Wyrażenie „godność” – pojęcie godności – godność. O niektórych teoretycznych aspektach ujęcia godności w Konstytucji RP

• Authors: Marek Piechowiak

Title variants

EN

The Term “Dignity” – the Concept of Dignity – Dignity: On Some Theoretical Aspects of Recognizing Dignity in the Constitution of the Republic of Poland

Abstracts

PL

Opracowanie zmierza do uwyraźnienia trzech, zasadniczych z punkty widzenia semiotyki, sfer czy płaszczyzn, na których toczy się dyskurs (raczej – toczą się dyskursy) dotyczące godności, oraz do doprecyzowania relacji zachodzących między tymi płaszczyznami. W analizach wykorzystuje się koncepcję Kazimierza Ajdukiewicza. Można wskazać trzy zasadnicze płaszczyzny, w których ma miejsce dyskurs o godności – płaszczyznę wyrażeń językowych, na której znajduje się nazwa „godność”; płaszczyznę znaczeń, na której znajduje się pojęcie godności; oraz płaszczyznę przedmiotową, na której znajduje się godność. Między wyrażeniem „godność”, a różnymi pojęciami godności zachodzi relacja znaczenia, między wyrażeniami, a ich desygnatami zachodzi relacja oznaczania, a między pojęciami godności, a ich desygnatami relacja ujmowania.

EN

The study aims at making explicit the three spheres or planes, essential from the point of view of semiotics, on which the discourse regarding dignity takes place, and at clarifying the relations between these planes. The analysis uses the conception of Kazimierz Ajdukiewicz. There are three principal areas in which the discourse on dignity is conducted – the plane of linguistic expressions on which the name “dignity” is used; the plane of meanings on which the notion of dignity is placed; and the plane of objects on which there is dignity itself. There is a relationship of meaning between the different concepts of dignity and the expression “dignity”, a relationship of signification between expression “dignity” and dignity as its referent, and a relationship of apprehension between the concepts of dignity and their referents.

Keywords

PL

godność; semiotyka; Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej; pojęcie; godności; interpretacja prawa; aksjologia prawa

EN

legal interpretation; dignity; semiotics; concept of dignity; Constitution of; the Polish Republic; axiology of law

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2022
• Issue: 6(70)
• Pages: 17-34

Dates

published

2022

Contributors

author

Marek Piechowiak

• Uniwersytet SWPS w Warszawie

• https://orcid.org/0000000316478730

References

• Ajdukiewicz K., Logika pragmatyczna, Warszawa 1965.
• Ajdukiewicz K., Zarys logiki, Warszawa 1957.
• Bosek L., Art. 30, [w:] Konstytucja RP. Komentarz, t. I: Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
• Bosek L., Gwarancje godności ludzkiej i ich wpływ na polskie prawo cywilne, Warszawa 2012.
• Chmaj M., Komentarz do Konstytucji RP. Art. 30, 31, 32, 33, Warszawa 2019.
• Dupre C., Constructing the Meaning of Human Dignity: Four Questions, [w:] Understanding Human Dignity, red. Ch. McCrudden, Oxford 2013.
• Frege G., Über Sinn und Bedeutung, „Zeitschrift für Philosophie und philosophische Kritik – Neue Folge” 1892, nr 100.
• Frege G., Sens i nominat, tłum. J. Pelc, [w:] Logika i język. Studia z semiotyki logicznej, red. J. Pelc, Warszawa 1967.
• Garlicki L., Art. 30, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku. Komentarz, t. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016.
• Granat M., Godność człowieka z art. 30 Konstytucji RP jako wartość i jako norma prawna, „Państwo i Prawo” 2014, nr 8.
• Kant I., Metaphysische Anfangsgründe der Tugendlehre, 1798, [w:] idem, Die Metaphysik der Sitten. Metphysische Anfangsgründe der Rechtslehre/Metphysische Anfangsgründe der Tugendlehre (1797/1798), Berlin 1907/14.
• Konstytucja Rzeczypospolitej oraz komentarz do Konstytucji RP z 1997 roku, red. J. Boć, Wrocław 1998.
• Pfordten D., Menschenwürde, München 2016.
• Piechowiak M., European Problems in Understanding Human Dignity, [w:] Encyclopedia of Contemporary Constitutionalism, red. J. Cremades, C. Hermida, Springer, Cham 2022.
• Piechowiak M., Godność jako właściwość osoby. Typy godności – propozycja systematyzacji, „Przegląd Konstytucyjny” 2022, nr 2.
• Piechowiak M., Godność w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej – destrukcja uniwersalnego paradygmatu ujęcia podstaw praw człowieka? „Themis Polska Nova” 2012, nr 1.
• Piechowiak M., Plato’s Conception of Justice and the Question of Human Dignity, 2 wyd., Berlin 2021.
• Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2011.
• Tuleja P., Art. 30, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
• Waldron J., Dignity, Rank, and Rights, Oxford 2012.
• Zieliński S., Rozumienie godności człowieka i jej znaczenie w procesie stanowienia i stosowania prawa. Propozycja testu zgodności regulacji prawnych z zasadą godności człowieka, „Przegląd Sejmowy” 2019, nr 4.

Identifiers

DOI

10.15804/ppk.2022.06.01

Biblioteka Nauki

2162174