprzedza-jące poszczególne części Consultatio catholica…, idea zebrania całej dostępnej wiedzy w ency-klopedii, którą zapożyczyć mógł także bezpośrednio od Jana Henryka Alsteda, pisma Jana Walentego Andreae i jego apologetów (różokrzyżowców), którzy pragnęli „powszechnego odrodzenia” i naprawy ludzkości przez „najwyższą wiedzę”, czyli właśnie pansophię, i powrót do stanu sprzed grzechu pierworodnego; idee pansophii jako „encyklopedii” zawierającej całość wiedzy odżyły i najwyraźniej inspirowały od lat trzydziestych XVII wieku przyjaciół Komeńskiego w Anglii – zwłaszcza Samuela Hartliba i ludzi z jego kręgu; pisma autorów „ru-chu dydaktycznego”, którzy usprawnić chcieli nauczanie, poszerzyć adres społeczny szkoły, w tym szkoły humanistycznej, między innymi przez nauczanie elementów wiedzy matema-tyczno-przyrodniczej. Jego pomysł na pansophię zalicza się do „utopijnego encyklopedyzmu”.

8

Człowiek i prawda w aspekcie nauk przyrodniczych

75%

Abdank-Kozubski A.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2003

|

vol. 1

|

issue 1

491-503

EN

Human plays a crucial role in the creation of science and the process of its development. The accepted idea of science determines, in turn, the position of humans in nature. Both modernity and contemporaneity suggest certain general concepts of science, as well as substantially and specifically influence the vision of mutual relations between humans and nature. The simple relationship between science and truth, which stemmed from positivism and which justified any form of the exploitation of nature, has been seriously questioned in the new idea of science. Consequently, the scheme, in which nature was treated as an object of unlimited use disappeared. Approaching the truth became a process showing various relationships and connections between humans and nature. Being still a subject in relation to nature, humans appeared one of its definitely determined components.

9

Materializm dialektyczny po „diamacie”: naukowa ontologia dialektyczna i materializm przyrodniczy

75%

Winczewski D.

Filozofia i Nauka

|

2021

|

vol. 9/1

311-335

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja kardynalnych tez i założeń ontologii materialistyczno-dialektycznej w poststalinowskiej marksistowskiej filozofii naukowej, często określanej mianem „marksizmu wschodniego”. Bazując na literaturze źródłowej obejmującej dzieła najwybitniejszych polskich (Stefan Amsterdamski, Stanisław Butryn, Helena Eilstein, Władysław Krajewski, Jan Such, Wiesław Sztumski i inni) oraz radzieckich (Piotr Fiedosiejew, Fiodor Konstantinow, Aleksander Szeptulin, Siergiej Rubinsztajn etc.) autorów prowadzących badania nad związkami materializmu dialektycznego z naukami szczegółowymi, twierdzę, iż powojenny scjentyzm marksistowski precyzuje lapidarne intuicje klasyków marksizmu dotyczące charakteru i założeń materializmu dialektycznego, a zwłaszcza dialektyki przyrody. Wbrew rozpowszechnionym obecnie interpretacjom upatrujących źródeł dogmatyzmu w marksizmie w dominującej roli założeń ontologicznych materializmu dialektycznego i przyrodniczego, wedle niniejszych ustaleń okazuje się, że po jej powojennej modernizacji dialektyczna ontologia została oczyszczona z licznych dogmatów i nieporozumień. Co więcej, okazuje się zgodna z ogólnymi założeniami antystalinowskiej marksistowskiej filozofii społecznej i politycznej.

10

Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji naukowej nt. "Przyrodoznawstwo – Filozofia – Teologia. Obszary i perspektywy dialogu", Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa, 15–16 października 2019 r.

71%

Kobyliński A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2020

|

vol. 56

|

issue 1

161-170

EN

On October 15-16, 2019, an international interdisciplinary conference "Science - Philosophy - Theology. Dialogue areas and perspectives" was held at the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw. Over twenty scientists from ten countries participated in the conference. ------------ Received: 10/01/2020. Reviewed: 11/02/2020. Accepted: 26/02/2020

PL

W dniach 15–16 października 2019 roku na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie miało miejsce międzynarodowe sympozjum naukowe pt. "Przyrodoznawstwo – filozofia – teologia. Obszary i perspektywy dialogu". W konferencji wzięło udział ponad dwudziestu naukowców z dziesięciu krajów. ------------ Zgłoszono: 10/01/2020. Zrecenzowano: 11/02/2020. Zaakceptowano do publikacji: 26/02/2020

11

Konsyliencja nauk przyrodniczych i teologii moralnej życia biologicznego według papieża Franciszka

71%

Kowalcze M., Filipowicz A.

Studia Bobolanum

|

2021

|

vol. 32

|

issue 1

103-134

EN

The study presents three possible models of mutual relations between the moral theology of biological life and the natural sciences: concordism, discordism, and consilience. The first part outlines the methodology of the natural sciences and moral theology. Then, two nondialogical models were discussed that assume the taking over of the first discipline by the second one (concordism) or their mutual definitive autonomy (discordism) and the dialogical model in the form of consilience, assuming creative cooperation of the indicated sciences with mutual respect for their own methodology and the research area. There are also numerous examples of the use of consilience in the teaching of Pope Francis. Consilience is justified in many decisions of the Magisterium of the Church, from the time of Pope Pius IX up to the pontificate of Pope Francis who, comparing to his predecessors, paid the most attention to consilience. Due to the technical and economic paradigm that dominates in some scientific, social and political environments, the discourse presented in the study becomes so important that the fate of many people, cultures and even societies depends on its results. The Magisterium of the Church can contribute much to this discourse, as longas it finds an effective way to discuss it.

PL

W artykule zaprezentowano trzy możliwe modele wzajemnych relacji między teologią moralną życia biologicznego a naukami przyrodniczymi. Omówiono dwa modele niedialogiczne, zakładające przejęcie kontroli nad pierwszą z dyscyplin przez drugą z nich (konkordyzm) lub ich wzajemną definitywną autonomię (dyskordyzm) oraz model dialogiczny w postaci konsyliencji oparty na twórczej współpracy wskazanych nauk przy wzajemnym poszanowaniu ich własnej metodologii i obszaru badawczego. Konsyliencja znajduje swoje uzasadnienie w wielu orzeczeniach Urzędu Nauczycielskiego Kościoła, począwszy od czasów papieża Piusa XII aż do pontyfikatu papieża Franciszka, który konsyliencji poświecił najwięcej uwagi w porównaniu z poprzednikami. Ze względu na dominujący w niektórych środowiskach naukowych, społecznych czy politycznych paradygmat techniczno-ekonomiczny przedstawiony dyskurs staje się o tyle istotny, że od jego wyników zależą losy wielu ludzi, kultur, a nawet społeczeństw. Urząd Nauczycielski Kościoła może wiele wnieść do tego dyskursu, o ile tylko znajdzie skuteczny sposób zabrania w nim głosu.

12

Antyewolucyjny kreacjonizm we współczesnej Polsce i jego wpływ na edukację religijną

71%

Słomka M.

Roczniki Filozoficzne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 4

133-168

EN

In this text, I analyze the theses put forward by Polish anti-evolutionary creationists, which in recent years have been expressed not only in scientific publications, but also in various forms of transmitting the content of religious faith and in public debates, which are an important aspect of the discussed field. The aim of the article is to define the main components of anti-evolutionary creationism and to capture the ways of thinking that lead to internal inconsistency of formulated concepts as well as their incoherence with philosophical, theological, and scientific knowledge. I show how many aspects of anti-evolutionary creationism have been included in catechetical books published in the last decade in Poland. There are too many fundamental errors in their content that is often edited in a manner that does not serve to build a positive relationship between science and religious faith. Evolutionism is mainly associated with extreme naturalism, and creationism with a fundamentalist interpretation of the biblical accounts of creation and the rejection of the theory of evolution. Too little attention is paid to the scientific forms of evolutionism and the worthwhile currents of creationism. It results, among other things, from the lack of consultation of the problems that lie on the frontier between natural sciences and theology with those representatives of the Catholic Church who deal with interdisciplinary issues in daily academic practice.

PL

W niniejszym tekście analizuję tezy stawiane przez polskich antyewolucyjnych kreacjonistów, które w ostatnich latach zostały wyrażone nie tylko w publikacjach naukowych, ale także w ramach różnych form przekazu treści wiary religijnej oraz w publicznie prowadzonych dyskusjach, stanowiących istotny aspekt omawianej dziedziny. Celem artykułu jest określenie głównych składowych antyewolucyjnego kreacjonizmu oraz uchwycenie mechanizmów myślenia, które prowadzą do wewnętrznej niespójności formułowanych koncepcji a także niezgodności z wiedzą przyrodniczą, filozoficzną i teologiczną. Pokazuję jak wiele aspektów antyewolucyjnego kreacjonizmu zostało włączonych do podręczników katechetycznych, opublikowanych w ostatniej dekadzie w Polsce. Stanowczo za dużo jest tam treści zawierających podstawowe błędy i zredagowanych w taki sposób, który nie służy budowaniu relacji między nauką a wiarą religijną. Ewolucjonizm kojarzony jest głównie ze skrajnym naturalizmem, zaś kreacjonizm z fundamentalistyczną interpretacją biblijnych opisów stworzenia i odrzucaniem teorii ewolucji. Zbyt mało uwagi zwraca się na naukowe postacie ewolucjonizmu oraz wartościowe nurty kreacjonizmu. Wynika to między innymi z braku konsultacji treści na stylu nauk przyrodniczych i teologii z tymi reprezentantami Kościoła katolickiego, którzy akademicko zajmują się problematyką interdyscyplinarną.

13

The Debate Concerning Creation in Relation to Ecology

63%

Śledziewski S.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2006

|

vol. 4

|

issue 1

135-139

PL

Przed dłuższy czas temat stworzenia był zaniedbywany w debacie teologicznej. Dopiero około 35 lat temu, w czasie pojawienia się tzw. kryzysu ekologicznego stworzenie zaczyna pojawiać się w centrum zainteresowań teologicznych. Niektórzy autorzy próbowali zarzucić chrześcijaństwu, że to teologia stworzenia odpowiedzialna jest za kryzys środowiska naturalnego. Ze względu na ten zarzut nauka o stworzeniu musiała zajęć stanowisko w sprawie ekologii.Na ile Ziemia i jej mieszkańcy mają jakąś przyszłość, zależy przecież nie od początków Kosmosu, ale od naszego obecnego postępowania i nastawienia. Dlatego dialog między naukami przyrodniczymi a teologię wszedł w tzw. „trzecią fazę” ich relacji: fazę koniecznej wspólnoty w kryzysie ekologicznym. Dialog teologii i nauk przyrodniczych musi mieć charakter ekologiczny, gdyż w końcu chodzi o wspólną przyszłość tego świata, w którym nauki przyrodnicze i technika należę do Bożego stworzenia.

EN

The subject of creation was neglected in theological debate for a long time. Only about 35 years ago, when the so-called ecological crisis manifested itself, creation began to appear in the center of theological interest. Some authors tried to accuse Christianity that the theology of creation is responsible for the crisis of the natural environment. Because of this accusation, the science of creation had to take a stand on the issue of ecology. The future of the Earth and its inhabitants depends not on the beginnings of the Universe, but on our present-day actions and attitudes. So, the dialog between natural sciences and theology entered the so-called „third phase” of their relation: the phase of necessary collaboration in the ecological crisis, the dialog between theology and natural sciences must have an ecological character, for at stake is the common future of this world, in which natural sciences and technology are part of God’s creation.

14

Wykorzystanie gier planszowych w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych

63%

Francikowski J.

Homo Ludens

|

2018

|

issue 1(11)

29-40

PL

Gry planszowe poza funkcjami rozrywkowymi mogą pełnić istotne funkcje edukacyjne. Istnieje wiele gier zdolnych nie tylko do kształtowania kompetencji społecznych czy logicznego myślenia, wnioskowania i planowania, ale też do przekazywania wiedzy oraz formowania umiejętności z zakresu nauk przyrodniczych (fizyka, chemia, biologia, geografia). W nauczaniu tych przedmiotów pojawia się wiele kłopotów łączących się ze zrozumieniem treści, często nowych lub abstrakcyjnych, oraz z ich powiązaniem z posiadaną już wiedzą. Istotne jest również przekazywanie informacji na temat działania nauki i zasad nią kierujących. Bogactwo tytułów o różnorodnej mechanice i poziomach trudności pozwala stosować gry jako narzędzia dydaktyczne w klasie oraz, co kluczowe, poza nią.

EN

Beyond entertainment functions, board games can perform the essential functions of education. There are many games which, in addition to shaping social competences or logical thinking, reasoning and planning, can provide knowledge and expertise to help with natural sciences (physics, chemistry, biology, earth science). In the learning of these subjects there are many problems associated with understanding the content, often new or abstract, and how it is related to students’ existing knowledge. It is also important to transfer the knowledge about the operation and the principles governing science. A rich pool of titles with various mechanical and difficulty levels allows using the games as a teaching tool in the classroom, and crucially, outside it.

15

Zastosowanie metod matematycznych w naukach społecznych

63%

Staszel A.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2013

|

issue 917

63-72

PL

Artykuł ma na celu wskazanie, że nie tylko księga przyrody zapisana jest językiem matematyki i ukazuje zastosowanie narzędzi matematycznych w naukach społecznych. Punktem wyjścia rozważań jest nakreślenie różnic pomiędzy naukami przyrodniczymi a humanistycznymi, opierając się na koncepcjach Wilhelma Diltheya. Następnie zostaje omówiony proces matematyzacji wiedzy oraz nakreślone jest zastosowanie narzędzi matematycznych w naukach społecznych. Artykuł przedstawia również różnorodne możliwości zastosowania matematyki w naukach ekonomicznych.

EN

This article shows that the language of mathematics is not used only in the natural sciences – mathematical tools are also used in the humanities. It starts with an elaboration of the differences between the natural sciences and humanities based on Wilhelm Dilthey’s distinction. The mathematisation of knowledge and the use of mathematical tools in the humanities are discussed further in the article. Another of the paper’s aims is to show the broad spectrum of possibilities for using mathematics in economic studies.

16

Sprawozdanie z konferencji naukowej „W poszukiwaniu przyrodniczego, filozoficznego i teologicznego obrazu Wszechświata”, Instytut Filozofii UKSW w Warszawie, 15.05.2021 r.

63%

Świeżyński A.

Studia Philosophiae Christianae

|

2021

|

vol. 57

|

issue 2

185-192

EN

On May 15, 2021, the conference In Search of a Scientific, Philosophical and Theological Image of the Universe was held, organized by the Institute of Philosophy of the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw. The occasion to organize the conference was the first anniversary of the death of Fr. Prof. Grzegorz Bugajak (1966-2020), a long-time employee of the UKSW Institute of Philosophy and its director in 2016-2020 and the secretary of the editorial office of the philosophical journal Studia Philosophiae Christianae (1997-2020), edited at the Institute of Philosophy of the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw. In addition to the invited speakers, the conference was attended by members of the UKSW Institute of Philosophy and representatives of other research centers and friends and acquaintances of Fr. Grzegorz Bugajak. --------------- Received: 07/08/2021. Reviewed: 29/08/2021. Accepted: 11/09/2021.

PL

15 maja 2021 roku odbyła się konferencja naukowa W poszukiwaniu przyrodniczego, filozoficznego i teologicznego obrazu Wszechświata, zorganizowana przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Okazją do zorganizowania konferencji była przypadająca 17 maja 2021 roku pierwsza rocznica śmierci ks. dr. hab. Grzegorza Bugajaka (1966-2020), wieloletniego pracownika Instytutu Filozofii UKSW i jego dyrektora w latach 2016-2020 oraz sekretarza redakcji czasopisma filozoficznego Studia Philosophiae Christianae w latach 1997-2020, redagowanego w Instytucie Filozofii UKSW. W konferencji, oprócz zaproszonych prelegentów, wzięli udział pracownicy Instytutu Filozofii UKSW oraz przedstawiciele innych ośrodków naukowych, a także przyjaciele i znajomi ks. Grzegorza Bugajaka. --------------- Zgłoszono: 07/08/2021. Zrecenzowano: 29/08/2021. Zaakceptowano do publikacji: 11/09/2021.

17

Poznawanie prawdy i zdolność przewidywania w naukach przyrodniczych

63%

Grochowska I.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2008

|

vol. 6

|

issue 1

471-484

EN

Representatives of natural sciences (biologists, physicists, chemists) are scientists who deal with the part of knowledge regarding aspects of natural reality. If we regard natural reality to cosmos we can say that the possibilities of direct research are possible only in a small area. In spite of the limitations of access researchers do not get lost in the chaos of already studied separate images, but the gained experience, together with evolution of human thought create more and more uniform image, despite of numerous missing pieces. Natural reality is complex, complicated and difficult to familiarize. One of the main problems of studying the natural reality is its complexity and variety of dynamic processes which create this reality. Another difficulty is the systematized and uniform terminology and concepts used. In the days of fast developing new disciplines and atomization of science it is almost impossible. Natural reality exists independent of our knowledge of it. However the awareness of the difficulties and limitations in studying it should help in being responsible for the process of acquiring knowledge. Acquiring knowledge should therefore mirror the mechanisms existing in nature, that is why it was necessary to discuss the dynamics of getting to know nature with indication to some definitions of truth and its kinds, as well as various research mistakes. Next to getting to know the things themselves it is important in science to detect and eliminate the mistakes. It is necessary to know the criteria of acknowledging or denying the genuine and false nature of research results, hypothesis or new theories in order to properly acquire knowledge about the natural world and properly communicate the results of studying.

18

Biblia i nauka. Siedem refleksji inspirowanych myślą ks. Michała Hellera

63%

Majewski M.

Collectanea Theologica

|

2018

|

vol. 88

|

issue 1

91-139

EN

The aim of the article is to show some areas where the results of exegesisand biblical theology should be confronted with the latest discoveries ofscience on the world, nature, evolution, the human being, the brain, free will,psychology and morality. The author compares, shows difficulties arisingfrom, and attempts to reconcile Christian anthropology with the image ofman that emerges from well-established scientific truths. This paper is anintroduction and an invitation to a discussion on this topic.

19

Wprowadzenie do teologii naukowej Alistera McGratha

63%

Tempczyk K.

Roczniki Teologiczne

|

2014

|

vol. 61

|

issue 2: Teologia Dogmatyczna

195-203

EN

Alister McGrath (born 1953) is one of the most famous living British theologians, and the scientific theology he created is considered by many to be one of the most interesting projects of contemporary theology. Alister McGrath is an Anglican priest; he holds doctorates in Molecular Biophysics (1977) and in Theology (2001) from the University of Oxford. He is mainly interested in the questions concerning the relations between natural and theological sciences. As a biologist, and also as an ex-atheist converted when he was adult, he is engaged in the argument with the so-called scientific atheism, holding regular debates with its prominent representatives. According to McGrath, now it is science that should play the same role towards theology as Platonism did in the patristic period, or Aristotelianism in the Middle Ages. As he writes, his work is an attempt at an interdisciplinary dialog between four partners having equal rights: theology, natural sciences, philosophy and history.

PL

Alister McGrath (ur. 1953) jest jednym z najgłośniejszych żyjących obecnie teologów brytyjskich, zaś tworzona przez niego teologia naukowa przez wielu uważana jest za jeden z najciekawszych projektów współczesnej teologii. Alister McGrath jest duchownym anglikańskim, doktorem biofizyki molekularnej (Oxford, 1977) oraz doktorem teologii (tamże, 2001). Jego zainteresowania naukowe zdominowały zagadnienia dotyczące relacji nauk przyrodniczych i teologicznych. Jako biolog, a także jako były ateista, nawrócony w dorosłym wieku, jest bardzo zaangażowany w dyskusję z tzw. ateizmem naukowym, podejmując regularne debaty z jego czołowymi przedstawicielami. Zdaniem McGratha obecnie to nauka powinna pełnić wobec teologii tę samą rolę, jaką spełnił platonizm w okresie patrystycznym, czy też arystotelizm w średniowieczu. Jak pisze omawiany autor, jego praca jest próbą interdyscyplinarnego dialogu pomiędzy 4 równoprawnymi partnerami: teologią, naukami przyrodniczymi, filozofią i historią.

20

Wybrane aspekty relacji nauk przyrodniczych do teologii

63%

Tambor P.

|

2018

|

vol. 65

|

issue 9: Teologia fundamentalna i religiologia

149-166

EN

The article is an elaboration and a critic of certain aspects of the discussion between theology and science with a special respect to its methodological level. I show in the paper that in the domain of natural sciences there is a crucial and substantial evolution of methodology in the terms of scientific explanation, theories of truth, methods of justification of scientific hypotheses, etc. I point on the specific loci where theology can effectively meet science, conserving, however its autonomy and specificity. Modern cosmology is presented as a special case study field for that discussion.

PL

Artykuł jest pewną krytyką współczesnej metodologicznej refleksji nad stanem dyskusji między teologią (w szczególności teologią fundamentalną) a naukami przyrodniczymi. Autor ukazuje w pracy, że w świecie nauk w sensie science dokonuje się wciąż specyficzny rozwój metodologii, która wraca do posługiwania się takimi pojęciami, jak wyjaśnianie, natura zjawisk, prawda teorii naukowych i in. Wskazuje na te zjawiska we współczesnej nauce, które są istotne dla refleksji teologicznej zarówno na poziomie metodologicznym, jak i przedmiotowym. Nakreśla wreszcie pewien zarys problemów, z którymi boryka się zwłaszcza współczesna kosmologia, a które mogą się okazać szczególnie istotne dla teologii fundamentalnej.

Refine search results

Teatr interaktywny i świat realny jako rozbudzanie aktywności twórczej i emocjonalnej we wczesnym wieku szkolnym

Nauki przyrodnicze w edukacji wczesnoszkolnej na przykładzie wystaw dydaktycznych

Filozofia w kontekście nauki. Stare problemy w nowym wydaniu

Dylematy współczesnej medycyny

Naturalizm nauk przyrodniczych – mit czy utopia?

Problematyka upadku i grzechu pierworodnego w świetle nauk przyrodniczych jako wyzwanie dla współczesnej teologii dogmatycznej i apologetyki

Pansofia Jana Amosa Komeńskiego w kontekście encyklopedyzmu XVI–XVII wieku

Człowiek i prawda w aspekcie nauk przyrodniczych

Materializm dialektyczny po „diamacie”: naukowa ontologia dialektyczna i materializm przyrodniczy

Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji naukowej nt. "Przyrodoznawstwo – Filozofia – Teologia. Obszary i perspektywy dialogu", Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa, 15–16 października 2019 r.

Konsyliencja nauk przyrodniczych i teologii moralnej życia biologicznego według papieża Franciszka

Antyewolucyjny kreacjonizm we współczesnej Polsce i jego wpływ na edukację religijną

The Debate Concerning Creation in Relation to Ecology

Wykorzystanie gier planszowych w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych

Zastosowanie metod matematycznych w naukach społecznych

Sprawozdanie z konferencji naukowej „W poszukiwaniu przyrodniczego, filozoficznego i teologicznego obrazu Wszechświata”, Instytut Filozofii UKSW w Warszawie, 15.05.2021 r.

Poznawanie prawdy i zdolność przewidywania w naukach przyrodniczych

Biblia i nauka. Siedem refleksji inspirowanych myślą ks. Michała Hellera

Wprowadzenie do teologii naukowej Alistera McGratha

Wybrane aspekty relacji nauk przyrodniczych do teologii