Search results

1

Agnieszka Zatorska, Polskie i słoweńskie predykatory kauzatywne z parafrazą przymiotnikową, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2013, 376 s.

100%

Žele A.

Rocznik Slawistyczny

|

2015

|

vol. 64

239-240

2

Dickens, Drood i domysły

84%

Budrewicz A.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2016

|

vol. 22: Warunkiem trwałości jest przemiana. Parafrazy, kontynuacje i aluzje literackie

106-129

EN

The article discusses a wide range of adaptations and paraphrases of an unfinished novel by Charles Dickens entitled "The Mystery of Edwin Drood" (1870). These 'variations' can be divided into continuations of the plot of the novel, as well as scholars’ and readers’ investigations into the mysterious disappearance of the eponymous character. These “solutions” started to appear right after Dickens’s sudden death, and they have been published ever since. The article offers a chronological presentation and the discussion of the texts which refer to "The Mystery of Edwin Drood". Some of the theatrical and film adaptations are mentioned. Polish reception of the novel is also given some attention, although the main focus for the author is the way "The Mystery of Edwin Drood" has been appropriated and adapted, and the extent to which it challenged readers’ responses to the novel.

3

Z „Ojcze nasz” przez wieki poezji rosyjskiej

84%

Prus K., Uniwersytet Rzeszowski K. F. R.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Rossica

|

2015

|

vol. 08

PL

Podstawowa modlitwa chrześcijan – "Ojcze nasz" – ze względu na intencje teologiczne i bytowe była często parafrazowana w poezji rosyjskiej. Już twórcy klasycyzmu (A. Sumarokow, P. Goleniszczew- Kutuzow) w miarę wiernie oddają jej zawartość, zachowują prostotę i bezpośredniość przekazu. W okresie romantyzmu Oratio Dominica w parafrazach wzbogaca się o elementy emocjonalne (A. Puszkin), przekazuje podniosłość uczuć religijnych (A. Fet), otrzymuje doksologię (D. Oznobiszyn), znacznie rozszerza objętość tekstową (W. Küchelbecker), wyraźnie odbiega od zawartości obrazowej autentyku (J. Połonski). Twórcy modernizmu interpretują modlitwę, eksponują jej poszczególne prośby (K. Fofanow, O. Czumina), znacznie zmieniają jej kształt poetycki i objętość tekstową (A. Korynfski). Autorzy najmłodsi bardzo swobodnie traktują jej zawartość, czynią z kultowej modlitwy błaganie indywidualne.

EN

Christians’ main prayer, ‘Our Father,’ has often been paraphrased in Russian poetry because of its theological and existential intentions. As early as in the Classicism such writers as Sumarokov or Golenishchev-Kutuzov reproduce its content quite faithfully, preserving the simplicity and directness of the text. In the Romanticism, “Oratio Dominica” is in its paraphrases enriched by emotional elements (Pushkin), presents elevated religious feelings (Fet), contains an added doxology (Oznobishin), significantly increases in length (Küchelbecker) and begins to deviate from the original imagery (Polonsky). Modernist writers tend to interpret the poetical prayer, they underscore particular requests in it (Fofanov, Chumina) or considerably change its poetical structure and length of the text (Korinfsky). The youngest authors represent an unconstrained attitude to the content of the prayer and transform it into an individual entreaty.

4

From translation to imitation

84%

Jackson R., Tokarz W.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2015

|

vol. 6

|

issue 1

13-27

EN

Translation is not only an important way to learn the art of poetry, but also provides a way to understand other cultures. However, it is mostly misunderstood: some would desire a literal translation even if the spirit of the text is lost, others a loose version even if the meaning is lost. Everything we write is already a translation in that is made of words as opposed to the original experience, and every translation is then necessarily an interpretation. Literary translation involves trying to recreate the experience of the original, and this can be done in ways ranging from actual translation to imitation.

5

Morfonologia w diagnozie i terapii logopedycznej

84%

Maciejewska A.

Logopedia

|

2023

|

vol. 52

|

issue 2

37-46

EN

Relatively rarely, either research or procedures of speech therapy address and discuss morphonology. The author accentuates the necessity to consider this commonly affiliated with alternations, deeply-set in phonetics, phonology and morphology, sub-discipline of linguistics. The phenomenon of vowel and consonant alternation is quite frequent in contemporary Polish and is challenging to learners of the language. Hence to recognise words structure elements, grammatical category they belong to and their forms functions in syntactic units requires linguistic awareness which in turn allows for understanding of this morphological phenomena. Moreover, the ability to pinpoint the semantic identity of phonemically similar units, the structure and meaning of word-forming constructions is essential. Previous research results indicate that morphological and morphonological difficulties require exercise even in the natural development of a child’s speech. In the case of various speech disorders, dyslexia, bilingualism, etc., mastering them is usually a huge problem and causes difficulties in building lexical and grammatical structure. For this reason, morphonological proficiency requires special attention from speech therapists in language programming.

PL

Problematyka morfonologii stosunkowo rzadko jest podejmowana w badaniach logopedycznych i omawiana w metodyce postępowania logopedycznego. Autorka zwraca uwagę na potrzebę uwzględniania zagadnień z obszaru tej subdyscypliny językoznawczej, która usytuowana jest między fonetyką, fonologią i morfologią, w praktyce logopedycznej. Morfonologię najczęściej utożsamia się z alternacjami i wydaje się, że jest trudna do opanowania. Zjawisko wymiany samogłosek i spółgłosek jest częste we współczesnej polszczyźnie, ale dla osób uczących się języka polskiego stanowi spore wyzwanie. Zrozumienie zjawisk morfonologicznych wymaga świadomości językowej, która pozwala na rozpoznawanie elementów budowy wyrazu, jego przynależności do określonej kategorii gramatycznej, identyfikowania funkcji form wyrazowych w jednostkach składniowych. Wymaga też rozpoznawania tożsamości semantycznej jednostek fonemicznie podobnych i rozumienia konstrukcji słowotwórczych. Dotychczasowe wyniki badań wskazują, że trudności morfologiczne i morfonologiczne wymagają ćwiczeń nawet w naturalnym rozwoju mowy dziecka. W przypadku różnych zaburzeń mowy, dysleksji, bilingwizmu itp. opanowanie ich jest z reguły ogromnym problemem i powoduje trudności w budowaniu struktury leksykalnej i gramatycznej. Z tego powodu sprawność morfonologiczna wymaga specjalnej troski logopedów w programowaniu języka.

6

„Aby głównie utrzymać całość pojęć” – o tłumaczeniach Byrona przez Norwida

84%

Brajerska-Mazur A.

Studia Norwidiana

|

2015

|

vol. 33

131-145

EN

Although living in the period of transition in approach to translation and in spite of being a forerunner of modern Polish poetic diction, Norwid’s translation theory and practice were neither new nor precursory. He paraphrased and domesticated Byron’s texts, allowing for their reductions or/and additions to them. For him the most important thing was to render general ideas of the translated texts.

7

„Aby głównie utrzymać całość pojęć” – o tłumaczeniach Byrona przez Norwida

84%

Brajerska-Mazur A.

Studia Norwidiana

|

2015

|

vol. 33

131-145

EN

Although living in the period of transition in approach to translation and in spite of being a forerunner of modern Polish poetic diction, Norwid’s translation theory and practice were neither new nor precursory. He paraphrased and domesticated Byron’s texts, allowing for their reductions or/and additions to them. For him the most important thing was to render general ideas of the translated texts. Słowa kluczowe: Norwid, przekład, dawne i współczesne teorie przekładu, Byron, parafraza.

8

Brzozowski i Żuławski – dwa poetyckie spojrzenia na Księgę Hioba

84%

Nowak M.

Roczniki Humanistyczne

|

2013

|

vol. 61

|

issue 6: Językoznawstwo

165-186

EN

This paper discusses parallel fragments of the two poetic paraphrases of the biblical Book of Job by Karol Brzozowski and Jerzy Żuławski. The analysis leads to the conclusion that the main idea of Job’s argument is handled in a very loyal and faithful manner by both translators. However, both translations differ in obvious ways. Both poets are looking for their own mode of expression – without rejecting the language of the denominational traditions they represent. As a Protestant, Brzozowski stays close to the Radziwiłł Bible, while Żuławski makes references to the Catholic Bible by Wujek. The translations differ considerably in terms of stylistic solutions adopted by the two translators. While Brzozowski attempts to make the text more poetic, universal and up-to-date, Żuławski resorts to archaisation. Both translators introduce substandard lexical items into their texts, which is owing to their own poetic interests.

9

„Impresa: Calando poggiando”, „Krótkość żywota” i „Na toż” Daniela Naborowskiego jako parafrazy tetrastychów Pierre’a Matthieu i Claude’a Guicharda

84%

Bielak A.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2019

|

issue 9(12) cz.2

13-28

EN

Journeys of Daniel Naborowski to France (between 1605−1608), except for the tour of diplomatic duty on behalf of Janusz Radziwiłł, were also an occasion for coming into contact with poets from the court of Henry IV. One of the popular literary movements of that time was moral poetry also called moral tetrastichs (established by Guy de Pibrac). Among the members of this current were Pierre Matthieu and Claude Guichard, aulic poets and historians. The aim of this article is to show resemblances and parallels between writings of the above mentioned poets and poems by Daniel Naborowski (Impresa: Calando poggiando, The Brevity of Life) and pieces ascribed to him (On this, Secular Alternation).

10

Mała oliwka. Psalmiczny kontekst „Trenu V” Jana Kochanowskiego

84%

Ryczek W.

Pamiętnik Literacki

|

2024

|

vol. 115

|

issue 1

123-132

PL

Przedmiotem artykułu jest interpretacja pierwszej części „Trenu V” Jana Kochanowskiego w kontekście Psalmu 128 („Beati omnes, qui timent Dominum”). Jak wiadomo, główne źródło początkowej części tego utworu stanowi porównanie epickie z Iliady (XVII, 53–58), w którym młody wojownik Euforbos został porównany do pięknie kwitnącego „pędu drzewa oliwnego”. Również „Psalm 128” podsuwa obraz synów rosnących jak „sadzonki oliwne wokół stołu” pobożnego męża. W interpretacji tego porównania homeryckiego Kochanowski zawsze podkreśla zaprzeczenie takich znaczeń związanych z drzewem oliwnym jak pokój, mądrość, sprawiedliwość, płodność, bogactwo czy młodość. Poeta uwydatnia znaczący brak błogosławieństwa zapowiedzianego bogobojnemu mężowi.

EN

The subject of the paper is a detailed interpretation of the first part of Jan Kochanowski’s “Tren V” (“Lament V”) in the context of “Psalm 128” (“Beati omnes, qui timent Dominum”). As we know, the main source of the opening part of this poem is an epic simile from “Iliad” (XVII, 53–58), where a young warrior Euphorbos is compared to a “slip of an olive tree” as “it blossoms into beauty.” Similarly, “Psalm 128” proposes the picture of sons growing up like “the olive plants around the table” of a pious man. In Kochanowski’s rewriting of the Homeric simile the emphasis is always put on negation of the meanings attributed to the symbol of olive tree, such as peace, wisdom, justice, fertility, abundance, youth. The poet explores the significant absence of the promised blessing for a God-fearing man.

11

Analiza porównawcza derywatów francuskich i polskich jako test uniwersalności techniki słowotwórczej

67%

Fijałkowska W.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2018

|

vol. 36

|

issue 1

EN

The word-formation technique to be tested is the derivation of verbs by exchange of prefixes, discovered and defined in 2006 by Joanna Stankiewicz, developed in 2006 and 2009 by Michał Wiśnicki for Polish, and in 2010 by Wanda Fijałkowska for French. In each language different prefixal pairs are used. The semantic motivation becomes obvious if we resort to w rd-formation paraphrases (as defined by Jadwiga Puzynina). A correctly formulated paraphrase of a derived word has to contain on the surface the original prefix – that of the base. This kind of paraphrases is not employed by French morphologists, but is applicable to studies on the French language. Logically, the activity named by the derived verb cannot occur before the activity named by its base is terminated: we cannot unscrew something that is not screwed, or extend a building that is not built yet. Otherwise, we cannot explain that the prefixes in such verbs as débrigader, recharger, surgeler, odrysować, oddzwonić, nabroić are unique and not simply added one to another. In spite of the differences between Polish and French accomplished verbs, common and productive patterns appear – for example, in both languages annulative, transformative, directional and effective verbs are created. The analyses that we have carried out are the first step towards proving the universality of this word-formation technique.

FR

La technique de construction de mots que nous nous proposons d’étudier est une dérivation de verbes qui se fait par échange de préfixes. Elle fut découverte et décrite en 2006 par Joanna Stankiewicz, sa théorie fut développée en 2009 par Michał Wiśnicki pour le polonais et en 2010 par Wanda Fijałkowska pour le français. Les deux langues utilisent différentes paires de préfixes, p.ex. en français – embrigader – débrigader, décharger – recharger, congeler – surgeler, exploser - imploser et en polonais – narysować – odrysować, ugotować – nagotować, zadzwonić – oddzwonić, zbudować – dobudować, zbroić – nabroić. La motivation sémantique des verbes cités comme seconds dans chaque paire devient évidente si nous nous servons de la paraphrase (selon la définition de Jadwiga Puzynina). La paraphrase correcte d’un dérivé doit contenir la base avec son préfixe. Ce type de paraphrase n’est pas utilisé par les chercheurs qui étudient le français ; or, elle peut très bien servir à décrire la dérivation dans cette langue. Du point de vue logique, l’action décrite par le verbe dérivé ne peut avoir lieu avant celle qu’exprime le verbe de base : on ne peut odkręcić (dévisser) qch. qui n’est pas przykręcone (vissé), ni rozbudować (étendre) un bâtiment qui n’a pas encore été zbudowany (construit). Sinon, on ne pourrait expliquer pourquoi les préfixes des verbes comme débrigader, recharger, surgeler, odrysować, oddzwonić, nabroić sont spécifiques et ne furent pas simplement ajoutés aux verbes non munis d’un autre préfixe. Parmi les verbes accomplis polonais et français, on trouve des modèles productifs qui leur sont communs, p.ex. les deux langues forment des dérivés annulatifs (skręcić – rozkręcić, emballer – déballer), transformatifs (zbudować – przebudować, encoder – transcoder), de changement de direction (dobudować – nadbudować, exploser – imploser) et effectifs (umyć – domyć, congeler – surgeler). Les analyses menées ici constituent un premier pas pour prouver que cette technique de construction de mots a un caractère universel.

PL

Technika słowotwórcza, którą zbadano, to derywacja czasowników, dokonująca się przez wymianę prefiksów. Została ona odkryta i zdefiniowana w 2006 roku przez Joannę Stankiewicz, jej teoria została rozwinięta w 2006 i 2009 roku przez Michała Wiśnickiego dla języka polskiego oraz w 2010 roku przez Wandę Fijałkowską dla języka francuskiego. W obu językach używane są różne pary przedrostków. Motywacja semantyczna drugich członów tych par werbalnych staje się oczywista, jeśli posłużymy się parafrazą słowotwórczą (wg definicji Jadwigi Puzyniny). Poprawnie sformułowana parafraza derywatu powinna zawierać prefiks podstawy. Ten rodzaj parafraz nie bywa stosowany przez morfologów badających język francuski, lecz może znaleźć zastosowanie w studiach nad tym językiem. Z punktu widzenia logicznego czynność określona czasownikiem pochodnym nie może wydarzyć się wcześniej, niż zakończy się czynność wyrażona czasownikiem bazowym: nie można odkręcić czegoś, co nie jest przykręcone, ani rozbudować budynku, który nie został jeszcze zbudowany. W przeciwnym razie nie można wytłumaczyć, że przedrostki w takich czasownikach, jak: débrigader, recharger, surgeler, odrysować, oddzwonić, nabroić są specyficzne, i nie zostały po prostu dodane do podstaw bezprefiksalnych. Pomimo różnic między polskimi i francuskimi czasownikami dokonanymi pojawiają się wspólne dla nich produktywne wzorce, np. tworzone są derywaty anulatywne, transformatywne, kierunkowe i efektywne. Przeprowadzone analizy stanowią pierwszy krok w stronę dowodu, że opisywana technika słowotwórcza jest uniwersalna.

12

On the methods of explication and paraphrase in W.V. Quine’s philosophy

67%

Kosecki A., Kosecki A.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2020

|

issue 1

13

“The Song of Our Land” Revisited: The poems of Wawrzyniec Engeström

67%

Budrewicz T., Budrewicz T.

Ruch Literacki

|

2020

|

issue 3

14

Trzy wiersze tworzące nieoczywistą serię – edukacja jako perspektywa (nie)obcości (o jednej lekcji akademickiej w klasie patronackiej)

67%

Kuczyńska-Koschany K.

Polonistyka. Innowacje

|

2021

|

issue 13

187-198

EN

In a perspective resulted after a refugee crisis – necessary in education – social (un)foreignness, I summon an idea and a course of a academic lesson carried out in II secondary school in Chojnice. On a wider background pogroms (and social violence) and in a narrower context of pogrom in Kielce a three poems were compared during this lesson: Pieśń o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego [anonymous, end of 15th century], which belongs to school canon of medieval poems; Pieśń o zabiciu „Nurta Nowego”[„Arkusz” 1996, nr 11] – current literary and environmental joke which is based on a paraphrase on a canonical text; Julian Kornhauser’s Wiersz o zabiciu doktora Kahane [from the cycle Żydowska piosenka, from the book of poetry Kamyk i cień, 1996] – directly referring to the pogrom in Kielce (4th July, 1946) and being a literary allusion to medieval song. I made the Anna Szumańska’s emphatic poems from 28th July, 1946 (a direct reaction for the pogrom in Kielce) and a current “interventional” poem by Piotr Mitzner entitled Obraz (from the book of poetry Siostra, 2019) the compositional frame of my article.

PL

W powstałej po kryzysie uchodźczym perspektywie - koniecznej edukacyjnie - społecznej (nie)obcości przywołuję ideę i przebieg przeprowadzonej w II Liceum Ogólnokształcącym w Chojnicach lekcji akademickiej. Na szerszym tle pogromów (i przemocy społecznej) i w węższym kontekście pogromu kieleckiego porównano podczas tej lekcji trzy wiersze: Pieśń o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego [anonim, k. w. XV], należącą do szkolnego kanonu tekstów poetyckich średniowiecza; Pieśń o zabiciu „Nurta Nowego”[„Arkusz” 1996, nr 11] – współczesny żart literacki i środowiskowy, oparty na parafrazie tekstu kanonicznego; Juliana Kornhausera Wiersz o zabiciu doktora Kahane [z cyklu Żydowska piosenka, z tomu Kamyk i cień, 1996] – odnoszący się bezpośrednio tematycznie do pogromu kieleckiego (4 lipca 1946) i będący aluzją literacką do pieśni średniowiecznej. Ramą kompozycyjną tekstu uczyniłam wiersze empatyczne Anny Szumańskiej z 28 lipca 1946 roku (bezpośrednia reakcja na pogrom kielecki) oraz współczesny, „interwencyjny” wiersz Piotra Mitznera pt. Obraz (z tomu Siostra, 2019).

15

Stylistyka i autorstwo (przekształcenia tekstowe w piśmiennictwie mazurskim XIX wieku)

67%

Chojnowski Z.

Prace Językoznawcze

|

2014

|

issue 16/3

5-21

EN

Masurian poets of the 19th century wrote poetry based on works from Polish literature or native writings, some of them derive from various translations of German songs, i.e. those taught in rural schools in the Eastern Prussia. Furthermore the authorship of many texts is difficult to be determined. Different stylistic changes applied to the originals show the efforts of conveying the Masurian world-view, as well as revealing some personal preferences. Style research and comparative analysis allow to discover the authenticity factor of the Masurians' work, as well as their literary creativity.

Refine search results

Agnieszka Zatorska, Polskie i słoweńskie predykatory kauzatywne z parafrazą przymiotnikową, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2013, 376 s.

Dickens, Drood i domysły

Z „Ojcze nasz” przez wieki poezji rosyjskiej

From translation to imitation

Morfonologia w diagnozie i terapii logopedycznej

„Aby głównie utrzymać całość pojęć” – o tłumaczeniach Byrona przez Norwida

„Aby głównie utrzymać całość pojęć” – o tłumaczeniach Byrona przez Norwida

Brzozowski i Żuławski – dwa poetyckie spojrzenia na Księgę Hioba

„Impresa: Calando poggiando”, „Krótkość żywota” i „Na toż” Daniela Naborowskiego jako parafrazy tetrastychów Pierre’a Matthieu i Claude’a Guicharda

Mała oliwka. Psalmiczny kontekst „Trenu V” Jana Kochanowskiego

Analiza porównawcza derywatów francuskich i polskich jako test uniwersalności techniki słowotwórczej

On the methods of explication and paraphrase in W.V. Quine’s philosophy

“The Song of Our Land” Revisited: The poems of Wawrzyniec Engeström

Trzy wiersze tworzące nieoczywistą serię – edukacja jako perspektywa (nie)obcości (o jednej lekcji akademickiej w klasie patronackiej)

Stylistyka i autorstwo (przekształcenia tekstowe w piśmiennictwie mazurskim XIX wieku)